Индекс:ТЕМ134

1.3. Цӏыхум и организмэр

б) зыхэщӏэныгъэхэмрэ къэщӏэныгъэхэмрэ

1.3.4. нэм илъагъуныгъэ

нэ

• ижь/сэмэгу
  
• нэ щхъуантӏэ/фӏыцӏэ
  
• нэшхуэ
  
• ар нэшхуэщ
  
• нэ жан
  
• фӏыуэ зымылъагъу нэ
  
• нэр зэкӏуэкӏын
  
• си нэр хуабжьу зэкӏуэкӏащ
  
• нэр къэгъэплъэн/ зэтепӏэн
  
• нэр уфӏыцӏын
  

нэм илъагъуныгъэ
лъагъун (елъагъу)

• фӏыуэ лъагъун
  
• абы фӏыуэ елъагъу
  
• щхьэгъубжэмкӏэ сэ ут солъагъу
  
• и нэкӏэ илъагъун
  

къэлъалъун (къелъагъу)

• уи ныбжьэгъур къэлъагъун
  
• и нэӏуасэ щӏыпӏэр къэлъагъун
  
• абы жыжьэу къалэ къыщилъэгъуащ
  

еплъын (йоплъ)

• ныбжьэгъум еплъын
  
• уэрамым еплъын
  
• еджалӏэм еплъын
  
• сыхьэтым псынщӏэу еплъын
  
• спектакль/концерт/фильмыщӏэ еплъын
  
• игъэщӏагъуэу еплъын
  
• гъэщӏэгъуэн щыхъуауэ еплъын
  
• набдзэгубдзаплъэу/фӏэгъэщӏэгъуэну еплъын
  
• гупсэхуу еплъын
  
• тхылъым ит сурэтхэм гупсэхуу еплъын
  
• тхылъым тет тхыгъэм еплъын
  
• псынщӏэу еплъын
  
• дыгъэр къызэрыщӏэкӏым еплъын
  

еплъыныгъэ

• нэр тенауэ еплъыныгъэ
  

плъэн (маплъэ)

• ипэкӏэ плъэн
  
• уэрамымкӏэ плъэн
  

дэплъэн (доплъэ)

• уэрамым дэплъэн
  

дэплъын (доплъ)

• щхьэгъубжэм дэплъын
  

иплъэн (йоплъэ)

• гъуджэм иплъэн
  

ӏуплъэн (ӏуоплъэ)

• и гъусэм ӏуплъэн
  
• и ныбжьэгъум ӏуплъэн
  
• псынщӏэу ӏуплъэн
  

еплъэкӏын

• сэмагурабгъумкӏэ еплъэкӏын
  

плъэкӏэ

• плъэкӏэ нэжэгужэ/нэщхъей
  
• и плъэкӏэм гу лъытэн
  

къыхэплъын (къэхоплъ)
къызэхэплъыхьын (къызэхеплъыхь)
кӏэлъыплъын (кӏэлъоплъ)

• сабийхэм кӏэлъыплъын
  
• пионерхэм кӏэлъыплъын
  
• сэ сфӏэгъзщӏэгъуэну цӏыкӏухэр зэрыджэгум сыкӏэлъоплъ
  
• [псы] ӏуфэм деж есакӏуэм щыкӏэлъыплъын
  
• псэущхьэхэм я гъащӏэм кӏэлъыплъын
  
• дыгъэр зэриубыдам кӏэлъыплъын
  
• бзур зэрылъатэм кӏэлъыплъын
  
• къабзагъэм кӏэлъыплъын
  

кӏэлъыплъыныгъэ

• щӏэныгъэ кӏэлъыплъыныгъэхэр
  
• дохутырым и кӏэлъыплъыныгъэм щӏэтын
  
• дунейм и щытыкӏэм теухуа кӏэлъыплъыныгъэ еджакӏуэхэм ирагъэкӏуэкӏ.
  

къыкӏэлъыплъын (къыкӏэлъоплъ)
дэплъеин (доплей)

• уафэм дэплъеин
  

набгъэ

• набгъэ хъун
  

нэф

• нэф хъун
  

гу лъытэн (лъетэ)

• цӏыху гупышхуэм сэ лӏы лъагэм гу щылъыстащ)
  
• горизонтым кхъухь гу щылъытэн
  
• цӏыху гупышхуэм сэ лӏы лъагэм гу щылъыстащ
  
• еджакӏуэхэр зэрешам егъэджакӏуэм гу лъитащ
  
• гу зылъытэ
  
• гу зылъумытэ
  

къыхэлъагъукӏын

• цӏыху ӏувым ныбжьэгъур къыхэлъагъукӏын
  

нэрылъагъу

• нэрылъагъущ
  

нэху

• дыгъэ/электрическэ нэху
  
• нэху лыд
  
• щӏыбыр нэхущ
  
• пэшыр хуабжьу нэхут
  

нур

• мазэ нур
  

дыгъэ

• дыгъэ бзийхэр
  
• дыгъэр къыкъуокӏ/къуохьэ/къопс
  
• дыгъэм зегъэун; пэшым дыгъэ нэху куэд щӏедзэ
  

жьауэ

• жыг жьауэ
  
• жьауэм щӏэсын
  

ныбжь

• и ныбжьым щышынэжын
  

пшапэ

• пшапэр зэхэуащ
  
• пшапэ зэхэуэгъуэ
  

кӏыфӏ

• кӏыфӏым зыри плъагъуркъым
  
• щӏыбыр кӏыфӏт
  
• пэшыр кӏыфӏ хъуащ
  

кӏыфӏыгъэ

• жэщ кӏыфӏыгъэ
  

фэ

• бостей фэ хужь
  

плъыфэ
фэншэ
зэмыфэгъу

• къэрэндащ/сурэт зэмыфэгъухэр
  

щхъуэкӏэплъыкӏэ

• фильм/телевизор щхъуэкӏэплъыкӏэ
  

хужь

• ӏэлъэщӏ/тхылъымпӏэ/пшэ/удз гъэгъа/бостей/щӏакхъуэ/ӏэгъэбэгу/лы хужь
  
• уэсым хуэдэу хужь
  

фӏыцӏэ

• краскэ/лэч/кӏэстум/щхьэц/щӏакъуэ фӏыцӏэ
  

яжьафэ
щхъуэ

• дыгъужьышхъуэ, нащхъуэ, краскащхъуэ щхъуэ
  

гъуабжэ

• бостеикӏэ гъуабжэ
  

яжьафэ
плъыжь

• къэрэндащ/бэракъ/шагъыр/удз гъэгъа/напэ плъыжь
  

шыбжиифэ
тхьэбылыфэ
нэкӏуплъ
апельсиныфэ
гъуэжь-плъыжьыфэ

• хьэндырабгъуэ гъуэжь-плъыжьыфэ
  

гъуэплъ
гъуэплъыфэ
къэбыфэ
гъуэплъыфэ
цыплъ

• щӏалэ цӏыкӏу цыплъ
  

гъуэжь

• удз гъэгъа/лэч/бостей/тхьэмпэ гъуэжь
  

удзыфэ

• къэрэндэщ удзыфэ
  

щхъуантӏэ

• уафэ/удз гъэгъа щхъуантӏэ
  

нащхъуэ
къащхъуэ

• уафэ къащхъуэ
  

щӏыху

• бостей щӏыху
  

шакъафэ
морэ

• краскэ/кӏэстум/бостей/батинкӏэ морэ
  

кхъуэщыныфэ
сырыху

• кӏэстум/бостей/щхьэц сырыху
  

фӏыцӏафэ

• кӏэстум/бостей/щхьэц фӏыцӏафэ
  

лыд

• мафӏэ/дыгъэ/нэху/бзий лыд
  

цӏу

• фэ/лэнтӏ/бостей цӏу
  

фае

• абдж фае
  

фагъуэ

• нэху фагъуэ
  

къуэлэн
беяу
лэч

• лэч щхъуантӏэ/щӏыху/удзыфэ
  

краскэ

• псым хэткӏухь краскэ
  

иӏэгъэ

• цы/акварель иӏэгъэ
  

щыхуэ

• ӏэпэ щыхуэ
  

лэн (елэ)

• унащхьэр, къуэбжэр, блынджабэхэр къащхъуэу лэн
  

иӏэн (иреӏэ)

• щхьэцыр, джанэр иӏэн