ӏупэ

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ӏупэ

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

IPA ['ʔʷǝpɐ]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

[Ӏу] + [п] + -э

СКЛОНЕНЭ

	Закъуэ бжыгъэ		Куэд бжыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	Ӏупэ	Ӏупэр	--	Ӏупэхэр
Эргативнэ:	Ӏупэ	Ӏупэм	--	Ӏупэхэм
Послеложнэ:	ӀупэкӀэ	ӀупэмкӀэ	ӀупэхэкӀэ	ӀупэхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	Ӏупэу	Ӏупэрауэ	Ӏупэхэу	Ӏупэхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

Жьэм щыщу ӀуфакӀэ зэтехьэхэр.
Зыгуэрым и нэз (п. п. тепщэчым), иӀу (п. п. кхъуэщыным).

ЩАПХЪЭХЭР

— Ӏупэ зэв джий быхъу. Псалъэжьхэр

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

ӏупэ: 1. lip, lips 2. neck; lip, brim (of a container, bottle)

УРЫСЫБЗЭ

ӏупэ: 1. губа; губы 2. горлышко; края (ёмкости)

псалъафэ зэпыщӀахэр

Ӏупэ пӀащӀэ

1.

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: talkative, communicative, gabby
     Урысыбзэ: разговорчивый
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

2.

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: loving to gossip
     Урысыбзэ: любящий сплетничать.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

[И] Ӏупэ Ӏуимыудын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: will not hurt, will not interfere (lit. will not hit you on the lips).
     Урысыбзэ: не повредит, не помешает (букв. губы не побьёт).
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

[И] Ӏупэм къэсын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: be about to roll off our tongue
     Урысыбзэ: быть готовым сорваться с языка.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     — Си дежщ Тинэ здэкӀуэр, — жиӀэу кӀиину и Ӏупэм къэсат Лу. Ӏуащхьэмахуэ, журнал (художественный)

Ӏупэм къызэрыхьэсын

  Мыхьэнэ:
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: be about to roll off our tongue
     Урысыбзэ: быть готовым сорваться с языка.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

[И] Ӏупэм тесын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: shut sb’s mouth, tie sb’s tongue.
     Урысыбзэ: заткнуть рот, связать язык кому-л.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Махуэ псом лӀыжьым и Ӏупэм тесащ мэлыхъуэр, зыгуэр жиӀэну Ӏэмал иритакъым. Ӏуащхьэмахуэ, журнал (художественный)

[И] Ӏупэр гъэпӀиин

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: take offense, pout.
     Урысыбзэ: обидеться, надуть губы.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

[И] Ӏупэр зэтежын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: smile happily
     Урысыбзэ: радостно улыбаться.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Ӏупэр зэтемызэгъэжын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: be happy about sth
     Урысыбзэ: сильно радоваться чему-л.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Ӏупэр къихун (къигъэхун)

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: envy sb or sth
     Урысыбзэ: завидовать кому-чему-л.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Ӏупэр фӀызэтежын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: smile happily
     Урысыбзэ: радостно улыбаться.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

[И] Ӏупэр хузэтемыхьэжын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: be very happy
     Урысыбзэ: очень сильно радоваться.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Псом нэхърэ нэхъ насыпыфӀэу зызылъытэр Астемырт, и Ӏупэр хузэтехьэжыртэкъым, гуфӀэщауэ. КӀыщокъуэ Алим

Ӏупэр ӀугъущӀыкӀын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: dry out, go dry — about the lips
        Си Ӏупэхэр псы щхьэкӀэ ӀугъущӀыкӀат. My lips were dry from thirst.
     Урысыбзэ: пересохнуть — о губах.
        Си Ӏупэхэр псы щхьэкӀэ ӀугъущӀыкӀат. Мои губы пересохли от жажды.
  Псалъэ зэпхахэр:
     Си Ӏупэхэр псы щхьэкӀэ ӀугъущӀыкӀат.
  Щапхъэхэр:

Ӏупэхэр къызэтежын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: smile happily
     Урысыбзэ: радостно улыбаться.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын