шэджэнащхъуэн
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [ʂɐdᶎɐnɐ'ɕχʷɐn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [шэдж] + э + [н] + -а + [щхъу] + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ зэгъэзэхуэжын
Глагол лъэмыӏэс "шэджэнащхъуэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар) | |
---|---|
щыӀэныгъэ: | шэджэнащхъуэн |
щымыӀэныгъэ: | мышэджэнащхъуэн |
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэн | ушэджэнащхъуэн | шэджэнащхъуэн | дышэджэнащхъуэн | фышэджэнащхъуэн | шэджэнащхъуэн(хэ) |
щымыӀэныгъэ: | сымышэджэнащхъуэн | умышэджэнащхъуэн | мышэджэнащхъуэн | дымышэджэнащхъуэн | фымышэджэнащхъуэн | мышэджэнащхъуэн(хэ) |
унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
---|---|---|
щыӀэныгъэ: | шэджэнащхъуэ(т)! | фышэджэнащхъуэ(т)! |
щымыӀэныгъэ: | умышэджэнащхъуэ(т)! | фымышэджэнащхъуэ(т)! |
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | срешэджэнащхъуэ | урешэджэнащхъуэ | ирешэджэнащхъуэ | дрешэджэнащхъуэ | фрешэджэнащхъуэ | ирешэджэнащхъуэ |
щымыӀэныгъэ: | сремышэджэнащхъуэ | уремышэджэнащхъуэ | иремышэджэнащхъуэ | дремышэджэнащхъуэ | фремышэджэнащхъуэ | иремышэджэнащхъуэ |
ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэщ | ушэджэнащхъуэщ | шэджэнащхъуэщ | дышэджэнащхъуэщ | фышэджэнащхъуэщ | шэджэнащхъуэ(хэ)щ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэкъым | ушэджэнащхъуэкъым | шэджэнащхъуэкъым | дышэджэнащхъуэкъым | фышэджэнащхъуэкъым | шэджэнащхъуэ(хэ)къым |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэт | ушэджэнащхъуэт | шэджэнащхъуэт | дышэджэнащхъуэт | фышэджэнащхъуэт | шэджэнащхъуэ(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэтэкъым | ушэджэнащхъуэтэкъым | шэджэнащхъуэтэкъым | дышэджэнащхъуэтэкъым | фышэджэнащхъуэтэкъым | шэджэнащхъуэ(хэ)тэкъым |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуащ | ушэджэнащхъуащ | шэджэнащхъуащ | дышэджэнащхъуащ | фышэджэнащхъуащ | шэджэнащхъуа(хэ)щ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуакъым | ушэджэнащхъуакъым | шэджэнащхъуакъым | дышэджэнащхъуакъым | фышэджэнащхъуакъым | шэджэнащхъуа(хэ)къым |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуат | ушэджэнащхъуат | шэджэнащхъуат | дышэджэнащхъуат | фышэджэнащхъуат | шэджэнащхъуа(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуатэкъым | ушэджэнащхъуатэкъым | шэджэнащхъуатэкъым | дышэджэнащхъуатэкъым | фышэджэнащхъуатэкъым | шэджэнащхъуа(хэ)тэкъым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэгъащ | ушэджэнащхъуэгъащ | шэджэнащхъуэгъащ | дышэджэнащхъуэгъащ | фышэджэнащхъуэгъащ | шэджэнащхъуэгъа(хэ)щ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэгъакъым | ушэджэнащхъуэгъакъым | шэджэнащхъуэгъакъым | дышэджэнащхъуэгъакъым | фышэджэнащхъуэгъакъым | шэджэнащхъуэгъа(хэ)къым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэгъат | ушэджэнащхъуэгъат | шэджэнащхъуэгъат | дышэджэнащхъуэгъат | фышэджэнащхъуэгъат | шэджэнащхъуэгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэгъатэкъым | ушэджэнащхъуэгъатэкъым | шэджэнащхъуэгъатэкъым | дышэджэнащхъуэгъатэкъым | фышэджэнащхъуэгъатэкъым | шэджэнащхъуэгъа(хэ)тэкъым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэщ | ушэджэнащхъуэщ | шэджэнащхъуэщ | дышэджэнащхъуэщ | фышэджэнащхъуэщ | шэджэнащхъуэ(хэ)щ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэкъым | ушэджэнащхъуэкъым | шэджэнащхъуэкъым | дышэджэнащхъуэкъым | фышэджэнащхъуэкъым | шэджэнащхъуэ(хэ)къым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэт | ушэджэнащхъуэт | шэджэнащхъуэт | дышэджэнащхъуэт | фышэджэнащхъуэт | шэджэнащхъуэ(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэтэкъым | ушэджэнащхъуэтэкъым | шэджэнащхъуэтэкъым | дышэджэнащхъуэтэкъым | фышэджэнащхъуэтэкъым | шэджэнащхъуэ(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэнщ | ушэджэнащхъуэнщ | шэджэнащхъуэнщ | дышэджэнащхъуэнщ | фышэджэнащхъуэнщ | шэджэнащхъуэн(хэ)щ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэнкъым | ушэджэнащхъуэнкъым | шэджэнащхъуэнкъым | дышэджэнащхъуэнкъым | фышэджэнащхъуэнкъым | шэджэнащхъуэн(хэ)къым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэнущ | ушэджэнащхъуэнущ | шэджэнащхъуэнущ | дышэджэнащхъуэнущ | фышэджэнащхъуэнущ | шэджэнащхъуэну(хэ)щ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэнукъым | ушэджэнащхъуэнукъым | шэджэнащхъуэнукъым | дышэджэнащхъуэнукъым | фышэджэнащхъуэнукъым | шэджэнащхъуэну(хэ)къым |
ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэ | ушэджэнащхъуэ | шэджэнащхъуэ | дышэджэнащхъуэ | фышэджэнащхъуэ | шэджэнащхъуэ(хэ) |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэкъэ | ушэджэнащхъуэкъэ | шэджэнащхъуэкъэ | дышэджэнащхъуэкъэ | фышэджэнащхъуэкъэ | шэджэнащхъуэ(хэ)къэ |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэт | ушэджэнащхъуэт | шэджэнащхъуэт | дышэджэнащхъуэт | фышэджэнащхъуэт | шэджэнащхъуэ(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэтэкъэ | ушэджэнащхъуэтэкъэ | шэджэнащхъуэтэкъэ | дышэджэнащхъуэтэкъэ | фышэджэнащхъуэтэкъэ | шэджэнащхъуэ(хэ)тэкъэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуа | ушэджэнащхъуа | шэджэнащхъуа | дышэджэнащхъуа | фышэджэнащхъуа | шэджэнащхъуа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуакъэ | ушэджэнащхъуакъэ | шэджэнащхъуакъэ | дышэджэнащхъуакъэ | фышэджэнащхъуакъэ | шэджэнащхъуа(хэ)къэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуат | ушэджэнащхъуат | шэджэнащхъуат | дышэджэнащхъуат | фышэджэнащхъуат | шэджэнащхъуа(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуатэкъэ | ушэджэнащхъуатэкъэ | шэджэнащхъуатэкъэ | дышэджэнащхъуатэкъэ | фышэджэнащхъуатэкъэ | шэджэнащхъуа(хэ)тэкъэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэгъа | ушэджэнащхъуэгъа | шэджэнащхъуэгъа | дышэджэнащхъуэгъа | фышэджэнащхъуэгъа | шэджэнащхъуэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэгъакъэ | ушэджэнащхъуэгъакъэ | шэджэнащхъуэгъакъэ | дышэджэнащхъуэгъакъэ | фышэджэнащхъуэгъакъэ | шэджэнащхъуэгъа(хэ)къэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэгъат | ушэджэнащхъуэгъат | шэджэнащхъуэгъат | дышэджэнащхъуэгъат | фышэджэнащхъуэгъат | шэджэнащхъуэгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэгъатэкъэ | ушэджэнащхъуэгъатэкъэ | шэджэнащхъуэгъатэкъэ | дышэджэнащхъуэгъатэкъэ | фышэджэнащхъуэгъатэкъэ | шэджэнащхъуэгъа(хэ)тэкъэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэ | ушэджэнащхъуэ | шэджэнащхъуэ | дышэджэнащхъуэ | фышэджэнащхъуэ | шэджэнащхъуэ(хэ) |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэкъэ | ушэджэнащхъуэкъэ | шэджэнащхъуэкъэ | дышэджэнащхъуэкъэ | фышэджэнащхъуэкъэ | шэджэнащхъуэ(хэ)къэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэт | ушэджэнащхъуэт | шэджэнащхъуэт | дышэджэнащхъуэт | фышэджэнащхъуэт | шэджэнащхъуэ(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэтэкъэ | ушэджэнащхъуэтэкъэ | шэджэнащхъуэтэкъэ | дышэджэнащхъуэтэкъэ | фышэджэнащхъуэтэкъэ | шэджэнащхъуэ(хэ)тэкъэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэн | ушэджэнащхъуэн | шэджэнащхъуэн | дышэджэнащхъуэн | фышэджэнащхъуэн | шэджэнащхъуэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэнкъэ | ушэджэнащхъуэнкъэ | шэджэнащхъуэнкъэ | дышэджэнащхъуэнкъэ | фышэджэнащхъуэнкъэ | шэджэнащхъуэн(хэ)къэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэну | ушэджэнащхъуэну | шэджэнащхъуэну | дышэджэнащхъуэну | фышэджэнащхъуэну | шэджэнащхъуэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэнукъэ | ушэджэнащхъуэнукъэ | шэджэнащхъуэнукъэ | дышэджэнащхъуэнукъэ | фышэджэнащхъуэнукъэ | шэджэнащхъуэну(хэ)къэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэмэ | ушэджэнащхъуэмэ | шэджэнащхъуэмэ | дышэджэнащхъуэмэ | фышэджэнащхъуэмэ | шэджэнащхъуэ(хэ)мэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышэджэнащхъуэмэ | умышэджэнащхъуэмэ | мышэджэнащхъуэмэ | дымышэджэнащхъуэмэ | фымышэджэнащхъуэмэ | мышэджэнащхъуэ(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуамэ | ушэджэнащхъуамэ | шэджэнащхъуамэ | дышэджэнащхъуамэ | фышэджэнащхъуамэ | шэджэнащхъуа(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышэджэнащхъуамэ | умышэджэнащхъуамэ | мышэджэнащхъуамэ | дымышэджэнащхъуамэ | фымышэджэнащхъуамэ | мышэджэнащхъуа(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэгъамэ | ушэджэнащхъуэгъамэ | шэджэнащхъуэгъамэ | дышэджэнащхъуэгъамэ | фышэджэнащхъуэгъамэ | шэджэнащхъуэгъа(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышэджэнащхъуэгъамэ | умышэджэнащхъуэгъамэ | мышэджэнащхъуэгъамэ | дымышэджэнащхъуэгъамэ | фымышэджэнащхъуэгъамэ | мышэджэнащхъуэгъа(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэнмэ | ушэджэнащхъуэнмэ | шэджэнащхъуэнмэ | дышэджэнащхъуэнмэ | фышэджэнащхъуэнмэ | шэджэнащхъуэн(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышэджэнащхъуэнмэ | умышэджэнащхъуэнмэ | мышэджэнащхъуэнмэ | дымышэджэнащхъуэнмэ | фымышэджэнащхъуэнмэ | мышэджэнащхъуэн(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэнумэ | ушэджэнащхъуэнумэ | шэджэнащхъуэнумэ | дышэджэнащхъуэнумэ | фышэджэнащхъуэнумэ | шэджэнащхъуэну(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышэджэнащхъуэнумэ | умышэджэнащхъуэнумэ | мышэджэнащхъуэнумэ | дымышэджэнащхъуэнумэ | фымышэджэнащхъуэнумэ | мышэджэнащхъуэну(хэ)мэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэтэмэ | ушэджэнащхъуэтэмэ | шэджэнащхъуэтэмэ | дышэджэнащхъуэтэмэ | фышэджэнащхъуэтэмэ | шэджэнащхъуэ(хэ)тэмэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышэджэнащхъуэтэмэ | умышэджэнащхъуэтэмэ | мышэджэнащхъуэтэмэ | дымышэджэнащхъуэтэмэ | фымышэджэнащхъуэтэмэ | мышэджэнащхъуэ(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуатэмэ | ушэджэнащхъуатэмэ | шэджэнащхъуатэмэ | дышэджэнащхъуатэмэ | фышэджэнащхъуатэмэ | шэджэнащхъуа(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышэджэнащхъуатэмэ | умышэджэнащхъуатэмэ | мышэджэнащхъуатэмэ | дымышэджэнащхъуатэмэ | фымышэджэнащхъуатэмэ | мышэджэнащхъуа(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэгъатэмэ | ушэджэнащхъуэгъатэмэ | шэджэнащхъуэгъатэмэ | дышэджэнащхъуэгъатэмэ | фышэджэнащхъуэгъатэмэ | шэджэнащхъуэгъа(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышэджэнащхъуэгъатэмэ | умышэджэнащхъуэгъатэмэ | мышэджэнащхъуэгъатэмэ | дымышэджэнащхъуэгъатэмэ | фымышэджэнащхъуэгъатэмэ | мышэджэнащхъуэгъа(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэнтэмэ | ушэджэнащхъуэнтэмэ | шэджэнащхъуэнтэмэ | дышэджэнащхъуэнтэмэ | фышэджэнащхъуэнтэмэ | шэджэнащхъуэн(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышэджэнащхъуэнтэмэ | умышэджэнащхъуэнтэмэ | мышэджэнащхъуэнтэмэ | дымышэджэнащхъуэнтэмэ | фымышэджэнащхъуэнтэмэ | мышэджэнащхъуэн(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэнутэмэ | ушэджэнащхъуэнутэмэ | шэджэнащхъуэнутэмэ | дышэджэнащхъуэнутэмэ | фышэджэнащхъуэнутэмэ | шэджэнащхъуэну(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышэджэнащхъуэнутэмэ | умышэджэнащхъуэнутэмэ | мышэджэнащхъуэнутэмэ | дымышэджэнащхъуэнутэмэ | фымышэджэнащхъуэнутэмэ | мышэджэнащхъуэну(хэ)тэмэ |
сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэнт | ушэджэнащхъуэнт | шэджэнащхъуэнт | дышэджэнащхъуэнт | фышэджэнащхъуэнт | шэджэнащхъуэн(хэ)т |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэнтэкъым | ушэджэнащхъуэнтэкъым | шэджэнащхъуэнтэкъым | дышэджэнащхъуэнтэкъым | фышэджэнащхъуэнтэкъым | шэджэнащхъуэн(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэнут | ушэджэнащхъуэнут | шэджэнащхъуэнут | дышэджэнащхъуэнут | фышэджэнащхъуэнут | шэджэнащхъуэну(хэ)т |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэнутэкъым | ушэджэнащхъуэнутэкъым | шэджэнащхъуэнутэкъым | дышэджэнащхъуэнутэкъым | фышэджэнащхъуэнутэкъым | шэджэнащхъуэну(хэ)тэкъым |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэми | ушэджэнащхъуэми | шэджэнащхъуэми | дышэджэнащхъуэми | фышэджэнащхъуэми | шэджэнащхъуэ(хэ)ми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышэджэнащхъуэми | умышэджэнащхъуэми | мышэджэнащхъуэми | дымышэджэнащхъуэми | фымышэджэнащхъуэми | мышэджэнащхъуэ(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуами | ушэджэнащхъуами | шэджэнащхъуами | дышэджэнащхъуами | фышэджэнащхъуами | шэджэнащхъуа(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышэджэнащхъуами | умышэджэнащхъуами | мышэджэнащхъуами | дымышэджэнащхъуами | фымышэджэнащхъуами | мышэджэнащхъуа(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэгъами | ушэджэнащхъуэгъами | шэджэнащхъуэгъами | дышэджэнащхъуэгъами | фышэджэнащхъуэгъами | шэджэнащхъуэгъа(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышэджэнащхъуэгъами | умышэджэнащхъуэгъами | мышэджэнащхъуэгъами | дымышэджэнащхъуэгъами | фымышэджэнащхъуэгъами | мышэджэнащхъуэгъа(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэнми | ушэджэнащхъуэнми | шэджэнащхъуэнми | дышэджэнащхъуэнми | фышэджэнащхъуэнми | шэджэнащхъуэн(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышэджэнащхъуэнми | умышэджэнащхъуэнми | мышэджэнащхъуэнми | дымышэджэнащхъуэнми | фымышэджэнащхъуэнми | мышэджэнащхъуэн(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэнуми | ушэджэнащхъуэнуми | шэджэнащхъуэнуми | дышэджэнащхъуэнуми | фышэджэнащхъуэнуми | шэджэнащхъуэну(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышэджэнащхъуэнуми | умышэджэнащхъуэнуми | мышэджэнащхъуэнуми | дымышэджэнащхъуэнуми | фымышэджэнащхъуэнуми | мышэджэнащхъуэну(хэ)ми |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэтэми | ушэджэнащхъуэтэми | шэджэнащхъуэтэми | дышэджэнащхъуэтэми | фышэджэнащхъуэтэми | шэджэнащхъуэ(хэ)тэми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышэджэнащхъуэтэми | умышэджэнащхъуэтэми | мышэджэнащхъуэтэми | дымышэджэнащхъуэтэми | фымышэджэнащхъуэтэми | мышэджэнащхъуэ(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуатэми | ушэджэнащхъуатэми | шэджэнащхъуатэми | дышэджэнащхъуатэми | фышэджэнащхъуатэми | шэджэнащхъуа(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышэджэнащхъуатэми | умышэджэнащхъуатэми | мышэджэнащхъуатэми | дымышэджэнащхъуатэми | фымышэджэнащхъуатэми | мышэджэнащхъуа(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэгъатэми | ушэджэнащхъуэгъатэми | шэджэнащхъуэгъатэми | дышэджэнащхъуэгъатэми | фышэджэнащхъуэгъатэми | шэджэнащхъуэгъа(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышэджэнащхъуэгъатэми | умышэджэнащхъуэгъатэми | мышэджэнащхъуэгъатэми | дымышэджэнащхъуэгъатэми | фымышэджэнащхъуэгъатэми | мышэджэнащхъуэгъа(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэнтэми | ушэджэнащхъуэнтэми | шэджэнащхъуэнтэми | дышэджэнащхъуэнтэми | фышэджэнащхъуэнтэми | шэджэнащхъуэн(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышэджэнащхъуэнтэми | умышэджэнащхъуэнтэми | мышэджэнащхъуэнтэми | дымышэджэнащхъуэнтэми | фымышэджэнащхъуэнтэми | мышэджэнащхъуэн(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуэнутэми | ушэджэнащхъуэнутэми | шэджэнащхъуэнутэми | дышэджэнащхъуэнутэми | фышэджэнащхъуэнутэми | шэджэнащхъуэну(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышэджэнащхъуэнутэми | умышэджэнащхъуэнутэми | мышэджэнащхъуэнутэми | дымышэджэнащхъуэнутэми | фымышэджэнащхъуэнутэми | мышэджэнащхъуэну(хэ)тэми |
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуаи | ушэджэнащхъуаи | шэджэнащхъуаи | дышэджэнащхъуаи | фышэджэнащхъуаи | шэджэнащхъуаи |
щымыӀэныгъэ: | сымышэджэнащхъуаи | умышэджэнащхъуаи | мышэджэнащхъуаи | дымышэджэнащхъуаи | фымышэджэнащхъуаи | мышэджэнащхъуаи |
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуащэрэт | ушэджэнащхъуащэрэт | шэджэнащхъуащэрэт | дышэджэнащхъуащэрэт | фышэджэнащхъуащэрэт | шэджэнащхъуащэрэт |
щымыӀэныгъэ: | сымышэджэнащхъуащэрэт | умышэджэнащхъуащэрэт | мышэджэнащхъуащэрэт | дымышэджэнащхъуащэрэт | фымышэджэнащхъуащэрэт | мышэджэнащхъуащэрэт |
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуагъэнщ | ушэджэнащхъуагъэнщ | шэджэнащхъуагъэнщ | дышэджэнащхъуагъэнщ | фышэджэнащхъуагъэнщ | шэджэнащхъуагъэнщ |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуагъэнкъым | ушэджэнащхъуагъэнкъым | шэджэнащхъуагъэнкъым | дышэджэнащхъуагъэнкъым | фышэджэнащхъуагъэнкъым | шэджэнащхъуагъэнкъым |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуагъэнт | ушэджэнащхъуагъэнт | шэджэнащхъуагъэнт | дышэджэнащхъуагъэнт | фышэджэнащхъуагъэнт | шэджэнащхъуагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуагъэнтэкъым | ушэджэнащхъуагъэнтэкъым | шэджэнащхъуагъэнтэкъым | дышэджэнащхъуагъэнтэкъым | фышэджэнащхъуагъэнтэкъым | шэджэнащхъуагъэнтэкъым |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуагъэн | ушэджэнащхъуагъэн | шэджэнащхъуагъэн | дышэджэнащхъуагъэн | фышэджэнащхъуагъэн | шэджэнащхъуагъэн |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуагъэнкъэ | ушэджэнащхъуагъэнкъэ | шэджэнащхъуагъэнкъэ | дышэджэнащхъуагъэнкъэ | фышэджэнащхъуагъэнкъэ | шэджэнащхъуагъэнкъэ |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуагъэнт | ушэджэнащхъуагъэнт | шэджэнащхъуагъэнт | дышэджэнащхъуагъэнт | фышэджэнащхъуагъэнт | шэджэнащхъуагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуагъэнтэкъэ | ушэджэнащхъуагъэнтэкъэ | шэджэнащхъуагъэнтэкъэ | дышэджэнащхъуагъэнтэкъэ | фышэджэнащхъуагъэнтэкъэ | шэджэнащхъуагъэнтэкъэ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуагъэнущ | ушэджэнащхъуагъэнущ | шэджэнащхъуагъэнущ | дышэджэнащхъуагъэнущ | фышэджэнащхъуагъэнущ | шэджэнащхъуагъэнущ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуагъэнукъым | ушэджэнащхъуагъэнукъым | шэджэнащхъуагъэнукъым | дышэджэнащхъуагъэнукъым | фышэджэнащхъуагъэнукъым | шэджэнащхъуагъэнукъым |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуагъэнут | ушэджэнащхъуагъэнут | шэджэнащхъуагъэнут | дышэджэнащхъуагъэнут | фышэджэнащхъуагъэнут | шэджэнащхъуагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуагъэнутэкъым | ушэджэнащхъуагъэнутэкъым | шэджэнащхъуагъэнутэкъым | дышэджэнащхъуагъэнутэкъым | фышэджэнащхъуагъэнутэкъым | шэджэнащхъуагъэнутэкъым |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуагъэну | ушэджэнащхъуагъэну | шэджэнащхъуагъэну | дышэджэнащхъуагъэну | фышэджэнащхъуагъэну | шэджэнащхъуагъэну |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуагъэнукъэ | ушэджэнащхъуагъэнукъэ | шэджэнащхъуагъэнукъэ | дышэджэнащхъуагъэнукъэ | фышэджэнащхъуагъэнукъэ | шэджэнащхъуагъэнукъэ |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуагъэнут | ушэджэнащхъуагъэнут | шэджэнащхъуагъэнут | дышэджэнащхъуагъэнут | фышэджэнащхъуагъэнут | шэджэнащхъуагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сышэджэнащхъуагъэнутэкъэ | ушэджэнащхъуагъэнутэкъэ | шэджэнащхъуагъэнутэкъэ | дышэджэнащхъуагъэнутэкъэ | фышэджэнащхъуагъэнутэкъэ | шэджэнащхъуагъэнутэкъэ |
Причастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
Зылэжь (субъектнэ) причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сышэджэнащхъуэ | ушэджэнащхъуэ | шэджэнащхъуэ | дышэджэнащхъуэ | фышэджэнащхъуэ | шэджэнащхъуэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сымышэджэнащхъуэ | умышэджэнащхъуэ | мышэджэнащхъуэ | дымышэджэнащхъуэ | фымышэджэнащхъуэ | мышэджэнащхъуэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сышэджэнащхъуа | ушэджэнащхъуа | шэджэнащхъуа | дышэджэнащхъуа | фышэджэнащхъуа | шэджэнащхъуа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сымышэджэнащхъуа | умышэджэнащхъуа | мышэджэнащхъуа | дымышэджэнащхъуа | фымышэджэнащхъуа | мышэджэнащхъуа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сышэджэнащхъуэгъа | ушэджэнащхъуэгъа | шэджэнащхъуэгъа | дышэджэнащхъуэгъа | фышэджэнащхъуэгъа | шэджэнащхъуэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сымышэджэнащхъуэгъа | умышэджэнащхъуэгъа | мышэджэнащхъуэгъа | дымышэджэнащхъуэгъа | фымышэджэнащхъуэгъа | мышэджэнащхъуэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сышэджэнащхъуэн | ушэджэнащхъуэн | шэджэнащхъуэн | дышэджэнащхъуэн | фышэджэнащхъуэн | шэджэнащхъуэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сымышэджэнащхъуэн | умышэджэнащхъуэн | мышэджэнащхъуэн | дымышэджэнащхъуэн | фымышэджэнащхъуэн | мышэджэнащхъуэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сышэджэнащхъуэну | ушэджэнащхъуэну | шэджэнащхъуэну | дышэджэнащхъуэну | фышэджэнащхъуэну | шэджэнащхъуэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сымышэджэнащхъуэну | умышэджэнащхъуэну | мышэджэнащхъуэну | дымышэджэнащхъуэну | фымышэджэнащхъуэну | мышэджэнащхъуэну(хэ) |
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сызэрышэджэнащхъуэ | узэрышэджэнащхъуэ | зэрышэджэнащхъуэ | дызэрышэджэнащхъуэ | фызэрышэджэнащхъуэ | зэрышэджэнащхъуэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрымышэджэнащхъуэ | узэрымышэджэнащхъуэ | зэрымышэджэнащхъуэ | дызэрымышэджэнащхъуэ | фызэрымышэджэнащхъуэ | зэрымышэджэнащхъуэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сызэрышэджэнащхъуа | узэрышэджэнащхъуа | зэрышэджэнащхъуа | дызэрышэджэнащхъуа | фызэрышэджэнащхъуа | зэрышэджэнащхъуа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрымышэджэнащхъуа | узэрымышэджэнащхъуа | зэрымышэджэнащхъуа | дызэрымышэджэнащхъуа | фызэрымышэджэнащхъуа | зэрымышэджэнащхъуа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сызэрышэджэнащхъуэгъа | узэрышэджэнащхъуэгъа | зэрышэджэнащхъуэгъа | дызэрышэджэнащхъуэгъа | фызэрышэджэнащхъуэгъа | зэрышэджэнащхъуэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрымышэджэнащхъуэгъа | узэрымышэджэнащхъуэгъа | зэрымышэджэнащхъуэгъа | дызэрымышэджэнащхъуэгъа | фызэрымышэджэнащхъуэгъа | зэрымышэджэнащхъуэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сызэрышэджэнащхъуэн | узэрышэджэнащхъуэн | зэрышэджэнащхъуэн | дызэрышэджэнащхъуэн | фызэрышэджэнащхъуэн | зэрышэджэнащхъуэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрымышэджэнащхъуэн | узэрымышэджэнащхъуэн | зэрымышэджэнащхъуэн | дызэрымышэджэнащхъуэн | фызэрымышэджэнащхъуэн | зэрымышэджэнащхъуэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сызэрышэджэнащхъуэну | узэрышэджэнащхъуэну | зэрышэджэнащхъуэну | дызэрышэджэнащхъуэну | фызэрышэджэнащхъуэну | зэрышэджэнащхъуэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрымышэджэнащхъуэну | узэрымышэджэнащхъуэну | зэрымышэджэнащхъуэну | дызэрымышэджэнащхъуэну | фызэрымышэджэнащхъуэну | зэрымышэджэнащхъуэну(хэ) |
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщышэджэнащхъуэ | ущышэджэнащхъуэ | щышэджэнащхъуэ | дыщышэджэнащхъуэ | фыщышэджэнащхъуэ | щышэджэнащхъуэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщымышэджэнащхъуэ | ущымышэджэнащхъуэ | щымышэджэнащхъуэ | дыщымышэджэнащхъуэ | фыщымышэджэнащхъуэ | щымышэджэнащхъуэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщышэджэнащхъуа | ущышэджэнащхъуа | щышэджэнащхъуа | дыщышэджэнащхъуа | фыщышэджэнащхъуа | щышэджэнащхъуа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщымышэджэнащхъуа | ущымышэджэнащхъуа | щымышэджэнащхъуа | дыщымышэджэнащхъуа | фыщымышэджэнащхъуа | щымышэджэнащхъуа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщышэджэнащхъуэгъа | ущышэджэнащхъуэгъа | щышэджэнащхъуэгъа | дыщышэджэнащхъуэгъа | фыщышэджэнащхъуэгъа | щышэджэнащхъуэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщымышэджэнащхъуэгъа | ущымышэджэнащхъуэгъа | щымышэджэнащхъуэгъа | дыщымышэджэнащхъуэгъа | фыщымышэджэнащхъуэгъа | щымышэджэнащхъуэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщышэджэнащхъуэн | ущышэджэнащхъуэн | щышэджэнащхъуэн | дыщышэджэнащхъуэн | фыщышэджэнащхъуэн | щышэджэнащхъуэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщымышэджэнащхъуэн | ущымышэджэнащхъуэн | щымышэджэнащхъуэн | дыщымышэджэнащхъуэн | фыщымышэджэнащхъуэн | щымышэджэнащхъуэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщышэджэнащхъуэну | ущышэджэнащхъуэну | щышэджэнащхъуэну | дыщышэджэнащхъуэну | фыщышэджэнащхъуэну | щышэджэнащхъуэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщымышэджэнащхъуэну | ущымышэджэнащхъуэну | щымышэджэнащхъуэну | дыщымышэджэнащхъуэну | фыщымышэджэнащхъуэну | щымышэджэнащхъуэну(хэ) |
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыздэшэджэнащхъуэ | уздэшэджэнащхъуэ | здэшэджэнащхъуэ | дыздэшэджэнащхъуэ | фыздэшэджэнащхъуэ | здэшэджэнащхъуэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэмышэджэнащхъуэ | уздэмышэджэнащхъуэ | здэмышэджэнащхъуэ | дыздэмышэджэнащхъуэ | фыздэмышэджэнащхъуэ | здэмышэджэнащхъуэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыздэшэджэнащхъуа | уздэшэджэнащхъуа | здэшэджэнащхъуа | дыздэшэджэнащхъуа | фыздэшэджэнащхъуа | здэшэджэнащхъуа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэмышэджэнащхъуа | уздэмышэджэнащхъуа | здэмышэджэнащхъуа | дыздэмышэджэнащхъуа | фыздэмышэджэнащхъуа | здэмышэджэнащхъуа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыздэшэджэнащхъуэгъа | уздэшэджэнащхъуэгъа | здэшэджэнащхъуэгъа | дыздэшэджэнащхъуэгъа | фыздэшэджэнащхъуэгъа | здэшэджэнащхъуэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэмышэджэнащхъуэгъа | уздэмышэджэнащхъуэгъа | здэмышэджэнащхъуэгъа | дыздэмышэджэнащхъуэгъа | фыздэмышэджэнащхъуэгъа | здэмышэджэнащхъуэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыздэшэджэнащхъуэн | уздэшэджэнащхъуэн | здэшэджэнащхъуэн | дыздэшэджэнащхъуэн | фыздэшэджэнащхъуэн | здэшэджэнащхъуэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэмышэджэнащхъуэн | уздэмышэджэнащхъуэн | здэмышэджэнащхъуэн | дыздэмышэджэнащхъуэн | фыздэмышэджэнащхъуэн | здэмышэджэнащхъуэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыздэшэджэнащхъуэну | уздэшэджэнащхъуэну | здэшэджэнащхъуэну | дыздэшэджэнащхъуэну | фыздэшэджэнащхъуэну | здэшэджэнащхъуэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэмышэджэнащхъуэну | уздэмышэджэнащхъуэну | здэмышэджэнащхъуэну | дыздэмышэджэнащхъуэну | фыздэмышэджэнащхъуэну | здэмышэджэнащхъуэну(хэ) |
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэшэджэнащхъуэ | ущӀэшэджэнащхъуэ | щӀэшэджэнащхъуэ | дыщӀэшэджэнащхъуэ | фыщӀэшэджэнащхъуэ | щӀэшэджэнащхъуэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэмышэджэнащхъуэ | ущӀэмышэджэнащхъуэ | щӀэмышэджэнащхъуэ | дыщӀэмышэджэнащхъуэ | фыщӀэмышэджэнащхъуэ | щӀэмышэджэнащхъуэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэшэджэнащхъуа | ущӀэшэджэнащхъуа | щӀэшэджэнащхъуа | дыщӀэшэджэнащхъуа | фыщӀэшэджэнащхъуа | щӀэшэджэнащхъуа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэмышэджэнащхъуа | ущӀэмышэджэнащхъуа | щӀэмышэджэнащхъуа | дыщӀэмышэджэнащхъуа | фыщӀэмышэджэнащхъуа | щӀэмышэджэнащхъуа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэшэджэнащхъуэгъа | ущӀэшэджэнащхъуэгъа | щӀэшэджэнащхъуэгъа | дыщӀэшэджэнащхъуэгъа | фыщӀэшэджэнащхъуэгъа | щӀэшэджэнащхъуэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэмышэджэнащхъуэгъа | ущӀэмышэджэнащхъуэгъа | щӀэмышэджэнащхъуэгъа | дыщӀэмышэджэнащхъуэгъа | фыщӀэмышэджэнащхъуэгъа | щӀэмышэджэнащхъуэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэшэджэнащхъуэн | ущӀэшэджэнащхъуэн | щӀэшэджэнащхъуэн | дыщӀэшэджэнащхъуэн | фыщӀэшэджэнащхъуэн | щӀэшэджэнащхъуэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэмышэджэнащхъуэн | ущӀэмышэджэнащхъуэн | щӀэмышэджэнащхъуэн | дыщӀэмышэджэнащхъуэн | фыщӀэмышэджэнащхъуэн | щӀэмышэджэнащхъуэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэшэджэнащхъуэну | ущӀэшэджэнащхъуэну | щӀэшэджэнащхъуэну | дыщӀэшэджэнащхъуэну | фыщӀэшэджэнащхъуэну | щӀэшэджэнащхъуэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэмышэджэнащхъуэну | ущӀэмышэджэнащхъуэну | щӀэмышэджэнащхъуэну | дыщӀэмышэджэнащхъуэну | фыщӀэмышэджэнащхъуэну | щӀэмышэджэнащхъуэну(хэ) |
Деепричастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | сышэджэнащхъуэу | ушэджэнащхъуэу | шэджэнащхъуэу | дышэджэнащхъуэу | фышэджэнащхъуэу | шэджэнащхъуэ(хэ)у |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сымышэджэнащхъуэу | умышэджэнащхъуэу | мышэджэнащхъуэу | дымышэджэнащхъуэу | фымышэджэнащхъуэу | мышэджэнащхъуэ(хэ)у |
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сышэджэнащхъуауэ | ушэджэнащхъуауэ | шэджэнащхъуауэ | дышэджэнащхъуауэ | фышэджэнащхъуауэ | шэджэнащхъуауэ / шэджэнащхъуа(хэ)у |
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сымышэджэнащхъуауэ | умышэджэнащхъуауэ | мышэджэнащхъуауэ | дымышэджэнащхъуауэ | фымышэджэнащхъуауэ | мышэджэнащхъуауэ(хэ) / мышэджэнащхъуа(хэ)у |
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | сышэджэнащхъуэурэ | ушэджэнащхъуэурэ | шэджэнащхъуэурэ | дышэджэнащхъуэурэ | фышэджэнащхъуэурэ | шэджэнащхъуэ(хэ)урэ |
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | сымышэджэнащхъуэурэ | умышэджэнащхъуэурэ | мышэджэнащхъуэурэ | дымышэджэнащхъуэурэ | фымышэджэнащхъуэурэ | мышэджэнащхъуэ(хэ)урэ |
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [шэджэнащхъу]э | [шэджэнащхъу]эр | -- | [шэджэнащхъу]эхэр |
Эргативнэ: | [шэджэнащхъу]э | [шэджэнащхъу]эм | -- | [шэджэнащхъу]эхэм |
Послеложнэ: | [шэджэнащхъу]экӀэ | [шэджэнащхъу]эмкӀэ | [шэджэнащхъу]эхэкӀэ | [шэджэнащхъу]эхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [шэджэнащхъу]эу | [шэджэнащхъу]эрауэ | [шэджэнащхъу]эхэу | [шэджэнащхъу]эхэрауэ |
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [шэджэнащхъу]а | [шэджэнащхъу]ар | -- | [шэджэнащхъу]ахэр |
Эргативнэ: | [шэджэнащхъу]а | [шэджэнащхъу]ам | -- | [шэджэнащхъу]ахэм |
Послеложнэ: | [шэджэнащхъу]акӀэ | [шэджэнащхъу]амкӀэ | [шэджэнащхъу]ахэкӀэ | [шэджэнащхъу]ахэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [шэджэнащхъу]ауэ | [шэджэнащхъу]арауэ | [шэджэнащхъу]ахэу | [шэджэнащхъу]ахэрауэ |
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [шэджэнащхъу]эн | [шэджэнащхъу]эныр | -- | [шэджэнащхъу]энхэр |
Эргативнэ: | [шэджэнащхъу]эн | [шэджэнащхъу]эным | -- | [шэджэнащхъу]энхэм |
Послеложнэ: | [шэджэнащхъу]энкӀэ | [шэджэнащхъу]энымкӀэ | [шэджэнащхъу]энхэкӀэ | [шэджэнащхъу]энхэмкӀэ |
'Обстоятельственнэ: | [шэджэнащхъу]эну | [шэджэнащхъу]энырауэ | [шэджэнащхъу]энхэу | [шэджэнащхъу]энхэрауэ |
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [шэджэнащхъу]эну | [шэджэнащхъу]энур | -- | [шэджэнащхъу]энухэр |
Эргативнэ: | [шэджэнащхъу]эну | [шэджэнащхъу]энум | -- | [шэджэнащхъу]энухэм |
Послеложнэ: | [шэджэнащхъу]энукӀэ | [шэджэнащхъу]энумкӀэ | [шэджэнащхъу]энухэкӀэ | [шэджэнащхъу]энухэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [шэджэнащхъу]энууэ | [шэджэнащхъу]энурауэ | [шэджэнащхъу]энухэу | [шэджэнащхъу]энухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- ЩхъуантӀагъэ щӀыхьэу, ущызэкӀэщӀэплъу щытын.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Шэрэджыжьыр бжьыхьэм деж шэджэнащхъуэщ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- шэджэнащхъуэн: be light blue and clear or transparent (about river water in autumn)
- Шэрэджыжьыр бжьыхьэм деж шэджэнащхъуэщ: The water in the Cherek River is light blue and clear in autumn.
УРЫСЫБЗЭ
- шэджэнащхъуэн: быть голубым, прозрачным (об осенней воде в реках)
- Шэрэджыжьыр бжьыхьэм деж шэджэнащхъуэщ: Вода в реке Черек голубая и прозрачная осенью.
БИБЛИОГРАФИЕ