шхэн
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
-
шхэн
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [ʂxɐn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [шх] -э + -н
СПРЯЖЕНЭ зэгъэзэхуэжын
Глагол лъэмыӏэс "шхэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар) | |
---|---|
щыӀэныгъэ: | шхэн |
щымыӀэныгъэ: | мышхэн |
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сышхэн | ушхэн | шхэн | дышхэн | фышхэн | шхэн(хэ) |
щымыӀэныгъэ: | сымышхэн | умышхэн | мышхэн | дымышхэн | фымышхэн | мышхэн(хэ) |
унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
---|---|---|
щыӀэныгъэ: | шхэ! | фышхэ! |
щымыӀэныгъэ: | умышхэ! | фымышхэ! |
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | срешхэ | урешхэ | ирешхэ | дрешхэ | фрешхэ | ирешхэ |
щымыӀэныгъэ: | сремышхэ | уремышхэ | иремышхэ | дремышхэ | фремышхэ | иремышхэ |
ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сошхэ(р) | уошхэ(р) | машхэ(р) | дошхэ(р) | фошхэ(р) | машхэ(хэ)(р) |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэркъым | ушхэркъым | шхэркъым | дышхэркъым | фышхэркъым | шхэ(хэ)ркъым |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сышхэрт | ушхэрт | шхэрт | дышхэрт | фышхэрт | шхэ(хэ)рт |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сышхэртэкъым | ушхэртэкъым | шхэртэкъым | дышхэртэкъым | фышхэртэкъым | шхэ(хэ)ртэкъым |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сышхащ | ушхащ | шхащ | дышхащ | фышхащ | шха(хэ)щ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сышхакъым | ушхакъым | шхакъым | дышхакъым | фышхакъым | шха(хэ)къым |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сышхат | ушхат | шхат | дышхат | фышхат | шха(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сышхатэкъым | ушхатэкъым | шхатэкъым | дышхатэкъым | фышхатэкъым | шха(хэ)тэкъым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэгъащ | ушхэгъащ | шхэгъащ | дышхэгъащ | фышхэгъащ | шхэгъа(хэ)щ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэгъакъым | ушхэгъакъым | шхэгъакъым | дышхэгъакъым | фышхэгъакъым | шхэгъа(хэ)къым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэгъат | ушхэгъат | шхэгъат | дышхэгъат | фышхэгъат | шхэгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэгъатэкъым | ушхэгъатэкъым | шхэгъатэкъым | дышхэгъатэкъым | фышхэгъатэкъым | шхэгъа(хэ)тэкъым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сышхэщ | ушхэщ | шхэщ | дышхэщ | фышхэщ | шхэ(хэ)щ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сышхэкъым | ушхэкъым | шхэкъым | дышхэкъым | фышхэкъым | шхэ(хэ)къым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сышхэт | ушхэт | шхэт | дышхэт | фышхэт | шхэ(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сышхэтэкъым | ушхэтэкъым | шхэтэкъым | дышхэтэкъым | фышхэтэкъым | шхэ(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэнщ | ушхэнщ | шхэнщ | дышхэнщ | фышхэнщ | шхэн(хэ)щ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэнкъым | ушхэнкъым | шхэнкъым | дышхэнкъым | фышхэнкъым | шхэн(хэ)къым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэнущ | ушхэнущ | шхэнущ | дышхэнущ | фышхэнущ | шхэну(хэ)щ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэнукъым | ушхэнукъым | шхэнукъым | дышхэнукъым | фышхэнукъым | шхэну(хэ)къым |
ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэрэ | ушхэрэ | шхэрэ | дышхэрэ | фышхэрэ | шхэ(хэ)рэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэркъэ | ушхэркъэ | шхэркъэ | дышхэркъэ | фышхэркъэ | шхэ(хэ)ркъэ |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сышхэрт | ушхэрт | шхэрт | дышхэрт | фышхэрт | шхэ(хэ)рт |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сышхэртэкъэ | ушхэртэкъэ | шхэртэкъэ | дышхэртэкъэ | фышхэртэкъэ | шхэ(хэ)ртэкъэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сышха | ушха | шха | дышха | фышха | шха(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сышхакъэ | ушхакъэ | шхакъэ | дышхакъэ | фышхакъэ | шха(хэ)къэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сышхат | ушхат | шхат | дышхат | фышхат | шха(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сышхатэкъэ | ушхатэкъэ | шхатэкъэ | дышхатэкъэ | фышхатэкъэ | шха(хэ)тэкъэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэгъа | ушхэгъа | шхэгъа | дышхэгъа | фышхэгъа | шхэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэгъакъэ | ушхэгъакъэ | шхэгъакъэ | дышхэгъакъэ | фышхэгъакъэ | шхэгъа(хэ)къэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэгъат | ушхэгъат | шхэгъат | дышхэгъат | фышхэгъат | шхэгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сышхэгъатэкъэ | ушхэгъатэкъэ | шхэгъатэкъэ | дышхэгъатэкъэ | фышхэгъатэкъэ | шхэгъа(хэ)тэкъэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сышхэ | ушхэ | шхэ | дышхэ | фышхэ | шхэ(хэ) |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сышхэкъэ | ушхэкъэ | шхэкъэ | дышхэкъэ | фышхэкъэ | шхэ(хэ)къэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сышхэт | ушхэт | шхэт | дышхэт | фышхэт | шхэ(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сышхэтэкъэ | ушхэтэкъэ | шхэтэкъэ | дышхэтэкъэ | фышхэтэкъэ | шхэ(хэ)тэкъэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэн | ушхэн | шхэн | дышхэн | фышхэн | шхэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэнкъэ | ушхэнкъэ | шхэнкъэ | дышхэнкъэ | фышхэнкъэ | шхэн(хэ)къэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэну | ушхэну | шхэну | дышхэну | фышхэну | шхэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэнукъэ | ушхэнукъэ | шхэнукъэ | дышхэнукъэ | фышхэнукъэ | шхэну(хэ)къэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэмэ | ушхэмэ | шхэмэ | дышхэмэ | фышхэмэ | шхэ(хэ)мэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэмэ | умышхэмэ | мышхэмэ | дымышхэмэ | фымышхэмэ | мышхэ(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сышхамэ | ушхамэ | шхамэ | дышхамэ | фышхамэ | шха(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхамэ | умышхамэ | мышхамэ | дымышхамэ | фымышхамэ | мышха(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сышхэгъамэ | ушхэгъамэ | шхэгъамэ | дышхэгъамэ | фышхэгъамэ | шхэгъа(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхэгъамэ | умышхэгъамэ | мышхэгъамэ | дымышхэгъамэ | фымышхэгъамэ | мышхэгъа(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэнмэ | ушхэнмэ | шхэнмэ | дышхэнмэ | фышхэнмэ | шхэн(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэнмэ | умышхэнмэ | мышхэнмэ | дымышхэнмэ | фымышхэнмэ | мышхэн(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэнумэ | ушхэнумэ | шхэнумэ | дышхэнумэ | фышхэнумэ | шхэну(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэнумэ | умышхэнумэ | мышхэнумэ | дымышхэнумэ | фымышхэнумэ | мышхэну(хэ)мэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэтэмэ | ушхэтэмэ | шхэтэмэ | дышхэтэмэ | фышхэтэмэ | шхэ(хэ)тэмэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэтэмэ | умышхэтэмэ | мышхэтэмэ | дымышхэтэмэ | фымышхэтэмэ | мышхэ(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сышхатэмэ | ушхатэмэ | шхатэмэ | дышхатэмэ | фышхатэмэ | шха(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхатэмэ | умышхатэмэ | мышхатэмэ | дымышхатэмэ | фымышхатэмэ | мышха(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сышхэгъатэмэ | ушхэгъатэмэ | шхэгъатэмэ | дышхэгъатэмэ | фышхэгъатэмэ | шхэгъа(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхэгъатэмэ | умышхэгъатэмэ | мышхэгъатэмэ | дымышхэгъатэмэ | фымышхэгъатэмэ | мышхэгъа(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэнтэмэ | ушхэнтэмэ | шхэнтэмэ | дышхэнтэмэ | фышхэнтэмэ | шхэн(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэнтэмэ | умышхэнтэмэ | мышхэнтэмэ | дымышхэнтэмэ | фымышхэнтэмэ | мышхэн(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэнутэмэ | ушхэнутэмэ | шхэнутэмэ | дышхэнутэмэ | фышхэнутэмэ | шхэну(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэнутэмэ | умышхэнутэмэ | мышхэнутэмэ | дымышхэнутэмэ | фымышхэнутэмэ | мышхэну(хэ)тэмэ |
сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэнт | ушхэнт | шхэнт | дышхэнт | фышхэнт | шхэн(хэ)т |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэнтэкъым | ушхэнтэкъым | шхэнтэкъым | дышхэнтэкъым | фышхэнтэкъым | шхэн(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэнут | ушхэнут | шхэнут | дышхэнут | фышхэнут | шхэну(хэ)т |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэнутэкъым | ушхэнутэкъым | шхэнутэкъым | дышхэнутэкъым | фышхэнутэкъым | шхэну(хэ)тэкъым |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэми | ушхэми | шхэми | дышхэми | фышхэми | шхэ(хэ)ми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэми | умышхэми | мышхэми | дымышхэми | фымышхэми | мышхэ(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сышхами | ушхами | шхами | дышхами | фышхами | шха(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхами | умышхами | мышхами | дымышхами | фымышхами | мышха(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сышхэгъами | ушхэгъами | шхэгъами | дышхэгъами | фышхэгъами | шхэгъа(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхэгъами | умышхэгъами | мышхэгъами | дымышхэгъами | фымышхэгъами | мышхэгъа(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэнми | ушхэнми | шхэнми | дышхэнми | фышхэнми | шхэн(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэнми | умышхэнми | мышхэнми | дымышхэнми | фымышхэнми | мышхэн(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэнуми | ушхэнуми | шхэнуми | дышхэнуми | фышхэнуми | шхэну(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэнуми | умышхэнуми | мышхэнуми | дымышхэнуми | фымышхэнуми | мышхэну(хэ)ми |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэтэми | ушхэтэми | шхэтэми | дышхэтэми | фышхэтэми | шхэ(хэ)тэми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэтэми | умышхэтэми | мышхэтэми | дымышхэтэми | фымышхэтэми | мышхэ(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сышхатэми | ушхатэми | шхатэми | дышхатэми | фышхатэми | шха(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхатэми | умышхатэми | мышхатэми | дымышхатэми | фымышхатэми | мышха(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сышхэгъатэми | ушхэгъатэми | шхэгъатэми | дышхэгъатэми | фышхэгъатэми | шхэгъа(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхэгъатэми | умышхэгъатэми | мышхэгъатэми | дымышхэгъатэми | фымышхэгъатэми | мышхэгъа(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэнтэми | ушхэнтэми | шхэнтэми | дышхэнтэми | фышхэнтэми | шхэн(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэнтэми | умышхэнтэми | мышхэнтэми | дымышхэнтэми | фымышхэнтэми | мышхэн(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэнутэми | ушхэнутэми | шхэнутэми | дышхэнутэми | фышхэнутэми | шхэну(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэнутэми | умышхэнутэми | мышхэнутэми | дымышхэнутэми | фымышхэнутэми | мышхэну(хэ)тэми |
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сышхаи | ушхаи | шхаи | дышхаи | фышхаи | шхаи |
щымыӀэныгъэ: | сышхакъыми | ушхакъыми | шхакъыми | дышхакъыми | фышхакъыми | шхакъыми |
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сышхащэрэт | ушхащэрэт | шхащэрэт | дышхащэрэт | фышхащэрэт | шхащэрэт |
щымыӀэныгъэ: | сымышхащэрэт | умышхащэрэт | мышхащэрэт | дымышхащэрэт | фымышхащэрэт | мышхащэрэт |
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сышхагъэнщ | ушхагъэнщ | шхагъэнщ | дышхагъэнщ | фышхагъэнщ | шхагъэнщ |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сышхагъэнкъым | ушхагъэнкъым | шхагъэнкъым | дышхагъэнкъым | фышхагъэнкъым | шхагъэнкъым |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сышхагъэнт | ушхагъэнт | шхагъэнт | дышхагъэнт | фышхагъэнт | шхагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сышхагъэнтэкъым | ушхагъэнтэкъым | шхагъэнтэкъым | дышхагъэнтэкъым | фышхагъэнтэкъым | шхагъэнтэкъым |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сышхагъэн | ушхагъэн | шхагъэн | дышхагъэн | фышхагъэн | шхагъэн |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сышхагъэнкъэ | ушхагъэнкъэ | шхагъэнкъэ | дышхагъэнкъэ | фышхагъэнкъэ | шхагъэнкъэ |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сышхагъэнт | ушхагъэнт | шхагъэнт | дышхагъэнт | фышхагъэнт | шхагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сышхагъэнтэкъэ | ушхагъэнтэкъэ | шхагъэнтэкъэ | дышхагъэнтэкъэ | фышхагъэнтэкъэ | шхагъэнтэкъэ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сышхагъэнущ | ушхагъэнущ | шхагъэнущ | дышхагъэнущ | фышхагъэнущ | шхагъэнущ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сышхагъэнукъым | ушхагъэнукъым | шхагъэнукъым | дышхагъэнукъым | фышхагъэнукъым | шхагъэнукъым |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сышхагъэнут | ушхагъэнут | шхагъэнут | дышхагъэнут | фышхагъэнут | шхагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сышхагъэнутэкъым | ушхагъэнутэкъым | шхагъэнутэкъым | дышхагъэнутэкъым | фышхагъэнутэкъым | шхагъэнутэкъым |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сышхагъэну | ушхагъэну | шхагъэну | дышхагъэну | фышхагъэну | шхагъэну |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сышхагъэнукъэ | ушхагъэнукъэ | шхагъэнукъэ | дышхагъэнукъэ | фышхагъэнукъэ | шхагъэнукъэ |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сышхагъэнут | ушхагъэнут | шхагъэнут | дышхагъэнут | фышхагъэнут | шхагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сышхагъэнутэкъэ | ушхагъэнутэкъэ | шхагъэнутэкъэ | дышхагъэнутэкъэ | фышхагъэнутэкъэ | шхагъэнутэкъэ |
Причастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
Зылэжь (субъектнэ) причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сышхэ | ушхэ | шхэ | дышхэ | фышхэ | шхэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сымышхэ | умышхэ | мышхэ | дымышхэ | фымышхэ | мышхэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сышха | ушха | шха | дышха | фышха | шха(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сымышха | умышха | мышха | дымышха | фымышха | мышха(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сышхэгъа | ушхэгъа | шхэгъа | дышхэгъа | фышхэгъа | шхэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сымышхэгъа | умышхэгъа | мышхэгъа | дымышхэгъа | фымышхэгъа | мышхэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сышхэн | ушхэн | шхэн | дышхэн | фышхэн | шхэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сымышхэн | умышхэн | мышхэн | дымышхэн | фымышхэн | мышхэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сышхэну | ушхэну | шхэну | дышхэну | фышхэну | шхэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сымышхэну | умышхэну | мышхэну | дымышхэну | фымышхэну | мышхэну(хэ) |
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сызэрышхэ | узэрышхэ | зэрышхэ | дызэрышхэ | фызэрышхэ | зэрышхэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрымышхэ | узэрымышхэ | зэрымышхэ | дызэрымышхэ | фызэрымышхэ | мызэрышхэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сызэрышха | узэрышха | зэрышха | дызэрышха | фызэрышха | зэрышха(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрымышха | узэрымышха | зэрымышха | дызэрымышха | фызэрымышха | зэрымышха(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сызэрышхэгъа | узэрышхэгъа | зэрышхэгъа | дызэрышхэгъа | фызэрышхэгъа | зэрышхэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрымышхэгъа | узэрымышхэгъа | зэрымышхэгъа | дызэрымышхэгъа | фызэрымышхэгъа | зэрымышхэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сызэрышхэн | узэрышхэн | зэрышхэн | дызэрышхэн | фызэрышхэн | зэрышхэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрымышхэн | узэрымышхэн | зэрымышхэн | дызэрымышхэн | фызэрымышхэн | зэрымышхэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сызэрышхэну | узэрышхэну | зэрышхэну | дызэрышхэну | фызэрышхэну | зэрышхэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрымышхэну | узэрымышхэну | зэрымышхэну | дызэрымышхэну | фызэрымышхэну | зэрымышхэну(хэ) |
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщышхэ | ущышхэ | щышхэ | дыщышхэ | фыщышхэ | щышхэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщымышхэ | ущымышхэ | щымышхэ | дыщымышхэ | фыщымышхэ | щымышхэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщышха | ущышха | щышха | дыщышха | фыщышха | щышха(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщымышха | ущымышха | щымышха | дыщымышха | фыщымышха | щымышха(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщышхэгъа | ущышхэгъа | щышхэгъа | дыщышхэгъа | фыщышхэгъа | щышхэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщымышхэгъа | ущымышхэгъа | щымышхэгъа | дыщымышхэгъа | фыщымышхэгъа | щымышхэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщышхэн | ущышхэн | щышхэн | дыщышхэн | фыщышхэн | щышхэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщымышхэн | ущымышхэн | щымышхэн | дыщымышхэн | фыщымышхэн | щымышхэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщышхэну | ущышхэну | щышхэну | дыщышхэну | фыщышхэну | щышхэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщымышхэну | ущымышхэну | щымышхэну | дыщымышхэну | фыщымышхэну | щымышхэну(хэ) |
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыздэшхэ | уздэшхэ | здэшхэ | дыздэшхэ | фыздэшхэ | здэшхэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэмышхэ | уздэмышхэ | здэмышхэ | дыздэмышхэ | фыздэмышхэ | здэмышхэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыздэшха | уздэшха | здэшха | дыздэшха | фыздэшха | здэшха(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэмышха | уздэмышха | здэмышха | дыздэмышха | фыздэмышха | здэмышха(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыздэшхэгъа | уздэшхэгъа | здэшхэгъа | дыздэшхэгъа | фыздэшхэгъа | здэшхэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэмышхэгъа | уздэмышхэгъа | здэмышхэгъа | дыздэмышхэгъа | фыздэмышхэгъа | здэмышхэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыздэшхэн | уздэшхэн | здэшхэн | дыздэшхэн | фыздэшхэн | здэшхэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэмышхэн | уздэмышхэн | здэмышхэн | дыздэмышхэн | фыздэмышхэн | здэмышхэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыздэшхэну | уздэшхэну | здэшхэну | дыздэшхэну | фыздэшхэну | здэшхэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэмышхэну | уздэмышхэну | здэмышхэну | дыздэмышхэну | фыздэмышхэну | здэмышхэну(хэ) |
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэшхэ | ущӀэшхэ | щӀэшхэ | дыщӀэшхэ | фыщӀэшхэ | щӀэшхэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэмышхэ | ущӀэмышхэ | щӀэмышхэ | дыщӀэмышхэ | фыщӀэмышхэ | щӀэмышхэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэшха | ущӀэшха | щӀэшха | дыщӀэшха | фыщӀэшха | щӀэшха(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэмышха | ущӀэмышха | щӀэмышха | дыщӀэмышха | фыщӀэмышха | щӀэмышха(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэшхэгъа | ущӀэшхэгъа | щӀэшхэгъа | дыщӀэшхэгъа | фыщӀэшхэгъа | щӀэшхэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэмышхэгъа | ущӀэмышхэгъа | щӀэмышхэгъа | дыщӀэмышхэгъа | фыщӀэмышхэгъа | щӀэмышхэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэшхэн | ущӀэшхэн | щӀэшхэн | дыщӀэшхэн | фыщӀэшхэн | щӀэшхэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэмышхэн | ущӀэмышхэн | щӀэмышхэн | дыщӀэмышхэн | фыщӀэмышхэн | щӀэмышхэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэшхэну | ущӀэшхэну | щӀэшхэну | дыщӀэшхэну | фыщӀэшхэну | щӀэшхэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэмышхэну | ущӀэмышхэну | щӀэмышхэну | дыщӀэмышхэну | фыщӀэмышхэну | щӀэмышхэну(хэ) |
Деепричастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | сышхэуэ | ушхэуэ | шхэуэ | дышхэуэ | фышхэуэ | шхэуэ / шхэхэу |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сымышхэуэ | умышхэуэ | мышхэуэ | дымышхэуэ | фымышхэуэ | мышхэуэ / мышхэхэу |
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сышхауэ | ушхауэ | шхауэ | дышхауэ | фышхауэ | шхауэ / шха(хэ)у |
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сымышхауэ | умышхауэ | мышхауэ | дымышхауэ | фымышхауэ | мышхауэ(хэ) / мышха(хэ)у |
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | сышхэурэ | ушхэурэ | шхэурэ | дышхэурэ | фышхэурэ | шхэ(хэ)урэ |
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | сымышхэурэ | умышхэурэ | мышхэурэ | дымышхэурэ | фымышхэурэ | мышхэ(хэ)урэ |
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [шх]э | [шх]эр | -- | [шх]эхэр |
Эргативнэ: | [шх]э | [шх]эм | -- | [шх]эхэм |
Послеложнэ: | [шх]экӀэ | [шх]эмкӀэ | [шх]эхэкӀэ | [шх]эхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [шх]эуэ | [шх]эрауэ | [шх]эхэу | [шх]эхэрауэ |
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [шх]а | [шх]ар | -- | [шх]ахэр |
Эргативнэ: | [шх]а | [шх]ам | -- | [шх]ахэм |
Послеложнэ: | [шх]акӀэ | [шх]амкӀэ | [шх]ахэкӀэ | [шх]ахэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [шх]ауэ | [шх]арауэ | [шх]ахэу | [шх]ахэрауэ |
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [шх]эн | [шх]эныр | -- | [шх]энхэр |
Эргативнэ: | [шх]эн | [шх]эным | -- | [шх]энхэм |
Послеложнэ: | [шх]энкӀэ | [шх]энымкӀэ | [шх]энхэкӀэ | [шх]энхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [шх]эну | [шх]энырауэ | [шх]энхэу | [шх]энхэрауэ |
-энж-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [шх]эну | [шх]энур | -- | [шх]энухэр |
Эргативнэ: | [шх]эну | [шх]энум | -- | [шх]энухэм |
Послеложнэ: | [шх]энукӀэ | [шх]энумкӀэ | [шх]энухэкӀэ | [шх]энухэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [шх]энууэ | [шх]энурауэ | [шх]энухэу | [шх]энухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Ерыскъы гуэр джийм егъэхын.
ЩАПХЪЭХЭР
- Шхэнущ тӀэкӀуи, напӀэ хьэлъэр Зэуэ-зэуэу зэтрех. ЩоджэнцӀыкӀу Алий
Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь, | «Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984 | нап. 37 |
---|---|---|
адыгэбзэ | урысыбзэ/русский | инджылыбзэ/English |
Мэлыр машхэ. | Овца ест. | The sheep is eating. |
нап. 40 | ||
Ахэр машхэ. | Они едят. | They are eating. |
нап. 42 | ||
Танэр машхэ. | Телёнок ест. | The calf is eating. |
нап. 43 | ||
Таужан машхэ. | Таужан ест. | Tauzhan is eating. |
нап. 54 | ||
Гуэгуш шырхэр машхэ. | Индюшата едят. | The baby turkeys are eating. |
нап. 101 | ||
Зехуапэри машхэ. | Он одевается и ест. | He gets dressed and eats. |
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- шхэн: eat, have (sth to eat), consume
УРЫСЫБЗЭ
- шхэн: есть, кушать
псалъафэ зэпыщӀахэр
[И] шхэн къэкӀуэн зэгъэзэхуэжын
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр: Инджылыбзэ: become, get hungry Урысыбзэ: захотеть есть. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр: *Биболэт и шхэн къакӀуэртэкъым. КӀэрашэ Тембот
БИБЛИОГРАФИЕ
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [ʂxɐn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [шх] + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ зэгъэзэхуэжын
Глагол лъэӏэс "шхэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар) | |
---|---|
щыӀэныгъэ: | шхэн |
щымыӀэныгъэ: | мышхэн |
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сшхэн | пшхэн | ишхэн | тшхэн | фшхэн | яшхэн |
щымыӀэныгъэ: | сымышхэн | умышхэн | имышхэн | дымышхэн | фымышхэн | ямышхэн |
Унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
---|---|---|
щыӀэныгъэ: | шхэ! | фшхэ! |
щымыӀэныгъэ: | умышхэ! | фымышхэ! |
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | срешхэ | урешхэ | ирешхэ | дрешхэ | фрешхэ | ирешхэ |
щымыӀэныгъэ: | сремышхэ | уремышхэ | иремышхэ | дремышхэ | фремышхэ | иремышхэ |
ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сошхэ(р) | уошхэ(р) / бошхэ(р) | ешхэ(р) | дошхэ(р) | фошхэ(р) | яшхэ(р) |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сшхэркъым | пшхэркъым | ишхэркъым | тшхэркъым | фшхэркъым | яшхэркъым |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сшхэ(р)т | пшхэ(р)т | ишхэ(р)т | тшхэ(р)т | фшхэ(р)т | яшхэ(р)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сшхэ(р)тэкъым | пшхэ(р)тэкъым | ишхэ(р)тэкъым | тшхэ(р)тэкъым | фшхэ(р)тэкъым | яшхэ(р)тэкъым |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сшхащ | пшхащ | ишхащ | тшхащ | фшхащ | яшхащ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сшхакъым | пшхакъым | ишхакъым | тшхакъым | фшхакъым | яшхакъым |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сшхат | пшхат | ишхат | тшхат | фшхат | яшхат |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сшхатэкъым | пшхатэкъым | ишхатэкъым | тшхатэкъым | фшхатэкъым | яшхатэкъым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сшхэгъащ | пшхэгъащ | ишхэгъащ | тшхэгъащ | фшхэгъащ | яшхэгъащ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сшхэгъакъым | пшхэгъакъым | ишхэгъакъым | тшхэгъакъым | фшхэгъакъым | яшхэгъакъым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сшхэгъат | пшхэгъат | ишхэгъат | тшхэгъат | фшхэгъат | яшхэгъат |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сшхэгъатэкъым | пшхэгъатэкъым | ишхэгъатэкъым | тшхэгъатэкъым | фшхэгъатэкъым | яшхэгъатэкъым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сшхэщ | пшхэщ | ишхэщ | тшхэщ | фшхэщ | яшхэщ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сшхэкъым | пшхэкъым | ишхэкъым | тшхэкъым | фшхэкъым | яшхэкъым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сшхэт | пшхэт | ишхэт | тшхэт | фшхэт | яшхэт |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сшхэтэкъым | пшхэтэкъым | ишхэтэкъым | тшхэтэкъым | фшхэтэкъым | яшхэтэкъым |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сшхэнщ | пшхэнщ | ишхэнщ | тшхэнщ | фшхэнщ | яшхэнщ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сшхэнкъым | пшхэнкъым | ишхэнкъым | тшхэнкъым | фшхэнкъым | яшхэнкъым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сшхэнущ | пшхэнущ | ишхэнущ | тшхэнущ | фшхэнущ | яшхэнущ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сшхэнукъым | пшхэнукъым | ишхэнукъым | тшхэнукъым | фшхэнукъым | яшхэнукъым |
ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сшхэрэ | пшхэрэ | ишхэрэ | тшхэрэ | фшхэрэ | яшхэрэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сшхэркъэ | пшхэркъэ | ишхэркъэ | тшхэркъэ | фшхэркъэ | яшхэркъэ |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сшхэ(р)т | пшхэ(р)т | ишхэ(р)т | тшхэ(р)т | фшхэ(р)т | яшхэ(р)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сшхэ(р)тэкъэ | пшхэ(р)тэкъэ | ишхэ(р)тэкъэ | тшхэ(р)тэкъэ | фшхэ(р)тэкъэ | яшхэ(р)тэкъэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сшха | пшха | ишха | тшха | фшха | яшха |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сшхакъэ | пшхакъэ | ишхакъэ | тшхакъэ | фшхакъэ | яшхакъэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сшхат | пшхат | ишхат | тшхат | фшхат | яшхат |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сшхатэкъэ | пшхатэкъэ | ишхатэкъэ | тшхатэкъэ | фшхатэкъэ | яшхатэкъэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сшхэгъа | пшхэгъа | ишхэгъа | тшхэгъа | фшхэгъа | яшхэгъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сшхэгъакъэ | пшхэгъакъэ | ишхэгъакъэ | тшхэгъакъэ | фшхэгъакъэ | яшхэгъакъэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сшхэгъат | пшхэгъат | ишхэгъат | тшхэгъат | фшхэгъат | яшхэгъат |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сшхэгъатэкъэ | пшхэгъатэкъэ | ишхэгъатэкъэ | тшхэгъатэкъэ | фшхэгъатэкъэ | яшхэгъатэкъэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сшхэ | пшхэ | ишхэ | тшхэ | фшхэ | яшхэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сшхэкъэ | пшхэкъэ | ишхэкъэ | тшхэкъэ | фшхэкъэ | яшхэкъэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сшхэт | пшхэт | ишхэт | тшхэт | фшхэт | яшхэт |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сшхэтэкъэ | пшхэтэкъэ | ишхэтэкъэ | тшхэтэкъэ | фшхэтэкъэ | яшхэтэкъэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сшхэн | пшхэн | ишхэн | тшхэн | фшхэн | яшхэн |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сшхэнкъэ | пшхэнкъэ | ишхэнкъэ | тшхэнкъэ | фшхэнкъэ | яшхэнкъэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сшхэну | пшхэну | ишхэну | тшхэну | фшхэну | яшхэну |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сшхэнукъэ | пшхэнукъэ | ишхэнукъэ | тшхэнукъэ | фшхэнукъэ | яшхэнукъэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сшхэмэ | пшхэмэ | ишхэмэ | тшхэмэ | фшхэмэ | яшхэмэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэмэ | умышхэмэ | имышхэмэ | дымышхэмэ | фымышхэмэ | ямышхэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сшхамэ | пшхамэ | ишхамэ | тшхамэ | фшхамэ | яшхамэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхамэ | умышхамэ | имышхамэ | дымышхамэ | фымышхамэ | ямышхамэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сшхэгъамэ | пшхэгъамэ | ишхэгъамэ | тшхэгъамэ | фшхэгъамэ | яшхэгъамэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхэгъамэ | умышхэгъамэ | имышхэгъамэ | дымышхэгъамэ | фымышхэгъамэ | ямышхэгъамэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сшхэнмэ | пшхэнмэ | ишхэнмэ | тшхэнмэ | фшхэнмэ | яшхэнмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэнмэ | умышхэнмэ | имышхэнмэ | дымышхэнмэ | фымышхэнмэ | ямышхэнмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сшхэнумэ | пшхэнумэ | ишхэнумэ | тшхэнумэ | фшхэнумэ | яшхэнумэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэнумэ | умышхэнумэ | имышхэнумэ | дымышхэнумэ | фымышхэнумэ | ямышхэнумэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сшхэтэмэ | пшхэтэмэ | ишхэтэмэ | тшхэтэмэ | фшхэтэмэ | яшхэтэмэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэтэмэ | умышхэтэмэ | имышхэтэмэ | дымышхэтэмэ | фымышхэтэмэ | ямышхэтэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сшхатэмэ | пшхатэмэ | ишхатэмэ | тшхатэмэ | фшхатэмэ | яшхатэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхатэмэ | умышхатэмэ | имышхатэмэ | дымышхатэмэ | фымышхатэмэ | ямышхатэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сшхэгъатэмэ | пшхэгъатэмэ | ишхэгъатэмэ | тшхэгъатэмэ | фшхэгъатэмэ | яшхэгъатэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхэгъатэмэ | умышхэгъатэмэ | имышхэгъатэмэ | дымышхэгъатэмэ | фымышхэгъатэмэ | ямышхэгъатэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сшхэнтэмэ | пшхэнтэмэ | ишхэнтэмэ | тшхэнтэмэ | фшхэнтэмэ | яшхэнтэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэнтэмэ | умышхэнтэмэ | имышхэнтэмэ | дымышхэнтэмэ | фымышхэнтэмэ | ямышхэнтэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сшхэнутэмэ | пшхэнутэмэ | ишхэнутэмэ | тшхэнутэмэ | фшхэнутэмэ | яшхэнутэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэнутэмэ | умышхэнутэмэ | имышхэнутэмэ | дымышхэнутэмэ | фымышхэнутэмэ | ямышхэнутэмэ |
сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сшхэнт | пшхэнт | ишхэнт | тшхэнт | фшхэнт | яшхэнт |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сшхэнтэкъым | пшхэнтэкъым | ишхэнтэкъым | тшхэнтэкъым | фшхэнтэкъым | яшхэнтэкъым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сшхэнут | пшхэнут | ишхэнут | тшхэнут | фшхэнут | яшхэнут |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сшхэнутэкъым | пшхэнутэкъым | ишхэнутэкъым | тшхэнутэкъым | фшхэнутэкъым | яшхэнутэкъым |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сшхэми | пшхэми | ишхэми | тшхэми | фшхэми | яшхэми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэми | умышхэми | имышхэми | дымышхэми | фымышхэми | ямышхэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сшхами | пшхами | ишхами | тшхами | фшхами | яшхами |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхами | умышхами | имышхами | дымышхами | фымышхами | ямышхами |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сшхэгъами | пшхэгъами | ишхэгъами | тшхэгъами | фшхэгъами | яшхэгъами |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхэгъами | умышхэгъами | имышхэгъами | дымышхэгъами | фымышхэгъами | ямышхэгъами |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сшхэнми | пшхэнми | ишхэнми | тшхэнми | фшхэнми | яшхэнми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэнми | умышхэнми | имышхэнми | дымышхэнми | фымышхэнми | ямышхэнми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сшхэнуми | пшхэнуми | ишхэнуми | тшхэнуми | фшхэнуми | яшхэнуми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэнуми | умышхэнуми | имышхэнуми | дымышхэнуми | фымышхэнуми | ямышхэнуми |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сшхэтэми | пшхэтэми | ишхэтэми | тшхэтэми | фшхэтэми | яшхэтэми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэтэми | умышхэтэми | имышхэтэми | дымышхэтэми | фымышхэтэми | ямышхэтэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сшхатэми | пшхатэми | ишхатэми | тшхатэми | фшхатэми | яшхатэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхатэми | умышхатэми | имышхатэми | дымышхатэми | фымышхатэми | ямышхатэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сшхэгъатэми | пшхэгъатэми | ишхэгъатэми | тшхэгъатэми | фшхэгъатэми | яшхэгъатэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхэгъатэми | умышхэгъатэми | имышхэгъатэми | дымышхэгъатэми | фымышхэгъатэми | ямышхэгъатэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сшхэнтэми | пшхэнтэми | ишхэнтэми | тшхэнтэми | фшхэнтэми | яшхэнтэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэнтэми | умышхэнтэми | имышхэнтэми | дымышхэнтэми | фымышхэнтэми | ямышхэнтэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сшхэнутэми | пшхэнутэми | ишхэнутэми | тшхэнутэми | фшхэнутэми | яшхэнутэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэнутэми | умышхэнутэми | имышхэнутэми | дымышхэнутэми | фымышхэнутэми | ямышхэнутэми |
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сшхаи | пшхаи | ишхаи | тшхаи | фшхаи | яшхаи |
щымыӀэныгъэ: | сымышхаи | умышхаи | имышхаи | дымышхаи | фымышхаи | ямышхаи |
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сшхащэрэт | пшхащэрэт | ишхащэрэт | тшхащэрэт | фшхащэрэт | яшхащэрэт |
щымыӀэныгъэ: | сымышхащэрэт | умышхащэрэт | имышхащэрэт | дымышхащэрэт | фымышхащэрэт | ямышхащэрэт |
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сшхагъэнщ | пшхагъэнщ | ишхагъэнщ | тшхагъэнщ | фшхагъэнщ | яшхагъэнщ |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сшхагъэнкъым | пшхагъэнкъым | ишхагъэнкъым | тшхагъэнкъым | фшхагъэнкъым | яшхагъэнкъым |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сшхагъэнт | пшхагъэнт | ишхагъэнт | тшхагъэнт | фшхагъэнт | яшхагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сшхагъэнтэкъым | пшхагъэнтэкъым | ишхагъэнтэкъым | тшхагъэнтэкъым | фшхагъэнтэкъым | яшхагъэнтэкъым |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сшхагъэн | пшхагъэн | ишхагъэн | тшхагъэн | фшхагъэн | яшхагъэн |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сшхагъэнкъэ | пшхагъэнкъэ | ишхагъэнкъэ | тшхагъэнкъэ | фшхагъэнкъэ | яшхагъэнкъэ |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сшхагъэнт | пшхагъэнт | ишхагъэнт | тшхагъэнт | фшхагъэнт | яшхагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сшхагъэнтэкъэ | пшхагъэнтэкъэ | ишхагъэнтэкъэ | тшхагъэнтэкъэ | фшхагъэнтэкъэ | яшхагъэнтэкъэ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сшхагъэнущ | пшхагъэнущ | ишхагъэнущ | тшхагъэнущ | фшхагъэнущ | яшхагъэнущ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сшхагъэнукъым | пшхагъэнукъым | ишхагъэнукъым | тшхагъэнукъым | фшхагъэнукъым | яшхагъэнукъым |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сшхагъэнут | пшхагъэнут | ишхагъэнут | тшхагъэнут | фшхагъэнут | яшхагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сшхагъэнутэкъым | пшхагъэнутэкъым | ишхагъэнутэкъым | тшхагъэнутэкъым | фшхагъэнутэкъым | яшхагъэнутэкъым |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сшхагъэну | пшхагъэну | ишхагъэну | тшхагъэну | фшхагъэну | яшхагъэну |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сшхагъэнукъэ | пшхагъэнукъэ | ишхагъэнукъэ | тшхагъэнукъэ | фшхагъэнукъэ | яшхагъэнукъэ |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сшхагъэнут | пшхагъэнут | ишхагъэнут | тшхагъэнут | фшхагъэнут | яшхагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сшхагъэнутэкъэ | пшхагъэнутэкъэ | ишхагъэнутэкъэ | тшхагъэнутэкъэ | фшхагъэнутэкъэ | яшхагъэнутэкъэ |
Зылэжь (субъектнэ) причастие | |
---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | зышхэ |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | зымышхэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | зышха |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | зымышха |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | зышхэгъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | зымышхэгъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | зышхэн |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | зымышхэн |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | зышхэну |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | зымышхэну |
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту) | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | сшхэ | пшхэ | ишхэ | тшхэ | фшхэ | яшхэ |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сымышхэ | умышхэ | имышхэ | дымышхэ | фымышхэ | ямышхэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сшха | пшха | ишха | тшха | фшха | яшха |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сымышха | умышха | имышха | дымышха | фымышха | ямышха |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сшхэгъа | пшхэгъа | ишхэгъа | тшхэгъа | фшхэгъа | яшхэгъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сымышхэгъа | умышхэгъа | имышхэгъа | дымышхэгъа | фымышхэгъа | ямышхэгъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сшхэн | пшхэн | ишхэн | тшхэн | фшхэн | яшхэн |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сымышхэн | умышхэн | имышхэн | дымышхэн | фымышхэн | ямышхэн |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сшхэну | пшхэну | ишхэну | тшхэну | фшхэну | яшхэну |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сымышхэну | умышхэну | имышхэну | дымышхэну | фымышхэну | ямышхэну |
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ) | |
---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | шхэ |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | мышхэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | шха |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | мышха |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | шхэгъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | мышхэгъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | шхэн |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | мышхэн |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | шхэну |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | мышхэну |
Обстоятельственнэ причастиехэр | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | зэрысшхэ | зэрыпшхэ | зэришхэ | зэрытшхэ | зэрыфшхэ | зэрашхэ |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | зэрызмышхэ | зэрумышхэ | зэримышхэ | зэрыдмышхэ | зэрывмышхэ | зэрамышхэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | зэрысшха | зэрыпшха | зэришха | зэрытшха | зэрыфшха | зэрашха |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | зэрызмышха | зэрумышха | зэримышха | зэрыдмышха | зэрывмышха | зэрамышха |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | зэрысшхэгъа | зэрыпшхэгъа | зэришхэгъа | зэрытшхэгъа | зэрыфшхэгъа | зэрашхэгъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | зэрызмышхэгъа | зэрумышхэгъа | зэримышхэгъа | зэрыдмышхэгъа | зэрывмышхэгъа | зэрамышхэгъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | зэрысшхэн | зэрыпшхэн | зэришхэн | зэрытшхэн | зэрыфшхэн | зэрашхэн |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | зэрызмышхэн | зэрумышхэн | зэримышхэн | зэрыдмышхэн | зэрывмышхэн | зэрамышхэн |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | зэрысшхэну | зэрыпшхэну | зэришхэну | зэрытшхэну | зэрыфшхэну | зэрашхэну |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | зэрызмышхэну | зэрумышхэну | зэримышхэну | зэрыдмышхэну | зэрывмышхэну | зэрамышхэну |
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | щысшхэ | щыпшхэ | щишхэ | щытшхэ | щыфшхэ | щашхэ |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | щызмышхэ | щумышхэ | щимышхэ | щыдмышхэ | щывмышхэ | щамышхэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | щысшха | щыпшха | щишха | щытшха | щыфшха | щашха |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | щызмышха | щумышха | щимышха | щыдмышха | щывмышха | щамышха |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | щысшхэгъа | щыпшхэгъа | щишхэгъа | щытшхэгъа | щыфшхэгъа | щашхэгъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | щызмышхэгъа | щумышхэгъа | щимышхэгъа | щыдмышхэгъа | щывмышхэгъа | щамышхэгъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | щысшхэн | щыпшхэн | щишхэн | щытшхэн | щыфшхэн | щашхэн |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | щызмышхэн | щумышхэн | щимышхэн | щыдмышхэн | щывмышхэн | щамышхэн |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | щысшхэну | щыпшхэну | щишхэну | щытшхэну | щыфшхэну | щашхэну |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | щызмышхэну | щумышхэну | щимышхэну | щыдмышхэну | щывмышхэну | щамышхэну |
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | здэсшхэ | здэпшхэ | здишхэ | здэтшхэ | здэфшхэ | здашхэ |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | здэзмышхэ | здумышхэ | здимышхэ | здэдмышхэ | здэвмышхэ | здамышхэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | здэсшха | здэпшха | здишха | здэтшха | здэфшха | здашха |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | здэзмышха | здумышха | здимышха | здэдмышха | здэвмышха | здамышха |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | здэсшхэгъа | здэпшхэгъа | здишхэгъа | здэтшхэгъа | здэфшхэгъа | здашхэгъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | здэзмышхэгъа | здумышхэгъа | здимышхэгъа | здэдмышхэгъа | здэвмышхэгъа | здамышхэгъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | здэсшхэн | здэпшхэн | здишхэн | здэтшхэн | здэфшхэн | здашхэн |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | здэзмышхэн | здумышхэн | здимышхэн | здэдмышхэн | здэвмышхэн | здамышхэн |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | здэсшхэну | здэпшхэну | здишхэну | здэтшхэну | здэфшхэну | здашхэну |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | здэзмышхэну | здумышхэну | здимышхэну | здэдмышхэну | здэвмышхэну | здамышхэну |
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | щӀэсшхэ | щӀэпшхэ | щӀишхэ | щӀэтшхэ | щӀэфшхэ | щӀашхэ |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | щӀэзмышхэ | щӀумышхэ | щӀимышхэ | щӀэдмышхэ | щӀэвмышхэ | щӀамышхэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | щӀэсшха | щӀэпшха | щӀишха | щӀэтшха | щӀэфшха | щӀашха |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | щӀэзмышха | щӀумышха | щӀимышха | щӀэдмышха | щӀэвмышха | щӀамышха |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | щӀэсшхэгъа | щӀэпшхэгъа | щӀишхэгъа | щӀэтшхэгъа | щӀэфшхэгъа | щӀашхэгъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | щӀэзмышхэгъа | щӀумышхэгъа | щӀимышхэгъа | щӀэдмышхэгъа | щӀэвмышхэгъа | щӀамышхэгъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | щӀэсшхэн | щӀэпшхэн | щӀишхэн | щӀэтшхэн | щӀэфшхэн | щӀашхэн |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | щӀэзмышхэн | щӀумышхэн | щӀимышхэн | щӀэдмышхэн | щӀэвмышхэн | щӀамышхэн |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | щӀэсшхэну | щӀэпшхэну | щӀишхэну | щӀэтшхэну | щӀэфшхэну | щӀашхэну |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | щӀэзмышхэну | щӀумышхэну | щӀимышхэну | щӀэдмышхэну | щӀэвмышхэну | щӀамышхэну |
Деепричастиехэр | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | сшхэу | пшхэу | ишхэу | тшхэу | фшхэуэ | яшхэу |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сымышхэу | умышхэу | имышхэу | дымышхэу | фымышхэу | ямышхэу |
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сшхауэ | пшхауэ | ишхауэ | тшхауэ | фшхауэ | яшхауэ |
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сымышхауэ | умышхауэ | имышхауэ | дымышхауэ | фымышхауэ | ямышхауэ |
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | сшхэурэ | пшхэурэ | ишхэурэ | тшхэурэ | фшхэурэ | яшхэурэ |
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | сымышхэурэ | умышхэурэ | имышхэурэ | дымышхэурэ | фымышхэурэ | ямышхэурэ |
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ | Прямой Дополненэ | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр | |
Подлежащэ | ||||||
сэ | -- | узошхэ | сошхэ | -- | фызошхэ | сошхэ(хэ) |
уэ | сыбошхэ | -- | уошхэ / бошхэ | дыбошхэ | -- | уошхэ(хэ) / бошхэ(хэ) |
абы | сешхэ | уешхэ | ешхэ | дешхэ | фешхэ | ешхэ(хэ) |
дэ | -- | удошхэ | дошхэ | -- | фыдошхэ | дошхэ(хэ) |
фэ | сывошхэ | -- | фошхэ | дывошхэ | -- | фошхэ(хэ) |
абыхэм | сашхэ | уашхэ | яшхэ | дашхэ | фашхэ | яшхэ(хэ) |
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ) | Прямой Дополненэ | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр | |
Подлежащэ | ||||||
сэ | -- | ус[шхэрэ] | с[шхэрэ] | -- | фыс[шхэрэ] | с[шхэ(хэ)рэ] |
уэ | сып[шхэрэ] | -- | п[шхэрэ] | дып[шхэрэ] | -- | п[шхэ(хэ)рэ] |
абы | си[шхэрэ] | уи[шхэрэ] | и[шхэрэ] | ди[шхэрэ] | фи[шхэрэ] | и[шхэ(хэ)рэ] |
дэ | -- | ут[шхэрэ] | т[шхэрэ] | -- | фыт[шхэрэ] | т[шхэ(хэ)рэ] |
фэ | сыф[шхэрэ] | -- | ф[шхэрэ] | дыф[шхэрэ] | -- | ф[шхэ(хэ)рэ] |
абыхэм | са[шхэрэ] | уа[шхэрэ] | я[шхэрэ] | да[шхэрэ] | фа[шхэрэ] | я[шхэ(хэ)рэ] |
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [шх]э | [шх]эр | -- | [шх]эхэр |
Эргативнэ: | [шх]э | [шх]эм | -- | [шх]эхэм |
Послеложнэ: | [шх]экӀэ | [шх]эмкӀэ | [шх]эхэкӀэ | [шх]эхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [шх]эуэ | [шх]эрауэ | [шх]эхэу | [шх]эхэрауэ |
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [шх]а | [шх]ар | -- | [шх]ахэр |
Эргативнэ: | [шх]а | [шх]ам | -- | [шх]ахэм |
Послеложнэ: | [шх]акӀэ | [шх]амкӀэ | [шх]ахэкӀэ | [шх]ахэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [шх]ауэ | [шх]арауэ | [шх]ахэу | [шх]ахэрауэ |
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [шх]эн | [шх]эныр | -- | [шх]энхэр |
Эргативнэ: | [шх]эн | [шх]эным | -- | [шх]энхэм |
Послеложнэ: | [шх]энкӀэ | [шх]энымкӀэ | [шх]энхэкӀэ | [шх]энхэмкӀэ |
'Обстоятельственнэ: | [шх]эну | [шх]энырауэ | [шх]энхэу | [шх]энхэрауэ |
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [шх]эну | [шх]энур | -- | [шх]энухэр |
Эргативнэ: | [шх]эну | [шх]энум | -- | [шх]энухэм |
Послеложнэ: | [шх]энукӀэ | [шх]энумкӀэ | [шх]энухэкӀэ | [шх]энухэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [шх]энууэ | [шх]энурауэ | [шх]энухэу | [шх]энухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Шхэпс гуэр зыщӀэзыфа щэкӀхэкӀ гуэркӀэ Ӏэпкълъэпкъым щыщу къутагъэ зиӀэм деж пхэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- лъакъуэ къутар шхэн
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- шхэн: put on a plaster cast
- лъакъуэ къутар шхэн put a plaster cast on a broken leg
УРЫСЫБЗЭ
- шхэн: наложить гипс
- лъакъуэ къутар шхэн наложить гипс на сломанную ногу
БИБЛИОГРАФИЕ
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [ʂxɐn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [шх] -э + -н
СПРЯЖЕНЭ зэгъэзэхуэжын
Глагол лъэмыӏэс "шхэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар) | |
---|---|
щыӀэныгъэ: | шхэн |
щымыӀэныгъэ: | мышхэн |
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сышхэн | ушхэн | шхэн | дышхэн | фышхэн | шхэн(хэ) |
щымыӀэныгъэ: | сымышхэн | умышхэн | мышхэн | дымышхэн | фымышхэн | мышхэн(хэ) |
унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
---|---|---|
щыӀэныгъэ: | шхэ! | фышхэ! |
щымыӀэныгъэ: | умышхэ! | фымышхэ! |
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | срешхэ | урешхэ | ирешхэ | дрешхэ | фрешхэ | ирешхэ |
щымыӀэныгъэ: | сремышхэ | уремышхэ | иремышхэ | дремышхэ | фремышхэ | иремышхэ |
ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сошхэ(р) | уошхэ(р) | машхэ(р) | дошхэ(р) | фошхэ(р) | машхэ(хэ)(р) |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэркъым | ушхэркъым | шхэркъым | дышхэркъым | фышхэркъым | шхэ(хэ)ркъым |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сышхэрт | ушхэрт | шхэрт | дышхэрт | фышхэрт | шхэ(хэ)рт |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сышхэртэкъым | ушхэртэкъым | шхэртэкъым | дышхэртэкъым | фышхэртэкъым | шхэ(хэ)ртэкъым |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сышхащ | ушхащ | шхащ | дышхащ | фышхащ | шха(хэ)щ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сышхакъым | ушхакъым | шхакъым | дышхакъым | фышхакъым | шха(хэ)къым |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сышхат | ушхат | шхат | дышхат | фышхат | шха(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сышхатэкъым | ушхатэкъым | шхатэкъым | дышхатэкъым | фышхатэкъым | шха(хэ)тэкъым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэгъащ | ушхэгъащ | шхэгъащ | дышхэгъащ | фышхэгъащ | шхэгъа(хэ)щ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэгъакъым | ушхэгъакъым | шхэгъакъым | дышхэгъакъым | фышхэгъакъым | шхэгъа(хэ)къым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэгъат | ушхэгъат | шхэгъат | дышхэгъат | фышхэгъат | шхэгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэгъатэкъым | ушхэгъатэкъым | шхэгъатэкъым | дышхэгъатэкъым | фышхэгъатэкъым | шхэгъа(хэ)тэкъым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сышхэщ | ушхэщ | шхэщ | дышхэщ | фышхэщ | шхэ(хэ)щ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сышхэкъым | ушхэкъым | шхэкъым | дышхэкъым | фышхэкъым | шхэ(хэ)къым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сышхэт | ушхэт | шхэт | дышхэт | фышхэт | шхэ(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сышхэтэкъым | ушхэтэкъым | шхэтэкъым | дышхэтэкъым | фышхэтэкъым | шхэ(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэнщ | ушхэнщ | шхэнщ | дышхэнщ | фышхэнщ | шхэн(хэ)щ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэнкъым | ушхэнкъым | шхэнкъым | дышхэнкъым | фышхэнкъым | шхэн(хэ)къым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэнущ | ушхэнущ | шхэнущ | дышхэнущ | фышхэнущ | шхэну(хэ)щ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэнукъым | ушхэнукъым | шхэнукъым | дышхэнукъым | фышхэнукъым | шхэну(хэ)къым |
ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэрэ | ушхэрэ | шхэрэ | дышхэрэ | фышхэрэ | шхэ(хэ)рэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэркъэ | ушхэркъэ | шхэркъэ | дышхэркъэ | фышхэркъэ | шхэ(хэ)ркъэ |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сышхэрт | ушхэрт | шхэрт | дышхэрт | фышхэрт | шхэ(хэ)рт |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сышхэртэкъэ | ушхэртэкъэ | шхэртэкъэ | дышхэртэкъэ | фышхэртэкъэ | шхэ(хэ)ртэкъэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сышха | ушха | шха | дышха | фышха | шха(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сышхакъэ | ушхакъэ | шхакъэ | дышхакъэ | фышхакъэ | шха(хэ)къэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сышхат | ушхат | шхат | дышхат | фышхат | шха(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сышхатэкъэ | ушхатэкъэ | шхатэкъэ | дышхатэкъэ | фышхатэкъэ | шха(хэ)тэкъэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэгъа | ушхэгъа | шхэгъа | дышхэгъа | фышхэгъа | шхэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэгъакъэ | ушхэгъакъэ | шхэгъакъэ | дышхэгъакъэ | фышхэгъакъэ | шхэгъа(хэ)къэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэгъат | ушхэгъат | шхэгъат | дышхэгъат | фышхэгъат | шхэгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сышхэгъатэкъэ | ушхэгъатэкъэ | шхэгъатэкъэ | дышхэгъатэкъэ | фышхэгъатэкъэ | шхэгъа(хэ)тэкъэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сышхэ | ушхэ | шхэ | дышхэ | фышхэ | шхэ(хэ) |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сышхэкъэ | ушхэкъэ | шхэкъэ | дышхэкъэ | фышхэкъэ | шхэ(хэ)къэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сышхэт | ушхэт | шхэт | дышхэт | фышхэт | шхэ(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сышхэтэкъэ | ушхэтэкъэ | шхэтэкъэ | дышхэтэкъэ | фышхэтэкъэ | шхэ(хэ)тэкъэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэн | ушхэн | шхэн | дышхэн | фышхэн | шхэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэнкъэ | ушхэнкъэ | шхэнкъэ | дышхэнкъэ | фышхэнкъэ | шхэн(хэ)къэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэну | ушхэну | шхэну | дышхэну | фышхэну | шхэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэнукъэ | ушхэнукъэ | шхэнукъэ | дышхэнукъэ | фышхэнукъэ | шхэну(хэ)къэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэмэ | ушхэмэ | шхэмэ | дышхэмэ | фышхэмэ | шхэ(хэ)мэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэмэ | умышхэмэ | мышхэмэ | дымышхэмэ | фымышхэмэ | мышхэ(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сышхамэ | ушхамэ | шхамэ | дышхамэ | фышхамэ | шха(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхамэ | умышхамэ | мышхамэ | дымышхамэ | фымышхамэ | мышха(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сышхэгъамэ | ушхэгъамэ | шхэгъамэ | дышхэгъамэ | фышхэгъамэ | шхэгъа(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхэгъамэ | умышхэгъамэ | мышхэгъамэ | дымышхэгъамэ | фымышхэгъамэ | мышхэгъа(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэнмэ | ушхэнмэ | шхэнмэ | дышхэнмэ | фышхэнмэ | шхэн(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэнмэ | умышхэнмэ | мышхэнмэ | дымышхэнмэ | фымышхэнмэ | мышхэн(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэнумэ | ушхэнумэ | шхэнумэ | дышхэнумэ | фышхэнумэ | шхэну(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэнумэ | умышхэнумэ | мышхэнумэ | дымышхэнумэ | фымышхэнумэ | мышхэну(хэ)мэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэтэмэ | ушхэтэмэ | шхэтэмэ | дышхэтэмэ | фышхэтэмэ | шхэ(хэ)тэмэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэтэмэ | умышхэтэмэ | мышхэтэмэ | дымышхэтэмэ | фымышхэтэмэ | мышхэ(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сышхатэмэ | ушхатэмэ | шхатэмэ | дышхатэмэ | фышхатэмэ | шха(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхатэмэ | умышхатэмэ | мышхатэмэ | дымышхатэмэ | фымышхатэмэ | мышха(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сышхэгъатэмэ | ушхэгъатэмэ | шхэгъатэмэ | дышхэгъатэмэ | фышхэгъатэмэ | шхэгъа(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхэгъатэмэ | умышхэгъатэмэ | мышхэгъатэмэ | дымышхэгъатэмэ | фымышхэгъатэмэ | мышхэгъа(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэнтэмэ | ушхэнтэмэ | шхэнтэмэ | дышхэнтэмэ | фышхэнтэмэ | шхэн(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэнтэмэ | умышхэнтэмэ | мышхэнтэмэ | дымышхэнтэмэ | фымышхэнтэмэ | мышхэн(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэнутэмэ | ушхэнутэмэ | шхэнутэмэ | дышхэнутэмэ | фышхэнутэмэ | шхэну(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэнутэмэ | умышхэнутэмэ | мышхэнутэмэ | дымышхэнутэмэ | фымышхэнутэмэ | мышхэну(хэ)тэмэ |
сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэнт | ушхэнт | шхэнт | дышхэнт | фышхэнт | шхэн(хэ)т |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэнтэкъым | ушхэнтэкъым | шхэнтэкъым | дышхэнтэкъым | фышхэнтэкъым | шхэн(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэнут | ушхэнут | шхэнут | дышхэнут | фышхэнут | шхэну(хэ)т |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэнутэкъым | ушхэнутэкъым | шхэнутэкъым | дышхэнутэкъым | фышхэнутэкъым | шхэну(хэ)тэкъым |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэми | ушхэми | шхэми | дышхэми | фышхэми | шхэ(хэ)ми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэми | умышхэми | мышхэми | дымышхэми | фымышхэми | мышхэ(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сышхами | ушхами | шхами | дышхами | фышхами | шха(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхами | умышхами | мышхами | дымышхами | фымышхами | мышха(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сышхэгъами | ушхэгъами | шхэгъами | дышхэгъами | фышхэгъами | шхэгъа(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхэгъами | умышхэгъами | мышхэгъами | дымышхэгъами | фымышхэгъами | мышхэгъа(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэнми | ушхэнми | шхэнми | дышхэнми | фышхэнми | шхэн(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэнми | умышхэнми | мышхэнми | дымышхэнми | фымышхэнми | мышхэн(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэнуми | ушхэнуми | шхэнуми | дышхэнуми | фышхэнуми | шхэну(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэнуми | умышхэнуми | мышхэнуми | дымышхэнуми | фымышхэнуми | мышхэну(хэ)ми |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэтэми | ушхэтэми | шхэтэми | дышхэтэми | фышхэтэми | шхэ(хэ)тэми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэтэми | умышхэтэми | мышхэтэми | дымышхэтэми | фымышхэтэми | мышхэ(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сышхатэми | ушхатэми | шхатэми | дышхатэми | фышхатэми | шха(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхатэми | умышхатэми | мышхатэми | дымышхатэми | фымышхатэми | мышха(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сышхэгъатэми | ушхэгъатэми | шхэгъатэми | дышхэгъатэми | фышхэгъатэми | шхэгъа(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхэгъатэми | умышхэгъатэми | мышхэгъатэми | дымышхэгъатэми | фымышхэгъатэми | мышхэгъа(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэнтэми | ушхэнтэми | шхэнтэми | дышхэнтэми | фышхэнтэми | шхэн(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэнтэми | умышхэнтэми | мышхэнтэми | дымышхэнтэми | фымышхэнтэми | мышхэн(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэнутэми | ушхэнутэми | шхэнутэми | дышхэнутэми | фышхэнутэми | шхэну(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэнутэми | умышхэнутэми | мышхэнутэми | дымышхэнутэми | фымышхэнутэми | мышхэну(хэ)тэми |
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сышхаи | ушхаи | шхаи | дышхаи | фышхаи | шхаи |
щымыӀэныгъэ: | сышхакъыми | ушхакъыми | шхакъыми | дышхакъыми | фышхакъыми | шхакъыми |
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сышхащэрэт | ушхащэрэт | шхащэрэт | дышхащэрэт | фышхащэрэт | шхащэрэт |
щымыӀэныгъэ: | сымышхащэрэт | умышхащэрэт | мышхащэрэт | дымышхащэрэт | фымышхащэрэт | мышхащэрэт |
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сышхагъэнщ | ушхагъэнщ | шхагъэнщ | дышхагъэнщ | фышхагъэнщ | шхагъэнщ |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сышхагъэнкъым | ушхагъэнкъым | шхагъэнкъым | дышхагъэнкъым | фышхагъэнкъым | шхагъэнкъым |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сышхагъэнт | ушхагъэнт | шхагъэнт | дышхагъэнт | фышхагъэнт | шхагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сышхагъэнтэкъым | ушхагъэнтэкъым | шхагъэнтэкъым | дышхагъэнтэкъым | фышхагъэнтэкъым | шхагъэнтэкъым |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сышхагъэн | ушхагъэн | шхагъэн | дышхагъэн | фышхагъэн | шхагъэн |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сышхагъэнкъэ | ушхагъэнкъэ | шхагъэнкъэ | дышхагъэнкъэ | фышхагъэнкъэ | шхагъэнкъэ |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сышхагъэнт | ушхагъэнт | шхагъэнт | дышхагъэнт | фышхагъэнт | шхагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сышхагъэнтэкъэ | ушхагъэнтэкъэ | шхагъэнтэкъэ | дышхагъэнтэкъэ | фышхагъэнтэкъэ | шхагъэнтэкъэ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сышхагъэнущ | ушхагъэнущ | шхагъэнущ | дышхагъэнущ | фышхагъэнущ | шхагъэнущ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сышхагъэнукъым | ушхагъэнукъым | шхагъэнукъым | дышхагъэнукъым | фышхагъэнукъым | шхагъэнукъым |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сышхагъэнут | ушхагъэнут | шхагъэнут | дышхагъэнут | фышхагъэнут | шхагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сышхагъэнутэкъым | ушхагъэнутэкъым | шхагъэнутэкъым | дышхагъэнутэкъым | фышхагъэнутэкъым | шхагъэнутэкъым |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сышхагъэну | ушхагъэну | шхагъэну | дышхагъэну | фышхагъэну | шхагъэну |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сышхагъэнукъэ | ушхагъэнукъэ | шхагъэнукъэ | дышхагъэнукъэ | фышхагъэнукъэ | шхагъэнукъэ |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сышхагъэнут | ушхагъэнут | шхагъэнут | дышхагъэнут | фышхагъэнут | шхагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сышхагъэнутэкъэ | ушхагъэнутэкъэ | шхагъэнутэкъэ | дышхагъэнутэкъэ | фышхагъэнутэкъэ | шхагъэнутэкъэ |
Причастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
Зылэжь (субъектнэ) причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сышхэ | ушхэ | шхэ | дышхэ | фышхэ | шхэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сымышхэ | умышхэ | мышхэ | дымышхэ | фымышхэ | мышхэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сышха | ушха | шха | дышха | фышха | шха(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сымышха | умышха | мышха | дымышха | фымышха | мышха(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сышхэгъа | ушхэгъа | шхэгъа | дышхэгъа | фышхэгъа | шхэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сымышхэгъа | умышхэгъа | мышхэгъа | дымышхэгъа | фымышхэгъа | мышхэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сышхэн | ушхэн | шхэн | дышхэн | фышхэн | шхэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сымышхэн | умышхэн | мышхэн | дымышхэн | фымышхэн | мышхэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сышхэну | ушхэну | шхэну | дышхэну | фышхэну | шхэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сымышхэну | умышхэну | мышхэну | дымышхэну | фымышхэну | мышхэну(хэ) |
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сызэрышхэ | узэрышхэ | зэрышхэ | дызэрышхэ | фызэрышхэ | зэрышхэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрымышхэ | узэрымышхэ | зэрымышхэ | дызэрымышхэ | фызэрымышхэ | мызэрышхэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сызэрышха | узэрышха | зэрышха | дызэрышха | фызэрышха | зэрышха(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрымышха | узэрымышха | зэрымышха | дызэрымышха | фызэрымышха | зэрымышха(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сызэрышхэгъа | узэрышхэгъа | зэрышхэгъа | дызэрышхэгъа | фызэрышхэгъа | зэрышхэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрымышхэгъа | узэрымышхэгъа | зэрымышхэгъа | дызэрымышхэгъа | фызэрымышхэгъа | зэрымышхэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сызэрышхэн | узэрышхэн | зэрышхэн | дызэрышхэн | фызэрышхэн | зэрышхэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрымышхэн | узэрымышхэн | зэрымышхэн | дызэрымышхэн | фызэрымышхэн | зэрымышхэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сызэрышхэну | узэрышхэну | зэрышхэну | дызэрышхэну | фызэрышхэну | зэрышхэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрымышхэну | узэрымышхэну | зэрымышхэну | дызэрымышхэну | фызэрымышхэну | зэрымышхэну(хэ) |
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщышхэ | ущышхэ | щышхэ | дыщышхэ | фыщышхэ | щышхэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщымышхэ | ущымышхэ | щымышхэ | дыщымышхэ | фыщымышхэ | щымышхэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщышха | ущышха | щышха | дыщышха | фыщышха | щышха(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщымышха | ущымышха | щымышха | дыщымышха | фыщымышха | щымышха(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщышхэгъа | ущышхэгъа | щышхэгъа | дыщышхэгъа | фыщышхэгъа | щышхэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщымышхэгъа | ущымышхэгъа | щымышхэгъа | дыщымышхэгъа | фыщымышхэгъа | щымышхэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщышхэн | ущышхэн | щышхэн | дыщышхэн | фыщышхэн | щышхэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщымышхэн | ущымышхэн | щымышхэн | дыщымышхэн | фыщымышхэн | щымышхэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщышхэну | ущышхэну | щышхэну | дыщышхэну | фыщышхэну | щышхэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщымышхэну | ущымышхэну | щымышхэну | дыщымышхэну | фыщымышхэну | щымышхэну(хэ) |
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыздэшхэ | уздэшхэ | здэшхэ | дыздэшхэ | фыздэшхэ | здэшхэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэмышхэ | уздэмышхэ | здэмышхэ | дыздэмышхэ | фыздэмышхэ | здэмышхэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыздэшха | уздэшха | здэшха | дыздэшха | фыздэшха | здэшха(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэмышха | уздэмышха | здэмышха | дыздэмышха | фыздэмышха | здэмышха(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыздэшхэгъа | уздэшхэгъа | здэшхэгъа | дыздэшхэгъа | фыздэшхэгъа | здэшхэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэмышхэгъа | уздэмышхэгъа | здэмышхэгъа | дыздэмышхэгъа | фыздэмышхэгъа | здэмышхэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыздэшхэн | уздэшхэн | здэшхэн | дыздэшхэн | фыздэшхэн | здэшхэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэмышхэн | уздэмышхэн | здэмышхэн | дыздэмышхэн | фыздэмышхэн | здэмышхэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыздэшхэну | уздэшхэну | здэшхэну | дыздэшхэну | фыздэшхэну | здэшхэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэмышхэну | уздэмышхэну | здэмышхэну | дыздэмышхэну | фыздэмышхэну | здэмышхэну(хэ) |
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэшхэ | ущӀэшхэ | щӀэшхэ | дыщӀэшхэ | фыщӀэшхэ | щӀэшхэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэмышхэ | ущӀэмышхэ | щӀэмышхэ | дыщӀэмышхэ | фыщӀэмышхэ | щӀэмышхэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэшха | ущӀэшха | щӀэшха | дыщӀэшха | фыщӀэшха | щӀэшха(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэмышха | ущӀэмышха | щӀэмышха | дыщӀэмышха | фыщӀэмышха | щӀэмышха(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэшхэгъа | ущӀэшхэгъа | щӀэшхэгъа | дыщӀэшхэгъа | фыщӀэшхэгъа | щӀэшхэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэмышхэгъа | ущӀэмышхэгъа | щӀэмышхэгъа | дыщӀэмышхэгъа | фыщӀэмышхэгъа | щӀэмышхэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэшхэн | ущӀэшхэн | щӀэшхэн | дыщӀэшхэн | фыщӀэшхэн | щӀэшхэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэмышхэн | ущӀэмышхэн | щӀэмышхэн | дыщӀэмышхэн | фыщӀэмышхэн | щӀэмышхэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэшхэну | ущӀэшхэну | щӀэшхэну | дыщӀэшхэну | фыщӀэшхэну | щӀэшхэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэмышхэну | ущӀэмышхэну | щӀэмышхэну | дыщӀэмышхэну | фыщӀэмышхэну | щӀэмышхэну(хэ) |
Деепричастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | сышхэуэ | ушхэуэ | шхэуэ | дышхэуэ | фышхэуэ | шхэуэ / шхэхэу |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сымышхэуэ | умышхэуэ | мышхэуэ | дымышхэуэ | фымышхэуэ | мышхэуэ / мышхэхэу |
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сышхауэ | ушхауэ | шхауэ | дышхауэ | фышхауэ | шхауэ / шха(хэ)у |
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сымышхауэ | умышхауэ | мышхауэ | дымышхауэ | фымышхауэ | мышхауэ(хэ) / мышха(хэ)у |
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | сышхэурэ | ушхэурэ | шхэурэ | дышхэурэ | фышхэурэ | шхэ(хэ)урэ |
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | сымышхэурэ | умышхэурэ | мышхэурэ | дымышхэурэ | фымышхэурэ | мышхэ(хэ)урэ |
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [шх]э | [шх]эр | -- | [шх]эхэр |
Эргативнэ: | [шх]э | [шх]эм | -- | [шх]эхэм |
Послеложнэ: | [шх]экӀэ | [шх]эмкӀэ | [шх]эхэкӀэ | [шх]эхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [шх]эуэ | [шх]эрауэ | [шх]эхэу | [шх]эхэрауэ |
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [шх]а | [шх]ар | -- | [шх]ахэр |
Эргативнэ: | [шх]а | [шх]ам | -- | [шх]ахэм |
Послеложнэ: | [шх]акӀэ | [шх]амкӀэ | [шх]ахэкӀэ | [шх]ахэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [шх]ауэ | [шх]арауэ | [шх]ахэу | [шх]ахэрауэ |
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [шх]эн | [шх]эныр | -- | [шх]энхэр |
Эргативнэ: | [шх]эн | [шх]эным | -- | [шх]энхэм |
Послеложнэ: | [шх]энкӀэ | [шх]энымкӀэ | [шх]энхэкӀэ | [шх]энхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [шх]эну | [шх]энырауэ | [шх]энхэу | [шх]энхэрауэ |
-энж-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [шх]эну | [шх]энур | -- | [шх]энухэр |
Эргативнэ: | [шх]эну | [шх]энум | -- | [шх]энухэм |
Послеложнэ: | [шх]энукӀэ | [шх]энумкӀэ | [шх]энухэкӀэ | [шх]энухэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [шх]энууэ | [шх]энурауэ | [шх]энухэу | [шх]энухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- ЕтӀэхъун хуейуэ къыхэдзэкъыкӀын.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- ЩӀыфэр шхэн.
- Ӏэгур шхэн.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- шхэн: itch, experience an itch
- ЩӀыфэр шхэн: itch (about the skin)
- Ӏэгур шхэн: itch (about the palm of the hand)
УРЫСЫБЗЭ
- шхэн: чесаться, зудеть
- ЩӀыфэр шхэн: чесаться (о коже)
- Ӏэгур шхэн: часаться (о ладони)
БИБЛИОГРАФИЕ