шхэжын
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [ʂxɐ'ᶎǝn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [шх] + -э + -ж + -ы + -н
СПРЯЖЕНЭ зэгъэзэхуэжын
Глагол лъэмыӏэс "шхэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар) | |
---|---|
щыӀэныгъэ: | шхэжын |
щымыӀэныгъэ: | мышхэжын |
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сышхэжын | ушхэжын | шхэжын | дышхэжын | фышхэжын | шхэжын(хэ) |
щымыӀэныгъэ: | сымышхэжын | умышхэжын | мышхэжын | дымышхэжын | фымышхэжын | мышхэжын(хэ) |
унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
---|---|---|
щыӀэныгъэ: | шхэж! | фышхэж! |
щымыӀэныгъэ: | умышхэж! | фымышхэж! |
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | срешхэж | урешхэж | ирешхэж | дрешхэж | фрешхэж | ирешхэж |
щымыӀэныгъэ: | сремышхэж | уремышхэж | иремышхэж | дремышхэж | фремышхэж | иремышхэж |
ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сошхэж(ыр) | уошхэж(ыр) | мэшхэж(ыр) | дошхэж(ыр) | фошхэж(ыр) | мэшхэж(хэ)(р) |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэжыркъым | ушхэжыркъым | шхэжыркъым | дышхэжыркъым | фышхэжыркъым | шхэжы(хэ)ркъым |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сышхэж(ыр)т | ушхэж(ыр)т | шхэж(ыр)т | дышхэж(ыр)т | фышхэж(ыр)т | шхэж(ыр)т / шхэжхэ(р)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сышхэж(ыр)тэкъым | ушхэж(ыр)тэкъым | шхэж(ыр)тэкъым | дышхэж(ыр)тэкъым | фышхэж(ыр)тэкъым | шхэж(ыр)тэкъым / шхэжхэ(р)тэкъым |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сышхэжащ | ушхэжащ | шхэжащ | дышхэжащ | фышхэжащ | шхэжа(хэ)щ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сышхэжакъым | ушхэжакъым | шхэжакъым | дышхэжакъым | фышхэжакъым | шхэжа(хэ)къым |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сышхэжат | ушхэжат | шхэжат | дышхэжат | фышхэжат | шхэжа(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сышхэжатэкъым | ушхэжатэкъым | шхэжатэкъым | дышхэжатэкъым | фышхэжатэкъым | шхэжа(хэ)тэкъым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэжыгъащ | ушхэжыгъащ | шхэжыгъащ | дышхэжыгъащ | фышхэжыгъащ | шхэжыгъа(хэ)щ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэжыгъакъым | ушхэжыгъакъым | шхэжыгъакъым | дышхэжыгъакъым | фышхэжыгъакъым | шхэжыгъа(хэ)къым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэжыгъат | ушхэжыгъат | шхэжыгъат | дышхэжыгъат | фышхэжыгъат | шхэжыгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэжыгъатэкъым | ушхэжыгъатэкъым | шхэжыгъатэкъым | дышхэжыгъатэкъым | фышхэжыгъатэкъым | шхэжыгъа(хэ)тэкъым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сышхэжщ | ушхэжщ | шхэжщ | дышхэжщ | фышхэжщ | шхэж(хэ)щ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сышхэжкъым | ушхэжкъым | шхэжкъым | дышхэжкъым | фышхэжкъым | шхэж(хэ)къым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сышхэжт | ушхэжт | шхэжт | дышхэжт | фышхэжт | шхэж(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сышхэжтэкъым | ушхэжтэкъым | шхэжтэкъым | дышхэжтэкъым | фышхэжтэкъым | шхэж(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэжынщ | ушхэжынщ | шхэжынщ | дышхэжынщ | фышхэжынщ | шхэжын(хэ)щ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэжынкъым | ушхэжынкъым | шхэжынкъым | дышхэжынкъым | фышхэжынкъым | шхэжын(хэ)къым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэжынущ | ушхэжынуш | шхэжынущ | дышхэжынущ | фышхэжынущ | шхэжыну(хэ)щ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэжынукъым | ушхэжынукъым | шхэжынукъым | дышхэжынукъым | фышхэжынукъым | шхэжыну(хэ)къым |
ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэжрэ | ушхэжрэ | шхэжрэ | дышхэжрэ | фышхэжрэ | шхэж(хэ)рэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэжыркъэ | ушхэжыркъэ | шхэжыркъэ | дышхэжыркъэ | фышхэжыркъэ | шхэжыркъэ / шхэжхэркъэ |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сышхэж(ыр)т | ушхэж(ыр)т | шхэж(ыр)т | дышхэж(ыр)т | фышхэж(ыр)т | шхэж(ыр)т / шхэжхэ(р)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сышхэж(ыр)тэкъэ | ушхэж(ыр)тэкъэ | шхэж(ыр)тэкъэ | дышхэж(ыр)тэкъэ | фышхэж(ыр)тэкъэ | шхэж(ыр)тэкъэ / шхэжхэ(р)тэкъэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сышхэжа | ушхэжа | шхэжа | дышхэжа | фышхэжа | шхэжа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сышхэжакъэ | ушхэжакъэ | шхэжакъэ | дышхэжакъэ | фышхэжакъэ | шхэжа(хэ)къэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сышхэжат | ушхэжат | шхэжат | дышхэжат | фышхэжат | шхэжа(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сышхэжатэкъэ | ушхэжатэкъэ | шхэжатэкъэ | дышхэжатэкъэ | фышхэжатэкъэ | шхэжа(хэ)тэкъэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэжыгъа | ушхэжыгъа | шхэжыгъа | дышхэжыгъа | фышхэжыгъа | шхэжыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэжыгъакъэ | ушхэжыгъакъэ | шхэжыгъакъэ | дышхэжыгъакъэ | фышхэжыгъакъэ | шхэжыгъа(хэ)къэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэжыгъат | ушхэжыгъат | шхэжыгъат | дышхэжыгъат | фышхэжыгъат | шхэжыгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сышхэжыгъатэкъэ | ушхэжыгъатэкъэ | шхэжыгъатэкъэ | дышхэжыгъатэкъэ | фышхэжыгъатэкъэ | шхэжыгъа(хэ)тэкъэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сышхэж | ушхэж | шхэж | дышхэж | фышхэж | шхэж(хэ) |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сышхэжкъэ | ушхэжкъэ | шхэжкъэ | дышхэжкъэ | фышхэжкъэ | шхэж(хэ)къэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сышхэжт | ушхэжт | шхэжт | дышхэжт | фышхэжт | шхэж(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сышхэжтэкъэ | ушхэжтэкъэ | шхэжтэкъэ | дышхэжтэкъэ | фышхэжтэкъэ | шхэж(хэ)тэкъэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэжын | ушхэжын | шхэжын | дышхэжын | фышхэжын | шхэжын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэжынкъэ | ушхэжынкъэ | шхэжынкъэ | дышхэжынкъэ | фышхэжынкъэ | шхэжын(хэ)къэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэжыну | ушхэжыну | шхэжыну | дышхэжыну | фышхэжыну | шхэжыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэжынукъэ | ушхэжынукъэ | шхэжынукъэ | дышхэжынукъэ | фышхэжынукъэ | шхэжыну(хэ)къэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэжмэ | ушхэжмэ | шхэжмэ | дышхэжмэ | фышхэжмэ | шхэж(хэ)мэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэжмэ | умышхэжмэ | мышхэжмэ | дымышхэжмэ | фымышхэжмэ | мышхэж(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сышхэжамэ | ушхэжамэ | шхэжамэ | дышхэжамэ | фышхэжамэ | шхэжа(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхэжамэ | умышхэжамэ | мышхэжамэ | дымышхэжамэ | фымышхэжамэ | мышхэжа(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сышхэжыгъамэ | ушхэжыгъамэ | шхэжыгъамэ | дышхэжыгъамэ | фышхэжыгъамэ | шхэжыгъа(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхэжыгъамэ | умышхэжыгъамэ | мышхэжыгъамэ | дымышхэжыгъамэ | фымышхэжыгъамэ | мышхэжыгъа(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэжынмэ | ушхэжынмэ | шхэжынмэ | дышхэжынмэ | фышхэжынмэ | шхэжын(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэжынмэ | умышхэжынмэ | мышхэжынмэ | дымышхэжынмэ | фымышхэжынмэ | мышхэжын(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэжынумэ | ушхэжынумэ | шхэжынумэ | дышхэжынумэ | фышхэжынумэ | шхэжыну(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэжынумэ | умышхэжынумэ | мышхэжынумэ | дымышхэжынумэ | фымышхэжынумэ | мышхэжыну(хэ)мэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэжтэмэ | ушхэжтэмэ | шхэжтэмэ | дышхэжтэмэ | фышхэжтэмэ | шхэж(хэ)тэмэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэжтэмэ | умышхэжтэмэ | мышхэжтэмэ | дымышхэжтэмэ | фымышхэжтэмэ | мышхэж(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сышхэжатэмэ | ушхэжатэмэ | шхэжатэмэ | дышхэжатэмэ | фышхэжатэмэ | шхэжа(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхэжатэмэ | умышхэжатэмэ | мышхэжатэмэ | дымышхэжатэмэ | фымышхэжатэмэ | мышхэжа(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сышхэжыгъатэмэ | ушхэжыгъатэмэ | шхэжыгъатэмэ | дышхэжыгъатэмэ | фышхэжыгъатэмэ | шхэжыгъа(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхэжыгъатэмэ | умышхэжыгъатэмэ | мышхэжыгъатэмэ | дымышхэжыгъатэмэ | фымышхэжыгъатэмэ | мышхэжыгъа(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэжынтэмэ | ушхэжынтэмэ | шхэжынтэмэ | дышхэжынтэмэ | фышхэжынтэмэ | шхэжын(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэжынтэмэ | умышхэжынтэмэ | мышхэжынтэмэ | дымышхэжынтэмэ | фымышхэжынтэмэ | мышхэжын(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэжынутэмэ | ушхэжынутэмэ | шхэжынутэмэ | дышхэжынутэмэ | фышхэжынутэмэ | шхэжыну(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэжынутэмэ | умышхэжынутэмэ | мышхэжынутэмэ | дымышхэжынутэмэ | фымышхэжынутэмэ | мышхэжыну(хэ)тэмэ |
сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэжынт | ушхэжынт | шхэжынт | дышхэжынт | фышхэжынт | шхэжын(хэ)т |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэжынтэкъым | ушхэжынтэкъым | шхэжынтэкъым | дышхэжынтэкъым | фышхэжынтэкъым | шхэжын(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэжынут | ушхэжынут | шхэжынут | дышхэжынут | фышхэжынут | шхэжыну(хэ)т |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сышхэжынутэкъым | ушхэжынутэкъым | шхэжынутэкъым | дышхэжынутэкъым | фышхэжынутэкъым | шхэжыну(хэ)тэкъым |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэжми | ушхэжми | шхэжми | дышхэжми | фышхэжми | шхэж(хэ)ми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэжми | умышхэжми | мышхэжми | дымышхэжми | фымышхэжми | мышхэж(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сышхэжами | ушхэжами | шхэжами | дышхэжами | фышхэжами | шхэжа(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхэжами | умышхэжами | мышхэжами | дымышхэжами | фымышхэжами | мышхэжа(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сышхэжыгъами | ушхэжыгъами | шхэжыгъами | дышхэжыгъами | фышхэжыгъами | шхэжыгъа(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхэжыгъами | умышхэжыгъами | мышхэжыгъами | дымышхэжыгъами | фымышхэжыгъами | мышхэжыгъа(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэжынми | ушхэжынми | шхэжынми | дышхэжынми | фышхэжынми | шхэжын(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэжынми | умышхэжынми | мышхэжынми | дымышхэжынми | фымышхэжынми | мышхэжын(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэжынуми | ушхэжынуми | шхэжынуми | дышхэжынуми | фышхэжынуми | шхэжыну(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэжынуми | умышхэжынуми | мышхэжынуми | дымышхэжынуми | фымышхэжынуми | мышхэжыну(хэ)ми |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэжтэми | ушхэжтэми | шхэжтэми | дышхэжтэми | фышхэжтэми | шхэж(хэ)тэми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэжтэми | умышхэжтэми | мышхэжтэми | дымышхэжтэми | фымышхэжтэми | мышхэж(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сышхэжатэми | ушхэжатэми | шхэжатэми | дышхэжатэми | фышхэжатэми | шхэжа(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхэжатэми | умышхэжатэми | мышхэжатэми | дымышхэжатэми | фымышхэжатэми | мышхэжа(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сышхэжыгъатэми | ушхэжыгъатэми | шхэжыгъатэми | дышхэжыгъатэми | фышхэжыгъатэми | шхэжыгъа(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сымышхэжыгъатэми | умышхэжыгъатэми | мышхэжыгъатэми | дымышхэжыгъатэми | фымышхэжыгъатэми | мышхэжыгъа(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэжынтэми | ушхэжынтэми | шхэжынтэми | дышхэжынтэми | фышхэжынтэми | шхэжын(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэжынтэми | умышхэжынтэми | мышхэжынтэми | дымышхэжынтэми | фымышхэжынтэми | мышхэжын(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сышхэжынутэми | ушхэжынутэми | шхэжынутэми | дышхэжынутэми | фышхэжынутэми | шхэжыну(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сымышхэжынутэми | умышхэжынутэми | мышхэжынутэми | дымышхэжынутэми | фымышхэжынутэми | мышхэжыну(хэ)тэми |
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сышхэжаи | ушхэжаи | шхэжаи | дышхэжаи | фышхэжаи | шхэжаи |
щымыӀэныгъэ: | сымышхэжаи | умышхэжаи | мышхэжаи | дымышхэжаи | фымышхэжаи | мышхэжаи |
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сышхэжащэрэт | ушхэжащэрэт | шхэжащэрэт | дышхэжащэрэт | фышхэжащэрэт | шхэжащэрэт |
щымыӀэныгъэ: | сымышхэжащэрэт | умышхэжащэрэт | мышхэжащэрэт | дымышхэжащэрэт | фымышхэжащэрэт | мышхэжащэрэт |
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сышхэжагъэнщ | ушхэжагъэнщ | шхэжагъэнщ | дышхэжагъэнщ | фышхэжагъэнщ | шхэжагъэнщ |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сышхэжагъэнкъым | ушхэжагъэнкъым | шхэжагъэнкъым | дышхэжагъэнкъым | фышхэжагъэнкъым | шхэжагъэнкъым |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сышхэжагъэнт | ушхэжагъэнт | шхэжагъэнт | дышхэжагъэнт | фышхэжагъэнт | шхэжагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сышхэжагъэнтэкъым | ушхэжагъэнтэкъым | шхэжагъэнтэкъым | дышхэжагъэнтэкъым | фышхэжагъэнтэкъым | шхэжагъэнтэкъым |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сышхэжагъэн | ушхэжагъэн | шхэжагъэн | дышхэжагъэн | фышхэжагъэн | шхэжагъэн |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сышхэжагъэнкъэ | ушхэжагъэнкъэ | шхэжагъэнкъэ | дышхэжагъэнкъэ | фышхэжагъэнкъэ | шхэжагъэнкъэ |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сышхэжагъэнт | ушхэжагъэнт | шхэжагъэнт | дышхэжагъэнт | фышхэжагъэнт | шхэжагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сышхэжагъэнтэкъэ | ушхэжагъэнтэкъэ | шхэжагъэнтэкъэ | дышхэжагъэнтэкъэ | фышхэжагъэнтэкъэ | шхэжагъэнтэкъэ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сышхэжагъэншхэж | ушхэжагъэншхэж | шхэжагъэншхэж | дышхэжагъэншхэж | фышхэжагъэншхэж | шхэжагъэншхэж |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сышхэжагъэнукъым | ушхэжагъэнукъым | шхэжагъэнукъым | дышхэжагъэнукъым | фышхэжагъэнукъым | шхэжагъэнукъым |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сышхэжагъэнут | ушхэжагъэнут | шхэжагъэнут | дышхэжагъэнут | фышхэжагъэнут | шхэжагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сышхэжагъэнутэкъым | ушхэжагъэнутэкъым | шхэжагъэнутэкъым | дышхэжагъэнутэкъым | фышхэжагъэнутэкъым | шхэжагъэнутэкъым |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сышхэжагъэну | ушхэжагъэну | шхэжагъэну | дышхэжагъэну | фышхэжагъэну | шхэжагъэну |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сышхэжагъэнукъэ | ушхэжагъэнукъэ | шхэжагъэнукъэ | дышхэжагъэнукъэ | фышхэжагъэнукъэ | шхэжагъэнукъэ |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сышхэжагъэнут | ушхэжагъэнут | шхэжагъэнут | дышхэжагъэнут | фышхэжагъэнут | шхэжагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сышхэжагъэнутэкъэ | ушхэжагъэнутэкъэ | шхэжагъэнутэкъэ | дышхэжагъэнутэкъэ | фышхэжагъэнутэкъэ | шхэжагъэнутэкъэ |
Причастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
Зылэжь (субъектнэ) причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сышхэж | ушхэж | шхэж | дышхэж | фышхэж | шхэж(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сымышхэж | умышхэж | мышхэж | дымышхэж | фымышхэж | мышхэж(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сышхэжа | ушхэжа | шхэжа | дышхэжа | фышхэжа | шхэжа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сымышхэжа | умышхэжа | мышхэжа | дымышхэжа | фымышхэжа | мышхэжа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сышхэжыгъа | ушхэжыгъа | шхэжыгъа | дышхэжыгъа | фышхэжыгъа | шхэжыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сымышхэжыгъа | умышхэжыгъа | мышхэжыгъа | дымышхэжыгъа | фымышхэжыгъа | мышхэжыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сышхэжын | ушхэжын | шхэжын | дышхэжын | фышхэжын | шхэжын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сымышхэжын | умышхэжын | мышхэжын | дымышхэжын | фымышхэжын | мышхэжын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сышхэжыну | ушхэжыну | шхэжыну | дышхэжыну | фышхэжыну | шхэжыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сымышхэжыну | умышхэжыну | мышхэжыну | дымышхэжыну | фымышхэжыну | мышхэжыну(хэ) |
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сызэрышхэж | узэрышхэж | зэрышхэж | дызэрышхэж | фызэрышхэж | зэрышхэж(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрымышхэж | узэрымышхэж | зэрымышхэж | дызэрымышхэж | фызэрымышхэж | мызэрышхэж(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сызэрышхэжа | узэрышхэжа | зэрышхэжа | дызэрышхэжа | фызэрышхэжа | зэрышхэжа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрымышхэжа | узэрымышхэжа | зэрымышхэжа | дызэрымышхэжа | фызэрымышхэжа | зэрымышхэжа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сызэрышхэжыгъа | узэрышхэжыгъа | зэрышхэжыгъа | дызэрышхэжыгъа | фызэрышхэжыгъа | зэрышхэжыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрымышхэжыгъа | узэрымышхэжыгъа | зэрымышхэжыгъа | дызэрымышхэжыгъа | фызэрымышхэжыгъа | зэрымышхэжыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сызэрышхэжын | узэрышхэжын | зэрышхэжын | дызэрышхэжын | фызэрышхэжын | зэрышхэжын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрымышхэжын | узэрымышхэжын | зэрымышхэжын | дызэрымышхэжын | фызэрымышхэжын | зэрымышхэжын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сызэрышхэжыну | узэрышхэжыну | зэрышхэжыну | дызэрышхэжыну | фызэрышхэжыну | зэрышхэжыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрымышхэжыну | узэрымышхэжыну | зэрымышхэжыну | дызэрымышхэжыну | фызэрымышхэжыну | зэрымышхэжыну(хэ) |
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщышхэж | шхэжышхэж | щышхэж | дыщышхэж | фыщышхэж | щышхэж(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщымышхэж | шхэжымышхэж | щымышхэж | дыщымышхэж | фыщымышхэж | щымышхэж(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщышхэжа | шхэжышхэжа | щышхэжа | дыщышхэжа | фыщышхэжа | щышхэжа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщымышхэжа | шхэжымышхэжа | щымышхэжа | дыщымышхэжа | фыщымышхэжа | щымышхэжа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщышхэжыгъа | шхэжышхэжыгъа | щышхэжыгъа | дыщышхэжыгъа | фыщышхэжыгъа | щышхэжыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщымышхэжыгъа | шхэжымышхэжыгъа | щымышхэжыгъа | дыщымышхэжыгъа | фыщымышхэжыгъа | щымышхэжыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщышхэжын | шхэжышхэжын | щышхэжын | дыщышхэжын | фыщышхэжын | щышхэжын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщымышхэжын | шхэжымышхэжын | щымышхэжын | дыщымышхэжын | фыщымышхэжын | щымышхэжын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщышхэжыну | шхэжышхэжыну | щышхэжыну | дыщышхэжыну | фыщышхэжыну | щышхэжыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщымышхэжыну | шхэжымышхэжыну | щымышхэжыну | дыщымышхэжыну | фыщымышхэжыну | щымышхэжыну(хэ) |
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыздэшхэж | уздэшхэж | здэшхэж | дыздэшхэж | фыздэшхэж | здэшхэж(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэмышхэж | уздэмышхэж | здэмышхэж | дыздэмышхэж | фыздэмышхэж | здэмышхэж(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыздэшхэжа | уздэшхэжа | здэшхэжа | дыздэшхэжа | фыздэшхэжа | здэшхэжа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэмышхэжа | уздэмышхэжа | здэмышхэжа | дыздэмышхэжа | фыздэмышхэжа | здэмышхэжа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыздэшхэжыгъа | уздэшхэжыгъа | здэшхэжыгъа | дыздэшхэжыгъа | фыздэшхэжыгъа | здэшхэжыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэмышхэжыгъа | уздэмышхэжыгъа | здэмышхэжыгъа | дыздэмышхэжыгъа | фыздэмышхэжыгъа | здэмышхэжыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыздэшхэжын | уздэшхэжын | здэшхэжын | дыздэшхэжын | фыздэшхэжын | здэшхэжын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэмышхэжын | уздэмышхэжын | здэмышхэжын | дыздэмышхэжын | фыздэмышхэжын | здэмышхэжын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыздэшхэжыну | уздэшхэжыну | здэшхэжыну | дыздэшхэжыну | фыздэшхэжыну | здэшхэжыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэмышхэжыну | уздэмышхэжыну | здэмышхэжыну | дыздэмышхэжыну | фыздэмышхэжыну | здэмышхэжыну(хэ) |
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэшхэж | шхэжӀэшхэж | щӀэшхэж | дыщӀэшхэж | фыщӀэшхэж | щӀэшхэж(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэмышхэж | шхэжӀэмышхэж | щӀэмышхэж | дыщӀэмышхэж | фыщӀэмышхэж | щӀэмышхэж(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэшхэжа | шхэжӀэшхэжа | щӀэшхэжа | дыщӀэшхэжа | фыщӀэшхэжа | щӀэшхэжа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэмышхэжа | шхэжӀэмышхэжа | щӀэмышхэжа | дыщӀэмышхэжа | фыщӀэмышхэжа | щӀэмышхэжа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэшхэжыгъа | шхэжӀэшхэжыгъа | щӀэшхэжыгъа | дыщӀэшхэжыгъа | фыщӀэшхэжыгъа | щӀэшхэжыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэмышхэжыгъа | шхэжӀэмышхэжыгъа | щӀэмышхэжыгъа | дыщӀэмышхэжыгъа | фыщӀэмышхэжыгъа | щӀэмышхэжыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэшхэжын | шхэжӀэшхэжын | щӀэшхэжын | дыщӀэшхэжын | фыщӀэшхэжын | щӀэшхэжын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэмышхэжын | шхэжӀэмышхэжын | щӀэмышхэжын | дыщӀэмышхэжын | фыщӀэмышхэжын | щӀэмышхэжын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэшхэжыну | шхэжӀэшхэжыну | щӀэшхэжыну | дыщӀэшхэжыну | фыщӀэшхэжыну | щӀэшхэжыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэмышхэжыну | шхэжӀэмышхэжыну | щӀэмышхэжыну | дыщӀэмышхэжыну | фыщӀэмышхэжыну | щӀэмышхэжыну(хэ) |
Деепричастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | сышхэжу | ушхэжу | шхэжу | дышхэжу | фышхэжу | шхэж(хэ)у |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сымышхэжу | умышхэжу | мышхэжу | дымышхэжу | фымышхэжу | мышхэж(хэ)у |
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сышхэжауэ | ушхэжауэ | шхэжауэ | дышхэжауэ | фышхэжауэ | шхэжауэ / шхэжахэу |
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сымышхэжауэ | умышхэжауэ | мышхэжауэ | дымышхэжауэ | фымышхэжауэ | мышхэжауэ / мышхэжахэу |
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | сышхэжурэ | ушхэжурэ | шхэжурэ | дышхэжурэ | фышхэжурэ | шхэж(хэ)урэ |
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | сымышхэжурэ | умышхэжурэ | мышхэжурэ | дымышхэжурэ | фымышхэжурэ | мышхэж(хэ)урэ |
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [шхэж] | [шхэж]ыр | -- | [шхэж]хэр |
Эргативнэ: | [шхэж] | [шхэж]ым | -- | [шхэж]хэм |
Послеложнэ: | [шхэж]кӀэ | [шхэж]ымкӀэ | [шхэж]хэкӀэ | [шхэж]хэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [шхэж]у | [шхэж]ырауэ | [шхэж]хэу | [шхэж]хэрауэ |
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [шхэж]а | [шхэж]ар | -- | [шхэж]ахэр |
Эргативнэ: | [шхэж]а | [шхэж]ам | -- | [шхэж]ахэм |
Послеложнэ: | [шхэж]акӀэ | [шхэж]амкӀэ | [шхэж]ахэкӀэ | [шхэж]ахэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [шхэж]ауэ | [шхэж]арауэ | [шхэж]ахэу | [шхэж]ахэрауэ |
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [шхэж]ын | [шхэж]ыныр | -- | [шхэж]ынхэр |
Эргативнэ: | [шхэж]ын | [шхэж]ыным | -- | [шхэж]ынхэм |
Послеложнэ: | [шхэж]ынкӀэ | [шхэж]ынымкӀэ | [шхэж]ынхэкӀэ | [шхэж]ынхэмкӀэ |
'Обстоятельственнэ: | [шхэж]ыну | [шхэж]ынырауэ | [шхэж]ынхэу | [шхэж]ынхэрауэ |
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [шхэж]ыну | [шхэж]ынур | -- | [шхэж]ынухэр |
Эргативнэ: | [шхэж]ыну | [шхэж]ынум | -- | [шхэж]ынухэм |
Послеложнэ: | [шхэж]ынукӀэ | [шхэж]ынумкӀэ | [шхэж]ынухэкӀэ | [шхэж]ынухэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [шхэж]ынууэ | [шхэж]ынурауэ | [шхэж]ынухэу | [шхэж]ынухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Еплъ псалъафэ зэпыщӀахэр.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- шхэжын: see псалъафэ зэпыщӀахэр
УРЫСЫБЗЭ
- шхэжын: см. псалъафэ зэпыщӀахэр
псалъафэ зэпыщӀахэр
лажьэу шхэжын зэгъэзэхуэжын
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр: Инджылыбзэ: live by honest work. Урысыбзэ: жить честным трудом. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ