Википсалъалъэ

пхъэ

пхъэ

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

  •  
    пхъэ (1)
  •  
    пхъэ (2)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [pχɐ]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • [пхъ] + -э

СКЛОНЕНЭ

Закъуэ бжыгъэ Куэд бжыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: пхъэ пхъэр -- пхъэхэр
Эргативнэ: пхъэ пхъэм -- пхъэхэм
Послеложнэ: пхъэкӀэ пхъэмкӀэ пхъэхэкӀэ пхъэхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: пхъэу пхъэрауэ пхъэхэу пхъэхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. Псэуалъэ, пхъащхьэ къыхахыну паупщӀа жыг.
  2. Гъэсын хьисэпу паупщӀа, якъута жыг.

ЩАПХЪЭХЭР

  • Пхъэ зыӀущӀым къуэщӀий егъуэт. Псалъэжьхэр
  • Пхъэр сымэ, Ӏугъуэ пех. Псалъэжьхэр
Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь, «Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984 нап. 89
адыгэбзэ урысыбзэ/русский инджылыбзэ/English
Елдар пхъэ икъутащ. Елдар рубил дрова. Yeldar chopped wood.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • Пхъэр зэгуэхын.
  • Пхъэр зэпыхын.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • пхъэ: 1. wood, lumber, board (as a building material) 2. firewood
  • Пхъэр зэгуэхын: saw a board lengthways
  • Пхъэр зэпыхын: saw firewood
УРЫСЫБЗЭ
  • пхъэ: 1. лес (как стройматериал) 2. дрова
  • Пхъэр зэгуэхын: пилить доску вдоль
  • Пхъэр зэпыхын: пилить дрова
псалъафэ зэпыщӀахэр

Пхъэ зэгуэгъэзам дэгъэплъын

зэгъэзэхуэжын 
  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: to tame, force to obey sb
     Урысыбзэ: укротить, заставить подчиниться кого-л.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Пхъэ идзэн

зэгъэзэхуэжын 
  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: hold a lottery, cast lots, draw straws
        Пхъэ ирадзэри абы и пхъэ къикӀащ: they drew straws and he won
     Урысыбзэ: устроить жеребёвку, бросить жребий.
        Пхъэ ирадзэри абы и пхъэ къикӀащ: они бросили жребий и он выиграл.
  Псалъэ зэпхахэр:
     Пхъэ ирадзэри абы и пхъэ къикӀащ.
  Щапхъэхэр:

Пхъэ зэтеупщӀэн

зэгъэзэхуэжын
  •  
    Пхъэ зэтеупщӀэн
  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: build a log cabin
     Урысыбзэ: изготовить, сделать сруб.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

[И] пхъэ къикӀын

зэгъэзэхуэжын

1. 

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: be lucky
     Урысыбзэ: повезти кому-л.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

2. 

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: win in a lottery
     Урысыбзэ: выиграть по жребию.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Зи пхъэ къикӀар зы кӀапэкӀэ ягъэуври, къыкӀэлъикӀыр кӀэлъагъэувурэ ягуэш.  ӀуэрыӀуатэ, фольклор

пхъэ вакъэ

зэгъэзэхуэжын
  •  
    пхъэ вакъэ
  Мыхьэнэ: Пхъэм къыхэщӀыкӀа вакъэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: wooden shoes, sabots, clogs
     Урысыбзэ: деревянные башмаки, сабо
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

пхъэ гуахъуэ

зэгъэзэхуэжын 
  Мыхьэнэ: ЖьитӀ зыгуэт пхъэ дыкъуакъуэм къыхэщӀыкӀа гуахъуэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: wooden hayfork
        Пхъэ гуахъуэр мэкъум хэӀун: stick a wooden fork into the hay
     Урысыбзэ: деревянные вилы
        Пхъэ гуахъуэр мэкъум хэӀун: вонзить деревянные вилы в сено
  Псалъэ зэпхахэр:
     Пхъэ гуахъуэр мэкъум хэӀун.
  Щапхъэхэр:

пхъэ дакъэ

зэгъэзэхуэжын

1. 

  Мыхьэнэ: КӀэщӀу зэпыха, зыпыуда пхъэ гъум.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: piece of a log
     Урысыбзэ: кусок бревна
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Сэ си щӀакӀуэ щӀагъым пхъэ дакъэ ин щӀэслъхьащ. Къэбэрдей таурыхъхэр, сборник

2.

  •  
    пхъэ дакъэ
  Мыхьэнэ: Жыгыр паупщӀа нэужь щӀым къыхэнэ лъабжьэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: tree stump
     Урысыбзэ: пень
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

пхъэ дакъэжь

зэгъэзэхуэжын

1. 

  Мыхьэнэ: Пхъэ гъум кӀэщӀ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: tree stump
     Урысыбзэ: обрубок дерева.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Лъэныкъуабэ зищӀауэ Вильяминовыр гуанабэ пхъэ дакъэжьым тест. Шортэн Аскэрбий

2. 

  Мыхьэнэ: Жыгыр паупщӀа нэужь щӀым къыхэнэ лъабжьэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: tree stump
     Урысыбзэ: пень
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

пхъэ закъуэ лъэмыж

зэгъэзэхуэжын 
  Мыхьэнэ: Лъэсхэр зэрызекӀуэ лъэмыж бгъузэ дыдэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: a bridge made from a single log.
     Урысыбзэ: мост из одного бревна
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Уфафэу пхъэ закъуэ лъэмыжымкӀэ икӀын хуей хъуащ. Хъуэжэ и таурыхъищэ

пхъэ кумылэ

зэгъэзэхуэжын
  •  
    пхъэ кумылэ
  Мыхьэнэ: Пхъэм ику дыдэ, нэхъ и щабапӀэ дыдэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: the core or heartwood of a tree
     Урысыбзэ: сердцевина (дерева)
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

пхъэ къутапӀэ

зэгъэзэхуэжын

1.

  •  
    пхъэ къутапӀэ
  Мыхьэнэ: Пхъэ щакъутэкӀэ зытраубыдэ пхъэ дакъэ, теӀущӀыкӀыпӀэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: a stump on which wood is chopped.
     Урысыбзэ: чурбан, на котором колют дрова.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Пхъэ къутапӀэмкӀэ зигъазэри [ПӀытӀу] пхъэ зыкъутэ щӀалэм еджащ. Жаным Борис

2. 

  Мыхьэнэ: Пхъэ щакъутэу пщӀантӀэм иӀэ щӀыпӀэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: place in the yard where wood is chopped
        Пхъэ къутапӀэр пхъэнкӀын: sweep up the place in the yard where wood is chopped.
     Урысыбзэ: место во дворе, где рубят дрова
        Пхъэ къутапӀэр пхъэнкӀын: подмести место в дворе где рубят дрова
  Псалъэ зэпхахэр:
     Пхъэ къутапӀэр пхъэнкӀын.
  Щапхъэхэр:

пхъэ къутахуэ

зэгъэзэхуэжын
  •  
    пхъэ къутахуэ
  Мыхьэнэ: Пхъэкъутахуэ, пхъэупсахуэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: wood chips
     Урысыбзэ: щепка
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

пхъэ лъакъуэ

зэгъэзэхуэжын
  •  
    пхъэ лъакъуэ
  Мыхьэнэ: Лъакъуэ зыпымытыжхэр иризекӀуэу Ӏэпкълъэпкъым щымыщ пкъыгъуэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: wooden leg, pegleg
     Урысыбзэ: протез ноги
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

пхъэ пэгун

зэгъэзэхуэжын
  •  
    пхъэ пэгун
  Мыхьэнэ: Пхъэм къыхэщӀыкӀа пэгун.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: wooden bucket
     Урысыбзэ: бадья, бадейка
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

пхъэ пшынэ

зэгъэзэхуэжын
  •  
    пхъэ пшынэ
  Мыхьэнэ: ШыкӀэпшынэ теплъэ зиӀэу ӀэпэхэмкӀэ пшынэбзэм еуэурэ макъамэр къызрагъэкӀыр.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: a balalaika (Russian musical instrument)
     Урысыбзэ: балалайка
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

пхъэ тыкъыр

зэгъэзэхуэжын 
  Мыхьэнэ: КӀэщӀу зэпыха, зыпыуда пхъэ гъум.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: piece of a log
     Урысыбзэ: кусок бревна
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Хъуэжэ зы пхъэ тыкъыр иӀэти, къэпым ирилъхьэри къихьащ. Хъуэжэ и таурыхъищэ

пхъэ хъурей

зэгъэзэхуэжын
  •  
    пхъэ хъурей
  Мыхьэнэ: Пхъэ зэгуэмыха.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: timber that hasn’t been sawed up into lumber
        Пхъэ хъурейхэр пхъэзэгуэхым шэн: haul timber to the sawmill.
     Урысыбзэ: кругляк (нераспиленный лес, как материал)
        Пхъэ хъурейхэр пхъэзэгуэхым шэн. везти кругляк на лесопилку.
  Псалъэ зэпхахэр:
     Пхъэ хъурейхэр пхъэзэгуэхым шэн.
  Щапхъэхэр:

пхъэ цӀыб

зэгъэзэхуэжын
  •  
    пхъэ цӀыб
  Мыхьэнэ: Фэндыращхьэ, бошкӀащхьэ сыт хуэдэхэр зэрагъэбыдэ пхъэ тыкъыр.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: a bung, a wooden cork or stopper for a barrel.
     Урысыбзэ: деревянная пробка (от бочки)
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

пхъэ цӀыцӀ

зэгъэзэхуэжын 
  Мыхьэнэ: Пхъэ зэгуэмыха.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: timber that hasn’t been sawed up into lumber
     Урысыбзэ: кругляк (нераспиленный лес, как материал)
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

пхъэ Ӏунэ

зэгъэзэхуэжын
  •  
    пхъэ Ӏунэ
  Мыхьэнэ: Пхъэм къыхэщӀыкӀа Ӏунэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: wooden nails or pegs
        Пхъэ Ӏунэ щӀын: make wooden nails (pegs)
        Пхъэ Ӏунэ етын: hammer in a wooden nail (peg)
     Урысыбзэ: деревянные гвозди
        Пхъэ Ӏунэ щӀын: делать деревянные гвозди.
        Пхъэ Ӏунэ етын. забить деревянную гвоздь
  Псалъэ зэпхахэр:
     Пхъэ Ӏунэ щӀын.
     Пхъэ Ӏунэ етын.
  Щапхъэхэр:

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын

Къыздырахар: "https://kbd.wiktionary.org/w/index.php?title=пхъэ&oldid=34074"