натӏэ
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
-
натӀэ (1)
-
натӀэ (2)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA ['nɑ:tʹɐ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [н] + -а + [тӀ] + -э
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжыгъэ | Куэд бжыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | натӀэ | натӀэр | -- | натӀэхэр |
Эргативнэ: | натӀэ | натӀэм | -- | натӀэхэм |
Послеложнэ: | натӀэкӀэ | натӀэмкӀэ | натӀэхэкӀэ | натӀэхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | натӀэу | натӀэрауэ | натӀэхэу | натӀэхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Щхьэм щыщу нэжьгъым и щхьэкӀэ щыӀэ гупэ лъэныкъуэр.
- Шындэбзий, шындэбзий лъэныкъуэ.
ЩАПХЪЭХЭР
- ФатӀимэ зригъэзыхри анэм и натӀэ зэлъам ба хуищӀащ. Къуэдзокъуэ Хьэсэн
- ГъуэлъыпӀэ натӀэр дэбзыкӀауэ гъуанэ-пщӀанэ дахэт. ДыщэкӀ Мухьэмэд
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- натӏэ: 1. forehead (in humans and animals) 2. butt, butt end, end, end face, face, end wall (of a building)
УРЫСЫБЗЭ
- натӏэ: 1. лоб (у человека и животного) 2. торец, торцевая сторона чего-л. (напр. здания)
псалъафэ зэпыщӀахэр
[И] натӀэ илъщ (иукӀащ)
зэгъэзэхуэжынМыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр: Инджылыбзэ: .. to hell with his .., ..may he choke on his Урысыбзэ: .. к чёрту [его] со своим.., подавись [он] своим... Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
[И] натӀэ ириухӀэну (ириудэкӀыну)
зэгъэзэхуэжынМыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр: Инджылыбзэ: what the heck does he need that for? Урысыбзэ: на кой чёрт это [ему]. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
НатӀэ ищын
зэгъэзэхуэжынМыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр: Инджылыбзэ: poke or gauge out sb’s eye Урысыбзэ: выколоть глаз Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр: А лъэныкъуитӀми хуэмыдэжу, Мыкъэ и гури и псэри хуощтэ партизанхэм абы натӀэ иращыным. Къашыргъэ ХьэпащӀэ
НатӀэкӀэ еуэлӀэн (жьэхэуэн, Ӏууэн)
зэгъэзэхуэжынМыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр: Инджылыбзэ: to bump foreheads with sth, personally become convinced of sth, see for yourself Урысыбзэ: столкнуться лбом с чем-л., самому убедиться в чём-л. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр: Ауэ зэуэ натӀэкӀэ сыӀууат сымыщӀэм: сщӀэртэкъым насып жыхуаӀэр. ХьэхъупащӀэ Амырхъан
НатӀэм илъым хуэзэн
зэгъэзэхуэжынМыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр: Инджылыбзэ: whatever will be, will be; que sera, sera Урысыбзэ: чему быть, тому не миновать. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр: - Ди натӀэм илъым дыхуэзэнщ, - жиӀэри Елдар ежьэжащ. КӀыщокъуэ Алим
НатӀэм ихын (игъэкӀын)
зэгъэзэхуэжынМыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр: Инджылыбзэ: get rid of sth Урысыбзэ: отделаться, избавиться от кого-чего-л. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
[И] натӀэм къритхэн
зэгъэзэхуэжынМыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр: Инджылыбзэ: be destined for sth, be sb’s fate Урысыбзэ: быть предначертанным судьбой кому-л.; на роду написано. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр: Уи натӀэм къритхам фӀэкӀыпӀэ иӀэкъым жыхуаӀэр я фӀэщ хъууэ щытащ ижьрей грекхзм. Ижьрей дунейм и историе, учебник
натӀэ зэв
зэгъэзэхуэжынМыхьэнэ: Зи натӀэр зэву щыт. НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр: Инджылыбзэ: having a narrow forehead Урысыбзэ: узколобый Псалъэ зэпхахэр: ЦӀыху натӀэ зэв. Щапхъэхэр:
натӀэ фэкъу
зэгъэзэхуэжынМыхьэнэ: Зи натӀэр фэкъу, зи натӀэр хужьу къех (Ӏэщхэм хужаӀэ). НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр: Инджылыбзэ: with a light-coloured spot or star on the forehead (about certain animals) Урысыбзэ: со светлым пятном, со звёздочкой на лбу (о некоторых животных) Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр: Максим зыхуэмыӀыгъыжу зытес адыгэш натӀэ фэкъум йолъэдэкъауэ. Къэбэрдей, альманах
БИБЛИОГРАФИЕ