къэшэн
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [qʹɐ'ʂɐn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- къэ- + [ш] + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ зэгъэзэхуэжын
Глагол лъэӏэс "къэшэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар) | |
---|---|
щыӀэныгъэ: | къэшэн |
щымыӀэныгъэ: | къэмышэн |
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | къэсшэн | къэпшэн | къишэн | къэтшэн | къэфшэн | къашэн |
щымыӀэныгъэ: | къэзмышэн | къыумышэн | къимышэн | къэдмышэн | къэвмышэн | къамышэн |
Унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
---|---|---|
щыӀэныгъэ: | къашэ! | къафшэ! |
щымыӀэныгъэ: | къыумышэ! | къэвмышэ! |
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | къэсрешэ | къыурешэ | кърешэ | къэтрешэ | къэфрешэ | кърешэ |
щымыӀэныгъэ: | къэсремышэ | къыуремышэ | къремышэ | къэтремышэ | къэфремышэ | къремышэ |
ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | къызошэ(р) | къыбошэ(р) | къешэ(р) | къыдошэ(р) | къывошэ(р) | къашэ(р) |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэсшэркъым | къэпшэркъым | къишэркъым | къэтшэркъым | къэфшэркъым | къашэркъым |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | къэсшэрт | къэпшэрт | къишэрт | къэтшэрт | къэфшэрт | къашэрт |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэсшэртэкъым | къэпшэртэкъым | къишэртэкъым | къэтшэртэкъым | къэфшэртэкъым | къашэртэкъым |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэсшащ | къэпшащ | къишащ | къэтшащ | къэфшащ | къашащ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэсшакъым | къэпшакъым | къишакъым | къэтшакъым | къэфшакъым | къашакъым |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | къэсшат | къэпшат | къишат | къэтшат | къэфшат | къашат |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэсшатэкъым | къэпшатэкъым | къишатэкъым | къэтшатэкъым | къэфшатэкъым | къашатэкъым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | къэсшэгъащ | къэпшэгъащ | къишэгъащ | къэтшэгъащ | къэфшэгъащ | къашэгъащ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | къэсшэгъакъым | къэпшэгъакъым | къишэгъакъым | къэтшэгъакъым | къэфшэгъакъым | къашэгъакъым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэсшэгъат | къэпшэгъат | къишэгъат | къэтшэгъат | къэфшэгъат | къашэгъат |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэсшэгъатэкъым | къэпшэгъатэкъым | къишэгъатэкъым | къэтшэгъатэкъым | къэфшэгъатэкъым | къашэгъатэкъым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | къэсшэщ | къэпшэщ | къишэщ | къэтшэщ | къэфшэщ | къашэщ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | къэсшэкъым | къэпшэкъым | къишэкъым | къэтшэкъым | къэфшэкъым | къашэкъым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | къэсшэт | къэпшэт | къишэт | къэтшэт | къэфшэт | къашэт |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | къэсшэтэкъым | къэпшэтэкъым | къишэтэкъым | къэтшэтэкъым | къэфшэтэкъым | къашэтэкъым |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэсшэнщ | къэпшэнщ | къишэнщ | къэтшэнщ | къэфшэнщ | къашэнщ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэсшэнкъым | къэпшэнкъым | къишэнкъым | къэтшэнкъым | къэфшэнкъым | къашэнкъым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэсшэнущ | къэпшэнущ | къишэнущ | къэтшэнущ | къэфшэнущ | къашэнущ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэсшэнукъым | къэпшэнукъым | къишэнукъым | къэтшэнукъым | къэфшэнукъым | къашэнукъым |
ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэсшэрэ | къэпшэрэ | къишэрэ | къэтшэрэ | къэфшэрэ | къашэрэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэсшэркъэ | къэпшэркъэ | къишэркъэ | къэтшэркъэ | къэфшэркъэ | къашэркъэ |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | къэсшэрт | къэпшэрт | къишэрт | къэтшэрт | къэфшэрт | къашэрт |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэсшэртэкъэ | къэпшэртэкъэ | къишэртэкъэ | къэтшэртэкъэ | къэфшэртэкъэ | къашэртэкъэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэсша | къэпша | къиша | къэтша | къэфша | къаша |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэсшакъэ | къэпшакъэ | къишакъэ | къэтшакъэ | къэфшакъэ | къашакъэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | къэсшат | къэпшат | къишат | къэтшат | къэфшат | къашат |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэсшатэкъэ | къэпшатэкъэ | къишатэкъэ | къэтшатэкъэ | къэфшатэкъэ | къашатэкъэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | къэсшэгъа | къэпшэгъа | къишэгъа | къэтшэгъа | къэфшэгъа | къашэгъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ: | къэсшэгъакъэ | къэпшэгъакъэ | къишэгъакъэ | къэтшэгъакъэ | къэфшэгъакъэ | къашэгъакъэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэсшэгъат | къэпшэгъат | къишэгъат | къэтшэгъат | къэфшэгъат | къашэгъат |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэсшэгъатэкъэ | къэпшэгъатэкъэ | къишэгъатэкъэ | къэтшэгъатэкъэ | къэфшэгъатэкъэ | къашэгъатэкъэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | къэсшэ | къэпшэ | къишэ | къэтшэ | къэфшэ | къашэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | къэсшэкъэ | къэпшэкъэ | къишэкъэ | къэтшэкъэ | къэфшэкъэ | къашэкъэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | къэсшэт | къэпшэт | къишэт | къэтшэт | къэфшэт | къашэт |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | къэсшэтэкъэ | къэпшэтэкъэ | къишэтэкъэ | къэтшэтэкъэ | къэфшэтэкъэ | къашэтэкъэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэсшэн | къэпшэн | къишэн | къэтшэн | къэфшэн | къашэн |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэсшэнкъэ | къэпшэнкъэ | къишэнкъэ | къэтшэнкъэ | къэфшэнкъэ | къашэнкъэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэсшэну | къэпшэну | къишэну | къэтшэну | къэфшэну | къашэну |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэсшэнукъэ | къэпшэнукъэ | къишэнукъэ | къэтшэнукъэ | къэфшэнукъэ | къашэнукъэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэсшэмэ | къэпшэмэ | къишэмэ | къэтшэмэ | къэфшэмэ | къашэмэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмышэмэ | къыумышэмэ | къимышэмэ | къэдмышэмэ | къэвмышэмэ | къамышэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэсшамэ | къэпшамэ | къишамэ | къэтшамэ | къэфшамэ | къашамэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмышамэ | къыумышамэ | къимышамэ | къэдмышамэ | къэвмышамэ | къамышамэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | къэсшэгъамэ | къэпшэгъамэ | къишэгъамэ | къэтшэгъамэ | къэфшэгъамэ | къашэгъамэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмышэгъамэ | къыумышэгъамэ | къимышэгъамэ | къэдмышэгъамэ | къэвмышэгъамэ | къамышэгъамэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэсшэнмэ | къэпшэнмэ | къишэнмэ | къэтшэнмэ | къэфшэнмэ | къашэнмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмышэнмэ | къыумышэнмэ | къимышэнмэ | къэдмышэнмэ | къэвмышэнмэ | къамышэнмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэсшэнумэ | къэпшэнумэ | къишэнумэ | къэтшэнумэ | къэфшэнумэ | къашэнумэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмышэнумэ | къыумышэнумэ | къимышэнумэ | къэдмышэнумэ | къэвмышэнумэ | къамышэнумэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэсшэтэмэ | къэпшэтэмэ | къишэтэмэ | къэтшэтэмэ | къэфшэтэмэ | къашэтэмэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмышэтэмэ | къыумышэтэмэ | къимышэтэмэ | къэдмышэтэмэ | къэвмышэтэмэ | къамышэтэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэсшатэмэ | къэпшатэмэ | къишатэмэ | къэтшатэмэ | къэфшатэмэ | къашатэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмышатэмэ | къыумышатэмэ | къимышатэмэ | къэдмышатэмэ | къэвмышатэмэ | къамышатэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | къэсшэгъатэмэ | къэпшэгъатэмэ | къишэгъатэмэ | къэтшэгъатэмэ | къэфшэгъатэмэ | къашэгъатэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмышэгъатэмэ | къыумышэгъатэмэ | къимышэгъатэмэ | къэдмышэгъатэмэ | къэвмышэгъатэмэ | къамышэгъатэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэсшэнтэмэ | къэпшэнтэмэ | къишэнтэмэ | къэтшэнтэмэ | къэфшэнтэмэ | къашэнтэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмышэнтэмэ | къыумышэнтэмэ | къимышэнтэмэ | къэдмышэнтэмэ | къэвмышэнтэмэ | къамышэнтэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэсшэнутэмэ | къэпшэнутэмэ | къишэнутэмэ | къэтшэнутэмэ | къэфшэнутэмэ | къашэнутэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмышэнутэмэ | къыумышэнутэмэ | къимышэнутэмэ | къэдмышэнутэмэ | къэвмышэнутэмэ | къамышэнутэмэ |
сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэсшэнт | къэпшэнт | къишэнт | къэтшэнт | къэфшэнт | къашэнт |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэсшэнтэкъым | къэпшэнтэкъым | къишэнтэкъым | къэтшэнтэкъым | къэфшэнтэкъым | къашэнтэкъым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэсшэнут | къэпшэнут | къишэнут | къэтшэнут | къэфшэнут | къашэнут |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэсшэнутэкъым | къэпшэнутэкъым | къишэнутэкъым | къэтшэнутэкъым | къэфшэнутэкъым | къашэнутэкъым |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэсшэми | къэпшэми | къишэми | къэтшэми | къэфшэми | къашэми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмышэми | къыумышэми | къимышэми | къэдмышэми | къэвмышэми | къамышэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэсшами | къэпшами | къишами | къэтшами | къэфшами | къашами |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмышами | къыумышами | къимышами | къэдмышами | къэвмышами | къамышами |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | къэсшэгъами | къэпшэгъами | къишэгъами | къэтшэгъами | къэфшэгъами | къашэгъами |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмышэгъами | къыумышэгъами | къимышэгъами | къэдмышэгъами | къэвмышэгъами | къамышэгъами |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэсшэнми | къэпшэнми | къишэнми | къэтшэнми | къэфшэнми | къашэнми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмышэнми | къыумышэнми | къимышэнми | къэдмышэнми | къэвмышэнми | къамышэнми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэсшэнуми | къэпшэнуми | къишэнуми | къэтшэнуми | къэфшэнуми | къашэнуми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмышэнуми | къыумышэнуми | къимышэнуми | къэдмышэнуми | къэвмышэнуми | къамышэнуми |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэсшэтэми | къэпшэтэми | къишэтэми | къэтшэтэми | къэфшэтэми | къашэтэми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмышэтэми | къыумышэтэми | къимышэтэми | къэдмышэтэми | къэвмышэтэми | къамышэтэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэсшатэми | къэпшатэми | къишатэми | къэтшатэми | къэфшатэми | къашатэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмышатэми | къыумышатэми | къимышатэми | къэдмышатэми | къэвмышатэми | къамышатэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | къэсшэгъатэми | къэпшэгъатэми | къишэгъатэми | къэтшэгъатэми | къэфшэгъатэми | къашэгъатэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмышэгъатэми | къыумышэгъатэми | къимышэгъатэми | къэдмышэгъатэми | къэвмышэгъатэми | къамышэгъатэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэсшэнтэми | къэпшэнтэми | къишэнтэми | къэтшэнтэми | къэфшэнтэми | къашэнтэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмышэнтэми | къыумышэнтэми | къимышэнтэми | къэдмышэнтэми | къэвмышэнтэми | къамышэнтэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэсшэнутэми | къэпшэнутэми | къишэнутэми | къэтшэнутэми | къэфшэнутэми | къашэнутэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмышэнутэми | къыумышэнутэми | къимышэнутэми | къэдмышэнутэми | къэвмышэнутэми | къамышэнутэми |
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | къэсшаи | къэпшаи | къишаи | къэтшаи | къэфшаи | къашаи |
щымыӀэныгъэ: | къэзмышаи | къыумышаи | къимышаи | къэдмышаи | къэвмышаи | къамышаи |
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | къэсшащэрэт | къэпшащэрэт | къишащэрэт | къэтшащэрэт | къэфшащэрэт | къашащэрэт |
щымыӀэныгъэ: | къэзмышащэрэт | къыумышащэрэт | къимышащэрэт | къэдмышащэрэт | къэвмышащэрэт | къамышащэрэт |
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | къэсшагъэнщ | къэпшагъэнщ | къишагъэнщ | къэтшагъэнщ | къэфшагъэнщ | къашагъэнщ |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | къэсшагъэнкъым | къэпшагъэнкъым | къишагъэнкъым | къэтшагъэнкъым | къэфшагъэнкъым | къашагъэнкъым |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | къэсшагъэнт | къэпшагъэнт | къишагъэнт | къэтшагъэнт | къэфшагъэнт | къашагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | къэсшагъэнтэкъым | къэпшагъэнтэкъым | къишагъэнтэкъым | къэтшагъэнтэкъым | къэфшагъэнтэкъым | къашагъэнтэкъым |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | къэсшагъэн | къэпшагъэн | къишагъэн | къэтшагъэн | къэфшагъэн | къашагъэн |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | къэсшагъэнкъэ | къэпшагъэнкъэ | къишагъэнкъэ | къэтшагъэнкъэ | къэфшагъэнкъэ | къашагъэнкъэ |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | къэсшагъэнт | къэпшагъэнт | къишагъэнт | къэтшагъэнт | къэфшагъэнт | къашагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | къэсшагъэнтэкъэ | къэпшагъэнтэкъэ | къишагъэнтэкъэ | къэтшагъэнтэкъэ | къэфшагъэнтэкъэ | къашагъэнтэкъэ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | къэсшагъэнущ | къэпшагъэнущ | къишагъэнущ | къэтшагъэнущ | къэфшагъэнущ | къашагъэнущ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | къэсшагъэнукъым | къэпшагъэнукъым | къишагъэнукъым | къэтшагъэнукъым | къэфшагъэнукъым | къашагъэнукъым |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | къэсшагъэнут | къэпшагъэнут | къишагъэнут | къэтшагъэнут | къэфшагъэнут | къашагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | къэсшагъэнутэкъым | къэпшагъэнутэкъым | къишагъэнутэкъым | къэтшагъэнутэкъым | къэфшагъэнутэкъым | къашагъэнутэкъым |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | къэсшагъэну | къэпшагъэну | къишагъэну | къэтшагъэну | къэфшагъэну | къашагъэну |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | къэсшагъэнукъэ | къэпшагъэнукъэ | къишагъэнукъэ | къэтшагъэнукъэ | къэфшагъэнукъэ | къашагъэнукъэ |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | къэсшагъэнут | къэпшагъэнут | къишагъэнут | къэтшагъэнут | къэфшагъэнут | къашагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | къэсшагъэнутэкъэ | къэпшагъэнутэкъэ | къишагъэнутэкъэ | къэтшагъэнутэкъэ | къэфшагъэнутэкъэ | къашагъэнутэкъэ |
Зылэжь (субъектнэ) причастие | |
---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | къэзышэ |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къэзымышэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэзыша |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэзымыша |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэзышэгъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэзымышэгъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэзышэн |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэзымышэн |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэзышэну |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэзымышэну |
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту) | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | къэсшэ | къэпшэ | къишэ | къэтшэ | къэфшэ | къашэ |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмышэ | къыумышэ | къимышэ | къэдмышэ | къэвмышэ | къамышэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэсша | къэпша | къиша | къэтша | къэфша | къаша |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмыша | къыумыша | къимыша | къэдмыша | къэвмыша | къамыша |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэсшэгъа | къэпшэгъа | къишэгъа | къэтшэгъа | къэфшэгъа | къашэгъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмышэгъа | къыумышэгъа | къимышэгъа | къэдмышэгъа | къэвмышэгъа | къамышэгъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэсшэн | къэпшэн | къишэн | къэтшэн | къэфшэн | къашэн |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмышэн | къыумышэн | къимышэн | къэдмышэн | къэвмышэн | къамышэн |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэсшэну | къэпшэну | къишэну | къэтшэну | къэфшэну | къашэну |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмышэну | къыумышэну | къимышэну | къэдмышэну | къэвмышэну | къамышэну |
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ) | |
---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | къэшэ |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къэмышэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэша |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэмыша |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэшэгъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэмышэгъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэшэн |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэмышэн |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэшэну |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэмышэну |
Обстоятельственнэ причастиехэр | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | къызэрысшэ | къызэрыпшэ | къызэришэ | къызэрытшэ | къызэрыфшэ | къызэрашэ |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрызмышэ | къызэрумышэ | къызэримышэ | къызэрыдмышэ | къызэрывмышэ | къызэрамышэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къызэрысша | къызэрыпша | къызэриша | къызэрытша | къызэрыфша | къызэраша |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрызмыша | къызэрумыша | къызэримыша | къызэрыдмыша | къызэрывмыша | зэрамыша |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къызэрысшэгъа | къызэрыпшэгъа | къызэришэгъа | къызэрытшэгъа | къызэрыфшэгъа | къызэрашэгъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрызмышэгъа | къызэрумышэгъа | къызэримышэгъа | къызэрыдмышэгъа | къызэрывмышэгъа | къызэрамышэгъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къызэрысшэн | къызэрыпшэн | къызэришэн | къызэрытшэн | къызэрыфшэн | къызэрашэн |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрызмышэн | къызэрумышэн | къызэримышэн | къызэрыдмышэн | къызэрывмышэн | къызэрамышэн |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къызэрысшэну | къызэрыпшэну | къызэришэну | къызэрытшэну | къызэрыфшэну | къызэрашэну |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрызмышэну | къызэрумышэну | къызэримышэну | къызэрыдмышэну | къызэрывмышэну | къызэрамышэну |
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | къыщысшэ | къыщыпшэ | къыщишэ | къыщытшэ | къыщыфшэ | къыщашэ |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къыщызмышэ | къыщумышэ | къыщимышэ | къыщыдмышэ | къыщывмышэ | къыщамышэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыщысша | къыщыпша | къыщиша | къыщытша | къыщыфша | къыщаша |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыщызмыша | къыщумыша | къыщимыша | къыщыдмыша | къыщывмыша | къыщамыша |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыщысшэгъа | къыщыпшэгъа | къыщишэгъа | къыщытшэгъа | къыщыфшэгъа | къыщашэгъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыщызмышэгъа | къыщумышэгъа | къыщимышэгъа | къыщыдмышэгъа | къыщывмышэгъа | къыщамышэгъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыщысшэн | къыщыпшэн | къыщишэн | къыщытшэн | къыщыфшэн | къыщашэн |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыщызмышэн | къыщумышэн | къыщимышэн | къыщыдмышэн | къыщывмышэн | къыщамышэн |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыщысшэну | къыщыпшэну | къыщишэну | къыщытшэну | къыщыфшэну | къыщашэну |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыщызмышэну | къыщумышэну | къыщимышэну | къыщыдмышэну | къыщывмышэну | къыщамышэну |
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | къыздэсшэ | къыздэпшэ | къыздишэ | къыздэтшэ | къыздэфшэ | къыздашэ |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къыздэзмышэ | къыздумышэ | къыздимышэ | къыздэдмышэ | къыздэвмышэ | къыздамышэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыздэсша | къыздэпша | къыздиша | къыздэтша | къыздэфша | къыздаша |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыздэзмыша | къыздумыша | къыздимыша | къыздэдмыша | къыздэвмыша | къыздамыша |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыздэсшэгъа | къыздэпшэгъа | къыздишэгъа | къыздэтшэгъа | къыздэфшэгъа | къыздашэгъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыздэзмышэгъа | къыздумышэгъа | къыздимышэгъа | къыздэдмышэгъа | къыздэвмышэгъа | къыздамышэгъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыздэсшэн | къыздэпшэн | къыздишэн | къыздэтшэн | къыздэфшэн | къыздашэн |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыздэзмышэн | къыздумышэн | къыздимышэн | къыздэдмышэн | къыздэвмышэн | къыздамышэн |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыздэсшэну | къыздэпшэну | къыздишэну | къыздэтшэну | къыздэфшэну | къыздашэну |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыздэзмышэну | къыздумышэну | къыздимышэну | къыздэдмышэну | къыздэвмышэну | къыздамышэну |
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀэсшэ | къыщӀэпшэ | къыщӀишэ | къыщӀэтшэ | къыщӀэфшэ | къыщӀашэ |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀэзмышэ | къыщӀумышэ | къыщӀимышэ | къыщӀэдмышэ | къыщӀэвмышэ | къыщӀамышэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀэсша | къыщӀэпша | къыщӀиша | къыщӀэтша | къыщӀэфша | щӀкъаша |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀэзмыша | къыщӀумыша | къыщӀимыша | къыщӀэдмыша | къыщӀэвмыша | къыщӀамыша |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀэсшэгъа | щӀэкъэпшэгъа | къыщӀишэгъа | щӀэкъэтшэгъа | щӀэкъэфшэгъа | къыщӀашэгъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀэзмышэгъа | къыщӀумышэгъа | къыщӀимышэгъа | къыщӀэдмышэгъа | къыщӀэвмышэгъа | къыщӀамышэгъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀэсшэн | къыщӀэпшэн | къыщӀишэн | къыщӀэтшэн | къыщӀэфшэн | къыщӀашэн |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀэзмышэн | къыщӀумышэн | къыщӀимышэн | къыщӀэдмышэн | къыщӀэвмышэн | къыщӀамышэн |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀэсшэну | къыщӀэпшэну | къыщӀишэну | къыщӀэтшэну | къыщӀэфшэну | къыщӀашэну |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀэзмышэну | къыщӀумышэну | къыщӀимышэну | къыщӀэдмышэну | къыщӀэвмышэну | къыщӀамышэну |
Деепричастиехэр | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | къэсшэу | къэпшэу | къишэу | къэтшэу | къэфшэу | къашэу |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмышэу | къыумышэу | къимышэу | къэдмышэу | къэвмышэу | къамышэу |
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэсшауэ | къэпшауэ | къишауэ | къэтшауэ | къэфшауэ | къашауэ |
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмышауэ | къыумышауэ | къимышауэ | къэдмышауэ | къэвмышауэ | къамышауэ |
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | къэсшэурэ | къэпшэурэ | къишэурэ | къэтшэурэ | къэфшэурэ | къашэурэ |
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | къэзмышэурэ | къыумышэурэ | къимышэурэ | къэдмышэурэ | къэвмышэурэ | къамышэурэ |
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ | Прямой Дополненэ | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм | |
Подлежащэ | ||||||
сэ | -- | укъызошэ | къызошэ | -- | фыкъызошэ | къызошэ(хэ) |
уэ | сыкъыбошэ | -- | къыбошэ | дыкъыбошэ | -- | къыбошэ(хэ) |
абы | сыкъешэ | укъешэ | къешэ | дыкъешэ | фыкъешэ | къешэ(хэ) |
дэ | -- | укъыдошэ | къыдошэ | -- | фыкъыдошэ | къыдошэ(хэ) |
фэ | сыкъывошэ | -- | къывошэ | дыкъывошэ | -- | къывошэ(хэ) |
абыхэм | сыкъашэ | укъашэ | къашэ | дыкъашэ | фыкъашэ | къашэ(хэ) |
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ) | Прямой Дополненэ | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм | |
Подлежащэ | ||||||
сэ | -- | укъэс[шэрэ] | къэс[шэрэ] | -- | фыкъэс[шэрэ] | къэс[шэ(хэ)рэ] |
уэ | сыкъэп[шэрэ] | -- | къэп[шэрэ] | дыкъэп[шэрэ] | -- | къэп[шэ(хэ)рэ] |
абы | сыкъи[шэрэ] | укъи[шэрэ] | къи[шэрэ] | дыкъи[шэрэ] | фыкъи[шэрэ] | къи[шэ(хэ)рэ] |
дэ | -- | укъэт[шэрэ] | къэт[шэрэ] | -- | фыкъэт[шэрэ] | къэт[шэ(хэ)рэ] |
фэ | сыкъэф[шэрэ] | -- | къэф[шээрэ] | дыкъэф[шэрэ] | -- | къэф[шэ(хэ)рэ] |
абыхэм | сыкъа[шэрэ] | укъа[шэрэ] | къа[шэрэ] | дыкъа[шэрэ] | фыкъа[шэрэ] | къа[шэ(хэ)рэ] |
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъыуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [ш]э | [ш]эр | -- | [ш]эхэр |
Эргативнэ: | [ш]э | [ш]эм | -- | [ш]эхэм |
Послеложнэ: | [ш]экӀэ | [ш]эмкӀэ | [ш]эхэкӀэ | [ш]эхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [ш]эу | [ш]эрауэ | [ш]эхэу | [ш]эхэрауэ |
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъыуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [ш]а | [ш]ар | -- | [ш]ахэр |
Эргативнэ: | [ш]а | [ш]ам | -- | [ш]ахэм |
Послеложнэ: | [ш]акӀэ | [ш]амкӀэ | [ш]ахэкӀэ | [ш]ахэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [ш]ауэ | [ш]арауэ | [ш]ахэу | [ш]ахэрауэ |
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъыуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [ш]эн | [ш]эныр | -- | [ш]энхэр |
Эргативнэ: | [ш]эн | [ш]эным | -- | [ш]энхэм |
Послеложнэ: | [ш]энкӀэ | [ш]энымкӀэ | [ш]энхэкӀэ | [ш]энхэмкӀэ |
'Обстоятельственнэ: | [ш]эну | [ш]энырауэ | [ш]энхэу | [ш]энхэрауэ |
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъыуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [ш]эну | [ш]энур | -- | [ш]энухэр |
Эргативнэ: | [ш]эну | [ш]энум | -- | [ш]энухэм |
Послеложнэ: | [ш]энукӀэ | [ш]энумкӀэ | [ш]энухэкӀэ | [ш]энухэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [ш]энууэ | [ш]энурауэ | [ш]энухэу | [ш]энухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Зыгуэр зыгуэркӀэ къэгъэсын, къэгъэӀэпхъуэн.
- Бзылъхугъэ щхьэгъусэ щӀын.
ЩАПХЪЭХЭР
- Къэбэрдейм къашэрт Ӏэщэ, чэтэн, щэкӀ боз, шухъэ, икӀи нэгъуэщӀ хьэпшыпхэр. Къэбэрдейм и историе
- И анэ еплъи ипхъу къашэ. Псалъэжьхэр
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- ХэкӀэсауэ къэшэн.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- къэшэн: 1. bring, deliver (on foot or by conveyance) 2. get married, wed
- ХэкӀэсауэ къэшэн: bring, deliver sth late, with a delay
УРЫСЫБЗЭ
- къэшэн: 1. привезти, привести кого-что-л. 2. жениться
- ХэкӀэсауэ къэшэн: привести, привезти с опозданием
БИБЛИОГРАФИЕ
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [qʹɐ'ʂɐn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- къэ- + [ш] + -э + -н
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжыгъэ | Куэд бжыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | къэшэн | къэшэныр | -- | къэшэнхэр |
Эргативнэ: | къэшэн | къэшэным | -- | къэшэнхэм |
Послеложнэ: | къэшэнкӀэ | къэшэнымкӀэ | къэшэнхэкӀэ | къэшэнхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | къэшэну | къэшэнырауэ | къэшэнхэу | къэшэнхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Щхьэгъусэ ящӀыну мурад зыхуащӀа пщащэ.
ЩАПХЪЭХЭР
- Тэркъаным уи къэшэн дахэм А махуэм и гур къыпщыкӀщ. ӀуэрыӀуатэ, фольклор
- Къамбот щӀалэм и къэшэныр Пщым и пащхьэм щыпудынущ. ЩоджэнцӀыкӀу Алий
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- къэшэн: bride
УРЫСЫБЗЭ
- къэшэн: невеста
БИБЛИОГРАФИЕ