къэхун
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [qʹɐ'xʷǝn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- къэ- + [ху] + -ы + -н
СПРЯЖЕНЭ зэгъэзэхуэжын
Глагол лъэӏэс "къэхун"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар) | |
---|---|
щыӀэныгъэ: | къэхун |
щымыӀэныгъэ: | къэмыхун |
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | къэсхун | къэпхун | къихун | къэтхун | къэфхун | къахун |
щымыӀэныгъэ: | къэзмыхун | къыумыхун | къимыхун | къэдмыхун | къэвмыхун | къамыхун |
Унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
---|---|---|
щыӀэныгъэ: | къэху! | къэфху! |
щымыӀэныгъэ: | къыумыху! | къэвмыху! |
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъреху | укъреху | къреху | дыкъреху | фыкъреху | къреху |
щымыӀэныгъэ: | сыкъремыху | укъремыху | къремыху | дыкъремыху | фыкъремыху | къремыху |
ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | къызоху(р) | къыбоху(р) | къеху(р) | къыдоху(р) | къывоху(р) | къаху(р) |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэсхуркъым | къэпхуркъым | къихуркъым | къэтхуркъым | къэфхуркъым | къахуркъым |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | къэсхурт | къэпхурт | къихурт | къэтхурт | къэфхурт | къахурт |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэсхуртэкъым | къэпхуртэкъым | къихуртэкъым | къэтхуртэкъым | къэфхуртэкъым | къахуртэкъым |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэсхуащ | къэпхуащ | къихуащ | къэтхуащ | къэфхуащ | къахуащ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэсхуакъым | къэпхуакъым | къихуакъым | къэтхуакъым | къэфхуакъым | къахуакъым |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | къэсхуат | къэпхуат | къихуат | къэтхуат | къэфхуат | къахуат |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэсхуатэкъым | къэпхуатэкъым | къихуатэкъым | къэтхуатэкъым | къэфхуатэкъым | къахуатэкъым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | къэсхугъащ | къэпхугъащ | къихугъащ | къэтхугъащ | къэфхугъащ | къахугъащ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | къэсхугъакъым | къэпхугъакъым | къихугъакъым | къэтхугъакъым | къэфхугъакъым | къахугъакъым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэсхугъат | къэпхугъат | къихугъат | къэтхугъат | къэфхугъат | къахугъат |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэсхугъатэкъым | къэпхугъатэкъым | къихугъатэкъым | къэтхугъатэкъым | къэфхугъатэкъым | къахугъатэкъым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | къэсхущ | къэпхущ | къихущ | къэтхущ | къэфхущ | къахущ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | къэсхукъым | къэпхукъым | къихукъым | къэтхукъым | къэфхукъым | къахукъым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | къэсхут | къэпхут | къихут | къэтхут | къэфхут | къахут |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | къэсхутэкъым | къэпхутэкъым | къихутэкъым | къэтхутэкъым | къэфхутэкъым | къахутэкъым |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэсхунщ | къэпхунщ | къихунщ | къэтхунщ | къэфхунщ | къахунщ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэсхункъым | къэпхункъым | къихункъым | къэтхункъым | къэфхункъым | къахункъым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэсхунущ | къэпхунущ | къихунущ | къэтхунущ | къэфхунущ | къахунущ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэсхунукъым | къэпхунукъым | къихунукъым | къэтхунукъым | къэфхунукъым | къахунукъым |
ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэсхурэ | къэпхурэ | къихурэ | къэтхурэ | къэфхурэ | къахурэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэсхуркъэ | къэпхуркъэ | къихуркъэ | къэтхуркъэ | къэфхуркъэ | къахуркъэ |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | къэсхурт | къэпхурт | къихурт | къэтхурт | къэфхурт | къахурт |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэсхуртэкъэ | къэпхуртэкъэ | къихуртэкъэ | къэтхуртэкъэ | къэфхуртэкъэ | къахуртэкъэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэсхуа | къэпхуа | къихуа | къэтхуа | къэфхуа | къахуа |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэсхуакъэ | къэпхуакъэ | къихуакъэ | къэтхуакъэ | къэфхуакъэ | къахуакъэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | къэсхуат | къэпхуат | къихуат | къэтхуат | къэфхуат | къахуат |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэсхуатэкъэ | къэпхуатэкъэ | къихуатэкъэ | къэтхуатэкъэ | къэфхуатэкъэ | къахуатэкъэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | къэсхугъа | къэпхугъа | къихугъа | къэтхугъа | къэфхугъа | къахугъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ: | къэсхугъакъэ | къэпхугъакъэ | къихугъакъэ | къэтхугъакъэ | къэфхугъакъэ | къахугъакъэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэсхугъат | къэпхугъат | къихугъат | къэтхугъат | къэфхугъат | къахугъат |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэсхугъатэкъэ | къэпхугъатэкъэ | къихугъатэкъэ | къэтхугъатэкъэ | къэфхугъатэкъэ | къахугъатэкъэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | къэсху | къэпху | къиху | къэтху | къэфху | къаху |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | къэсхукъэ | къэпхукъэ | къихукъэ | къэтхукъэ | къэфхукъэ | къахукъэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | къэсхут | къэпхут | къихут | къэтхут | къэфхут | къахут |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | къэсхутэкъэ | къэпхутэкъэ | къихутэкъэ | къэтхутэкъэ | къэфхутэкъэ | къахутэкъэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэсхун | къэпхун | къихун | къэтхун | къэфхун | къахун |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэсхункъэ | къэпхункъэ | къихункъэ | къэтхункъэ | къэфхункъэ | къахункъэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэсхуну | къэпхуну | къихуну | къэтхуну | къэфхуну | къахуну |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэсхунукъэ | къэпхунукъэ | къихунукъэ | къэтхунукъэ | къэфхунукъэ | къахунукъэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэсхумэ | къэпхумэ | къихумэ | къэтхумэ | къэфхумэ | къахумэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыхумэ | къыумыхумэ | къимыхумэ | къэдмыхумэ | къэвмыхумэ | къамыхумэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэсхуамэ | къэпхуамэ | къихуамэ | къэтхуамэ | къэфхуамэ | къахуамэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыхуамэ | къыумыхуамэ | къимыхуамэ | къэдмыхуамэ | къэвмыхуамэ | къамыхуамэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | къэсхугъамэ | къэпхугъамэ | къихугъамэ | къэтхугъамэ | къэфхугъамэ | къахугъамэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыхугъамэ | къыумыхугъамэ | къимыхугъамэ | къэдмыхугъамэ | къэвмыхугъамэ | къамыхугъамэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэсхунмэ | къэпхунмэ | къихунмэ | къэтхунмэ | къэфхунмэ | къахунмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыхунмэ | къыумыхунмэ | къимыхунмэ | къэдмыхунмэ | къэвмыхунмэ | къамыхунмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэсхунумэ | къэпхунумэ | къихунумэ | къэтхунумэ | къэфхунумэ | къахунумэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыхунумэ | къыумыхунумэ | къимыхунумэ | къэдмыхунумэ | къэвмыхунумэ | къамыхунумэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэсхутэмэ | къэпхутэмэ | къихутэмэ | къэтхутэмэ | къэфхутэмэ | къахутэмэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыхутэмэ | къыумыхутэмэ | къимыхутэмэ | къэдмыхутэмэ | къэвмыхутэмэ | къамыхутэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэсхуатэмэ | къэпхуатэмэ | къихуатэмэ | къэтхуатэмэ | къэфхуатэмэ | къахуатэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыхуатэмэ | къыумыхуатэмэ | къимыхуатэмэ | къэдмыхуатэмэ | къэвмыхуатэмэ | къамыхуатэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | къэсхугъатэмэ | къэпхугъатэмэ | къихугъатэмэ | къэтхугъатэмэ | къэфхугъатэмэ | къахугъатэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыхугъатэмэ | къыумыхугъатэмэ | къимыхугъатэмэ | къэдмыхугъатэмэ | къэвмыхугъатэмэ | къамыхугъатэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэсхунтэмэ | къэпхунтэмэ | къихунтэмэ | къэтхунтэмэ | къэфхунтэмэ | къахунтэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыхунтэмэ | къыумыхунтэмэ | къимыхунтэмэ | къэдмыхунтэмэ | къэвмыхунтэмэ | къамыхунтэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэсхунутэмэ | къэпхунутэмэ | къихунутэмэ | къэтхунутэмэ | къэфхунутэмэ | къахунутэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыхунутэмэ | къыумыхунутэмэ | къимыхунутэмэ | къэдмыхунутэмэ | къэвмыхунутэмэ | къамыхунутэмэ |
сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэсхунт | къэпхунт | къихунт | къэтхунт | къэфхунт | къахунт |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэсхунтэкъым | къэпхунтэкъым | къихунтэкъым | къэтхунтэкъым | къэфхунтэкъым | къахунтэкъым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэсхунут | къэпхунут | къихунут | къэтхунут | къэфхунут | къахунут |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэсхунутэкъым | къэпхунутэкъым | къихунутэкъым | къэтхунутэкъым | къэфхунутэкъым | къахунутэкъым |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэсхуми | къэпхуми | къихуми | къэтхуми | къэфхуми | къахуми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыхуми | къыумыхуми | къимыхуми | къэдмыхуми | къэвмыхуми | къамыхуми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэсхуами | къэпхуами | къихуами | къэтхуами | къэфхуами | къахуами |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыхуами | къыумыхуами | къимыхуами | къэдмыхуами | къэвмыхуами | къамыхуами |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | къэсхугъами | къэпхугъами | къихугъами | къэтхугъами | къэфхугъами | къахугъами |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыхугъами | къыумыхугъами | къимыхугъами | къэдмыхугъами | къэвмыхугъами | къамыхугъами |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэсхунми | къэпхунми | къихунми | къэтхунми | къэфхунми | къахунми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыхунми | къыумыхунми | къимыхунми | къэдмыхунми | къэвмыхунми | къамыхунми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэсхунуми | къэпхунуми | къихунуми | къэтхунуми | къэфхунуми | къахунуми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыхунуми | къыумыхунуми | къимыхунуми | къэдмыхунуми | къэвмыхунуми | къамыхунуми |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэсхутэми | къэпхутэми | къихутэми | къэтхутэми | къэфхутэми | къахутэми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыхутэми | къыумыхутэми | къимыхутэми | къэдмыхутэми | къэвмыхутэми | къамыхутэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэсхуатэми | къэпхуатэми | къихуатэми | къэтхуатэми | къэфхуатэми | къахуатэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыхуатэми | къыумыхуатэми | къимыхуатэми | къэдмыхуатэми | къэвмыхуатэми | къамыхуатэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | къэсхугъатэми | къэпхугъатэми | къихугъатэми | къэтхугъатэми | къэфхугъатэми | къахугъатэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыхугъатэми | къыумыхугъатэми | къимыхугъатэми | къэдмыхугъатэми | къэвмыхугъатэми | къамыхугъатэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэсхунтэми | къэпхунтэми | къихунтэми | къэтхунтэми | къэфхунтэми | къахунтэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыхунтэми | къыумыхунтэми | къимыхунтэми | къэдмыхунтэми | къэвмыхунтэми | къамыхунтэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэсхунутэми | къэпхунутэми | къихунутэми | къэтхунутэми | къэфхуэнутэми | къахуэнутэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыхунутэми | къыумыхунутэми | къимыхунутэми | къэдмыхунутэми | къэвмыхунутэми | къамыхунутэми |
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | къэсхуаи | къэпхуаи | къихуаи | къэтхуаи | къэфхуаи | къахуаи |
щымыӀэныгъэ: | къэзмыхуаи | къыумыхуаи | къимыхуаи | къэдмыхуаи | къэвмыхуаи | къамыхуаи |
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | къэсхуащэрэт | къэпхуащэрэт | къихуащэрэт | къэтхуащэрэт | къэфхуащэрэт | къахуащэрэт |
щымыӀэныгъэ: | къэзмыхуащэрэт | къыумыхуащэрэт | къимыхуащэрэт | къэдмыхуащэрэт | къэвмыхуащэрэт | къамыхуащэрэт |
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | къэсхуагъэнщ | къэпхуагъэнщ | къихуагъэнщ | къэтхуагъэнщ | къэфхуагъэнщ | къахуагъэнщ |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | къэсхуагъэнкъым | къэпхуагъэнкъым | къихуагъэнкъым | къэтхуагъэнкъым | къэфхуагъэнкъым | къахуагъэнкъым |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | къэсхуагъэнт | къэпхуагъэнт | къихуагъэнт | къэтхуагъэнт | къэфхуагъэнт | къахуагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | къэсхуагъэнтэкъым | къэпхуагъэнтэкъым | къихуагъэнтэкъым | къэтхуагъэнтэкъым | къэфхуагъэнтэкъым | къахуагъэнтэкъым |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | къэсхуагъэн | къэпхуагъэн | къихуагъэн | къэтхуагъэн | къэфхуагъэн | къахуагъэн |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | къэсхуагъэнкъэ | къэпхуагъэнкъэ | къихуагъэнкъэ | къэтхуагъэнкъэ | къэфхуагъэнкъэ | къахуагъэнкъэ |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | къэсхуагъэнт | къэпхуагъэнт | къихуагъэнт | къэтхуагъэнт | къэфхуагъэнт | къахуагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | къэсхуагъэнтэкъэ | къэпхуагъэнтэкъэ | къихуагъэнтэкъэ | къэтхуагъэнтэкъэ | къэфхуагъэнтэкъэ | къахуагъэнтэкъэ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | къэсхуагъэнущ | къэпхуагъэнущ | къихуагъэнущ | къэтхуагъэнущ | къэфхуагъэнущ | къахуагъэнущ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | къэсхуагъэнукъым | къэпхуагъэнукъым | къихуагъэнукъым | къэтхуагъэнукъым | къэфхуагъэнукъым | къахуагъэнукъым |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | къэсхуагъэнут | къэпхуагъэнут | къихуагъэнут | къэтхуагъэнут | къэфхуагъэнут | къахуагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | къэсхуагъэнутэкъым | къэпхуагъэнутэкъым | къихуагъэнутэкъым | къэтхуагъэнутэкъым | къэфхуагъэнутэкъым | къахуагъэнутэкъым |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | къэсхуагъэну | къэпхуагъэну | къихуагъэну | къэтхуагъэну | къэфхуагъэну | къахуагъэну |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | къэсхуагъэнукъэ | къэпхуагъэнукъэ | къихуагъэнукъэ | къэтхуагъэнукъэ | къэфхуагъэнукъэ | къахуагъэнукъэ |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | къэсхуагъэнут | къэпхуагъэнут | къихуагъэнут | къэтхуагъэнут | къэфхуагъэнут | къахуагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | къэсхуагъэнутэкъэ | къэпхуагъэнутэкъэ | къихуагъэнутэкъэ | къэтхуагъэнутэкъэ | къэфхуагъэнутэкъэ | къахуагъэнутэкъэ |
Зылэжь (субъектнэ) причастие | |
---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | къэзыху |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къэзымыху |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэзыхуа |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэзымыхуа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэзыхугъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэзымыхугъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэзыхун |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэзымыхун |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэзыхуну |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэзымыхуну |
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту) | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | къэсху | къэпху | къиху | къэтху | къэфху | къаху |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмыху | къыумыху | къимыху | къэдмыху | къэвмыху | къамыху |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэсхуа | къэпхуа | къихуа | къэтхуа | къэфхуа | къахуа |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмыхуа | къыумыхуа | къимыхуа | къэдмыхуа | къэвмыхуа | къамыхуа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэсхугъа | къэпхугъа | къихугъа | къэтхугъа | къэфхугъа | къахугъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмыхугъа | къыумыхугъа | къимыхугъа | къэдмыхугъа | къэвмыхугъа | къамыхугъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэсхун | къэпхун | къихун | къэтхун | къэфхун | къахун |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмыхун | къыумыхун | къимыхун | къэдмыхун | къэвмыхун | къамыхун |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэсхуну | къэпхуну | къихуну | къэтхуну | къэфхуну | къахуну |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмыхуну | къыумыхуну | къимыхуну | къэдмыхуну | къэвмыхуну | къамыхуну |
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ) | |
---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | къэху |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къэмыху |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэхуа |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэмыхуа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэхугъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэмыхугъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэхун |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэмыхун |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэхуну |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэмыхуну |
Обстоятельственнэ причастиехэр | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | къызэрысху | къызэрыпху | къызэриху | къызэрытху | къызэрыфху | къызэраху |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрызмыху | къызэрумыху | къызэримыху | къызэрыдмыху | къызэрывмыху | къызэрамыху |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къызэрысхуа | къызэрыпхуа | къызэрихуа | къызэрытхуа | къызэрыфхуа | къызэрахуа |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрызмыхуа | къызэрумыхуа | къызэримыхуа | къызэрыдмыхуа | къызэрывмыхуа | къызэрамыхуа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къызэрысхугъа | къызэрыпхугъа | къызэрихугъа | къызэрытхугъа | къызэрыфхугъа | къызэрахугъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрызмыхугъа | къызэрумыхугъа | къызэримыхугъа | къызэрыдмыхугъа | къызэрывмыхугъа | къызэрамыхугъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къызэрысхун | къызэрыпхун | къызэрихун | къызэрытхун | къызэрыфхун | къызэрахун |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрызмыхун | къызэрумыхун | къызэримыхун | къызэрыдмыхун | къызэрывмыхун | къызэрамыхун |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къызэрысхуну | къызэрыпхуну | къызэрихуну | къызэрытхуну | къызэрыфхуну | къызэрахуну |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрызмыхуну | къызэрумыхуну | къызэримыхуну | къызэрыдмыхуну | къызэрывмыхуну | къызэрамыхуну |
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | къыщысху | къыщыпху | къыщиху | къыщытху | къыщыфху | къыщаху |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къыщызмыху | къыщумыху | къыщимыху | къыщыдмыху | къыщывмыху | къыщамыху |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыщысхуа | къыщыпхуа | къыщихуа | къыщытхуа | къыщыфхуа | къыщахуа |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыщызмыхуа | къыщумыхуа | къыщимыхуа | къыщыдмыхуа | къыщывмыхуа | къыщамыхуа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыщысхугъа | къыщыпхугъа | къыщихугъа | къыщытхугъа | къыщыфхугъа | къыщахугъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыщызмыхугъа | къыщумыхугъа | къыщимыхугъа | къыщыдмыхугъа | къыщывмыхугъа | къыщамыхугъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыщысхун | къыщыпхун | къыщихун | къыщытхун | къыщыфхун | къыщахун |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыщызмыхун | къыщумыхун | къыщимыхун | къыщыдмыхун | къыщывмыхун | къыщамыхун |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыщысхуну | къыщыпхуну | къыщихуну | къыщытхуну | къыщыфхуну | къыщахуну |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыщызмыхуну | къыщумыхуну | къыщимыхуну | къыщыдмыхуну | къыщывмыхуну | къыщамыхуну |
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | къыздэсху | къыздэпху | къыздиху | къыздэтху | къыздэфху | къыздаху |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къыздэзмыху | къыздумыху | къыздимыху | къыздэдмыху | къыздэвмыху | къыздамыху |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыздэсхуа | къыздэпхуа | къыздихуа | къыздэтхуа | къыздэфхуа | къыздахуа |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыздэзмыхуа | къыздумыхуа | къыздимыхуа | къыздэдмыхуа | къыздэвмыхуа | къыздамыхуа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыздэсхугъа | къыздэпхугъа | къыздихугъа | къыздэтхугъа | къыздэфхугъа | къыздахугъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | здэбъэдэзмыхугъа | къыздумыхугъа | къыздимыхугъа | къыздэдмыхугъа | къыздэвмыхугъа | къыздамыхугъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыздэсхун | къыздэпхун | къыздихун | къыздэтхун | къыздэфхун | къыздахун |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыздэзмыхун | къыздумыхун | къыздимыхун | къыздэдмыхун | къыздэвмыхун | къыздамыхун |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыздэсхуну | къыздэпхуну | къыздихуну | къыздэтхуну | къыздэфхуну | къыздахуну |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыздэзмыхуну | къыздумыхуну | къыздимыхуну | къыздэдмыхуну | къыздэвмыхуну | къыздамыхуну |
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀэсху | къыщӀэпху | къыщӀиху | къыщӀэтху | къыщӀэфху | къыщӀаху |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀэзмыху | къыщӀумыху | къыщӀимыху | къыщӀэдмыху | къыщӀэвмыху | къыщӀамыху |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀэсхуа | къыщӀэпхуа | къыщӀихуа | къыщӀэтхуа | къыщӀэфхуа | къыщӀахуа |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀэзмыхуа | къыщӀумыхуа | къыщӀимыхуа | къыщӀэдмыхуа | къыщӀэвмыхуа | къыщӀамыхуа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀэсхугъа | щӀэкъэпхугъа | къыщӀихугъа | щӀэкъэтхугъа | щӀэкъэфхугъа | къыщӀахугъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀэзмыхугъа | къыщӀумыхугъа | къыщӀимыхугъа | къыщӀэдмыхугъа | къыщӀэвмыхугъа | къыщӀамыхугъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀэсхун | къыщӀэпхун | къыщӀихун | къыщӀэтхун | къыщӀэфхун | къыщӀахун |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀэзмыхун | къыщӀумыхун | къыщӀимыхун | къыщӀэдмыхун | къыщӀэвмыхун | къыщӀамыхун |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀэсхуну | къыщӀэпхуну | къыщӀихуну | къыщӀэтхуну | къыщӀэфхуну | къыщӀахуну |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀэзмыхуну | къыщӀумыхуну | къыщӀимыхуну | къыщӀэдмыхуну | къыщӀэвмыхуну | къыщӀамыхуну |
Деепричастиехэр | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | къэсхуу | къэпхуу | къихуу | къэтхуу | къэфхуу | къахуу |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмыхуу | къыумыхуу | къимыхуу | къэдмыхуу | къэвмыхуу | къамыхуу |
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэсхуауэ | къэпхуауэ | къихуауэ | къэтхуауэ | къэфхуауэ | къахуауэ |
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмыхуауэ | къыумыхуауэ | къимыхуауэ | къэдмыхуауэ | къэвмыхуауэ | къамыхуауэ |
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | къэсхуурэ | къэпхуурэ | къихуурэ | къэтхуурэ | къэфхуурэ | къахуурэ |
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | къэзмыхуурэ | къыумыхуурэ | къимыхуурэ | къэдмыхуурэ | къэвмыхуурэ | къамыхуурэ |
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ | Прямой Дополненэ | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм | |
Подлежащэ | ||||||
сэ | -- | укъызоху | къызоху | -- | фыкъызоху | къызоху(хэ) |
уэ | сыкъыбоху | -- | къыбоху | дыкъыбоху | -- | къыбоху(хэ) |
абы | сыкъеху | укъеху | къеху | дыкъеху | фыкъеху | къеху(хэ) |
дэ | -- | укъыдоху | къыдоху | -- | фыкъыдоху | къыдоху(хэ) |
фэ | сыкъывоху | -- | къывоху | дыкъывоху | -- | къывоху(хэ) |
абыхэм | сыкъаху | укъаху | къаху | дыкъаху | фыкъаху | къаху(хэ) |
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ) | Прямой Дополненэ | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм | |
Подлежащэ | ||||||
сэ | -- | укъэс[хурэ] | къэс[хурэ] | -- | фыкъэс[хурэ] | къэс[ху(хэ)рэ] |
уэ | сыкъэп[хурэ] | -- | къэп[хурэ] | дыкъэп[хурэ] | -- | къэп[ху(хэ)рэ] |
абы | сыкъи[хурэ] | укъи[хурэ] | къи[хурэ] | дыкъи[хурэ] | фыкъи[хурэ] | къи[ху(хэ)рэ] |
дэ | -- | укъэт[хурэ] | къэт[хурэ] | -- | фыкъэт[хурэ] | къэт[ху(хэ)рэ] |
фэ | сыкъэф[хурэ] | -- | къэф[хурэ] | дыкъэф[хурэ] | -- | къэф[ху(хэ)рэ] |
абыхэм | сыкъа[хурэ] | укъа[хурэ] | къа[хурэ] | дыкъа[хурэ] | фыкъа[хурэ] | къа[ху(хэ)рэ] |
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [ху] | [ху]р | -- | [ху]хэр |
Эргативнэ: | [ху] | [ху]м | -- | [ху]хэм |
Послеложнэ: | [ху]кӀэ | [ху]мкӀэ | [ху]хэкӀэ | [ху]хэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [ху]у | [ху]рауэ | [ху]хэу | [ху]хэрауэ |
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [ху]а | [ху]ар | -- | [ху]ахэр |
Эргативнэ: | [ху]а | [ху]ам | -- | [ху]ахэм |
Послеложнэ: | [ху]акӀэ | [ху]амкӀэ | [ху]ахэкӀэ | [ху]ахэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [ху]ауэ | [ху]арауэ | [ху]ахэу | [ху]ахэрауэ |
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [ху]н | [ху]ныр | -- | [ху]нхэр |
Эргативнэ: | [ху]н | [ху]ным | -- | [ху]нхэм |
Послеложнэ: | [ху]нкӀэ | [ху]нымкӀэ | [ху]нхэкӀэ | [ху]нхэмкӀэ |
'Обстоятельственнэ: | [ху]ну | [ху]нырауэ | [ху]нхэу | [ху]нхэрауэ |
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [ху]ну | [ху]нур | -- | [ху]нухэр |
Эргативнэ: | [ху]ну | [ху]нум | -- | [ху]нухэм |
Послеложнэ: | [ху]нукӀэ | [ху]нумкӀэ | [ху]нухэкӀэ | [ху]нухэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [ху]нууэ | [ху]нурауэ | [ху]нухэу | [ху]нухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Пхуурэ къэгъэкӀуэн, къэгъэжэн (укъеуэурэ, къепхужьауэ).
- ЗебгъакӀуэ хъу гуэр уису къэгъэкӀуэн.
- ЗалымыгъэкӀэ, хуэмейуэ, лъэщыгъэкӀэ къэгъэкӀуэн.
- КъыкӀэлъыжэн, къыщӀэгъэӀэн, къехужьэн.
ЩАПХЪЭХЭР
- Ашэбокъуэм шы гупыр къихури пщыӀэм къэсыжащ. ӀуэрыӀуатэ, фольклор
- КӀуэри [къан хьыджэбзым и лӀыкӀуэхэм] Къуийр къахури щыгъыныр щрагъэтӀагъэмэ, — хуэфӀыпст. Адыгэ ӀуэрыӀуатэхэр, сборник
- Къэпхъэрахэм дыгъур куэдрэ къахуащ. ӀуэрыӀуатэ, фольклор
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Гур къэхун.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- къэхун: 1. chase or drive sb or sth in the direction of the speaker (for example, a herd) 2. drive sth. in the direction of the speaker (for example, a car or wagon) 3. make, force or compel sb to come (in the direction of the speaker) 4. chase or drive sb running (in the direction of the speaker)
- Гур къэхун: drive a car or wagon (in the direction of the speaker)
УРЫСЫБЗЭ
- къэхун: 1. пригнать кого-что-л. (сюда — напр. стадо) 2. пригнать что-л. (сюда — напр. машину, телегу) 3. вынудить, заставить кого-л. идти (сюда) 4. преследовать, гнать кого-л. (бегущего сюда)
- Гур къэхун: приграть машину или телегу (сюда)
БИБЛИОГРАФИЕ