къэушын
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [qʹɐwǝ'ʂǝn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- къэ- + [уш] + -ы + -н
СПРЯЖЕНЭ зэгъэзэхуэжын
Глагол лъэмыӏэс "къэушын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар) | |
---|---|
щыӀэныгъэ: | къэушын |
щымыӀэныгъэ: | къэмыушын |
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъэушын | укъэушын | къэушын | дыкъэушын | фыкъэушын | къэушын(хэ) |
щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушын | укъэмыушын | къэмыушын | дыкъэмыушын | фыкъэмыушын | къэмыушын(хэ) |
унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
---|---|---|
щыӀэныгъэ: | къэуш! | фыкъэуш! |
щымыӀэныгъэ: | укъэмыуш! | фыкъэмыуш! |
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъреуш | укъреуш | къреуш | дыкъреуш | фыкъреуш | къреуш |
щымыӀэныгъэ: | сыкъремыуш | укъремыуш | къремыуш | дыкъремыуш | фыкъремыуш | къремыуш |
ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъоуш(ыр) | укъоуш(ыр) | къоуш(ыр) | дыкъоуш(ыр) | фыкъоуш(ыр) | къоуш(хэ)(р) |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыркъым | укъэушыркъым | къэушыркъым | дыкъэушыркъым | фыкъэушыркъым | къэушы(хэ)ркъым |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэуш(ыр)т | укъэуш(ыр)т | къэуш(ыр)т | дыкъэуш(ыр)т | фыкъэуш(ыр)т | къэуш(ыр)т / къэушхэ(р)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэуш(ыр)тэкъым | укъэуш(ыр)тэкъым | къэуш(ыр)тэкъым | дыкъэуш(ыр)тэкъым | фыкъэуш(ыр)тэкъым | къэуш(ыр)тэкъым / къэушхэ(р)тэкъым |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэушащ | укъэушащ | къэушащ | дыкъэушащ | фыкъэушащ | къэуша(хэ)щ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушакъым | укъэушакъым | къэушакъым | дыкъэушакъым | фыкъэушакъым | къэуша(хэ)къым |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэушат | укъэушат | къэушат | дыкъэушат | фыкъэушат | къэуша(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушатэкъым | укъэушатэкъым | къэушатэкъым | дыкъэушатэкъым | фыкъэушатэкъым | къэуша(хэ)тэкъым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыгъащ | укъэушыгъащ | къэушыгъащ | дыкъэушыгъащ | фыкъэушыгъащ | къэушыгъа(хэ)щ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыгъакъым | укъэушыгъакъым | къэушыгъакъым | дыкъэушыгъакъым | фыкъэушыгъакъым | къэушыгъа(хэ)къым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыгъат | укъэушыгъат | къэушыгъат | дыкъэушыгъат | фыкъэушыгъат | къэушыгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыгъатэкъым | укъэушыгъатэкъым | къэушыгъатэкъым | дыкъэушыгъатэкъым | фыкъэушыгъатэкъым | къэушыгъа(хэ)тэкъым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыкъэушщ | укъэушщ | къэушщ | дыкъэушщ | фыкъэушщ | къэуш(хэ)щ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушкъым | укъэушкъым | къэушкъым | дыкъэушкъым | фыкъэушкъым | къэуш(хэ)къым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыкъэушт | укъэушт | къэушт | дыкъэушт | фыкъэушт | къэуш(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыкъэуштэкъым | укъэуштэкъым | къэуштэкъым | дыкъэуштэкъым | фыкъэуштэкъым | къэуш(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушынщ | укъэушынщ | къэушынщ | дыкъэушынщ | фыкъэушынщ | къэушын(хэ)щ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушынкъым | укъэушынкъым | къэушынкъым | дыкъэушынкъым | фыкъэушынкъым | къэушын(хэ)къым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушынущ | укъэушынущ | къэушынущ | дыкъэушынущ | фыкъэушынущ | къэушыну(хэ)щ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушынукъым | укъэушынукъым | къэушынукъым | дыкъэушынукъым | фыкъэушынукъым | къэушыну(хэ)къым |
ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушрэ | укъэушрэ | къэушрэ | дыкъэушрэ | фыкъэушрэ | къэуш(хэ)рэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыркъэ | укъэушыркъэ | къэушыркъэ | дыкъэушыркъэ | фыкъэушыркъэ | къэушыркъэ / къэушхэркъэ |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэуш(ыр)т | укъэуш(ыр)т | къэуш(ыр)т | дыкъэуш(ыр)т | фыкъэуш(ыр)т | къэуш(ыр)т / къэушхэ(р)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэуш(ыр)тэкъэ | укъэуш(ыр)тэкъэ | къэуш(ыр)тэкъэ | дыкъэуш(ыр)тэкъэ | фыкъэуш(ыр)тэкъэ | къэуш(ыр)тэкъэ / къэушхэ(р)тэкъэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэуша | укъэуша | къэуша | дыкъэуша | фыкъэуша | къэуша(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушакъэ | укъэушакъэ | къэушакъэ | дыкъэушакъэ | фыкъэушакъэ | къэуша(хэ)къэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэушат | укъэушат | къэушат | дыкъэушат | фыкъэушат | къэуша(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушатэкъэ | укъэушатэкъэ | къэушатэкъэ | дыкъэушатэкъэ | фыкъэушатэкъэ | къэуша(хэ)тэкъэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыгъа | укъэушыгъа | къэушыгъа | дыкъэушыгъа | фыкъэушыгъа | къэушыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыгъакъэ | укъэушыгъакъэ | къэушыгъакъэ | дыкъэушыгъакъэ | фыкъэушыгъакъэ | къэушыгъа(хэ)къэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыгъат | укъэушыгъат | къэушыгъат | дыкъэушыгъат | фыкъэушыгъат | къэушыгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыгъатэкъэ | укъэушыгъатэкъэ | къэушыгъатэкъэ | дыкъэушыгъатэкъэ | фыкъэушыгъатэкъэ | къэушыгъа(хэ)тэкъэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыкъэуш | укъэуш | къэуш | дыкъэуш | фыкъэуш | къэуш(хэ) |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушкъэ | укъэушкъэ | къэушкъэ | дыкъэушкъэ | фыкъэушкъэ | къэуш(хэ)къэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыкъэушт | укъэушт | къэушт | дыкъэушт | фыкъэушт | къэуш(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыкъэуштэкъэ | укъэуштэкъэ | къэуштэкъэ | дыкъэуштэкъэ | фыкъэуштэкъэ | къэуш(хэ)тэкъэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушын | укъэушын | къэушын | дыкъэушын | фыкъэушын | къэушын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушынкъэ | укъэушынкъэ | къэушынкъэ | дыкъэушынкъэ | фыкъэушынкъэ | къэушын(хэ)къэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыну | укъэушыну | къэушыну | дыкъэушыну | фыкъэушыну | къэушыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушынукъэ | укъэушынукъэ | къэушынукъэ | дыкъэушынукъэ | фыкъэушынукъэ | къэушыну(хэ)къэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушмэ | укъэушмэ | къэушмэ | дыкъэушмэ | фыкъэушмэ | къэуш(хэ)мэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушмэ | укъэмыушмэ | къэмыушмэ | дыкъэмыушмэ | фыкъэмыушмэ | къэмыуш(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэушамэ | укъэушамэ | къэ{{{псалъэпкъ2}}}амэ | дыкъэушамэ | фыкъэушамэ | къэуша(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушамэ | укъэмыушамэ | къэмыушамэ | дыкъэмыушамэ | фыкъэмыушамэ | къэмыуша(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэушыгъамэ | укъэушыгъамэ | къэушыгъамэ | дыкъэушыгъамэ | фыкъэушыгъамэ | къэушыгъа(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушыгъамэ | укъэмыушыгъамэ | къэмыушыгъамэ | дыкъэмыушыгъамэ | фыкъэмыушыгъамэ | къэмыушыгъа(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушынмэ | укъэушынмэ | къэушынмэ | дыкъэушынмэ | фыкъэушынмэ | къэушын(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушынмэ | укъэмыушынмэ | къэмыушынмэ | дыкъэмыушынмэ | фыкъэмыушынмэ | къэмыушын(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушынумэ | укъэушынумэ | къэушынумэ | дыкъэушынумэ | фыкъэушынумэ | къэушыну(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушынумэ | укъэмыушынумэ | къэмыушынумэ | дыкъэмыушынумэ | фыкъэмыушынумэ | къэмыушыну(хэ)мэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэуштэмэ | укъэуштэмэ | къэуштэмэ | дыкъэуштэмэ | фыкъэуштэмэ | къэуш(хэ)тэмэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыуштэмэ | укъэмыуштэмэ | къэмыуштэмэ | дыкъэмыуштэмэ | фыкъэмыуштэмэ | къэмыуш(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэушатэмэ | укъэушатэмэ | къэушатэмэ | дыкъэушатэмэ | фыкъэушатэмэ | къэуша(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушатэмэ | укъэмыушатэмэ | къэмыушатэмэ | дыкъэмыушатэмэ | фыкъэмыушатэмэ | къэмыуша(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэушыгъатэмэ | укъэушыгъатэмэ | къэушыгъатэмэ | дыкъэушыгъатэмэ | фыкъэушыгъатэмэ | къэушыгъа(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушыгъатэмэ | укъэмыушыгъатэмэ | къэмыушыгъатэмэ | дыкъэмыушыгъатэмэ | фыкъэмыушыгъатэмэ | къэмыушыгъа(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушынтэмэ | укъэушынтэмэ | къэушынтэмэ | дыкъэушынтэмэ | фыкъэушынтэмэ | къэушын(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушынтэмэ | укъэмыушынтэмэ | къэмыушынтэмэ | дыкъэмыушынтэмэ | фыкъэмыушынтэмэ | къэмыушын(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушынутэмэ | укъэушынутэмэ | къэушынутэмэ | дыкъэушынутэмэ | фыкъэушынутэмэ | къэушыну(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушынутэмэ | укъэмыушынутэмэ | къэмыушынутэмэ | дыкъэмыушынутэмэ | фыкъэмыушынутэмэ | къэмыушыну(хэ)тэмэ |
сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушынт | укъэушынт | къэушынт | дыкъэушынт | фыкъэушынт | къэушын(хэ)т |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушынтэкъым | укъэушынтэкъым | къэушынтэкъым | дыкъэушынтэкъым | фыкъэушынтэкъым | къэушын(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушынут | укъэушынут | къэушынут | дыкъэушынут | фыкъэушынут | къэушыну(хэ)т |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушынутэкъым | укъэушынутэкъым | къэушынутэкъым | дыкъэушынутэкъым | фыкъэушынутэкъым | къэушыну(хэ)тэкъым |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушми | укъэушми | къэушми | дыкъэушми | фыкъэушми | къэуш(хэ)ми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушми | укъэмыушми | къэмыушми | дыкъэмыушми | фыкъэмыушми | къэмыуш(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэушами | укъэушами | къэушами | дыкъэушами | фыкъэушами | къэуша(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушами | укъэмыушами | къэмыушами | дыкъэмыушами | фыкъэмыушами | къэмыуша(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэушыгъами | укъэушыгъами | къэушыгъами | дыкъэушыгъами | фыкъэушыгъами | къэушыгъа(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушыгъами | укъэмыушыгъами | къэмыушыгъами | дыкъэмыушыгъами | фыкъэмыушыгъами | къэмыушыгъа(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушынми | укъэушынми | къэушынми | дыкъэушынми | фыкъэушынми | къэушын(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушынми | укъэмыушынми | къэмыушынми | дыкъэмыушынми | фыкъэмыушынми | къэмыушын(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушынуми | укъэушынуми | къэушынуми | дыкъэушынуми | фыкъэушынуми | къэушыну(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушынуми | укъэмыушынуми | къэмыушынуми | дыкъэмыушынуми | фыкъэмыушынуми | къэмыушыну(хэ)ми |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэуштэми | укъэуштэми | къэуштэми | дыкъэуштэми | фыкъэуштэми | къэуш(хэ)тэми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыуштэми | укъэмыуштэми | къэмыуштэми | дыкъэмыуштэми | фыкъэмыуштэми | къэмыуш(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэушатэми | укъэушатэми | къэушатэми | дыкъэушатэми | фыкъэушатэми | къэуша(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушатэми | укъэмыушатэми | къэмыушатэми | дыкъэмыушатэми | фыкъэмыушатэми | къэмыуша(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэушыгъатэми | укъэушыгъатэми | къэушыгъатэми | дыкъэушыгъатэми | фыкъэушыгъатэми | къэушыгъа(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушыгъатэми | укъэмыушыгъатэми | къэмыушыгъатэми | дыкъэмыушыгъатэми | фыкъэмыушыгъатэми | къэмыушыгъа(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушынтэми | укъэушынтэми | къэушынтэми | дыкъэушынтэми | фыкъэушынтэми | къэушын(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушынтэми | укъэмыушынтэми | къэмыушынтэми | дыкъэмыушынтэми | фыкъэмыушынтэми | къэмыушын(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушынутэми | укъэушынутэми | къэушынутэми | дыкъэушынутэми | фыкъэушынутэми | къэушыну(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушынутэми | укъэмыушынутэми | къэмыушынутэми | дыкъэмыушынутэми | фыкъэмыушынутэми | къэмыушыну(хэ)тэми |
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъэушаи | укъэушаи | къэушаи | дыкъэушаи | фыкъэушаи | къэушаи |
щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушаи | укъэмыушаи | къэмыушаи | дыкъэмыушаи | фыкъэмыушаи | къэмыушаи |
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъэушащэрэт | укъэушащэрэт | къэушащэрэт | дыкъэушащэрэт | фыкъэушащэрэт | къэушащэрэт |
щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушащэрэт | укъэмыушащэрэт | къэмыушащэрэт | дыкъэмыушащэрэт | фыкъэмыушащэрэт | къэмыушащэрэт |
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэушагъэнщ | укъэушагъэнщ | къэушагъэнщ | дыкъэушагъэнщ | фыкъэушагъэнщ | къэушагъэнщ |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэушагъэнкъым | укъэушагъэнкъым | къэушагъэнкъым | дыкъэушагъэнкъым | фыкъэушагъэнкъым | къэушагъэнкъым |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэушагъэнт | укъэушагъэнт | къэушагъэнт | дыкъэушагъэнт | фыкъэушагъэнт | къэушагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэушагъэнтэкъым | укъэушагъэнтэкъым | къэушагъэнтэкъым | дыкъэушагъэнтэкъым | фыкъэушагъэнтэкъым | къэушагъэнтэкъым |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэушагъэн | укъэушагъэн | къэушагъэн | дыкъэушагъэн | фыкъэушагъэн | къэушагъэн |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэушагъэнкъэ | укъэушагъэнкъэ | къэушагъэнкъэ | дыкъэушагъэнкъэ | фыкъэушагъэнкъэ | къэушагъэнкъэ |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэушагъэнт | укъэушагъэнт | къэушагъэнт | дыкъэушагъэнт | фыкъэушагъэнт | къэушагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэушагъэнтэкъэ | укъэушагъэнтэкъэ | къэушагъэнтэкъэ | дыкъэушагъэнтэкъэ | фыкъэушагъэнтэкъэ | къэушагъэнтэкъэ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэушагъэнуш | укъэушагъэнуш | къэушагъэнуш | дыкъэушагъэнуш | фыкъэушагъэнуш | къэушагъэнуш |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэушагъэнукъым | укъэушагъэнукъым | къэушагъэнукъым | дыкъэушагъэнукъым | фыкъэушагъэнукъым | къэушагъэнукъым |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэушагъэнут | укъэушагъэнут | къэушагъэнут | дыкъэушагъэнут | фыкъэушагъэнут | къэушагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэушагъэнутэкъым | укъэушагъэнутэкъым | къэушагъэнутэкъым | дыкъэушагъэнутэкъым | фыкъэушагъэнутэкъым | къэушагъэнутэкъым |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэушагъэну | укъэушагъэну | къэушагъэну | дыкъэушагъэну | фыкъэушагъэну | къэушагъэну |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэушагъэнукъэ | укъэушагъэнукъэ | къэушагъэнукъэ | дыкъэушагъэнукъэ | фыкъэушагъэнукъэ | къэушагъэнукъэ |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэушагъэнут | укъэушагъэнут | къэушагъэнут | дыкъэушагъэнут | фыкъэушагъэнут | къэушагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэушагъэнутэкъэ | укъэушагъэнутэкъэ | къэушагъэнутэкъэ | дыкъэушагъэнутэкъэ | фыкъэушагъэнутэкъэ | къэушагъэнутэкъэ |
Причастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
Зылэжь (субъектнэ) причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэуш | укъэуш | къэуш | дыкъэуш | фыкъэуш | къэуш(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыуш | укъэмыуш | къэмыуш | дыкъэмыуш | фыкъэмыуш | къэмыуш(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэуша | укъэуша | къэуша | дыкъэуша | фыкъэуша | къэуша(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыуша | укъэмыуша | къэмыуша | дыкъэмыуша | фыкъэмыуша | къэмыуша(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэушыгъа | укъэушыгъа | къэушыгъа | дыкъэушыгъа | фыкъэушыгъа | къэушыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыушыгъа | укъэмыушыгъа | къэмыушыгъа | дыкъэмыушыгъа | фыкъэмыушыгъа | къэмыушыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэушын | укъэушын | къэушын | дыкъэушын | фыкъэушын | къэушын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыушын | укъэмыушын | къэмыушын | дыкъэмыушын | фыкъэмыушын | къэмыушын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэушыну | укъэушыну | къэушыну | дыкъэушыну | фыкъэушыну | къэушыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыушыну | укъэмыушыну | къэмыушыну | дыкъэмыушыну | фыкъэмыушыну | къэмыушыну(хэ) |
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыуш | укъызэрыуш | къызэрыуш | дыкъызэрыуш | фыкъызэрыуш | къызэрыуш(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымыуш | укъызэрымыуш | къызэрымыуш | дыкъызэрымыуш | фыкъызэрымыуш | къызэрымыуш(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыуша | укъызэрыуша | къызэрыуша | дыкъызэрыуша | фыкъызэрыуша | къызэрыуша(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымыуша | укъызэрымыуша | къызэрымыуша | дыкъызэрымыуша | фыкъызэрымыуша | къызэрымыуша(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыушыгъа | укъызэрыушыгъа | къызэрыушыгъа | дыкъызэрыушыгъа | фыкъызэрыушыгъа | къызэрыушыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымыушыгъа | укъызэрымыушыгъа | къызэрымыушыгъа | дыкъызэрымыушыгъа | фыкъызэрымыушыгъа | къызэрымыушыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыушын | укъызэрыушын | къызэрыушын | дыкъызэрыушын | фыкъызэрыушын | къызэрыушын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымыушын | укъызэрымыушын | къызэрымыушын | дыкъызэрымыушын | фыкъызэрымыушын | къызэрымыушын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыушыну | укъызэрыушыну | къызэрыушыну | дыкъызэрыушыну | фыкъызэрыушыну | къызэрыушыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымыушыну | укъызэрымыушыну | къызэрымыушыну | дыкъызэрымыушыну | фыкъызэрымыушыну | къызэрымыушыну(хэ) |
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыуш | укъыщыуш | къыщыуш | дыкъыщыуш | фыкъыщыуш | къыщыуш(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымыуш | укъыщымыуш | къыщымыуш | дыкъыщымыуш | фыкъыщымыуш | къыщымыуш(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыуша | укъыщыуша | къыщыуша | дыкъыщыуша | фыкъыщыуша | къыщыуша(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымыуша | укъыщымыуша | къыщымыуша | дыкъыщымыуша | фыкъыщымыуша | къыщымыуша(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыушыгъа | укъыщыушыгъа | къыщыушыгъа | дыкъыщыушыгъа | фыкъыщыушыгъа | къыщыушыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымыушыгъа | укъыщымыушыгъа | къыщымыушыгъа | дыкъыщымыушыгъа | фыкъыщымыушыгъа | къыщымыушыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыушын | укъыщыушын | къыщыушын | дыкъыщыушын | фыкъыщыушын | къыщыушын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымыушын | укъыщымыушын | къыщымыушын | дыкъыщымыушын | фыкъыщымыушын | къыщымыушын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыушыну | укъыщыушыну | къыщыушыну | дыкъыщыушыну | фыкъыщыушыну | къыщыушыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымыушыну | укъыщымыушыну | къыщымыушыну | дыкъыщымыушыну | фыкъыщымыушыну | къыщымыушыну(хэ) |
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэуш | укъыздэуш | къыздэуш | дыкъыздэуш | фыкъыздэуш | къыздэуш(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмыуш | укъыздэмыуш | къыздэмыуш | дыкъыздэмыуш | фыкъыздэмыуш | къыздэмыуш(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэуша | укъыздэуша | къыздэуша | дыкъыздэуша | фыкъыздэуша | къыздэуша(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмыуша | укъыздэмыуша | къыздэмыуша | дыкъыздэмыуша | фыкъыздэмыуша | къыздэмыуша(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэушыгъа | укъыздэушыгъа | къыздэушыгъа | дыкъыздэушыгъа | фыкъыздэушыгъа | къыздэушыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмыушыгъа | укъыздэмыушыгъа | къыздэмыушыгъа | дыкъыздэмыушыгъа | фыкъыздэмыушыгъа | къыздэмыушыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэушын | укъыздэушын | къыздэушын | дыкъыздэушын | фыкъыздэушын | къыздэушын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмыушын | укъыздэмыушын | къыздэмыушын | дыкъыздэмыушын | фыкъыздэмыушын | къыздэмыушын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэушыну | укъыздэушыну | къыздэушыну | дыкъыздэушыну | фыкъыздэушыну | къыздэушыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмыушыну | укъыздэмыушыну | къыздэмыушыну | дыкъыздэмыушыну | фыкъыздэмыушыну | къыздэмыушыну(хэ) |
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэуш | укъыщӀэуш | къыщӀэуш | дыкъыщӀэуш | фыкъыщӀэуш | къыщӀэуш(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмыуш | укъыщӀэмыуш | къыщӀэмыуш | дыкъыщӀэмыуш | фыкъыщӀэмыуш | къыщӀэмыуш(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэуша | укъыщӀэушӀэуша | къыщӀэуша | дыкъыщӀэуша | фыкъыщӀэуша | къыщӀэуша(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмыуша | укъыщӀэмыуша | къыщӀэмыуша | дыкъыщӀэмыуша | фыкъыщӀэмыуша | къыщӀэмыуша(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэушыгъа | укъыщӀэушыгъа | къыщӀэушыгъа | дыкъыщӀэушыгъа | фыкъыщӀэушыгъа | къыщӀэушыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмыушыгъа | укъыщӀэмыушыгъа | къыщӀэмыушыгъа | дыкъыщӀэмыушыгъа | фыкъыщӀэмыушыгъа | къыщӀэмыушыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэушын | укъыщӀэушын | къыщӀэушын | дыкъыщӀэушын | фыкъыщӀэушын | къыщӀэушын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмыушын | укъыщӀэмыушын | къыщӀэмыушын | дыкъыщӀэмыушын | фыкъыщӀэмыушын | къыщӀэмыушын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэушыну | укъыщӀэушыну | къыщӀэушыну | дыкъыщӀэушыну | фыкъыщӀэушыну | къыщӀэушыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмыушыну | укъыщӀэмыушыну | къыщӀэмыушыну | дыкъыщӀэмыушыну | фыкъыщӀэмыушыну | къыщӀэмыушыну(хэ) |
Деепричастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэушу | укъэушу | къэушу | дыкъэушу | фыкъэушу | къэуш(хэ)у |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыушу | укъэмыушу | къэмыушу | дыкъэмыушу | фыкъэмыушу | къэмыуш(хэ)у |
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэушауэ | укъэушауэ | къэушауэ | дыкъэушауэ | фыкъэушауэ | къэушауэ / къэушахэу |
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыушауэ | укъэмыушауэ | къэмыушауэ | дыкъэмыушауэ | фыкъэмыушауэ | къэмыушауэ / къэмыушахэу |
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | сыкъэушурэ | укъэушурэ | къэушурэ | дыкъэушурэ | фыкъэушурэ | къэуш(хэ)урэ |
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыушурэ | укъэмыушурэ | къэмыушурэ | дыкъэмыушурэ | фыкъэмыушурэ | къэмыуш(хэ)урэ |
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [уш] | [уш]ыр | -- | [уш]хэр |
Эргативнэ: | [уш] | [уш]ым | -- | [уш]хэм |
Послеложнэ: | [уш]кӀэ | [уш]ымкӀэ | [уш]хэкӀэ | [уш]хэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [уш]у | [уш]ырауэ | [уш]хэу | [уш]хэрауэ |
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [уш]а | [уш]ар | -- | [уш]ахэр |
Эргативнэ: | [уш]а | [уш]ам | -- | [уш]ахэм |
Послеложнэ: | [уш]акӀэ | [уш]амкӀэ | [уш]ахэкӀэ | [уш]ахэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [уш]ауэ | [уш]арауэ | [уш]ахэу | [уш]ахэрауэ |
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [уш]ын | [уш]ыныр | -- | [уш]ынхэр |
Эргативнэ: | [уш]ын | [уш]ыным | -- | [уш]ынхэм |
Послеложнэ: | [уш]ынкӀэ | [уш]ынымкӀэ | [уш]ынхэкӀэ | [уш]ынхэмкӀэ |
'Обстоятельственнэ: | [уш]ыну | [уш]ынырауэ | [уш]ынхэу | [уш]ынхэрауэ |
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [уш]ыну | [уш]ынур | -- | [уш]ынухэр |
Эргативнэ: | [уш]ыну | [уш]ынум | -- | [уш]ынухэм |
Послеложнэ: | [уш]ынукӀэ | [уш]ынумкӀэ | [уш]ынухэкӀэ | [уш]ынухэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [уш]ынууэ | [уш]ынурауэ | [уш]ынухэу | [уш]ынухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Жейр щхьэщыкӀын, къызэщыун
ЩАПХЪЭХЭР
- Шэджагъуэ нэужьым лӀыр къэушри къызэфӀэтӀысхьащ. Жаным Борис
Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь, | «Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984 | нап. 90 |
---|---|---|
адыгэбзэ | урысыбзэ/русский | инджылыбзэ/English |
Ар мазитху нэс къэмыушу мэжей. | Они спят до пяти месяцев не просыпаясь. | They sleep for up to five months without waking. |
нап. 101 | ||
Кэлэмэт пщэдджыжьым жьыуэ къоуш. | Каламат просыпается рано утром. | Kalamat wakes up early in the morning. |
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- къэушыжын (къоушыж)
- къыщыушын (къыщоуш)
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- къэушын: wake up
- къэушыжын (къоушыж): wake up once again
- къыщыушын (къыщоуш): wake up swh
УРЫСЫБЗЭ
- къэушын: проснуться
- къэушыжын (къоушыж): снова проснуться
- къыщыушын (къыщоуш): проснуться где-л.
БИБЛИОГРАФИЕ