къэушыжын
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [qʹɐwǝʂǝ'ʐǝn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- къэ- + [уш] + -ы + -ж + -ы + -н
СПРЯЖЕНЭ зэгъэзэхуэжын
Глагол лъэмыӏэс "къэушыжын"-м и спряженэ
| Инфинитив (масдар) | |
|---|---|
| щыӀэныгъэ: | къэушыжын |
| щымыӀэныгъэ: | къэмыушыжын |
| Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжын | укъэушыжын | къэушыжын | дыкъэушыжын | фыкъэушыжын | къэушыжын(хэ) |
| щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушыжын | укъэмыушыжын | къэмыушыжын | дыкъэмыушыжын | фыкъэмыушыжын | къэмыушыжын(хэ) |
| унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | къэушыж! | фыкъэушыж! |
| щымыӀэныгъэ: | укъэмыушыж! | фыкъэмыушыж! |
| Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыкъреушыж | укъреушыж | къреушыж | дыкъреушыж | фыкъреушыж | къреушыж |
| щымыӀэныгъэ: | сыкъремыушыж | укъремыушыж | къремыушыж | дыкъремыушыж | фыкъремыушыж | къремыушыж |
| ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъоушыж(ыр) | укъоушыж(ыр) | къоушыж(ыр) | дыкъоушыж(ыр) | фыкъоушыж(ыр) | къоушыж(хэ)(р) |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыжыркъым | укъэушыжыркъым | къэушыжыркъым | дыкъэушыжыркъым | фыкъэушыжыркъым | къэушыжы(хэ)ркъым |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыж(ыр)т | укъэушыж(ыр)т | къэушыж(ыр)т | дыкъэушыж(ыр)т | фыкъэушыж(ыр)т | къэушыж(ыр)т / къэушыжхэ(р)т |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыж(ыр)тэкъым | укъэушыж(ыр)тэкъым | къэушыж(ыр)тэкъым | дыкъэушыж(ыр)тэкъым | фыкъэушыж(ыр)тэкъым | къэушыж(ыр)тэкъым / къэушыжхэ(р)тэкъым |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжащ | укъэушыжащ | къэушыжащ | дыкъэушыжащ | фыкъэушыжащ | къэушыжа(хэ)щ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыжакъым | укъэушыжакъым | къэушыжакъым | дыкъэушыжакъым | фыкъэушыжакъым | къэушыжа(хэ)къым |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжат | укъэушыжат | къэушыжат | дыкъэушыжат | фыкъэушыжат | къэушыжа(хэ)т |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыжатэкъым | укъэушыжатэкъым | къэушыжатэкъым | дыкъэушыжатэкъым | фыкъэушыжатэкъым | къэушыжа(хэ)тэкъым |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжыгъащ | укъэушыжыгъащ | къэушыжыгъащ | дыкъэушыжыгъащ | фыкъэушыжыгъащ | къэушыжыгъа(хэ)щ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыжыгъакъым | укъэушыжыгъакъым | къэушыжыгъакъым | дыкъэушыжыгъакъым | фыкъэушыжыгъакъым | къэушыжыгъа(хэ)къым |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжыгъат | укъэушыжыгъат | къэушыжыгъат | дыкъэушыжыгъат | фыкъэушыжыгъат | къэушыжыгъа(хэ)т |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыжыгъатэкъым | укъэушыжыгъатэкъым | къэушыжыгъатэкъым | дыкъэушыжыгъатэкъым | фыкъэушыжыгъатэкъым | къэушыжыгъа(хэ)тэкъым |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжщ | укъэушыжщ | къэушыжщ | дыкъэушыжщ | фыкъэушыжщ | къэушыж(хэ)щ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыжкъым | укъэушыжкъым | къэушыжкъым | дыкъэушыжкъым | фыкъэушыжкъым | къэушыж(хэ)къым |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжт | укъэушыжт | къэушыжт | дыкъэушыжт | фыкъэушыжт | къэушыж(хэ)т |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыжтэкъым | укъэушыжтэкъым | къэушыжтэкъым | дыкъэушыжтэкъым | фыкъэушыжтэкъым | къэушыж(хэ)тэкъым |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжынщ | укъэушыжынщ | къэушыжынщ | дыкъэушыжынщ | фыкъэушыжынщ | къэушыжын(хэ)щ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыжынкъым | укъэушыжынкъым | къэушыжынкъым | дыкъэушыжынкъым | фыкъэушыжынкъым | къэушыжын(хэ)къым |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжынущ | укъэушыжынущ | къэушыжынущ | дыкъэушыжынущ | фыкъэушыжынущ | къэушыжыну(хэ)щ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыжынукъым | укъэушыжынукъым | къэушыжынукъым | дыкъэушыжынукъым | фыкъэушыжынукъым | къэушыжыну(хэ)къым |
| ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжрэ | укъэушыжрэ | къэушыжрэ | дыкъэушыжрэ | фыкъэушыжрэ | къэушыж(хэ)рэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыжыркъэ | укъэушыжыркъэ | къэушыжыркъэ | дыкъэушыжыркъэ | фыкъэушыжыркъэ | къэушыжыркъэ / къэушыжхэркъэ |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыж(ыр)т | укъэушыж(ыр)т | къэушыж(ыр)т | дыкъэушыж(ыр)т | фыкъэушыж(ыр)т | къэушыж(ыр)т / къэушыжхэ(р)т |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыж(ыр)тэкъэ | укъэушыж(ыр)тэкъэ | къэушыж(ыр)тэкъэ | дыкъэушыж(ыр)тэкъэ | фыкъэушыж(ыр)тэкъэ | къэушыж(ыр)тэкъэ / къэушыжхэ(р)тэкъэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжа | укъэушыжа | къэушыжа | дыкъэушыжа | фыкъэушыжа | къэушыжа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыжакъэ | укъэушыжакъэ | къэушыжакъэ | дыкъэушыжакъэ | фыкъэушыжакъэ | къэушыжа(хэ)къэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжат | укъэушыжат | къэушыжат | дыкъэушыжат | фыкъэушыжат | къэушыжа(хэ)т |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыжатэкъэ | укъэушыжатэкъэ | къэушыжатэкъэ | дыкъэушыжатэкъэ | фыкъэушыжатэкъэ | къэушыжа(хэ)тэкъэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжыгъа | укъэушыжыгъа | къэушыжыгъа | дыкъэушыжыгъа | фыкъэушыжыгъа | къэушыжыгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыжыгъакъэ | укъэушыжыгъакъэ | къэушыжыгъакъэ | дыкъэушыжыгъакъэ | фыкъэушыжыгъакъэ | къэушыжыгъа(хэ)къэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжыгъат | укъэушыжыгъат | къэушыжыгъат | дыкъэушыжыгъат | фыкъэушыжыгъат | къэушыжыгъа(хэ)т |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыжыгъатэкъэ | укъэушыжыгъатэкъэ | къэушыжыгъатэкъэ | дыкъэушыжыгъатэкъэ | фыкъэушыжыгъатэкъэ | къэушыжыгъа(хэ)тэкъэ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыж | укъэушыж | къэушыж | дыкъэушыж | фыкъэушыж | къэушыж(хэ) |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыжкъэ | укъэушыжкъэ | къэушыжкъэ | дыкъэушыжкъэ | фыкъэушыжкъэ | къэушыж(хэ)къэ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжт | укъэушыжт | къэушыжт | дыкъэушыжт | фыкъэушыжт | къэушыж(хэ)т |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыжтэкъэ | укъэушыжтэкъэ | къэушыжтэкъэ | дыкъэушыжтэкъэ | фыкъэушыжтэкъэ | къэушыж(хэ)тэкъэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжын | укъэушыжын | къэушыжын | дыкъэушыжын | фыкъэушыжын | къэушыжын(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыжынкъэ | укъэушыжынкъэ | къэушыжынкъэ | дыкъэушыжынкъэ | фыкъэушыжынкъэ | къэушыжын(хэ)къэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжыну | укъэушыжыну | къэушыжыну | дыкъэушыжыну | фыкъэушыжыну | къэушыжыну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыжынукъэ | укъэушыжынукъэ | къэушыжынукъэ | дыкъэушыжынукъэ | фыкъэушыжынукъэ | къэушыжыну(хэ)къэ |
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжмэ | укъэушыжмэ | къэушыжмэ | дыкъэушыжмэ | фыкъэушыжмэ | къэушыж(хэ)мэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушыжмэ | укъэмыушыжмэ | къэмыушыжмэ | дыкъэмыушыжмэ | фыкъэмыушыжмэ | къэмыушыж(хэ)мэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжамэ | укъэушыжамэ | къэ{{{псалъэпкъ2}}}амэ | дыкъэушыжамэ | фыкъэушыжамэ | къэушыжа(хэ)мэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушыжамэ | укъэмыушыжамэ | къэмыушыжамэ | дыкъэмыушыжамэ | фыкъэмыушыжамэ | къэмыушыжа(хэ)мэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжыгъамэ | укъэушыжыгъамэ | къэушыжыгъамэ | дыкъэушыжыгъамэ | фыкъэушыжыгъамэ | къэушыжыгъа(хэ)мэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушыжыгъамэ | укъэмыушыжыгъамэ | къэмыушыжыгъамэ | дыкъэмыушыжыгъамэ | фыкъэмыушыжыгъамэ | къэмыушыжыгъа(хэ)мэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжынмэ | укъэушыжынмэ | къэушыжынмэ | дыкъэушыжынмэ | фыкъэушыжынмэ | къэушыжын(хэ)мэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушыжынмэ | укъэмыушыжынмэ | къэмыушыжынмэ | дыкъэмыушыжынмэ | фыкъэмыушыжынмэ | къэмыушыжын(хэ)мэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжынумэ | укъэушыжынумэ | къэушыжынумэ | дыкъэушыжынумэ | фыкъэушыжынумэ | къэушыжыну(хэ)мэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушыжынумэ | укъэмыушыжынумэ | къэмыушыжынумэ | дыкъэмыушыжынумэ | фыкъэмыушыжынумэ | къэмыушыжыну(хэ)мэ |
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжтэмэ | укъэушыжтэмэ | къэушыжтэмэ | дыкъэушыжтэмэ | фыкъэушыжтэмэ | къэушыж(хэ)тэмэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушыжтэмэ | укъэмыушыжтэмэ | къэмыушыжтэмэ | дыкъэмыушыжтэмэ | фыкъэмыушыжтэмэ | къэмыушыж(хэ)тэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжатэмэ | укъэушыжатэмэ | къэушыжатэмэ | дыкъэушыжатэмэ | фыкъэушыжатэмэ | къэушыжа(хэ)тэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушыжатэмэ | укъэмыушыжатэмэ | къэмыушыжатэмэ | дыкъэмыушыжатэмэ | фыкъэмыушыжатэмэ | къэмыушыжа(хэ)тэмэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжыгъатэмэ | укъэушыжыгъатэмэ | къэушыжыгъатэмэ | дыкъэушыжыгъатэмэ | фыкъэушыжыгъатэмэ | къэушыжыгъа(хэ)тэмэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушыжыгъатэмэ | укъэмыушыжыгъатэмэ | къэмыушыжыгъатэмэ | дыкъэмыушыжыгъатэмэ | фыкъэмыушыжыгъатэмэ | къэмыушыжыгъа(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжынтэмэ | укъэушыжынтэмэ | къэушыжынтэмэ | дыкъэушыжынтэмэ | фыкъэушыжынтэмэ | къэушыжын(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушыжынтэмэ | укъэмыушыжынтэмэ | къэмыушыжынтэмэ | дыкъэмыушыжынтэмэ | фыкъэмыушыжынтэмэ | къэмыушыжын(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжынутэмэ | укъэушыжынутэмэ | къэушыжынутэмэ | дыкъэушыжынутэмэ | фыкъэушыжынутэмэ | къэушыжыну(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушыжынутэмэ | укъэмыушыжынутэмэ | къэмыушыжынутэмэ | дыкъэмыушыжынутэмэ | фыкъэмыушыжынутэмэ | къэмыушыжыну(хэ)тэмэ |
| сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжынт | укъэушыжынт | къэушыжынт | дыкъэушыжынт | фыкъэушыжынт | къэушыжын(хэ)т |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыжынтэкъым | укъэушыжынтэкъым | къэушыжынтэкъым | дыкъэушыжынтэкъым | фыкъэушыжынтэкъым | къэушыжын(хэ)тэкъым |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжынут | укъэушыжынут | къэушыжынут | дыкъэушыжынут | фыкъэушыжынут | къэушыжыну(хэ)т |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыжынутэкъым | укъэушыжынутэкъым | къэушыжынутэкъым | дыкъэушыжынутэкъым | фыкъэушыжынутэкъым | къэушыжыну(хэ)тэкъым |
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжми | укъэушыжми | къэушыжми | дыкъэушыжми | фыкъэушыжми | къэушыж(хэ)ми |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушыжми | укъэмыушыжми | къэмыушыжми | дыкъэмыушыжми | фыкъэмыушыжми | къэмыушыж(хэ)ми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжами | укъэушыжами | къэушыжами | дыкъэушыжами | фыкъэушыжами | къэушыжа(хэ)ми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушыжами | укъэмыушыжами | къэмыушыжами | дыкъэмыушыжами | фыкъэмыушыжами | къэмыушыжа(хэ)ми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжыгъами | укъэушыжыгъами | къэушыжыгъами | дыкъэушыжыгъами | фыкъэушыжыгъами | къэушыжыгъа(хэ)ми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушыжыгъами | укъэмыушыжыгъами | къэмыушыжыгъами | дыкъэмыушыжыгъами | фыкъэмыушыжыгъами | къэмыушыжыгъа(хэ)ми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжынми | укъэушыжынми | къэушыжынми | дыкъэушыжынми | фыкъэушыжынми | къэушыжын(хэ)ми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушыжынми | укъэмыушыжынми | къэмыушыжынми | дыкъэмыушыжынми | фыкъэмыушыжынми | къэмыушыжын(хэ)ми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжынуми | укъэушыжынуми | къэушыжынуми | дыкъэушыжынуми | фыкъэушыжынуми | къэушыжыну(хэ)ми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушыжынуми | укъэмыушыжынуми | къэмыушыжынуми | дыкъэмыушыжынуми | фыкъэмыушыжынуми | къэмыушыжыну(хэ)ми |
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжтэми | укъэушыжтэми | къэушыжтэми | дыкъэушыжтэми | фыкъэушыжтэми | къэушыж(хэ)тэми |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушыжтэми | укъэмыушыжтэми | къэмыушыжтэми | дыкъэмыушыжтэми | фыкъэмыушыжтэми | къэмыушыж(хэ)тэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжатэми | укъэушыжатэми | къэушыжатэми | дыкъэушыжатэми | фыкъэушыжатэми | къэушыжа(хэ)тэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушыжатэми | укъэмыушыжатэми | къэмыушыжатэми | дыкъэмыушыжатэми | фыкъэмыушыжатэми | къэмыушыжа(хэ)тэми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжыгъатэми | укъэушыжыгъатэми | къэушыжыгъатэми | дыкъэушыжыгъатэми | фыкъэушыжыгъатэми | къэушыжыгъа(хэ)тэми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушыжыгъатэми | укъэмыушыжыгъатэми | къэмыушыжыгъатэми | дыкъэмыушыжыгъатэми | фыкъэмыушыжыгъатэми | къэмыушыжыгъа(хэ)тэми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжынтэми | укъэушыжынтэми | къэушыжынтэми | дыкъэушыжынтэми | фыкъэушыжынтэми | къэушыжын(хэ)тэми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушыжынтэми | укъэмыушыжынтэми | къэмыушыжынтэми | дыкъэмыушыжынтэми | фыкъэмыушыжынтэми | къэмыушыжын(хэ)тэми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжынутэми | укъэушыжынутэми | къэушыжынутэми | дыкъэушыжынутэми | фыкъэушыжынутэми | къэушыжыну(хэ)тэми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушыжынутэми | укъэмыушыжынутэми | къэмыушыжынутэми | дыкъэмыушыжынутэми | фыкъэмыушыжынутэми | къэмыушыжыну(хэ)тэми |
| гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжаи | укъэушыжаи | къэушыжаи | дыкъэушыжаи | фыкъэушыжаи | къэушыжаи |
| щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушыжаи | укъэмыушыжаи | къэмыушыжаи | дыкъэмыушыжаи | фыкъэмыушыжаи | къэмыушыжаи |
| фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжащэрэт | укъэушыжащэрэт | къэушыжащэрэт | дыкъэушыжащэрэт | фыкъэушыжащэрэт | къэушыжащэрэт |
| щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыушыжащэрэт | укъэмыушыжащэрэт | къэмыушыжащэрэт | дыкъэмыушыжащэрэт | фыкъэмыушыжащэрэт | къэмыушыжащэрэт |
| шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжагъэнщ | укъэушыжагъэнщ | къэушыжагъэнщ | дыкъэушыжагъэнщ | фыкъэушыжагъэнщ | къэушыжагъэнщ |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыжагъэнкъым | укъэушыжагъэнкъым | къэушыжагъэнкъым | дыкъэушыжагъэнкъым | фыкъэушыжагъэнкъым | къэушыжагъэнкъым |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжагъэнт | укъэушыжагъэнт | къэушыжагъэнт | дыкъэушыжагъэнт | фыкъэушыжагъэнт | къэушыжагъэнт |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыжагъэнтэкъым | укъэушыжагъэнтэкъым | къэушыжагъэнтэкъым | дыкъэушыжагъэнтэкъым | фыкъэушыжагъэнтэкъым | къэушыжагъэнтэкъым |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжагъэн | укъэушыжагъэн | къэушыжагъэн | дыкъэушыжагъэн | фыкъэушыжагъэн | къэушыжагъэн |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыжагъэнкъэ | укъэушыжагъэнкъэ | къэушыжагъэнкъэ | дыкъэушыжагъэнкъэ | фыкъэушыжагъэнкъэ | къэушыжагъэнкъэ |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжагъэнт | укъэушыжагъэнт | къэушыжагъэнт | дыкъэушыжагъэнт | фыкъэушыжагъэнт | къэушыжагъэнт |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыжагъэнтэкъэ | укъэушыжагъэнтэкъэ | къэушыжагъэнтэкъэ | дыкъэушыжагъэнтэкъэ | фыкъэушыжагъэнтэкъэ | къэушыжагъэнтэкъэ |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжагъэнушыж | укъэушыжагъэнушыж | къэушыжагъэнушыж | дыкъэушыжагъэнушыж | фыкъэушыжагъэнушыж | къэушыжагъэнушыж |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыжагъэнукъым | укъэушыжагъэнукъым | къэушыжагъэнукъым | дыкъэушыжагъэнукъым | фыкъэушыжагъэнукъым | къэушыжагъэнукъым |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжагъэнут | укъэушыжагъэнут | къэушыжагъэнут | дыкъэушыжагъэнут | фыкъэушыжагъэнут | къэушыжагъэнут |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыжагъэнутэкъым | укъэушыжагъэнутэкъым | къэушыжагъэнутэкъым | дыкъэушыжагъэнутэкъым | фыкъэушыжагъэнутэкъым | къэушыжагъэнутэкъым |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжагъэну | укъэушыжагъэну | къэушыжагъэну | дыкъэушыжагъэну | фыкъэушыжагъэну | къэушыжагъэну |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыжагъэнукъэ | укъэушыжагъэнукъэ | къэушыжагъэнукъэ | дыкъэушыжагъэнукъэ | фыкъэушыжагъэнукъэ | къэушыжагъэнукъэ |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэушыжагъэнут | укъэушыжагъэнут | къэушыжагъэнут | дыкъэушыжагъэнут | фыкъэушыжагъэнут | къэушыжагъэнут |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэушыжагъэнутэкъэ | укъэушыжагъэнутэкъэ | къэушыжагъэнутэкъэ | дыкъэушыжагъэнутэкъэ | фыкъэушыжагъэнутэкъэ | къэушыжагъэнутэкъэ |
| Причастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Зылэжь (субъектнэ) причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэушыж | укъэушыж | къэушыж | дыкъэушыж | фыкъэушыж | къэушыж(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыушыж | укъэмыушыж | къэмыушыж | дыкъэмыушыж | фыкъэмыушыж | къэмыушыж(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэушыжа | укъэушыжа | къэушыжа | дыкъэушыжа | фыкъэушыжа | къэушыжа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыушыжа | укъэмыушыжа | къэмыушыжа | дыкъэмыушыжа | фыкъэмыушыжа | къэмыушыжа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэушыжыгъа | укъэушыжыгъа | къэушыжыгъа | дыкъэушыжыгъа | фыкъэушыжыгъа | къэушыжыгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыушыжыгъа | укъэмыушыжыгъа | къэмыушыжыгъа | дыкъэмыушыжыгъа | фыкъэмыушыжыгъа | къэмыушыжыгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэушыжын | укъэушыжын | къэушыжын | дыкъэушыжын | фыкъэушыжын | къэушыжын(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыушыжын | укъэмыушыжын | къэмыушыжын | дыкъэмыушыжын | фыкъэмыушыжын | къэмыушыжын(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэушыжыну | укъэушыжыну | къэушыжыну | дыкъэушыжыну | фыкъэушыжыну | къэушыжыну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыушыжыну | укъэмыушыжыну | къэмыушыжыну | дыкъэмыушыжыну | фыкъэмыушыжыну | къэмыушыжыну(хэ) |
| Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыушыж | укъызэрыушыж | къызэрыушыж | дыкъызэрыушыж | фыкъызэрыушыж | къызэрыушыж(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымыушыж | укъызэрымыушыж | къызэрымыушыж | дыкъызэрымыушыж | фыкъызэрымыушыж | къызэрымыушыж(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыушыжа | укъызэрыушыжа | къызэрыушыжа | дыкъызэрыушыжа | фыкъызэрыушыжа | къызэрыушыжа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымыушыжа | укъызэрымыушыжа | къызэрымыушыжа | дыкъызэрымыушыжа | фыкъызэрымыушыжа | къызэрымыушыжа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыушыжыгъа | укъызэрыушыжыгъа | къызэрыушыжыгъа | дыкъызэрыушыжыгъа | фыкъызэрыушыжыгъа | къызэрыушыжыгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымыушыжыгъа | укъызэрымыушыжыгъа | къызэрымыушыжыгъа | дыкъызэрымыушыжыгъа | фыкъызэрымыушыжыгъа | къызэрымыушыжыгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыушыжын | укъызэрыушыжын | къызэрыушыжын | дыкъызэрыушыжын | фыкъызэрыушыжын | къызэрыушыжын(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымыушыжын | укъызэрымыушыжын | къызэрымыушыжын | дыкъызэрымыушыжын | фыкъызэрымыушыжын | къызэрымыушыжын(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыушыжыну | укъызэрыушыжыну | къызэрыушыжыну | дыкъызэрыушыжыну | фыкъызэрыушыжыну | къызэрыушыжыну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымыушыжыну | укъызэрымыушыжыну | къызэрымыушыжыну | дыкъызэрымыушыжыну | фыкъызэрымыушыжыну | къызэрымыушыжыну(хэ) |
| Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыушыж | укъыщыушыж | къыщыушыж | дыкъыщыушыж | фыкъыщыушыж | къыщыушыж(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымыушыж | укъыщымыушыж | къыщымыушыж | дыкъыщымыушыж | фыкъыщымыушыж | къыщымыушыж(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыушыжа | укъыщыушыжа | къыщыушыжа | дыкъыщыушыжа | фыкъыщыушыжа | къыщыушыжа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымыушыжа | укъыщымыушыжа | къыщымыушыжа | дыкъыщымыушыжа | фыкъыщымыушыжа | къыщымыушыжа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыушыжыгъа | укъыщыушыжыгъа | къыщыушыжыгъа | дыкъыщыушыжыгъа | фыкъыщыушыжыгъа | къыщыушыжыгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымыушыжыгъа | укъыщымыушыжыгъа | къыщымыушыжыгъа | дыкъыщымыушыжыгъа | фыкъыщымыушыжыгъа | къыщымыушыжыгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыушыжын | укъыщыушыжын | къыщыушыжын | дыкъыщыушыжын | фыкъыщыушыжын | къыщыушыжын(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымыушыжын | укъыщымыушыжын | къыщымыушыжын | дыкъыщымыушыжын | фыкъыщымыушыжын | къыщымыушыжын(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыушыжыну | укъыщыушыжыну | къыщыушыжыну | дыкъыщыушыжыну | фыкъыщыушыжыну | къыщыушыжыну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымыушыжыну | укъыщымыушыжыну | къыщымыушыжыну | дыкъыщымыушыжыну | фыкъыщымыушыжыну | къыщымыушыжыну(хэ) |
| ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэушыж | укъыздэушыж | къыздэушыж | дыкъыздэушыж | фыкъыздэушыж | къыздэушыж(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмыушыж | укъыздэмыушыж | къыздэмыушыж | дыкъыздэмыушыж | фыкъыздэмыушыж | къыздэмыушыж(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэушыжа | укъыздэушыжа | къыздэушыжа | дыкъыздэушыжа | фыкъыздэушыжа | къыздэушыжа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмыушыжа | укъыздэмыушыжа | къыздэмыушыжа | дыкъыздэмыушыжа | фыкъыздэмыушыжа | къыздэмыушыжа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэушыжыгъа | укъыздэушыжыгъа | къыздэушыжыгъа | дыкъыздэушыжыгъа | фыкъыздэушыжыгъа | къыздэушыжыгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмыушыжыгъа | укъыздэмыушыжыгъа | къыздэмыушыжыгъа | дыкъыздэмыушыжыгъа | фыкъыздэмыушыжыгъа | къыздэмыушыжыгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэушыжын | укъыздэушыжын | къыздэушыжын | дыкъыздэушыжын | фыкъыздэушыжын | къыздэушыжын(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмыушыжын | укъыздэмыушыжын | къыздэмыушыжын | дыкъыздэмыушыжын | фыкъыздэмыушыжын | къыздэмыушыжын(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэушыжыну | укъыздэушыжыну | къыздэушыжыну | дыкъыздэушыжыну | фыкъыздэушыжыну | къыздэушыжыну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмыушыжыну | укъыздэмыушыжыну | къыздэмыушыжыну | дыкъыздэмыушыжыну | фыкъыздэмыушыжыну | къыздэмыушыжыну(хэ) |
| Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэушыж | укъыщӀэушыж | къыщӀэушыж | дыкъыщӀэушыж | фыкъыщӀэушыж | къыщӀэушыж(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмыушыж | укъыщӀэмыушыж | къыщӀэмыушыж | дыкъыщӀэмыушыж | фыкъыщӀэмыушыж | къыщӀэмыушыж(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэушыжа | укъыщӀэушыжӀэушыжа | къыщӀэушыжа | дыкъыщӀэушыжа | фыкъыщӀэушыжа | къыщӀэушыжа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмыушыжа | укъыщӀэмыушыжа | къыщӀэмыушыжа | дыкъыщӀэмыушыжа | фыкъыщӀэмыушыжа | къыщӀэмыушыжа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэушыжыгъа | укъыщӀэушыжыгъа | къыщӀэушыжыгъа | дыкъыщӀэушыжыгъа | фыкъыщӀэушыжыгъа | къыщӀэушыжыгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмыушыжыгъа | укъыщӀэмыушыжыгъа | къыщӀэмыушыжыгъа | дыкъыщӀэмыушыжыгъа | фыкъыщӀэмыушыжыгъа | къыщӀэмыушыжыгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэушыжын | укъыщӀэушыжын | къыщӀэушыжын | дыкъыщӀэушыжын | фыкъыщӀэушыжын | къыщӀэушыжын(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмыушыжын | укъыщӀэмыушыжын | къыщӀэмыушыжын | дыкъыщӀэмыушыжын | фыкъыщӀэмыушыжын | къыщӀэмыушыжын(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэушыжыну | укъыщӀэушыжыну | къыщӀэушыжыну | дыкъыщӀэушыжыну | фыкъыщӀэушыжыну | къыщӀэушыжыну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмыушыжыну | укъыщӀэмыушыжыну | къыщӀэмыушыжыну | дыкъыщӀэмыушыжыну | фыкъыщӀэмыушыжыну | къыщӀэмыушыжыну(хэ) |
| Деепричастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэушыжу | укъэушыжу | къэушыжу | дыкъэушыжу | фыкъэушыжу | къэушыж(хэ)у |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыушыжу | укъэмыушыжу | къэмыушыжу | дыкъэмыушыжу | фыкъэмыушыжу | къэмыушыж(хэ)у |
| блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэушыжауэ | укъэушыжауэ | къэушыжауэ | дыкъэушыжауэ | фыкъэушыжауэ | къэушыжауэ / къэушыжахэу |
| блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыушыжауэ | укъэмыушыжауэ | къэмыушыжауэ | дыкъэмыушыжауэ | фыкъэмыушыжауэ | къэмыушыжауэ / къэмыушыжахэу |
| -урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | сыкъэушыжурэ | укъэушыжурэ | къэушыжурэ | дыкъэушыжурэ | фыкъэушыжурэ | къэушыж(хэ)урэ |
| -урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыушыжурэ | укъэмыушыжурэ | къэмыушыжурэ | дыкъэмыушыжурэ | фыкъэмыушыжурэ | къэмыушыж(хэ)урэ |
| -ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [ушыж] | [ушыж]ыр | -- | [ушыж]хэр |
| Эргативнэ: | [ушыж] | [ушыж]ым | -- | [ушыж]хэм |
| Послеложнэ: | [ушыж]кӀэ | [ушыж]ымкӀэ | [ушыж]хэкӀэ | [ушыж]хэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [ушыж]у | [ушыж]ырауэ | [ушыж]хэу | [ушыж]хэрауэ |
| -а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [ушыж]а | [ушыж]ар | -- | [ушыж]ахэр |
| Эргативнэ: | [ушыж]а | [ушыж]ам | -- | [ушыж]ахэм |
| Послеложнэ: | [ушыж]акӀэ | [ушыж]амкӀэ | [ушыж]ахэкӀэ | [ушыж]ахэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [ушыж]ауэ | [ушыж]арауэ | [ушыж]ахэу | [ушыж]ахэрауэ |
| -ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [ушыж]ын | [ушыж]ыныр | -- | [ушыж]ынхэр |
| Эргативнэ: | [ушыж]ын | [ушыж]ыным | -- | [ушыж]ынхэм |
| Послеложнэ: | [ушыж]ынкӀэ | [ушыж]ынымкӀэ | [ушыж]ынхэкӀэ | [ушыж]ынхэмкӀэ |
| 'Обстоятельственнэ: | [ушыж]ыну | [ушыж]ынырауэ | [ушыж]ынхэу | [ушыж]ынхэрауэ |
| -ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [ушыж]ыну | [ушыж]ынур | -- | [ушыж]ынухэр |
| Эргативнэ: | [ушыж]ыну | [ушыж]ынум | -- | [ушыж]ынухэм |
| Послеложнэ: | [ушыж]ынукӀэ | [ушыж]ынумкӀэ | [ушыж]ынухэкӀэ | [ушыж]ынухэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [ушыж]ынууэ | [ушыж]ынурауэ | [ушыж]ынухэу | [ушыж]ынухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Аргуэру жейр щхьэщыкӀын, къызэщыун
ЩАПХЪЭХЭР
Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
| Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь, | «Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984 | нап. 90 |
|---|---|---|
| адыгэбзэ | урысыбзэ/русский | инджылыбзэ/English |
| Бадзэр бжьыхьэм деж мэжейри гъатхэм къоушыж. | Осенью мухи засыпают и просыпаются весной. | Flies go to sleep in autumn and in spring they wake up again. |
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- къэушыжын: wake up again
УРЫСЫБЗЭ
- къэушыжын: снова проснуться
БИБЛИОГРАФИЕ