къэухъуреихьын
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [qʹɐwǝχʷǝre:jǝ'ħǝn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- къэ- + у- + [хъурей] + -ы + -хь + -ы + -н
СПРЯЖЕНЭ зэгъэзэхуэжын
Глагол лъэӏэс "къэухъуреихьын"-м и спряженэ
| Инфинитив (масдар) | |
|---|---|
| щыӀэныгъэ: | къэухъуреихьын |
| щымыӀэныгъэ: | къэмыухъуреихьын |
| Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьын | къэбухъуреихьын | къиухъуреихьын | къэдухъуреихьын | къэвухъуреихьын | къаухъуреихьын |
| щымыӀэныгъэ: | къэзмыухъуреихьын | къыумыухъуреихьын | къимыухъуреихьын | къэдмыухъуреихьын | къэвмыухъуреихьын | къамыухъуреихьын |
| Унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | къэухъуреихь! | къэвухъуреихь! |
| щымыӀэныгъэ: | къыумыухъуреихь! | къэвмыухъуреихь! |
| Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыкъреухъуреихь | укъреухъуреихь | къреухъуреихь | дыкъреухъуреихь | фыкъреухъуреихь | къреухъуреихь |
| щымыӀэныгъэ: | сыкъремыухъуреихь | укъыремыухъуреихь | къремыухъуреихь | дыкъремыухъуреихь | фыкъремыухъуреихь | къремыухъуреихь |
| ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | къызоухъуреихь(ыр) | къыбоухъуреихь(ыр) | къеухъуреихь(ыр) | къыдоухъуреихь(ыр) | къывоухъуреихь(ыр) | къаухъуреихь(ыр) |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьыркъым | къэбухъуреихьыркъым | къиухъуреихьыркъым | къэдухъуреихьыркъым | къэвухъуреихьыркъым | къаухъуреихьыркъым |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьырт | къэбухъуреихьырт | къиухъуреихьырт | къэдухъуреихьырт | къэвухъуреихьырт | къаухъуреихьырт |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьыртэкъым | къэбухъуреихьыртэкъым | къиухъуреихьыртэкъым | къэдухъуреихьыртэкъым | къэвухъуреихьыртэкъым | къаухъуреихьыртэкъым |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьащ | къэбухъуреихьащ | къиухъуреихьащ | къэдухъуреихьащ | къэвухъуреихьащ | къаухъуреихьащ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьакъым | къэбухъуреихьакъым | къиухъуреихьакъым | къэдухъуреихьакъым | къэвухъуреихьакъым | къаухъуреихьакъым |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьат | къэбухъуреихьат | къиухъуреихьат | къэдухъуреихьат | къэвухъуреихьат | къаухъуреихьат |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьатэкъым | къэбухъуреихьатэкъым | къиухъуреихьатэкъым | къэдухъуреихьатэкъым | къэвухъуреихьатэкъым | къаухъуреихьатэкъым |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьыгъащ | къэбухъуреихьыгъащ | къиухъуреихьыгъащ | къэдухъуреихьыгъащ | къэвухъуреихьыгъащ | къаухъуреихьыгъащ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьыгъакъым | къэбухъуреихьыгъакъым | къиухъуреихьыгъакъым | къэдухъуреихьыгъакъым | къэвухъуреихьыгъакъым | къаухъуреихьыгъакъым |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьыгъат | къэбухъуреихьыгъат | къиухъуреихьыгъат | къэдухъуреихьыгъат | къэвухъуреихьыгъат | къаухъуреихьыгъат |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьыгъатэкъым | къэбухъуреихьыгъатэкъым | къиухъуреихьыгъатэкъым | къэдухъуреихьыгъатэкъым | къэвухъуреихьыгъатэкъым | къаухъуреихьыгъатэкъым |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьщ | къэбухъуреихьщ | къиухъуреихьщ | къэдухъуреихьщ | къэвухъуреихьщ | къаухъуреихьщ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихькъым | къэбухъуреихькъым | къиухъуреихькъым | къэдухъуреихькъым | къэвухъуреихькъым | къаухъуреихькъым |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьт | къэбухъуреихьт | къиухъуреихьт | къэдухъуреихьт | къэвухъуреихьт | къаухъуреихьт |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьтэкъым | къэбухъуреихьтэкъым | къиухъуреихьтэкъым | къэдухъуреихьтэкъым | къэвухъуреихьтэкъым | къаухъуреихьтэкъым |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьынщ | къэбухъуреихьынщ | къиухъуреихьынщ | къэдухъуреихьынщ | къэвухъуреихьынщ | къаухъуреихьынщ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьынкъым | къэбухъуреихьынкъым | къиухъуреихьынкъым | къэдухъуреихьынкъым | къэвухъуреихьынкъым | къаухъуреихьынкъым |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьынущ | къэбухъуреихьынущ | къиухъуреихьынущ | къэдухъуреихьынущ | къэвухъуреихьынущ | къаухъуреихьынущ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьынукъым | къэбухъуреихьынукъым | къиухъуреихьынукъым | къэдухъуреихьынукъым | къэвухъуреихьынукъым | къаухъуреихьынукъым |
| ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьрэ | къэбухъуреихьрэ | къиухъуреихьрэ | къэдухъуреихьрэ | къэвухъуреихьрэ | къаухъуреихьрэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьыркъэ | къэбухъуреихьыркъэ | къиухъуреихьыркъэ | къэдухъуреихьыркъэ | къэвухъуреихьыркъэ | къаухъуреихьыркъэ |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьырт | къэбухъуреихьырт | къиухъуреихьырт | къэдухъуреихьырт | къэвухъуреихьырт | къаухъуреихьырт |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьыртэкъэ | къэбухъуреихьыртэкъэ | къиухъуреихьыртэкъэ | къэдухъуреихьыртэкъэ | къэвухъуреихьыртэкъэ | къаухъуреихьыртэкъэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьа | къэбухъуреихьа | къиухъуреихьа | къэдухъуреихьа | къэвухъуреихьа | къаухъуреихьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьакъэ | къэбухъуреихьакъэ | къиухъуреихьакъэ | къэдухъуреихьакъэ | къэвухъуреихьакъэ | къаухъуреихьакъэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьат | къэбухъуреихьат | къиухъуреихьат | къэдухъуреихьат | къэвухъуреихьат | къаухъуреихьат |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьатэкъэ | къэбухъуреихьатэкъэ | къиухъуреихьатэкъэ | къэдухъуреихьатэкъэ | къэвухъуреихьатэкъэ | къаухъуреихьатэкъэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьыгъа | къэбухъуреихьыгъа | къиухъуреихьыгъа | къэдухъуреихьыгъа | къэвухъуреихьыгъа | къаухъуреихьыгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ: | къэзухъуреихьыгъакъэ | къэбухъуреихьыгъакъэ | къиухъуреихьыгъакъэ | къэдухъуреихьыгъакъэ | къэвухъуреихьыгъакъэ | къаухъуреихьыгъакъэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьыгъат | къэбухъуреихьыгъат | къиухъуреихьыгъат | къэдухъуреихьыгъат | къэвухъуреихьыгъат | къаухъуреихьыгъат |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьыгъатэкъэ | къэбухъуреихьыгъатэкъэ | къиухъуреихьыгъатэкъэ | къэдухъуреихьыгъатэкъэ | къэвухъуреихьыгъатэкъэ | къаухъуреихьыгъатэкъэ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихь | къэбухъуреихь | къиухъуреихь | къэдухъуреихь | къэвухъуреихь | къаухъуреихь |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихькъэ | къэбухъуреихькъэ | къиухъуреихькъэ | къэдухъуреихькъэ | къэвухъуреихькъэ | къаухъуреихькъэ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьт | къэбухъуреихьт | къиухъуреихьт | къэдухъуреихьт | къэвухъуреихьт | къаухъуреихьт |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьтэкъэ | къэбухъуреихьтэкъэ | къиухъуреихьтэкъэ | къэдухъуреихьтэкъэ | къэвухъуреихьтэкъэ | къаухъуреихьтэкъэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьын | къэбухъуреихьын | къиухъуреихьын | къэдухъуреихьын | къэвухъуреихьын | къаухъуреихьын |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьынкъэ | къэбухъуреихьынкъэ | къиухъуреихьынкъэ | къэдухъуреихьынкъэ | къэвухъуреихьынкъэ | къаухъуреихьынкъэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьыну | къэбухъуреихьыну | къиухъуреихьыну | къэдухъуреихьыну | къэвухъуреихьыну | къаухъуреихьыну |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьынукъэ | къэбухъуреихьынукъэ | къиухъуреихьынукъэ | къэдухъуреихьынукъэ | къэвухъуреихьынукъэ | къаухъуреихьынукъэ |
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьмэ | къэбухъуреихьмэ | къиухъуреихьмэ | къэдухъуреихьмэ | къэвухъуреихьмэ | къаухъуреихьмэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыухъуреихьмэ | къыумыухъуреихьмэ | къимыухъуреихьмэ | къэдмыухъуреихьмэ | къэвмыухъуреихьмэ | къамыухъуреихьмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьамэ | къэбухъуреихьамэ | къиухъуреихьамэ | къэдухъуреихьамэ | къэвухъуреихьамэ | къаухъуреихьамэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыухъуреихьамэ | къыумыухъуреихьамэ | къимыухъуреихьамэ | къэдмыухъуреихьамэ | къэвмыухъуреихьамэ | къамыухъуреихьамэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьыгъамэ | къэбухъуреихьыгъамэ | къиухъуреихьыгъамэ | къэдухъуреихьыгъамэ | къэвухъуреихьыгъамэ | къаухъуреихьыгъамэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыухъуреихьыгъамэ | къыумыухъуреихьыгъамэ | къимыухъуреихьыгъамэ | къэдмыухъуреихьыгъамэ | къэвмыухъуреихьыгъамэ | къамыухъуреихьыгъамэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьынмэ | къэбухъуреихьынмэ | къиухъуреихьынмэ | къэдухъуреихьынмэ | къэвухъуреихьынмэ | къаухъуреихьынмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыухъуреихьынмэ | къыумыухъуреихьынмэ | къимыухъуреихьынмэ | къэдмыухъуреихьынмэ | къэвмыухъуреихьынмэ | къамыухъуреихьынмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьынумэ | къэбухъуреихьынумэ | къиухъуреихьынумэ | къэдухъуреихьынумэ | къэвухъуреихьынумэ | къаухъуреихьынумэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыухъуреихьынумэ | къыумыухъуреихьынумэ | къимыухъуреихьынумэ | къэдмыухъуреихьынумэ | къэвмыухъуреихьынумэ | къамыухъуреихьынумэ |
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьтэмэ | къэбухъуреихьтэмэ | къиухъуреихьтэмэ | къэдухъуреихьтэмэ | къэвухъуреихьтэмэ | къаухъуреихьтэмэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыухъуреихьтэмэ | къыумыухъуреихьтэмэ | къимыухъуреихьтэмэ | къэдмыухъуреихьтэмэ | къэвмыухъуреихьтэмэ | къамыухъуреихьтэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьатэмэ | къэбухъуреихьатэмэ | къиухъуреихьатэмэ | къэдухъуреихьатэмэ | къэвухъуреихьатэмэ | къаухъуреихьатэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыухъуреихьатэмэ | къыумыухъуреихьатэмэ | къимыухъуреихьатэмэ | къэдмыухъуреихьатэмэ | къэвмыухъуреихьатэмэ | къамыухъуреихьатэмэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьыгъатэмэ | къэбухъуреихьыгъатэмэ | къиухъуреихьыгъатэмэ | къэдухъуреихьыгъатэмэ | къэвухъуреихьыгъатэмэ | къаухъуреихьыгъатэмэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыухъуреихьыгъатэмэ | къыумыухъуреихьыгъатэмэ | къимыухъуреихьыгъатэмэ | къэдмыухъуреихьыгъатэмэ | къэвмыухъуреихьыгъатэмэ | къамыухъуреихьыгъатэмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьынтэмэ | къэбухъуреихьынтэмэ | къиухъуреихьынтэмэ | къэдухъуреихьынтэмэ | къэвухъуреихьынтэмэ | къаухъуреихьынтэмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыухъуреихьынтэмэ | къыумыухъуреихьынтэмэ | къимыухъуреихьынтэмэ | къэдмыухъуреихьынтэмэ | къэвмыухъуреихьынтэмэ | къамыухъуреихьынтэмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьынутэмэ | къэбухъуреихьынутэмэ | къиухъуреихьынутэмэ | къэдухъуреихьынутэмэ | къэвухъуреихьынутэмэ | къаухъуреихьынутэмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыухъуреихьынутэмэ | къыумыухъуреихьынутэмэ | къимыухъуреихьынутэмэ | къэдмыухъуреихьынутэмэ | къэвмыухъуреихьынутэмэ | къамыухъуреихьынутэмэ |
| сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьынт | къэбухъуреихьынт | къиухъуреихьынт | къэдухъуреихьынт | къэвухъуреихьынт | къаухъуреихьынт |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьынтэкъым | къэбухъуреихьынтэкъым | къиухъуреихьынтэкъым | къэдухъуреихьынтэкъым | къэвухъуреихьынтэкъым | къаухъуреихьынтэкъым |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьынут | къэбухъуреихьынут | къиухъуреихьынут | къэдухъуреихьынут | къэвухъуреихьынут | къаухъуреихьынут |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьынутэкъым | къэбухъуреихьынутэкъым | къиухъуреихьынутэкъым | къэдухъуреихьынутэкъым | къэвухъуреихьынутэкъым | къаухъуреихьынутэкъым |
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьми | къэбухъуреихьми | къиухъуреихьми | къэдухъуреихьми | къэвухъуреихьми | къаухъуреихьми |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыухъуреихьми | къыумыухъуреихьми | къимыухъуреихьми | къэдмыухъуреихьми | къэвмыухъуреихьми | къамыухъуреихьми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьами | къэбухъуреихьами | къиухъуреихьами | къэдухъуреихьами | къэвухъуреихьами | къаухъуреихьами |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыухъуреихьами | къыумыухъуреихьами | къимыухъуреихьами | къэдмыухъуреихьами | къэвмыухъуреихьами | къамыухъуреихьами |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьыгъами | къэбухъуреихьыгъами | къиухъуреихьыгъами | къэдухъуреихьыгъами | къэвухъуреихьыгъами | къаухъуреихьыгъами |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыухъуреихьыгъами | къыумыухъуреихьыгъами | къимыухъуреихьыгъами | къэдмыухъуреихьыгъами | къэвмыухъуреихьыгъами | къамыухъуреихьыгъами |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьынми | къэбухъуреихьынми | къиухъуреихьынми | къэдухъуреихьынми | къэвухъуреихьынми | къаухъуреихьынми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыухъуреихьынми | къыумыухъуреихьынми | къимыухъуреихьынми | къэдмыухъуреихьынми | къэвмыухъуреихьынми | къамыухъуреихьынми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьынуми | къэбухъуреихьынуми | къиухъуреихьынуми | къэдухъуреихьынуми | къэвухъуреихьынуми | къаухъуреихьынуми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыухъуреихьынуми | къыумыухъуреихьынуми | къимыухъуреихьынуми | къэдмыухъуреихьынуми | къэвмыухъуреихьынуми | къамыухъуреихьынуми |
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьтэми | къэбухъуреихьтэми | къиухъуреихьтэми | къэдухъуреихьтэми | къэвухъуреихьтэми | къаухъуреихьтэми |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыухъуреихьтэми | къыумыухъуреихьтэми | къимыухъуреихьтэми | къэдмыухъуреихьтэми | къэвмыухъуреихьтэми | къамыухъуреихьтэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьатэми | къэбухъуреихьатэми | къиухъуреихьатэми | къэдухъуреихьатэми | къэвухъуреихьатэми | къаухъуреихьатэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыухъуреихьатэми | къыумыухъуреихьатэми | къимыухъуреихьатэми | къэдмыухъуреихьатэми | къэвмыухъуреихьатэми | къамыухъуреихьатэми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьыгъатэми | къэбухъуреихьыгъатэми | къиухъуреихьыгъатэми | къэдухъуреихьыгъатэми | къэвухъуреихьыгъатэми | къаухъуреихьыгъатэми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыухъуреихьыгъатэми | къыумыухъуреихьыгъатэми | къимыухъуреихьыгъатэми | къэдмыухъуреихьыгъатэми | къэвмыухъуреихьыгъатэми | къамыухъуреихьыгъатэми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьынтэми | къэбухъуреихьынтэми | къиухъуреихьынтэми | къэдухъуреихьынтэми | къэвухъуреихьынтэми | къаухъуреихьынтэми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыухъуреихьынтэми | къыумыухъуреихьынтэми | къимыухъуреихьынтэми | къэдмыухъуреихьынтэми | къэвмыухъуреихьынтэми | къамыухъуреихьынтэми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьынутэми | къэбухъуреихьынутэми | къиухъуреихьынутэми | къэдухъуреихьынутэми | къэвухъуреихьэнутэми | къаухъуреихьэнутэми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыухъуреихьынутэми | къыумыухъуреихьынутэми | къимыухъуреихьынутэми | къэдмыухъуреихьынутэми | къэвмыухъуреихьынутэми | къамыухъуреихьынутэми |
| гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьаи | къэбухъуреихьаи | къиухъуреихьаи | къэдухъуреихьаи | къэвухъуреихьаи | къаухъуреихьаи |
| щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьакъыми | къэбухъуреихьакъыми | къиухъуреихьакъыми | къэдухъуреихьакъыми | къэвухъуреихьакъыми | къаухъуреихьакъыми |
| фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьащэрэт | къэбухъуреихьащэрэт | къиухъуреихьащэрэт | къэдухъуреихьащэрэт | къэвухъуреихьащэрэт | къаухъуреихьащэрэт |
| щымыӀэныгъэ: | къэзмыухъуреихьащэрэт | къыумыухъуреихьащэрэт | къимыухъуреихьащэрэт | къэдмыухъуреихьащэрэт | къэвмыухъуреихьащэрэт | къамыухъуреихьащэрэт |
| шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьагъэнщ | къэбухъуреихьагъэнщ | къиухъуреихьагъэнщ | къэдухъуреихьагъэнщ | къэвухъуреихьагъэнщ | къаухъуреихьагъэнщ |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьагъэнкъым | къэбухъуреихьагъэнкъым | къиухъуреихьагъэнкъым | къэдухъуреихьагъэнкъым | къэвухъуреихьагъэнкъым | къаухъуреихьагъэнкъым |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьагъэнт | къэбухъуреихьагъэнт | къиухъуреихьагъэнт | къэдухъуреихьагъэнт | къэвухъуреихьагъэнт | къаухъуреихьагъэнт |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьагъэнтэкъым | къэбухъуреихьагъэнтэкъым | къиухъуреихьагъэнтэкъым | къэдухъуреихьагъэнтэкъым | къэвухъуреихьагъэнтэкъым | къаухъуреихьагъэнтэкъым |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьагъэн | къэбухъуреихьагъэн | къиухъуреихьагъэн | къэдухъуреихьагъэн | къэвухъуреихьагъэн | къаухъуреихьагъэн |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьагъэнкъэ | къэбухъуреихьагъэнкъэ | къиухъуреихьагъэнкъэ | къэдухъуреихьагъэнкъэ | къэвухъуреихьагъэнкъэ | къаухъуреихьагъэнкъэ |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьагъэнт | къэбухъуреихьагъэнт | къиухъуреихьагъэнт | къэдухъуреихьагъэнт | къэвухъуреихьагъэнт | къаухъуреихьагъэнт |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьагъэнтэкъэ | къэбухъуреихьагъэнтэкъэ | къиухъуреихьагъэнтэкъэ | къэдухъуреихьагъэнтэкъэ | къэвухъуреихьагъэнтэкъэ | къаухъуреихьагъэнтэкъэ |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьагъэнущ | къэбухъуреихьагъэнущ | къиухъуреихьагъэнущ | къэдухъуреихьагъэнущ | къэвухъуреихьагъэнущ | къаухъуреихьагъэнущ |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьагъэнукъым | къэбухъуреихьагъэнукъым | къиухъуреихьагъэнукъым | къэдухъуреихьагъэнукъым | къэвухъуреихьагъэнукъым | къаухъуреихьагъэнукъым |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьагъэнут | къэбухъуреихьагъэнут | къиухъуреихьагъэнут | къэдухъуреихьагъэнут | къэвухъуреихьагъэнут | къаухъуреихьагъэнут |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьагъэнутэкъым | къэбухъуреихьагъэнутэкъым | къиухъуреихьагъэнутэкъым | къэдухъуреихьагъэнутэкъым | къэвухъуреихьагъэнутэкъым | къаухъуреихьагъэнутэкъым |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьагъэну | къэбухъуреихьагъэну | къиухъуреихьагъэну | къэдухъуреихьагъэну | къэвухъуреихьагъэну | къаухъуреихьагъэну |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьагъэнукъэ | къэбухъуреихьагъэнукъэ | къиухъуреихьагъэнукъэ | къэдухъуреихьагъэнукъэ | къэвухъуреихьагъэнукъэ | къаухъуреихьагъэнукъэ |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьагъэнут | къэбухъуреихьагъэнут | къиухъуреихьагъэнут | къэдухъуреихьагъэнут | къэвухъуреихьагъэнут | къаухъуреихьагъэнут |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | къэзухъуреихьагъэнутэкъэ | къэбухъуреихьагъэнутэкъэ | къиухъуреихьагъэнутэкъэ | къэдухъуреихьагъэнутэкъэ | къэвухъуреихьагъэнутэкъэ | къаухъуреихьагъэнутэкъэ |
| Зылэжь (субъектнэ) причастие | |
|---|---|
| ит зэман - щыӀэныгъэ | къэзыухъуреихь |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | къэзымыухъуреихь |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэзыухъуреихьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэзымыухъуреихьа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэзыухъуреихьыгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэзымыухъуреихьыгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэзыухъуреихьын |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэзымыухъуреихьын |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэзыухъуреихьыну |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэзымыухъуреихьыну |
| Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту) | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман - щыӀэныгъэ | къэзухъуреихь | къэбухъуреихь | къиухъуреихь | къэдухъуреихь | къэвухъуреихь | къаухъуреихь |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмыухъуреихь | къыумыухъуреихь | къимыухъуреихь | къэдмыухъуреихь | къэвмыухъуреихь | къамыухъуреихь |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэзухъуреихьа | къэбухъуреихьа | къиухъуреихьа | къэдухъуреихьа | къэвухъуреихьа | къаухъуреихьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмыухъуреихьа | къыумыухъуреихьа | къимыухъуреихьа | къэдмыухъуреихьа | къэвмыухъуреихьа | къамыухъуреихьа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэзухъуреихьыгъа | къэбухъуреихьыгъа | къиухъуреихьыгъа | къэдухъуреихьыгъа | къэвухъуреихьыгъа | къаухъуреихьыгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмыухъуреихьыгъа | къыумыухъуреихьыгъа | къимыухъуреихьыгъа | къэдмыухъуреихьыгъа | къэвмыухъуреихьыгъа | къамыухъуреихьыгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэзухъуреихьын | къэбухъуреихьын | къиухъуреихьын | къэдухъуреихьын | къэвухъуреихьын | къаухъуреихьын |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмыухъуреихьын | къыумыухъуреихьын | къимыухъуреихьын | къэдмыухъуреихьын | къэвмыухъуреихьын | къамыухъуреихьын |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэзухъуреихьыну | къэбухъуреихьыну | къиухъуреихьыну | къэдухъуреихьыну | къэвухъуреихьыну | къаухъуреихьыну |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмыухъуреихьыну | къыумыухъуреихьыну | къимыухъуреихьыну | къэдмыухъуреихьыну | къэвмыухъуреихьыну | къамыухъуреихьыну |
| Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ) | |
|---|---|
| ит зэман - щыӀэныгъэ | къэухъуреихь |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | къэмыухъуреихь |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэухъуреихьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэмыухъуреихьа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэухъуреихьыгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэмыухъуреихьыгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэухъуреихьын |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэмыухъуреихьын |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэухъуреихьыну |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэмыухъуреихьыну |
| Обстоятельственнэ причастиехэр | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | къызэрызухъуреихь | къызэрыбухъуреихь | къызэриухъуреихь | къызэрыдухъуреихь | къызэрывухъуреихь | къызэраухъуреихь |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрызмыухъуреихь | къызэрумыухъуреихь | къызэримыухъуреихь | къызэрыдмыухъуреихь | къызэрывмыухъуреихь | къызэрамыухъуреихь |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къызэрызухъуреихьа | къызэрыбухъуреихьа | къызэриухъуреихьа | къызэрыдухъуреихьа | къызэрывухъуреихьа | къызэраухъуреихьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрызмыухъуреихьа | къызэрумыухъуреихьа | къызэримыухъуреихьа | къызэрыдмыухъуреихьа | къызэрывмыухъуреихьа | къызэрамыухъуреихьа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къызэрызухъуреихьыгъа | къызэрыбухъуреихьыгъа | къызэриухъуреихьыгъа | къызэрыдухъуреихьыгъа | къызэрывухъуреихьыгъа | къызэраухъуреихьыгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрызмыухъуреихьыгъа | къызэрумыухъуреихьыгъа | къызэримыухъуреихьыгъа | къызэрыдмыухъуреихьыгъа | къызэрывмыухъуреихьыгъа | къызэрамыухъуреихьыгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къызэрызухъуреихьын | къызэрыбухъуреихьын | къызэриухъуреихьын | къызэрыдухъуреихьын | къызэрывухъуреихьын | къызэраухъуреихьын |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрызмыухъуреихьын | къызэрумыухъуреихьын | къызэримыухъуреихьын | къызэрыдмыухъуреихьын | къызэрывмыухъуреихьын | къызэрамыухъуреихьын |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къызэрызухъуреихьыну | къызэрыбухъуреихьыну | къызэриухъуреихьыну | къызэрыдухъуреихьыну | къызэрывухъуреихьыну | къызэраухъуреихьыну |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрызмыухъуреихьыну | къызэрумыухъуреихьыну | къызэримыухъуреихьыну | къызэрыдмыухъуреихьыну | къызэрывмыухъуреихьыну | къызэрамыухъуреихьыну |
| Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | къыщызухъуреихь | къыщыбухъуреихь | къыщиухъуреихь | къыщыдухъуреихь | къыщывухъуреихь | къыщаухъуреихь |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | къыщызмыухъуреихь | къыщумыухъуреихь | къыщимыухъуреихь | къыщыдмыухъуреихь | къыщывмыухъуреихь | къыщамыухъуреихь |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыщызухъуреихьа | къыщыбухъуреихьа | къыщиухъуреихьа | къыщыдухъуреихьа | къыщывухъуреихьа | къыщаухъуреихьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыщызмыухъуреихьа | къыщумыухъуреихьа | къыщимыухъуреихьа | къыщыдмыухъуреихьа | къыщывмыухъуреихьа | къыщамыухъуреихьа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыщызухъуреихьыгъа | къыщыбухъуреихьыгъа | къыщиухъуреихьыгъа | къыщыдухъуреихьыгъа | къыщывухъуреихьыгъа | къыщаухъуреихьыгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыщызмыухъуреихьыгъа | къыщумыухъуреихьыгъа | къыщимыухъуреихьыгъа | къыщыдмыухъуреихьыгъа | къыщывмыухъуреихьыгъа | къыщамыухъуреихьыгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыщызухъуреихьын | къыщыбухъуреихьын | къыщиухъуреихьын | къыщыдухъуреихьын | къыщывухъуреихьын | къыщаухъуреихьын |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыщызмыухъуреихьын | къыщумыухъуреихьын | къыщимыухъуреихьын | къыщыдмыухъуреихьын | къыщывмыухъуреихьын | къыщамыухъуреихьын |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыщызухъуреихьыну | къыщыбухъуреихьыну | къыщиухъуреихьыну | къыщыдухъуреихьыну | къыщывухъуреихьыну | къыщаухъуреихьыну |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыщызмыухъуреихьыну | къыщумыухъуреихьыну | къыщимыухъуреихьыну | къыщыдмыухъуреихьыну | къыщывмыухъуреихьыну | къыщамыухъуреихьыну |
| ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | къыздэзухъуреихь | къыздэбухъуреихь | къыздиухъуреихь | къыздэдухъуреихь | къыздэвухъуреихь | къыздаухъуреихь |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | къыздэзмыухъуреихь | къыздумыухъуреихь | къыздимыухъуреихь | къыздэдмыухъуреихь | къыздэвмыухъуреихь | къыздамыухъуреихь |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыздэзухъуреихьа | къыздэбухъуреихьа | къыздиухъуреихьа | къыздэдухъуреихьа | къыздэвухъуреихьа | къыздаухъуреихьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыздэзмыухъуреихьа | къыздумыухъуреихьа | къыздимыухъуреихьа | къыздэдмыухъуреихьа | къыздэвмыухъуреихьа | къыздамыухъуреихьа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыздэзухъуреихьыгъа | къыздэбухъуреихьыгъа | къыздиухъуреихьыгъа | къыздэдухъуреихьыгъа | къыздэвухъуреихьыгъа | къыздаухъуреихьыгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | здэбъэдэзмыухъуреихьыгъа | къыздумыухъуреихьыгъа | къыздимыухъуреихьыгъа | къыздэдмыухъуреихьыгъа | къыздэвмыухъуреихьыгъа | къыздамыухъуреихьыгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыздэзухъуреихьын | къыздэбухъуреихьын | къыздиухъуреихьын | къыздэдухъуреихьын | къыздэвухъуреихьын | къыздаухъуреихьын |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыздэзмыухъуреихьын | къыздумыухъуреихьын | къыздимыухъуреихьын | къыздэдмыухъуреихьын | къыздэвмыухъуреихьын | къыздамыухъуреихьын |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыздэзухъуреихьыну | къыздэбухъуреихьыну | къыздиухъуреихьыну | къыздэдухъуреихьыну | къыздэвухъуреихьыну | къыздаухъуреихьыну |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыздэзмыухъуреихьыну | къыздумыухъуреихьыну | къыздимыухъуреихьыну | къыздэдмыухъуреихьыну | къыздэвмыухъуреихьыну | къыздамыухъуреихьыну |
| Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀэзухъуреихь | къыщӀэбухъуреихь | къыщӀиухъуреихь | къыщӀэдухъуреихь | къыщӀэвухъуреихь | къыщӀаухъуреихь |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀэзмыухъуреихь | къыщӀумыухъуреихь | къыщӀимыухъуреихь | къыщӀэдмыухъуреихь | къыщӀэвмыухъуреихь | къыщӀамыухъуреихь |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀэзухъуреихьа | къыщӀэбухъуреихьа | къыщӀиухъуреихьа | къыщӀэдухъуреихьа | къыщӀэвухъуреихьа | къыщӀаухъуреихьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀэзмыухъуреихьа | къыщӀумыухъуреихьа | къыщӀимыухъуреихьа | къыщӀэдмыухъуреихьа | къыщӀэвмыухъуреихьа | къыщӀамыухъуреихьа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀэзухъуреихьыгъа | щӀэкъэбухъуреихьыгъа | къыщӀиухъуреихьыгъа | щӀэкъэдухъуреихьыгъа | щӀэкъэвухъуреихьыгъа | къыщӀаухъуреихьыгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀэзмыухъуреихьыгъа | къыщӀумыухъуреихьыгъа | къыщӀимыухъуреихьыгъа | къыщӀэдмыухъуреихьыгъа | къыщӀэвмыухъуреихьыгъа | къыщӀамыухъуреихьыгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀэзухъуреихьын | къыщӀэбухъуреихьын | къыщӀиухъуреихьын | къыщӀэдухъуреихьын | къыщӀэвухъуреихьын | къыщӀаухъуреихьын |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀэзмыухъуреихьын | къыщӀумыухъуреихьын | къыщӀимыухъуреихьын | къыщӀэдмыухъуреихьын | къыщӀэвмыухъуреихьын | къыщӀамыухъуреихьын |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀэзухъуреихьыну | къыщӀэбухъуреихьыну | къыщӀиухъуреихьыну | къыщӀэдухъуреихьыну | къыщӀэвухъуреихьыну | къыщӀаухъуреихьыну |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀэзмыухъуреихьыну | къыщӀумыухъуреихьыну | къыщӀимыухъуреихьыну | къыщӀэдмыухъуреихьыну | къыщӀэвмыухъуреихьыну | къыщӀамыухъуреихьыну |
| Деепричастиехэр | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман - щыӀэныгъэ | къэзухъуреихьу | къэбухъуреихьу | къиухъуреихьу | къэдухъуреихьу | къэвухъуреихьу | къаухъуреихьу |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмыухъуреихьу | къыумыухъуреихьу | къимыухъуреихьу | къэдмыухъуреихьу | къэвмыухъуреихьу | къамыухъуреихьу |
| блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэзухъуреихьауэ | къэбухъуреихьауэ | къиухъуреихьауэ | къэдухъуреихьауэ | къэвухъуреихьауэ | къаухъуреихьауэ |
| блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмыухъуреихьауэ | къыумыухъуреихьауэ | къимыухъуреихьауэ | къэдмыухъуреихьауэ | къэвмыухъуреихьауэ | къамыухъуреихьауэ |
| урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | къэзухъуреихьурэ | къэбухъуреихьурэ | къиухъуреихьурэ | къэдухъуреихьурэ | къэвухъуреихьурэ | къаухъуреихьурэ |
| урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | къэзмыухъуреихьурэ | къыумыухъуреихьурэ | къимыухъуреихьурэ | къэдмыухъуреихьурэ | къэвмыухъуреихьурэ | къамыухъуреихьурэ |
| Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ | Прямой Дополненэ | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм | |
| Подлежащэ | ||||||
| сэ | -- | укъызоухъуреихь | къызоухъуреихь | -- | фыкъызоухъуреихь | къызоухъуреихь(хэ) |
| уэ | сыкъыбоухъуреихь | -- | къыбоухъуреихь | дыкъыбоухъуреихь | -- | къыбоухъуреихь(хэ) |
| абы | сыкъеухъуреихь | укъеухъуреихь | къеухъуреихь | дыкъеухъуреихь | фыкъеухъуреихь | къеухъуреихь(хэ) |
| дэ | -- | укъыдоухъуреихь | къыдоухъуреихь | -- | фыкъыдоухъуреихь | къыдоухъуреихь(хэ) |
| фэ | сыкъывоухъуреихь | -- | къывоухъуреихь | дыкъывоухъуреихь | -- | къывоухъуреихь(хэ) |
| абыхэм | сыкъаухъуреихь | укъаухъуреихь | къаухъуреихь | дыкъаухъуреихь | фыкъаухъуреихь | къаухъуреихь(хэ) |
| Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ) | Прямой Дополненэ | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм | |
| Подлежащэ | ||||||
| сэ | -- | сыкъэз[ухъуреихьрэ] | къэз[ухъуреихьрэ] | -- | фыкъэз[ухъуреихьрэ] | къэз[ухъуреихь(хэ)рэ] |
| уэ | сыкъэб[ухъуреихьрэ] | -- | къэб[ухъуреихьрэ] | дыкъэб[ухъуреихьрэ] | -- | къэб[ухъуреихь(хэ)рэ] |
| абы | сыкъи[ухъуреихьрэ] | укъи[ухъуреихьрэ] | къи[ухъуреихьрэ] | дыкъи[ухъуреихьрэ] | фыкъи[ухъуреихьрэ] | къи[ухъуреихь(хэ)рэ] |
| дэ | -- | укъэд[ухъуреихьрэ] | къэд[ухъуреихьрэ] | -- | фыкъэд[ухъуреихьрэ] | къэд[ухъуреихь(хэ)рэ] |
| фэ | сыкъэв[ухъуреихьрэ] | -- | къэв[ухъуреихьрэ] | дыкъэв[ухъуреихьрэ] | -- | къэв[ухъуреихь(хэ)рэ] |
| абыхэм | сыкъа[ухъуреихьрэ] | укъа[ухъуреихьрэ] | къа[ухъуреихьрэ] | дыкъа[ухъуреихьрэ] | фыкъа[ухъуреихьрэ] | къа[ухъуреихь(хэ)рэ] |
| -ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [ухъуреихь] | [ухъуреихь]ыр | -- | [ухъуреихь]хэр |
| Эргативнэ: | [ухъуреихь] | [ухъуреихь]ым | -- | [ухъуреихь]хэм |
| Послеложнэ: | [ухъуреихь]кӀэ | [ухъуреихь]ымкӀэ | [ухъуреихь]хэкӀэ | [ухъуреихь]хэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [ухъуреихь]у | [ухъуреихь]ырауэ | [ухъуреихь]хэу | [ухъуреихь]хэрауэ |
| -а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [ухъуреихь]а | [ухъуреихь]ар | -- | [ухъуреихь]ахэр |
| Эргативнэ: | [ухъуреихь]а | [ухъуреихь]ам | -- | [ухъуреихь]ахэм |
| Послеложнэ: | [ухъуреихь]акӀэ | [ухъуреихь]амкӀэ | [ухъуреихь]ахэкӀэ | [ухъуреихь]ахэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [ухъуреихь]ауэ | [ухъуреихь]арауэ | [ухъуреихь]ахэу | [ухъуреихь]ахэрауэ |
| -ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [ухъуреихь]ын | [ухъуреихь]ыныр | -- | [ухъуреихь]ынхэр |
| Эргативнэ: | [ухъуреихь]ын | [ухъуреихь]ыным | -- | [ухъуреихь]ынхэм |
| Послеложнэ: | [ухъуреихь]ынкӀэ | [ухъуреихь]ынымкӀэ | [ухъуреихь]ынхэкӀэ | [ухъуреихь]ынхэмкӀэ |
| 'Обстоятельственнэ: | [ухъуреихь]ыну | [ухъуреихь]ынырауэ | [ухъуреихь]ынхэу | [ухъуреихь]ынхэрауэ |
| -ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [ухъуреихь]ыну | [ухъуреихь]ынур | -- | [ухъуреихь]ынухэр |
| Эргативнэ: | [ухъуреихь]ыну | [ухъуреихь]ынум | -- | [ухъуреихь]ынухэм |
| Послеложнэ: | [ухъуреихь]ынукӀэ | [ухъуреихь]ынумкӀэ | [ухъуреихь]ынухэкӀэ | [ухъуреихь]ынухэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [ухъуреихь]ынууэ | [ухъуреихь]ынурауэ | [ухъуреихь]ынухэу | [ухъуреихь]ынухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Къэувыхьын.
ЩАПХЪЭХЭР
- Адрей хъыджэбзхэми Линэ къаухъуреихьащи, абы йоплъ.. Къашыргъэ ХьэпащӀэ
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- къэухъуреихьын: surround, stand round, beset sb or sth
УРЫСЫБЗЭ
- къэухъуреихьын: окружить, обступить кого-что-л.
БИБЛИОГРАФИЕ