къэтӏысын
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [qʹɐtʹǝ'sǝn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- къэ- + [тӀыс] + -ы + -н
СПРЯЖЕНЭ зэгъэзэхуэжын
Глагол лъэмыӏэс "къэтӏысын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар) | |
---|---|
щыӀэныгъэ: | къэтӀысын |
щымыӀэныгъэ: | къэмытӀысын |
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысын | укъэтӀысын | къэтӀысын | дыкъэтӀысын | фыкъэтӀысын | къэтӀысын(хэ) |
щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысын | укъэмытӀысын | къэмытӀысын | дыкъэмытӀысын | фыкъэмытӀысын | къэмытӀысын(хэ) |
унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
---|---|---|
щыӀэныгъэ: | къэтӀыс! | фыкъэтӀыс! |
щымыӀэныгъэ: | укъэмытӀыс! | фыкъэмытӀыс! |
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъретӀыс | укъретӀыс | къретӀыс | дыкъретӀыс | фыкъретӀыс | къретӀыс |
щымыӀэныгъэ: | сыкъремытӀыс | укъремытӀыс | къремытӀыс | дыкъремытӀыс | фыкъремытӀыс | къремытӀыс |
ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъотӀыс(ыр) | укъотӀыс(ыр) | къотӀыс(ыр) | дыкъотӀыс(ыр) | фыкъотӀыс(ыр) | къотӀыс(хэ)(р) |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыркъым | укъэтӀысыркъым | къэтӀысыркъым | дыкъэтӀысыркъым | фыкъэтӀысыркъым | къэтӀысы(хэ)ркъым |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀыс(ыр)т | укъэтӀыс(ыр)т | къэтӀыс(ыр)т | дыкъэтӀыс(ыр)т | фыкъэтӀыс(ыр)т | къэтӀыс(ыр)т / къэтӀысхэ(р)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀыс(ыр)тэкъым | укъэтӀыс(ыр)тэкъым | къэтӀыс(ыр)тэкъым | дыкъэтӀыс(ыр)тэкъым | фыкъэтӀыс(ыр)тэкъым | къэтӀыс(ыр)тэкъым / къэтӀысхэ(р)тэкъым |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысащ | укъэтӀысащ | къэтӀысащ | дыкъэтӀысащ | фыкъэтӀысащ | къэтӀыса(хэ)щ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысакъым | укъэтӀысакъым | къэтӀысакъым | дыкъэтӀысакъым | фыкъэтӀысакъым | къэтӀыса(хэ)къым |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысат | укъэтӀысат | къэтӀысат | дыкъэтӀысат | фыкъэтӀысат | къэтӀыса(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысатэкъым | укъэтӀысатэкъым | къэтӀысатэкъым | дыкъэтӀысатэкъым | фыкъэтӀысатэкъым | къэтӀыса(хэ)тэкъым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыгъащ | укъэтӀысыгъащ | къэтӀысыгъащ | дыкъэтӀысыгъащ | фыкъэтӀысыгъащ | къэтӀысыгъа(хэ)щ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыгъакъым | укъэтӀысыгъакъым | къэтӀысыгъакъым | дыкъэтӀысыгъакъым | фыкъэтӀысыгъакъым | къэтӀысыгъа(хэ)къым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыгъат | укъэтӀысыгъат | къэтӀысыгъат | дыкъэтӀысыгъат | фыкъэтӀысыгъат | къэтӀысыгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыгъатэкъым | укъэтӀысыгъатэкъым | къэтӀысыгъатэкъым | дыкъэтӀысыгъатэкъым | фыкъэтӀысыгъатэкъым | къэтӀысыгъа(хэ)тэкъым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысщ | укъэтӀысщ | къэтӀысщ | дыкъэтӀысщ | фыкъэтӀысщ | къэтӀыс(хэ)щ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀыскъым | укъэтӀыскъым | къэтӀыскъым | дыкъэтӀыскъым | фыкъэтӀыскъым | къэтӀыс(хэ)къым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀыст | укъэтӀыст | къэтӀыст | дыкъэтӀыст | фыкъэтӀыст | къэтӀыс(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀыстэкъым | укъэтӀыстэкъым | къэтӀыстэкъым | дыкъэтӀыстэкъым | фыкъэтӀыстэкъым | къэтӀыс(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысынщ | укъэтӀысынщ | къэтӀысынщ | дыкъэтӀысынщ | фыкъэтӀысынщ | къэтӀысын(хэ)щ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысынкъым | укъэтӀысынкъым | къэтӀысынкъым | дыкъэтӀысынкъым | фыкъэтӀысынкъым | къэтӀысын(хэ)къым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысынущ | укъэтӀысынущ | къэтӀысынущ | дыкъэтӀысынущ | фыкъэтӀысынущ | къэтӀысыну(хэ)щ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысынукъым | укъэтӀысынукъым | къэтӀысынукъым | дыкъэтӀысынукъым | фыкъэтӀысынукъым | къэтӀысыну(хэ)къым |
ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысрэ | укъэтӀысрэ | къэтӀысрэ | дыкъэтӀысрэ | фыкъэтӀысрэ | къэтӀыс(хэ)рэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыркъэ | укъэтӀысыркъэ | къэтӀысыркъэ | дыкъэтӀысыркъэ | фыкъэтӀысыркъэ | къэтӀысыркъэ / къэтӀысхэркъэ |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀыс(ыр)т | укъэтӀыс(ыр)т | къэтӀыс(ыр)т | дыкъэтӀыс(ыр)т | фыкъэтӀыс(ыр)т | къэтӀыс(ыр)т / къэтӀысхэ(р)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀыс(ыр)тэкъэ | укъэтӀыс(ыр)тэкъэ | къэтӀыс(ыр)тэкъэ | дыкъэтӀыс(ыр)тэкъэ | фыкъэтӀыс(ыр)тэкъэ | къэтӀыс(ыр)тэкъэ / къэтӀысхэ(р)тэкъэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀыса | укъэтӀыса | къэтӀыса | дыкъэтӀыса | фыкъэтӀыса | къэтӀыса(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысакъэ | укъэтӀысакъэ | къэтӀысакъэ | дыкъэтӀысакъэ | фыкъэтӀысакъэ | къэтӀыса(хэ)къэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысат | укъэтӀысат | къэтӀысат | дыкъэтӀысат | фыкъэтӀысат | къэтӀыса(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысатэкъэ | укъэтӀысатэкъэ | къэтӀысатэкъэ | дыкъэтӀысатэкъэ | фыкъэтӀысатэкъэ | къэтӀыса(хэ)тэкъэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыгъа | укъэтӀысыгъа | къэтӀысыгъа | дыкъэтӀысыгъа | фыкъэтӀысыгъа | къэтӀысыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыгъакъэ | укъэтӀысыгъакъэ | къэтӀысыгъакъэ | дыкъэтӀысыгъакъэ | фыкъэтӀысыгъакъэ | къэтӀысыгъа(хэ)къэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыгъат | укъэтӀысыгъат | къэтӀысыгъат | дыкъэтӀысыгъат | фыкъэтӀысыгъат | къэтӀысыгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыгъатэкъэ | укъэтӀысыгъатэкъэ | къэтӀысыгъатэкъэ | дыкъэтӀысыгъатэкъэ | фыкъэтӀысыгъатэкъэ | къэтӀысыгъа(хэ)тэкъэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀыс | укъэтӀыс | къэтӀыс | дыкъэтӀыс | фыкъэтӀыс | къэтӀыс(хэ) |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀыскъэ | укъэтӀыскъэ | къэтӀыскъэ | дыкъэтӀыскъэ | фыкъэтӀыскъэ | къэтӀыс(хэ)къэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀыст | укъэтӀыст | къэтӀыст | дыкъэтӀыст | фыкъэтӀыст | къэтӀыс(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀыстэкъэ | укъэтӀыстэкъэ | къэтӀыстэкъэ | дыкъэтӀыстэкъэ | фыкъэтӀыстэкъэ | къэтӀыс(хэ)тэкъэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысын | укъэтӀысын | къэтӀысын | дыкъэтӀысын | фыкъэтӀысын | къэтӀысын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысынкъэ | укъэтӀысынкъэ | къэтӀысынкъэ | дыкъэтӀысынкъэ | фыкъэтӀысынкъэ | къэтӀысын(хэ)къэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыну | укъэтӀысыну | къэтӀысыну | дыкъэтӀысыну | фыкъэтӀысыну | къэтӀысыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысынукъэ | укъэтӀысынукъэ | къэтӀысынукъэ | дыкъэтӀысынукъэ | фыкъэтӀысынукъэ | къэтӀысыну(хэ)къэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысмэ | укъэтӀысмэ | къэтӀысмэ | дыкъэтӀысмэ | фыкъэтӀысмэ | къэтӀыс(хэ)мэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысмэ | укъэмытӀысмэ | къэмытӀысмэ | дыкъэмытӀысмэ | фыкъэмытӀысмэ | къэмытӀыс(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысамэ | укъэтӀысамэ | къэ{{{псалъэпкъ2}}}амэ | дыкъэтӀысамэ | фыкъэтӀысамэ | къэтӀыса(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысамэ | укъэмытӀысамэ | къэмытӀысамэ | дыкъэмытӀысамэ | фыкъэмытӀысамэ | къэмытӀыса(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыгъамэ | укъэтӀысыгъамэ | къэтӀысыгъамэ | дыкъэтӀысыгъамэ | фыкъэтӀысыгъамэ | къэтӀысыгъа(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысыгъамэ | укъэмытӀысыгъамэ | къэмытӀысыгъамэ | дыкъэмытӀысыгъамэ | фыкъэмытӀысыгъамэ | къэмытӀысыгъа(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысынмэ | укъэтӀысынмэ | къэтӀысынмэ | дыкъэтӀысынмэ | фыкъэтӀысынмэ | къэтӀысын(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысынмэ | укъэмытӀысынмэ | къэмытӀысынмэ | дыкъэмытӀысынмэ | фыкъэмытӀысынмэ | къэмытӀысын(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысынумэ | укъэтӀысынумэ | къэтӀысынумэ | дыкъэтӀысынумэ | фыкъэтӀысынумэ | къэтӀысыну(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысынумэ | укъэмытӀысынумэ | къэмытӀысынумэ | дыкъэмытӀысынумэ | фыкъэмытӀысынумэ | къэмытӀысыну(хэ)мэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀыстэмэ | укъэтӀыстэмэ | къэтӀыстэмэ | дыкъэтӀыстэмэ | фыкъэтӀыстэмэ | къэтӀыс(хэ)тэмэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀыстэмэ | укъэмытӀыстэмэ | къэмытӀыстэмэ | дыкъэмытӀыстэмэ | фыкъэмытӀыстэмэ | къэмытӀыс(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысатэмэ | укъэтӀысатэмэ | къэтӀысатэмэ | дыкъэтӀысатэмэ | фыкъэтӀысатэмэ | къэтӀыса(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысатэмэ | укъэмытӀысатэмэ | къэмытӀысатэмэ | дыкъэмытӀысатэмэ | фыкъэмытӀысатэмэ | къэмытӀыса(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыгъатэмэ | укъэтӀысыгъатэмэ | къэтӀысыгъатэмэ | дыкъэтӀысыгъатэмэ | фыкъэтӀысыгъатэмэ | къэтӀысыгъа(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысыгъатэмэ | укъэмытӀысыгъатэмэ | къэмытӀысыгъатэмэ | дыкъэмытӀысыгъатэмэ | фыкъэмытӀысыгъатэмэ | къэмытӀысыгъа(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысынтэмэ | укъэтӀысынтэмэ | къэтӀысынтэмэ | дыкъэтӀысынтэмэ | фыкъэтӀысынтэмэ | къэтӀысын(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысынтэмэ | укъэмытӀысынтэмэ | къэмытӀысынтэмэ | дыкъэмытӀысынтэмэ | фыкъэмытӀысынтэмэ | къэмытӀысын(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысынутэмэ | укъэтӀысынутэмэ | къэтӀысынутэмэ | дыкъэтӀысынутэмэ | фыкъэтӀысынутэмэ | къэтӀысыну(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысынутэмэ | укъэмытӀысынутэмэ | къэмытӀысынутэмэ | дыкъэмытӀысынутэмэ | фыкъэмытӀысынутэмэ | къэмытӀысыну(хэ)тэмэ |
сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысынт | укъэтӀысынт | къэтӀысынт | дыкъэтӀысынт | фыкъэтӀысынт | къэтӀысын(хэ)т |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысынтэкъым | укъэтӀысынтэкъым | къэтӀысынтэкъым | дыкъэтӀысынтэкъым | фыкъэтӀысынтэкъым | къэтӀысын(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысынут | укъэтӀысынут | къэтӀысынут | дыкъэтӀысынут | фыкъэтӀысынут | къэтӀысыну(хэ)т |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысынутэкъым | укъэтӀысынутэкъым | къэтӀысынутэкъым | дыкъэтӀысынутэкъым | фыкъэтӀысынутэкъым | къэтӀысыну(хэ)тэкъым |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысми | укъэтӀысми | къэтӀысми | дыкъэтӀысми | фыкъэтӀысми | къэтӀыс(хэ)ми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысми | укъэмытӀысми | къэмытӀысми | дыкъэмытӀысми | фыкъэмытӀысми | къэмытӀыс(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысами | укъэтӀысами | къэтӀысами | дыкъэтӀысами | фыкъэтӀысами | къэтӀыса(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысами | укъэмытӀысами | къэмытӀысами | дыкъэмытӀысами | фыкъэмытӀысами | къэмытӀыса(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыгъами | укъэтӀысыгъами | къэтӀысыгъами | дыкъэтӀысыгъами | фыкъэтӀысыгъами | къэтӀысыгъа(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысыгъами | укъэмытӀысыгъами | къэмытӀысыгъами | дыкъэмытӀысыгъами | фыкъэмытӀысыгъами | къэмытӀысыгъа(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысынми | укъэтӀысынми | къэтӀысынми | дыкъэтӀысынми | фыкъэтӀысынми | къэтӀысын(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысынми | укъэмытӀысынми | къэмытӀысынми | дыкъэмытӀысынми | фыкъэмытӀысынми | къэмытӀысын(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысынуми | укъэтӀысынуми | къэтӀысынуми | дыкъэтӀысынуми | фыкъэтӀысынуми | къэтӀысыну(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысынуми | укъэмытӀысынуми | къэмытӀысынуми | дыкъэмытӀысынуми | фыкъэмытӀысынуми | къэмытӀысыну(хэ)ми |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀыстэми | укъэтӀыстэми | къэтӀыстэми | дыкъэтӀыстэми | фыкъэтӀыстэми | къэтӀыс(хэ)тэми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀыстэми | укъэмытӀыстэми | къэмытӀыстэми | дыкъэмытӀыстэми | фыкъэмытӀыстэми | къэмытӀыс(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысатэми | укъэтӀысатэми | къэтӀысатэми | дыкъэтӀысатэми | фыкъэтӀысатэми | къэтӀыса(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысатэми | укъэмытӀысатэми | къэмытӀысатэми | дыкъэмытӀысатэми | фыкъэмытӀысатэми | къэмытӀыса(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыгъатэми | укъэтӀысыгъатэми | къэтӀысыгъатэми | дыкъэтӀысыгъатэми | фыкъэтӀысыгъатэми | къэтӀысыгъа(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысыгъатэми | укъэмытӀысыгъатэми | къэмытӀысыгъатэми | дыкъэмытӀысыгъатэми | фыкъэмытӀысыгъатэми | къэмытӀысыгъа(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысынтэми | укъэтӀысынтэми | къэтӀысынтэми | дыкъэтӀысынтэми | фыкъэтӀысынтэми | къэтӀысын(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысынтэми | укъэмытӀысынтэми | къэмытӀысынтэми | дыкъэмытӀысынтэми | фыкъэмытӀысынтэми | къэмытӀысын(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысынутэми | укъэтӀысынутэми | къэтӀысынутэми | дыкъэтӀысынутэми | фыкъэтӀысынутэми | къэтӀысыну(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысынутэми | укъэмытӀысынутэми | къэмытӀысынутэми | дыкъэмытӀысынутэми | фыкъэмытӀысынутэми | къэмытӀысыну(хэ)тэми |
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысаи | укъэтӀысаи | къэтӀысаи | дыкъэтӀысаи | фыкъэтӀысаи | къэтӀысаи |
щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысаи | укъэмытӀысаи | къэмытӀысаи | дыкъэмытӀысаи | фыкъэмытӀысаи | къэмытӀысаи |
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысащэрэт | укъэтӀысащэрэт | къэтӀысащэрэт | дыкъэтӀысащэрэт | фыкъэтӀысащэрэт | къэтӀысащэрэт |
щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысащэрэт | укъэмытӀысащэрэт | къэмытӀысащэрэт | дыкъэмытӀысащэрэт | фыкъэмытӀысащэрэт | къэмытӀысащэрэт |
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысагъэнщ | укъэтӀысагъэнщ | къэтӀысагъэнщ | дыкъэтӀысагъэнщ | фыкъэтӀысагъэнщ | къэтӀысагъэнщ |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысагъэнкъым | укъэтӀысагъэнкъым | къэтӀысагъэнкъым | дыкъэтӀысагъэнкъым | фыкъэтӀысагъэнкъым | къэтӀысагъэнкъым |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысагъэнт | укъэтӀысагъэнт | къэтӀысагъэнт | дыкъэтӀысагъэнт | фыкъэтӀысагъэнт | къэтӀысагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысагъэнтэкъым | укъэтӀысагъэнтэкъым | къэтӀысагъэнтэкъым | дыкъэтӀысагъэнтэкъым | фыкъэтӀысагъэнтэкъым | къэтӀысагъэнтэкъым |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысагъэн | укъэтӀысагъэн | къэтӀысагъэн | дыкъэтӀысагъэн | фыкъэтӀысагъэн | къэтӀысагъэн |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысагъэнкъэ | укъэтӀысагъэнкъэ | къэтӀысагъэнкъэ | дыкъэтӀысагъэнкъэ | фыкъэтӀысагъэнкъэ | къэтӀысагъэнкъэ |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысагъэнт | укъэтӀысагъэнт | къэтӀысагъэнт | дыкъэтӀысагъэнт | фыкъэтӀысагъэнт | къэтӀысагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысагъэнтэкъэ | укъэтӀысагъэнтэкъэ | къэтӀысагъэнтэкъэ | дыкъэтӀысагъэнтэкъэ | фыкъэтӀысагъэнтэкъэ | къэтӀысагъэнтэкъэ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысагъэнтӀыс | укъэтӀысагъэнтӀыс | къэтӀысагъэнтӀыс | дыкъэтӀысагъэнтӀыс | фыкъэтӀысагъэнтӀыс | къэтӀысагъэнтӀыс |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысагъэнукъым | укъэтӀысагъэнукъым | къэтӀысагъэнукъым | дыкъэтӀысагъэнукъым | фыкъэтӀысагъэнукъым | къэтӀысагъэнукъым |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысагъэнут | укъэтӀысагъэнут | къэтӀысагъэнут | дыкъэтӀысагъэнут | фыкъэтӀысагъэнут | къэтӀысагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысагъэнутэкъым | укъэтӀысагъэнутэкъым | къэтӀысагъэнутэкъым | дыкъэтӀысагъэнутэкъым | фыкъэтӀысагъэнутэкъым | къэтӀысагъэнутэкъым |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысагъэну | укъэтӀысагъэну | къэтӀысагъэну | дыкъэтӀысагъэну | фыкъэтӀысагъэну | къэтӀысагъэну |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысагъэнукъэ | укъэтӀысагъэнукъэ | къэтӀысагъэнукъэ | дыкъэтӀысагъэнукъэ | фыкъэтӀысагъэнукъэ | къэтӀысагъэнукъэ |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысагъэнут | укъэтӀысагъэнут | къэтӀысагъэнут | дыкъэтӀысагъэнут | фыкъэтӀысагъэнут | къэтӀысагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысагъэнутэкъэ | укъэтӀысагъэнутэкъэ | къэтӀысагъэнутэкъэ | дыкъэтӀысагъэнутэкъэ | фыкъэтӀысагъэнутэкъэ | къэтӀысагъэнутэкъэ |
Причастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
Зылэжь (субъектнэ) причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэтӀыс | укъэтӀыс | къэтӀыс | дыкъэтӀыс | фыкъэтӀыс | къэтӀыс(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмытӀыс | укъэмытӀыс | къэмытӀыс | дыкъэмытӀыс | фыкъэмытӀыс | къэмытӀыс(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэтӀыса | укъэтӀыса | къэтӀыса | дыкъэтӀыса | фыкъэтӀыса | къэтӀыса(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмытӀыса | укъэмытӀыса | къэмытӀыса | дыкъэмытӀыса | фыкъэмытӀыса | къэмытӀыса(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэтӀысыгъа | укъэтӀысыгъа | къэтӀысыгъа | дыкъэтӀысыгъа | фыкъэтӀысыгъа | къэтӀысыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмытӀысыгъа | укъэмытӀысыгъа | къэмытӀысыгъа | дыкъэмытӀысыгъа | фыкъэмытӀысыгъа | къэмытӀысыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэтӀысын | укъэтӀысын | къэтӀысын | дыкъэтӀысын | фыкъэтӀысын | къэтӀысын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмытӀысын | укъэмытӀысын | къэмытӀысын | дыкъэмытӀысын | фыкъэмытӀысын | къэмытӀысын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэтӀысыну | укъэтӀысыну | къэтӀысыну | дыкъэтӀысыну | фыкъэтӀысыну | къэтӀысыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмытӀысыну | укъэмытӀысыну | къэмытӀысыну | дыкъэмытӀысыну | фыкъэмытӀысыну | къэмытӀысыну(хэ) |
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрытӀыс | укъызэрытӀыс | къызэрытӀыс | дыкъызэрытӀыс | фыкъызэрытӀыс | къызэрытӀыс(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымытӀыс | укъызэрымытӀыс | къызэрымытӀыс | дыкъызэрымытӀыс | фыкъызэрымытӀыс | къызэрымытӀыс(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрытӀыса | укъызэрытӀыса | къызэрытӀыса | дыкъызэрытӀыса | фыкъызэрытӀыса | къызэрытӀыса(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымытӀыса | укъызэрымытӀыса | къызэрымытӀыса | дыкъызэрымытӀыса | фыкъызэрымытӀыса | къызэрымытӀыса(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрытӀысыгъа | укъызэрытӀысыгъа | къызэрытӀысыгъа | дыкъызэрытӀысыгъа | фыкъызэрытӀысыгъа | къызэрытӀысыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымытӀысыгъа | укъызэрымытӀысыгъа | къызэрымытӀысыгъа | дыкъызэрымытӀысыгъа | фыкъызэрымытӀысыгъа | къызэрымытӀысыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрытӀысын | укъызэрытӀысын | къызэрытӀысын | дыкъызэрытӀысын | фыкъызэрытӀысын | къызэрытӀысын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымытӀысын | укъызэрымытӀысын | къызэрымытӀысын | дыкъызэрымытӀысын | фыкъызэрымытӀысын | къызэрымытӀысын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрытӀысыну | укъызэрытӀысыну | къызэрытӀысыну | дыкъызэрытӀысыну | фыкъызэрытӀысыну | къызэрытӀысыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымытӀысыну | укъызэрымытӀысыну | къызэрымытӀысыну | дыкъызэрымытӀысыну | фыкъызэрымытӀысыну | къызэрымытӀысыну(хэ) |
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщытӀыс | укъыщытӀыс | къыщытӀыс | дыкъыщытӀыс | фыкъыщытӀыс | къыщытӀыс(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымытӀыс | укъыщымытӀыс | къыщымытӀыс | дыкъыщымытӀыс | фыкъыщымытӀыс | къыщымытӀыс(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщытӀыса | укъыщытӀыса | къыщытӀыса | дыкъыщытӀыса | фыкъыщытӀыса | къыщытӀыса(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымытӀыса | укъыщымытӀыса | къыщымытӀыса | дыкъыщымытӀыса | фыкъыщымытӀыса | къыщымытӀыса(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщытӀысыгъа | укъыщытӀысыгъа | къыщытӀысыгъа | дыкъыщытӀысыгъа | фыкъыщытӀысыгъа | къыщытӀысыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымытӀысыгъа | укъыщымытӀысыгъа | къыщымытӀысыгъа | дыкъыщымытӀысыгъа | фыкъыщымытӀысыгъа | къыщымытӀысыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщытӀысын | укъыщытӀысын | къыщытӀысын | дыкъыщытӀысын | фыкъыщытӀысын | къыщытӀысын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымытӀысын | укъыщымытӀысын | къыщымытӀысын | дыкъыщымытӀысын | фыкъыщымытӀысын | къыщымытӀысын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщытӀысыну | укъыщытӀысыну | къыщытӀысыну | дыкъыщытӀысыну | фыкъыщытӀысыну | къыщытӀысыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымытӀысыну | укъыщымытӀысыну | къыщымытӀысыну | дыкъыщымытӀысыну | фыкъыщымытӀысыну | къыщымытӀысыну(хэ) |
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэтӀыс | укъыздэтӀыс | къыздэтӀыс | дыкъыздэтӀыс | фыкъыздэтӀыс | къыздэтӀыс(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмытӀыс | укъыздэмытӀыс | къыздэмытӀыс | дыкъыздэмытӀыс | фыкъыздэмытӀыс | къыздэмытӀыс(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэтӀыса | укъыздэтӀыса | къыздэтӀыса | дыкъыздэтӀыса | фыкъыздэтӀыса | къыздэтӀыса(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмытӀыса | укъыздэмытӀыса | къыздэмытӀыса | дыкъыздэмытӀыса | фыкъыздэмытӀыса | къыздэмытӀыса(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэтӀысыгъа | укъыздэтӀысыгъа | къыздэтӀысыгъа | дыкъыздэтӀысыгъа | фыкъыздэтӀысыгъа | къыздэтӀысыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмытӀысыгъа | укъыздэмытӀысыгъа | къыздэмытӀысыгъа | дыкъыздэмытӀысыгъа | фыкъыздэмытӀысыгъа | къыздэмытӀысыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэтӀысын | укъыздэтӀысын | къыздэтӀысын | дыкъыздэтӀысын | фыкъыздэтӀысын | къыздэтӀысын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмытӀысын | укъыздэмытӀысын | къыздэмытӀысын | дыкъыздэмытӀысын | фыкъыздэмытӀысын | къыздэмытӀысын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэтӀысыну | укъыздэтӀысыну | къыздэтӀысыну | дыкъыздэтӀысыну | фыкъыздэтӀысыну | къыздэтӀысыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмытӀысыну | укъыздэмытӀысыну | къыздэмытӀысыну | дыкъыздэмытӀысыну | фыкъыздэмытӀысыну | къыздэмытӀысыну(хэ) |
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэтӀыс | укъыщӀэтӀыс | къыщӀэтӀыс | дыкъыщӀэтӀыс | фыкъыщӀэтӀыс | къыщӀэтӀыс(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмытӀыс | укъыщӀэмытӀыс | къыщӀэмытӀыс | дыкъыщӀэмытӀыс | фыкъыщӀэмытӀыс | къыщӀэмытӀыс(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэтӀыса | укъыщӀэтӀысӀэтӀыса | къыщӀэтӀыса | дыкъыщӀэтӀыса | фыкъыщӀэтӀыса | къыщӀэтӀыса(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмытӀыса | укъыщӀэмытӀыса | къыщӀэмытӀыса | дыкъыщӀэмытӀыса | фыкъыщӀэмытӀыса | къыщӀэмытӀыса(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэтӀысыгъа | укъыщӀэтӀысыгъа | къыщӀэтӀысыгъа | дыкъыщӀэтӀысыгъа | фыкъыщӀэтӀысыгъа | къыщӀэтӀысыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмытӀысыгъа | укъыщӀэмытӀысыгъа | къыщӀэмытӀысыгъа | дыкъыщӀэмытӀысыгъа | фыкъыщӀэмытӀысыгъа | къыщӀэмытӀысыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэтӀысын | укъыщӀэтӀысын | къыщӀэтӀысын | дыкъыщӀэтӀысын | фыкъыщӀэтӀысын | къыщӀэтӀысын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмытӀысын | укъыщӀэмытӀысын | къыщӀэмытӀысын | дыкъыщӀэмытӀысын | фыкъыщӀэмытӀысын | къыщӀэмытӀысын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэтӀысыну | укъыщӀэтӀысыну | къыщӀэтӀысыну | дыкъыщӀэтӀысыну | фыкъыщӀэтӀысыну | къыщӀэтӀысыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмытӀысыну | укъыщӀэмытӀысыну | къыщӀэмытӀысыну | дыкъыщӀэмытӀысыну | фыкъыщӀэмытӀысыну | къыщӀэмытӀысыну(хэ) |
Деепричастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэтӀысу | укъэтӀысу | къэтӀысу | дыкъэтӀысу | фыкъэтӀысу | къэтӀыс(хэ)у |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмытӀысу | укъэмытӀысу | къэмытӀысу | дыкъэмытӀысу | фыкъэмытӀысу | къэмытӀыс(хэ)у |
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэтӀысауэ | укъэтӀысауэ | къэтӀысауэ | дыкъэтӀысауэ | фыкъэтӀысауэ | къэтӀысауэ / къэтӀысахэу |
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмытӀысауэ | укъэмытӀысауэ | къэмытӀысауэ | дыкъэмытӀысауэ | фыкъэмытӀысауэ | къэмытӀысауэ / къэмытӀысахэу |
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | сыкъэтӀысурэ | укъэтӀысурэ | къэтӀысурэ | дыкъэтӀысурэ | фыкъэтӀысурэ | къэтӀыс(хэ)урэ |
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | сыкъэмытӀысурэ | укъэмытӀысурэ | къэмытӀысурэ | дыкъэмытӀысурэ | фыкъэмытӀысурэ | къэмытӀыс(хэ)урэ |
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [тӀыс] | [тӀыс]ыр | -- | [тӀыс]хэр |
Эргативнэ: | [тӀыс] | [тӀыс]ым | -- | [тӀыс]хэм |
Послеложнэ: | [тӀыс]кӀэ | [тӀыс]ымкӀэ | [тӀыс]хэкӀэ | [тӀыс]хэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [тӀыс]у | [тӀыс]ырауэ | [тӀыс]хэу | [тӀыс]хэрауэ |
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [тӀыс]а | [тӀыс]ар | -- | [тӀыс]ахэр |
Эргативнэ: | [тӀыс]а | [тӀыс]ам | -- | [тӀыс]ахэм |
Послеложнэ: | [тӀыс]акӀэ | [тӀыс]амкӀэ | [тӀыс]ахэкӀэ | [тӀыс]ахэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [тӀыс]ауэ | [тӀыс]арауэ | [тӀыс]ахэу | [тӀыс]ахэрауэ |
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [тӀыс]ын | [тӀыс]ыныр | -- | [тӀыс]ынхэр |
Эргативнэ: | [тӀыс]ын | [тӀыс]ыным | -- | [тӀыс]ынхэм |
Послеложнэ: | [тӀыс]ынкӀэ | [тӀыс]ынымкӀэ | [тӀыс]ынхэкӀэ | [тӀыс]ынхэмкӀэ |
'Обстоятельственнэ: | [тӀыс]ыну | [тӀыс]ынырауэ | [тӀыс]ынхэу | [тӀыс]ынхэрауэ |
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [тӀыс]ыну | [тӀыс]ынур | -- | [тӀыс]ынухэр |
Эргативнэ: | [тӀыс]ыну | [тӀыс]ынум | -- | [тӀыс]ынухэм |
Послеложнэ: | [тӀыс]ынукӀэ | [тӀыс]ынумкӀэ | [тӀыс]ынухэкӀэ | [тӀыс]ынухэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [тӀыс]ынууэ | [тӀыс]ынурауэ | [тӀыс]ынухэу | [тӀыс]ынухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- КъыбгъэдэтӀысхьэн, къыбгъурытӀысхьэн, гъунэгъуу къетӀысэхын.
- Хьэуам хэт гуэр щӀылъэм къытетӀысхьэн, къетӀысэхын.
- КъэӀэпхъуэу хэщӀапӀэ щӀын, лъапсэ ухуэн.
- КъызэфӀэтӀысхьэн.
ЩАПХЪЭХЭР
- — КъэтӀыс мы си бгъум деж, — жиӀащ Мэжид, тӀысыпӀэ зытесым адэкӀэ кӀуатэурэ. Ӏуащхьэмахуэ, журнал (художественный)
- Къэбэрдейм и къухьэпӀэ лъэныкъуэмкӀэ къэтӀысахэщ беслъэнейхэр. Къэбэрдейм и историе
- Лусэ, а Лусэ, къыздэӀэпыкъут сыкъэтӀысыну! Къэбэрдей, альманах
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Кхъухьлъатэр къэтӀысащ.
- Бгъэр къэтӀысащ.
- Сабийр къотӀыс.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- къэтӏысын: 1. sit down (here, beside sb, next to sb) 2. land, descend to the ground 3. settle down (nearby) 4. sit up (about sb lying down)
- Кхъухьлъатэр къэтӀысащ: the plane landed
- Бгъэр къэтӀысащ: the eagle landed
- Сабийр къотӀыс: the child sat up (from a lying position).
УРЫСЫБЗЭ
- къэтӏысын: 1. сесть (сюда, поблизости, рядом) 2. приземлиться, опуститься на землю 3. поселиться, обосноваться (поблизости) 4. сесть (о лежачем)
- Кхъухьлъатэр къэтӀысащ: самолет приземлился.
- Бгъэр къэтӀысащ: орёл опустился на землю
- Сабийр къотӀыс: ребенок сел (из лежачего положения)
БИБЛИОГРАФИЕ