къэтӏысыжын
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [qʹɐtʹǝsǝ'ᶎǝn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- къэ- + [тӀыс] + -ы + -ж + -ы + -н
СПРЯЖЕНЭ зэгъэзэхуэжын
Глагол лъэмыӏэс "къэтӏысыжын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар) | |
---|---|
щыӀэныгъэ: | къэтӀысыжын |
щымыӀэныгъэ: | къэмытӀысыжын |
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжын | укъэтӀысыжын | къэтӀысыжын | дыкъэтӀысыжын | фыкъэтӀысыжын | къэтӀысыжын(хэ) |
щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысыжын | укъэмытӀысыжын | къэмытӀысыжын | дыкъэмытӀысыжын | фыкъэмытӀысыжын | къэмытӀысыжын(хэ) |
унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
---|---|---|
щыӀэныгъэ: | къэтӀысыж! | фыкъэтӀысыж! |
щымыӀэныгъэ: | укъэмытӀысыж! | фыкъэмытӀысыж! |
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъретӀысыж | укъретӀысыж | къретӀысыж | дыкъретӀысыж | фыкъретӀысыж | къретӀысыж |
щымыӀэныгъэ: | сыкъремытӀысыж | укъремытӀысыж | къремытӀысыж | дыкъремытӀысыж | фыкъремытӀысыж | къремытӀысыж |
ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъотӀысыж(ыр) | укъотӀысыж(ыр) | къотӀысыж(ыр) | дыкъотӀысыж(ыр) | фыкъотӀысыж(ыр) | къотӀысыж(хэ)(р) |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжыркъым | укъэтӀысыжыркъым | къэтӀысыжыркъым | дыкъэтӀысыжыркъым | фыкъэтӀысыжыркъым | къэтӀысыжы(хэ)ркъым |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыж(ыр)т | укъэтӀысыж(ыр)т | къэтӀысыж(ыр)т | дыкъэтӀысыж(ыр)т | фыкъэтӀысыж(ыр)т | къэтӀысыж(ыр)т / къэтӀысыжхэ(р)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыж(ыр)тэкъым | укъэтӀысыж(ыр)тэкъым | къэтӀысыж(ыр)тэкъым | дыкъэтӀысыж(ыр)тэкъым | фыкъэтӀысыж(ыр)тэкъым | къэтӀысыж(ыр)тэкъым / къэтӀысыжхэ(р)тэкъым |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжащ | укъэтӀысыжащ | къэтӀысыжащ | дыкъэтӀысыжащ | фыкъэтӀысыжащ | къэтӀысыжа(хэ)щ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжакъым | укъэтӀысыжакъым | къэтӀысыжакъым | дыкъэтӀысыжакъым | фыкъэтӀысыжакъым | къэтӀысыжа(хэ)къым |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжат | укъэтӀысыжат | къэтӀысыжат | дыкъэтӀысыжат | фыкъэтӀысыжат | къэтӀысыжа(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжатэкъым | укъэтӀысыжатэкъым | къэтӀысыжатэкъым | дыкъэтӀысыжатэкъым | фыкъэтӀысыжатэкъым | къэтӀысыжа(хэ)тэкъым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжыгъащ | укъэтӀысыжыгъащ | къэтӀысыжыгъащ | дыкъэтӀысыжыгъащ | фыкъэтӀысыжыгъащ | къэтӀысыжыгъа(хэ)щ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжыгъакъым | укъэтӀысыжыгъакъым | къэтӀысыжыгъакъым | дыкъэтӀысыжыгъакъым | фыкъэтӀысыжыгъакъым | къэтӀысыжыгъа(хэ)къым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжыгъат | укъэтӀысыжыгъат | къэтӀысыжыгъат | дыкъэтӀысыжыгъат | фыкъэтӀысыжыгъат | къэтӀысыжыгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжыгъатэкъым | укъэтӀысыжыгъатэкъым | къэтӀысыжыгъатэкъым | дыкъэтӀысыжыгъатэкъым | фыкъэтӀысыжыгъатэкъым | къэтӀысыжыгъа(хэ)тэкъым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжщ | укъэтӀысыжщ | къэтӀысыжщ | дыкъэтӀысыжщ | фыкъэтӀысыжщ | къэтӀысыж(хэ)щ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжкъым | укъэтӀысыжкъым | къэтӀысыжкъым | дыкъэтӀысыжкъым | фыкъэтӀысыжкъым | къэтӀысыж(хэ)къым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжт | укъэтӀысыжт | къэтӀысыжт | дыкъэтӀысыжт | фыкъэтӀысыжт | къэтӀысыж(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжтэкъым | укъэтӀысыжтэкъым | къэтӀысыжтэкъым | дыкъэтӀысыжтэкъым | фыкъэтӀысыжтэкъым | къэтӀысыж(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжынщ | укъэтӀысыжынщ | къэтӀысыжынщ | дыкъэтӀысыжынщ | фыкъэтӀысыжынщ | къэтӀысыжын(хэ)щ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжынкъым | укъэтӀысыжынкъым | къэтӀысыжынкъым | дыкъэтӀысыжынкъым | фыкъэтӀысыжынкъым | къэтӀысыжын(хэ)къым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжынущ | укъэтӀысыжынущ | къэтӀысыжынущ | дыкъэтӀысыжынущ | фыкъэтӀысыжынущ | къэтӀысыжыну(хэ)щ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжынукъым | укъэтӀысыжынукъым | къэтӀысыжынукъым | дыкъэтӀысыжынукъым | фыкъэтӀысыжынукъым | къэтӀысыжыну(хэ)къым |
ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжрэ | укъэтӀысыжрэ | къэтӀысыжрэ | дыкъэтӀысыжрэ | фыкъэтӀысыжрэ | къэтӀысыж(хэ)рэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжыркъэ | укъэтӀысыжыркъэ | къэтӀысыжыркъэ | дыкъэтӀысыжыркъэ | фыкъэтӀысыжыркъэ | къэтӀысыжыркъэ / къэтӀысыжхэркъэ |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыж(ыр)т | укъэтӀысыж(ыр)т | къэтӀысыж(ыр)т | дыкъэтӀысыж(ыр)т | фыкъэтӀысыж(ыр)т | къэтӀысыж(ыр)т / къэтӀысыжхэ(р)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыж(ыр)тэкъэ | укъэтӀысыж(ыр)тэкъэ | къэтӀысыж(ыр)тэкъэ | дыкъэтӀысыж(ыр)тэкъэ | фыкъэтӀысыж(ыр)тэкъэ | къэтӀысыж(ыр)тэкъэ / къэтӀысыжхэ(р)тэкъэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжа | укъэтӀысыжа | къэтӀысыжа | дыкъэтӀысыжа | фыкъэтӀысыжа | къэтӀысыжа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжакъэ | укъэтӀысыжакъэ | къэтӀысыжакъэ | дыкъэтӀысыжакъэ | фыкъэтӀысыжакъэ | къэтӀысыжа(хэ)къэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжат | укъэтӀысыжат | къэтӀысыжат | дыкъэтӀысыжат | фыкъэтӀысыжат | къэтӀысыжа(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжатэкъэ | укъэтӀысыжатэкъэ | къэтӀысыжатэкъэ | дыкъэтӀысыжатэкъэ | фыкъэтӀысыжатэкъэ | къэтӀысыжа(хэ)тэкъэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжыгъа | укъэтӀысыжыгъа | къэтӀысыжыгъа | дыкъэтӀысыжыгъа | фыкъэтӀысыжыгъа | къэтӀысыжыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжыгъакъэ | укъэтӀысыжыгъакъэ | къэтӀысыжыгъакъэ | дыкъэтӀысыжыгъакъэ | фыкъэтӀысыжыгъакъэ | къэтӀысыжыгъа(хэ)къэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжыгъат | укъэтӀысыжыгъат | къэтӀысыжыгъат | дыкъэтӀысыжыгъат | фыкъэтӀысыжыгъат | къэтӀысыжыгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжыгъатэкъэ | укъэтӀысыжыгъатэкъэ | къэтӀысыжыгъатэкъэ | дыкъэтӀысыжыгъатэкъэ | фыкъэтӀысыжыгъатэкъэ | къэтӀысыжыгъа(хэ)тэкъэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыж | укъэтӀысыж | къэтӀысыж | дыкъэтӀысыж | фыкъэтӀысыж | къэтӀысыж(хэ) |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжкъэ | укъэтӀысыжкъэ | къэтӀысыжкъэ | дыкъэтӀысыжкъэ | фыкъэтӀысыжкъэ | къэтӀысыж(хэ)къэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжт | укъэтӀысыжт | къэтӀысыжт | дыкъэтӀысыжт | фыкъэтӀысыжт | къэтӀысыж(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжтэкъэ | укъэтӀысыжтэкъэ | къэтӀысыжтэкъэ | дыкъэтӀысыжтэкъэ | фыкъэтӀысыжтэкъэ | къэтӀысыж(хэ)тэкъэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжын | укъэтӀысыжын | къэтӀысыжын | дыкъэтӀысыжын | фыкъэтӀысыжын | къэтӀысыжын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжынкъэ | укъэтӀысыжынкъэ | къэтӀысыжынкъэ | дыкъэтӀысыжынкъэ | фыкъэтӀысыжынкъэ | къэтӀысыжын(хэ)къэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжыну | укъэтӀысыжыну | къэтӀысыжыну | дыкъэтӀысыжыну | фыкъэтӀысыжыну | къэтӀысыжыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжынукъэ | укъэтӀысыжынукъэ | къэтӀысыжынукъэ | дыкъэтӀысыжынукъэ | фыкъэтӀысыжынукъэ | къэтӀысыжыну(хэ)къэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжмэ | укъэтӀысыжмэ | къэтӀысыжмэ | дыкъэтӀысыжмэ | фыкъэтӀысыжмэ | къэтӀысыж(хэ)мэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысыжмэ | укъэмытӀысыжмэ | къэмытӀысыжмэ | дыкъэмытӀысыжмэ | фыкъэмытӀысыжмэ | къэмытӀысыж(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжамэ | укъэтӀысыжамэ | къэ{{{псалъэпкъ2}}}амэ | дыкъэтӀысыжамэ | фыкъэтӀысыжамэ | къэтӀысыжа(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысыжамэ | укъэмытӀысыжамэ | къэмытӀысыжамэ | дыкъэмытӀысыжамэ | фыкъэмытӀысыжамэ | къэмытӀысыжа(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжыгъамэ | укъэтӀысыжыгъамэ | къэтӀысыжыгъамэ | дыкъэтӀысыжыгъамэ | фыкъэтӀысыжыгъамэ | къэтӀысыжыгъа(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысыжыгъамэ | укъэмытӀысыжыгъамэ | къэмытӀысыжыгъамэ | дыкъэмытӀысыжыгъамэ | фыкъэмытӀысыжыгъамэ | къэмытӀысыжыгъа(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжынмэ | укъэтӀысыжынмэ | къэтӀысыжынмэ | дыкъэтӀысыжынмэ | фыкъэтӀысыжынмэ | къэтӀысыжын(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысыжынмэ | укъэмытӀысыжынмэ | къэмытӀысыжынмэ | дыкъэмытӀысыжынмэ | фыкъэмытӀысыжынмэ | къэмытӀысыжын(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжынумэ | укъэтӀысыжынумэ | къэтӀысыжынумэ | дыкъэтӀысыжынумэ | фыкъэтӀысыжынумэ | къэтӀысыжыну(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысыжынумэ | укъэмытӀысыжынумэ | къэмытӀысыжынумэ | дыкъэмытӀысыжынумэ | фыкъэмытӀысыжынумэ | къэмытӀысыжыну(хэ)мэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжтэмэ | укъэтӀысыжтэмэ | къэтӀысыжтэмэ | дыкъэтӀысыжтэмэ | фыкъэтӀысыжтэмэ | къэтӀысыж(хэ)тэмэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысыжтэмэ | укъэмытӀысыжтэмэ | къэмытӀысыжтэмэ | дыкъэмытӀысыжтэмэ | фыкъэмытӀысыжтэмэ | къэмытӀысыж(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжатэмэ | укъэтӀысыжатэмэ | къэтӀысыжатэмэ | дыкъэтӀысыжатэмэ | фыкъэтӀысыжатэмэ | къэтӀысыжа(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысыжатэмэ | укъэмытӀысыжатэмэ | къэмытӀысыжатэмэ | дыкъэмытӀысыжатэмэ | фыкъэмытӀысыжатэмэ | къэмытӀысыжа(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжыгъатэмэ | укъэтӀысыжыгъатэмэ | къэтӀысыжыгъатэмэ | дыкъэтӀысыжыгъатэмэ | фыкъэтӀысыжыгъатэмэ | къэтӀысыжыгъа(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысыжыгъатэмэ | укъэмытӀысыжыгъатэмэ | къэмытӀысыжыгъатэмэ | дыкъэмытӀысыжыгъатэмэ | фыкъэмытӀысыжыгъатэмэ | къэмытӀысыжыгъа(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжынтэмэ | укъэтӀысыжынтэмэ | къэтӀысыжынтэмэ | дыкъэтӀысыжынтэмэ | фыкъэтӀысыжынтэмэ | къэтӀысыжын(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысыжынтэмэ | укъэмытӀысыжынтэмэ | къэмытӀысыжынтэмэ | дыкъэмытӀысыжынтэмэ | фыкъэмытӀысыжынтэмэ | къэмытӀысыжын(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжынутэмэ | укъэтӀысыжынутэмэ | къэтӀысыжынутэмэ | дыкъэтӀысыжынутэмэ | фыкъэтӀысыжынутэмэ | къэтӀысыжыну(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысыжынутэмэ | укъэмытӀысыжынутэмэ | къэмытӀысыжынутэмэ | дыкъэмытӀысыжынутэмэ | фыкъэмытӀысыжынутэмэ | къэмытӀысыжыну(хэ)тэмэ |
сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжынт | укъэтӀысыжынт | къэтӀысыжынт | дыкъэтӀысыжынт | фыкъэтӀысыжынт | къэтӀысыжын(хэ)т |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжынтэкъым | укъэтӀысыжынтэкъым | къэтӀысыжынтэкъым | дыкъэтӀысыжынтэкъым | фыкъэтӀысыжынтэкъым | къэтӀысыжын(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжынут | укъэтӀысыжынут | къэтӀысыжынут | дыкъэтӀысыжынут | фыкъэтӀысыжынут | къэтӀысыжыну(хэ)т |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжынутэкъым | укъэтӀысыжынутэкъым | къэтӀысыжынутэкъым | дыкъэтӀысыжынутэкъым | фыкъэтӀысыжынутэкъым | къэтӀысыжыну(хэ)тэкъым |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжми | укъэтӀысыжми | къэтӀысыжми | дыкъэтӀысыжми | фыкъэтӀысыжми | къэтӀысыж(хэ)ми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысыжми | укъэмытӀысыжми | къэмытӀысыжми | дыкъэмытӀысыжми | фыкъэмытӀысыжми | къэмытӀысыж(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжами | укъэтӀысыжами | къэтӀысыжами | дыкъэтӀысыжами | фыкъэтӀысыжами | къэтӀысыжа(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысыжами | укъэмытӀысыжами | къэмытӀысыжами | дыкъэмытӀысыжами | фыкъэмытӀысыжами | къэмытӀысыжа(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжыгъами | укъэтӀысыжыгъами | къэтӀысыжыгъами | дыкъэтӀысыжыгъами | фыкъэтӀысыжыгъами | къэтӀысыжыгъа(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысыжыгъами | укъэмытӀысыжыгъами | къэмытӀысыжыгъами | дыкъэмытӀысыжыгъами | фыкъэмытӀысыжыгъами | къэмытӀысыжыгъа(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжынми | укъэтӀысыжынми | къэтӀысыжынми | дыкъэтӀысыжынми | фыкъэтӀысыжынми | къэтӀысыжын(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысыжынми | укъэмытӀысыжынми | къэмытӀысыжынми | дыкъэмытӀысыжынми | фыкъэмытӀысыжынми | къэмытӀысыжын(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжынуми | укъэтӀысыжынуми | къэтӀысыжынуми | дыкъэтӀысыжынуми | фыкъэтӀысыжынуми | къэтӀысыжыну(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысыжынуми | укъэмытӀысыжынуми | къэмытӀысыжынуми | дыкъэмытӀысыжынуми | фыкъэмытӀысыжынуми | къэмытӀысыжыну(хэ)ми |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжтэми | укъэтӀысыжтэми | къэтӀысыжтэми | дыкъэтӀысыжтэми | фыкъэтӀысыжтэми | къэтӀысыж(хэ)тэми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысыжтэми | укъэмытӀысыжтэми | къэмытӀысыжтэми | дыкъэмытӀысыжтэми | фыкъэмытӀысыжтэми | къэмытӀысыж(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжатэми | укъэтӀысыжатэми | къэтӀысыжатэми | дыкъэтӀысыжатэми | фыкъэтӀысыжатэми | къэтӀысыжа(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысыжатэми | укъэмытӀысыжатэми | къэмытӀысыжатэми | дыкъэмытӀысыжатэми | фыкъэмытӀысыжатэми | къэмытӀысыжа(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжыгъатэми | укъэтӀысыжыгъатэми | къэтӀысыжыгъатэми | дыкъэтӀысыжыгъатэми | фыкъэтӀысыжыгъатэми | къэтӀысыжыгъа(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысыжыгъатэми | укъэмытӀысыжыгъатэми | къэмытӀысыжыгъатэми | дыкъэмытӀысыжыгъатэми | фыкъэмытӀысыжыгъатэми | къэмытӀысыжыгъа(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжынтэми | укъэтӀысыжынтэми | къэтӀысыжынтэми | дыкъэтӀысыжынтэми | фыкъэтӀысыжынтэми | къэтӀысыжын(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысыжынтэми | укъэмытӀысыжынтэми | къэмытӀысыжынтэми | дыкъэмытӀысыжынтэми | фыкъэмытӀысыжынтэми | къэмытӀысыжын(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжынутэми | укъэтӀысыжынутэми | къэтӀысыжынутэми | дыкъэтӀысыжынутэми | фыкъэтӀысыжынутэми | къэтӀысыжыну(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысыжынутэми | укъэмытӀысыжынутэми | къэмытӀысыжынутэми | дыкъэмытӀысыжынутэми | фыкъэмытӀысыжынутэми | къэмытӀысыжыну(хэ)тэми |
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжаи | укъэтӀысыжаи | къэтӀысыжаи | дыкъэтӀысыжаи | фыкъэтӀысыжаи | къэтӀысыжаи |
щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысыжаи | укъэмытӀысыжаи | къэмытӀысыжаи | дыкъэмытӀысыжаи | фыкъэмытӀысыжаи | къэмытӀысыжаи |
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжащэрэт | укъэтӀысыжащэрэт | къэтӀысыжащэрэт | дыкъэтӀысыжащэрэт | фыкъэтӀысыжащэрэт | къэтӀысыжащэрэт |
щымыӀэныгъэ: | сыкъэмытӀысыжащэрэт | укъэмытӀысыжащэрэт | къэмытӀысыжащэрэт | дыкъэмытӀысыжащэрэт | фыкъэмытӀысыжащэрэт | къэмытӀысыжащэрэт |
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжагъэнщ | укъэтӀысыжагъэнщ | къэтӀысыжагъэнщ | дыкъэтӀысыжагъэнщ | фыкъэтӀысыжагъэнщ | къэтӀысыжагъэнщ |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжагъэнкъым | укъэтӀысыжагъэнкъым | къэтӀысыжагъэнкъым | дыкъэтӀысыжагъэнкъым | фыкъэтӀысыжагъэнкъым | къэтӀысыжагъэнкъым |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжагъэнт | укъэтӀысыжагъэнт | къэтӀысыжагъэнт | дыкъэтӀысыжагъэнт | фыкъэтӀысыжагъэнт | къэтӀысыжагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжагъэнтэкъым | укъэтӀысыжагъэнтэкъым | къэтӀысыжагъэнтэкъым | дыкъэтӀысыжагъэнтэкъым | фыкъэтӀысыжагъэнтэкъым | къэтӀысыжагъэнтэкъым |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжагъэн | укъэтӀысыжагъэн | къэтӀысыжагъэн | дыкъэтӀысыжагъэн | фыкъэтӀысыжагъэн | къэтӀысыжагъэн |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжагъэнкъэ | укъэтӀысыжагъэнкъэ | къэтӀысыжагъэнкъэ | дыкъэтӀысыжагъэнкъэ | фыкъэтӀысыжагъэнкъэ | къэтӀысыжагъэнкъэ |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжагъэнт | укъэтӀысыжагъэнт | къэтӀысыжагъэнт | дыкъэтӀысыжагъэнт | фыкъэтӀысыжагъэнт | къэтӀысыжагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжагъэнтэкъэ | укъэтӀысыжагъэнтэкъэ | къэтӀысыжагъэнтэкъэ | дыкъэтӀысыжагъэнтэкъэ | фыкъэтӀысыжагъэнтэкъэ | къэтӀысыжагъэнтэкъэ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжагъэнтӀысыж | укъэтӀысыжагъэнтӀысыж | къэтӀысыжагъэнтӀысыж | дыкъэтӀысыжагъэнтӀысыж | фыкъэтӀысыжагъэнтӀысыж | къэтӀысыжагъэнтӀысыж |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжагъэнукъым | укъэтӀысыжагъэнукъым | къэтӀысыжагъэнукъым | дыкъэтӀысыжагъэнукъым | фыкъэтӀысыжагъэнукъым | къэтӀысыжагъэнукъым |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжагъэнут | укъэтӀысыжагъэнут | къэтӀысыжагъэнут | дыкъэтӀысыжагъэнут | фыкъэтӀысыжагъэнут | къэтӀысыжагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжагъэнутэкъым | укъэтӀысыжагъэнутэкъым | къэтӀысыжагъэнутэкъым | дыкъэтӀысыжагъэнутэкъым | фыкъэтӀысыжагъэнутэкъым | къэтӀысыжагъэнутэкъым |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжагъэну | укъэтӀысыжагъэну | къэтӀысыжагъэну | дыкъэтӀысыжагъэну | фыкъэтӀысыжагъэну | къэтӀысыжагъэну |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжагъэнукъэ | укъэтӀысыжагъэнукъэ | къэтӀысыжагъэнукъэ | дыкъэтӀысыжагъэнукъэ | фыкъэтӀысыжагъэнукъэ | къэтӀысыжагъэнукъэ |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжагъэнут | укъэтӀысыжагъэнут | къэтӀысыжагъэнут | дыкъэтӀысыжагъэнут | фыкъэтӀысыжагъэнут | къэтӀысыжагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэтӀысыжагъэнутэкъэ | укъэтӀысыжагъэнутэкъэ | къэтӀысыжагъэнутэкъэ | дыкъэтӀысыжагъэнутэкъэ | фыкъэтӀысыжагъэнутэкъэ | къэтӀысыжагъэнутэкъэ |
Причастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
Зылэжь (субъектнэ) причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэтӀысыж | укъэтӀысыж | къэтӀысыж | дыкъэтӀысыж | фыкъэтӀысыж | къэтӀысыж(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмытӀысыж | укъэмытӀысыж | къэмытӀысыж | дыкъэмытӀысыж | фыкъэмытӀысыж | къэмытӀысыж(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэтӀысыжа | укъэтӀысыжа | къэтӀысыжа | дыкъэтӀысыжа | фыкъэтӀысыжа | къэтӀысыжа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмытӀысыжа | укъэмытӀысыжа | къэмытӀысыжа | дыкъэмытӀысыжа | фыкъэмытӀысыжа | къэмытӀысыжа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэтӀысыжыгъа | укъэтӀысыжыгъа | къэтӀысыжыгъа | дыкъэтӀысыжыгъа | фыкъэтӀысыжыгъа | къэтӀысыжыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмытӀысыжыгъа | укъэмытӀысыжыгъа | къэмытӀысыжыгъа | дыкъэмытӀысыжыгъа | фыкъэмытӀысыжыгъа | къэмытӀысыжыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэтӀысыжын | укъэтӀысыжын | къэтӀысыжын | дыкъэтӀысыжын | фыкъэтӀысыжын | къэтӀысыжын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмытӀысыжын | укъэмытӀысыжын | къэмытӀысыжын | дыкъэмытӀысыжын | фыкъэмытӀысыжын | къэмытӀысыжын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэтӀысыжыну | укъэтӀысыжыну | къэтӀысыжыну | дыкъэтӀысыжыну | фыкъэтӀысыжыну | къэтӀысыжыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмытӀысыжыну | укъэмытӀысыжыну | къэмытӀысыжыну | дыкъэмытӀысыжыну | фыкъэмытӀысыжыну | къэмытӀысыжыну(хэ) |
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрытӀысыж | укъызэрытӀысыж | къызэрытӀысыж | дыкъызэрытӀысыж | фыкъызэрытӀысыж | къызэрытӀысыж(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымытӀысыж | укъызэрымытӀысыж | къызэрымытӀысыж | дыкъызэрымытӀысыж | фыкъызэрымытӀысыж | къызэрымытӀысыж(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрытӀысыжа | укъызэрытӀысыжа | къызэрытӀысыжа | дыкъызэрытӀысыжа | фыкъызэрытӀысыжа | къызэрытӀысыжа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымытӀысыжа | укъызэрымытӀысыжа | къызэрымытӀысыжа | дыкъызэрымытӀысыжа | фыкъызэрымытӀысыжа | къызэрымытӀысыжа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрытӀысыжыгъа | укъызэрытӀысыжыгъа | къызэрытӀысыжыгъа | дыкъызэрытӀысыжыгъа | фыкъызэрытӀысыжыгъа | къызэрытӀысыжыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымытӀысыжыгъа | укъызэрымытӀысыжыгъа | къызэрымытӀысыжыгъа | дыкъызэрымытӀысыжыгъа | фыкъызэрымытӀысыжыгъа | къызэрымытӀысыжыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрытӀысыжын | укъызэрытӀысыжын | къызэрытӀысыжын | дыкъызэрытӀысыжын | фыкъызэрытӀысыжын | къызэрытӀысыжын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымытӀысыжын | укъызэрымытӀысыжын | къызэрымытӀысыжын | дыкъызэрымытӀысыжын | фыкъызэрымытӀысыжын | къызэрымытӀысыжын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрытӀысыжыну | укъызэрытӀысыжыну | къызэрытӀысыжыну | дыкъызэрытӀысыжыну | фыкъызэрытӀысыжыну | къызэрытӀысыжыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымытӀысыжыну | укъызэрымытӀысыжыну | къызэрымытӀысыжыну | дыкъызэрымытӀысыжыну | фыкъызэрымытӀысыжыну | къызэрымытӀысыжыну(хэ) |
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщытӀысыж | укъыщытӀысыж | къыщытӀысыж | дыкъыщытӀысыж | фыкъыщытӀысыж | къыщытӀысыж(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымытӀысыж | укъыщымытӀысыж | къыщымытӀысыж | дыкъыщымытӀысыж | фыкъыщымытӀысыж | къыщымытӀысыж(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщытӀысыжа | укъыщытӀысыжа | къыщытӀысыжа | дыкъыщытӀысыжа | фыкъыщытӀысыжа | къыщытӀысыжа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымытӀысыжа | укъыщымытӀысыжа | къыщымытӀысыжа | дыкъыщымытӀысыжа | фыкъыщымытӀысыжа | къыщымытӀысыжа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщытӀысыжыгъа | укъыщытӀысыжыгъа | къыщытӀысыжыгъа | дыкъыщытӀысыжыгъа | фыкъыщытӀысыжыгъа | къыщытӀысыжыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымытӀысыжыгъа | укъыщымытӀысыжыгъа | къыщымытӀысыжыгъа | дыкъыщымытӀысыжыгъа | фыкъыщымытӀысыжыгъа | къыщымытӀысыжыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщытӀысыжын | укъыщытӀысыжын | къыщытӀысыжын | дыкъыщытӀысыжын | фыкъыщытӀысыжын | къыщытӀысыжын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымытӀысыжын | укъыщымытӀысыжын | къыщымытӀысыжын | дыкъыщымытӀысыжын | фыкъыщымытӀысыжын | къыщымытӀысыжын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщытӀысыжыну | укъыщытӀысыжыну | къыщытӀысыжыну | дыкъыщытӀысыжыну | фыкъыщытӀысыжыну | къыщытӀысыжыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымытӀысыжыну | укъыщымытӀысыжыну | къыщымытӀысыжыну | дыкъыщымытӀысыжыну | фыкъыщымытӀысыжыну | къыщымытӀысыжыну(хэ) |
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэтӀысыж | укъыздэтӀысыж | къыздэтӀысыж | дыкъыздэтӀысыж | фыкъыздэтӀысыж | къыздэтӀысыж(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмытӀысыж | укъыздэмытӀысыж | къыздэмытӀысыж | дыкъыздэмытӀысыж | фыкъыздэмытӀысыж | къыздэмытӀысыж(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэтӀысыжа | укъыздэтӀысыжа | къыздэтӀысыжа | дыкъыздэтӀысыжа | фыкъыздэтӀысыжа | къыздэтӀысыжа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмытӀысыжа | укъыздэмытӀысыжа | къыздэмытӀысыжа | дыкъыздэмытӀысыжа | фыкъыздэмытӀысыжа | къыздэмытӀысыжа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэтӀысыжыгъа | укъыздэтӀысыжыгъа | къыздэтӀысыжыгъа | дыкъыздэтӀысыжыгъа | фыкъыздэтӀысыжыгъа | къыздэтӀысыжыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмытӀысыжыгъа | укъыздэмытӀысыжыгъа | къыздэмытӀысыжыгъа | дыкъыздэмытӀысыжыгъа | фыкъыздэмытӀысыжыгъа | къыздэмытӀысыжыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэтӀысыжын | укъыздэтӀысыжын | къыздэтӀысыжын | дыкъыздэтӀысыжын | фыкъыздэтӀысыжын | къыздэтӀысыжын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмытӀысыжын | укъыздэмытӀысыжын | къыздэмытӀысыжын | дыкъыздэмытӀысыжын | фыкъыздэмытӀысыжын | къыздэмытӀысыжын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэтӀысыжыну | укъыздэтӀысыжыну | къыздэтӀысыжыну | дыкъыздэтӀысыжыну | фыкъыздэтӀысыжыну | къыздэтӀысыжыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмытӀысыжыну | укъыздэмытӀысыжыну | къыздэмытӀысыжыну | дыкъыздэмытӀысыжыну | фыкъыздэмытӀысыжыну | къыздэмытӀысыжыну(хэ) |
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэтӀысыж | укъыщӀэтӀысыж | къыщӀэтӀысыж | дыкъыщӀэтӀысыж | фыкъыщӀэтӀысыж | къыщӀэтӀысыж(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмытӀысыж | укъыщӀэмытӀысыж | къыщӀэмытӀысыж | дыкъыщӀэмытӀысыж | фыкъыщӀэмытӀысыж | къыщӀэмытӀысыж(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэтӀысыжа | укъыщӀэтӀысыжӀэтӀысыжа | къыщӀэтӀысыжа | дыкъыщӀэтӀысыжа | фыкъыщӀэтӀысыжа | къыщӀэтӀысыжа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмытӀысыжа | укъыщӀэмытӀысыжа | къыщӀэмытӀысыжа | дыкъыщӀэмытӀысыжа | фыкъыщӀэмытӀысыжа | къыщӀэмытӀысыжа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэтӀысыжыгъа | укъыщӀэтӀысыжыгъа | къыщӀэтӀысыжыгъа | дыкъыщӀэтӀысыжыгъа | фыкъыщӀэтӀысыжыгъа | къыщӀэтӀысыжыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмытӀысыжыгъа | укъыщӀэмытӀысыжыгъа | къыщӀэмытӀысыжыгъа | дыкъыщӀэмытӀысыжыгъа | фыкъыщӀэмытӀысыжыгъа | къыщӀэмытӀысыжыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэтӀысыжын | укъыщӀэтӀысыжын | къыщӀэтӀысыжын | дыкъыщӀэтӀысыжын | фыкъыщӀэтӀысыжын | къыщӀэтӀысыжын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмытӀысыжын | укъыщӀэмытӀысыжын | къыщӀэмытӀысыжын | дыкъыщӀэмытӀысыжын | фыкъыщӀэмытӀысыжын | къыщӀэмытӀысыжын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэтӀысыжыну | укъыщӀэтӀысыжыну | къыщӀэтӀысыжыну | дыкъыщӀэтӀысыжыну | фыкъыщӀэтӀысыжыну | къыщӀэтӀысыжыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмытӀысыжыну | укъыщӀэмытӀысыжыну | къыщӀэмытӀысыжыну | дыкъыщӀэмытӀысыжыну | фыкъыщӀэмытӀысыжыну | къыщӀэмытӀысыжыну(хэ) |
Деепричастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэтӀысыжу | укъэтӀысыжу | къэтӀысыжу | дыкъэтӀысыжу | фыкъэтӀысыжу | къэтӀысыж(хэ)у |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмытӀысыжу | укъэмытӀысыжу | къэмытӀысыжу | дыкъэмытӀысыжу | фыкъэмытӀысыжу | къэмытӀысыж(хэ)у |
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэтӀысыжауэ | укъэтӀысыжауэ | къэтӀысыжауэ | дыкъэтӀысыжауэ | фыкъэтӀысыжауэ | къэтӀысыжауэ / къэтӀысыжахэу |
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмытӀысыжауэ | укъэмытӀысыжауэ | къэмытӀысыжауэ | дыкъэмытӀысыжауэ | фыкъэмытӀысыжауэ | къэмытӀысыжауэ / къэмытӀысыжахэу |
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | сыкъэтӀысыжурэ | укъэтӀысыжурэ | къэтӀысыжурэ | дыкъэтӀысыжурэ | фыкъэтӀысыжурэ | къэтӀысыж(хэ)урэ |
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | сыкъэмытӀысыжурэ | укъэмытӀысыжурэ | къэмытӀысыжурэ | дыкъэмытӀысыжурэ | фыкъэмытӀысыжурэ | къэмытӀысыж(хэ)урэ |
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [тӀысыж] | [тӀысыж]ыр | -- | [тӀысыж]хэр |
Эргативнэ: | [тӀысыж] | [тӀысыж]ым | -- | [тӀысыж]хэм |
Послеложнэ: | [тӀысыж]кӀэ | [тӀысыж]ымкӀэ | [тӀысыж]хэкӀэ | [тӀысыж]хэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [тӀысыж]у | [тӀысыж]ырауэ | [тӀысыж]хэу | [тӀысыж]хэрауэ |
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [тӀысыж]а | [тӀысыж]ар | -- | [тӀысыж]ахэр |
Эргативнэ: | [тӀысыж]а | [тӀысыж]ам | -- | [тӀысыж]ахэм |
Послеложнэ: | [тӀысыж]акӀэ | [тӀысыж]амкӀэ | [тӀысыж]ахэкӀэ | [тӀысыж]ахэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [тӀысыж]ауэ | [тӀысыж]арауэ | [тӀысыж]ахэу | [тӀысыж]ахэрауэ |
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [тӀысыж]ын | [тӀысыж]ыныр | -- | [тӀысыж]ынхэр |
Эргативнэ: | [тӀысыж]ын | [тӀысыж]ыным | -- | [тӀысыж]ынхэм |
Послеложнэ: | [тӀысыж]ынкӀэ | [тӀысыж]ынымкӀэ | [тӀысыж]ынхэкӀэ | [тӀысыж]ынхэмкӀэ |
'Обстоятельственнэ: | [тӀысыж]ыну | [тӀысыж]ынырауэ | [тӀысыж]ынхэу | [тӀысыж]ынхэрауэ |
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [тӀысыж]ыну | [тӀысыж]ынур | -- | [тӀысыж]ынухэр |
Эргативнэ: | [тӀысыж]ыну | [тӀысыж]ынум | -- | [тӀысыж]ынухэм |
Послеложнэ: | [тӀысыж]ынукӀэ | [тӀысыж]ынумкӀэ | [тӀысыж]ынухэкӀэ | [тӀысыж]ынухэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [тӀысыж]ынууэ | [тӀысыж]ынурауэ | [тӀысыж]ынухэу | [тӀысыж]ынухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Здэщысам деж щетӀысэхыжын.
- Лъэтауэ щыта, хьэуам хэт гуэр щӀылъэм къытетӀысхьэжын.
- ЗыщӀыпӀэ къэгъэзэжауэ хэщӀапӀэ щӀын, лъапсэ, унэ н. ухуэн.
ЩАПХЪЭХЭР
- [ТхьэӀухудхэм:] — Мес ди бгъэжьыр къотӀысыж. Акъсырэ Залымхъан
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Тэджар къэтӀысыжащ.
- Унагъуэу къэтӀысыжын.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- къэтӏысыжын: 1. sit down were you were sitting before 2. land once again 3. once again settle down in the same place.
- Тэджар къэтӀысыжащ: the person who had stood up sat down again.
- Унагъуэу къэтӀысыжын: settle down once again as a family.
УРЫСЫБЗЭ
- къэтӏысыжын: 1. сесть на прежнее место 2. снова приземлиться 3. вновь поселиться, обосноваться где-л. на прежнем месте
- Тэджар къэтӀысыжащ: вставший снова сел.
- Унагъуэу къэтӀысыжын: семьёй снова поселиться
БИБЛИОГРАФИЕ