къэтӏын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [qʹɐ'tʹǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• къэ- + [тӀ] + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэӏэс "къэтӏын"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	къэтӀын
щымыӀэныгъэ:	къэмытӀын

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	къэстӀын	къэптӀын	къитӀын	къэттӀын	къэфтӀын	къатӀын
щымыӀэныгъэ:	къэзмытӀын	къыумытӀын	къимытӀын	къэдмытӀын	къэвмытӀын	къамытӀын

Унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	къэтӀ!	къэфтӀ!
щымыӀэныгъэ:	къыумытӀ!	къэвмытӀ!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	къэсретӀ	къыуретӀ	къретӀ	къэтретӀ	къэфретӀ	къретӀ
щымыӀэныгъэ:	къэсремытӀ	къыуремытӀ	къремытӀ	къэтремытӀ	къэфремытӀ	къремытӀ

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къызотӀ(ыр)	къыботӀ(ыр)	къетӀ(ыр)	къыдотӀ(ыр)	къывотӀ(ыр)	къатӀ(ыр)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэстӀыркъым	къэптӀыркъым	къитӀыркъым	къэттӀыркъым	къэфтӀыркъым	къатӀыркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	къэстӀырт	къэптӀырт	къитӀырт	къэттӀырт	къэфтӀырт	къатӀырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэстӀыртэкъым	къэптӀыртэкъым	къитӀыртэкъым	къэттӀыртэкъым	къэфтӀыртэкъым	къатӀыртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэстӀащ	къэптӀащ	къитӀащ	къэттӀащ	къэфтӀащ	къатӀащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэстӀакъым	къэптӀакъым	къитӀакъым	къэттӀакъым	къэфтӀакъым	къатӀакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	къэстӀат	къэптӀат	къитӀат	къэттӀат	къэфтӀат	къатӀат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэстӀатэкъым	къэптӀатэкъым	къитӀатэкъым	къэттӀатэкъым	къэфтӀатэкъым	къатӀатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	къэстӀыгъащ	къэптӀыгъащ	къитӀыгъащ	къэттӀыгъащ	къэфтӀыгъащ	къатӀыгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	къэстӀыгъакъым	къэптӀыгъакъым	къитӀыгъакъым	къэттӀыгъакъым	къэфтӀыгъакъым	къатӀыгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэстӀыгъат	къэптӀыгъат	къитӀыгъат	къэттӀыгъат	къэфтӀыгъат	къатӀыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэстӀыгъатэкъым	къэптӀыгъатэкъым	къитӀыгъатэкъым	къэттӀыгъатэкъым	къэфтӀыгъатэкъым	къатӀыгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	къэстӀщ	къэптӀщ	къитӀщ	къэттӀщ	къэфтӀщ	къатӀщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	къэстӀкъым	къэптӀкъым	къитӀкъым	къэттӀкъым	къэфтӀкъым	къатӀкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	къэстӀт	къэптӀт	къитӀт	къэттӀт	къэфтӀт	къатӀт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	къэстӀтэкъым	къэптӀтэкъым	къитӀтэкъым	къэттӀтэкъым	къэфтӀтэкъым	къатӀтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэстӀынщ	къэптӀынщ	къитӀынщ	къэттӀынщ	къэфтӀынщ	къатӀынщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэстӀынкъым	къэптӀынкъым	къитӀынкъым	къэттӀынкъым	къэфтӀынкъым	къатӀынкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэстӀынущ	къэптӀынущ	къитӀынущ	къэттӀынущ	къэфтӀынущ	къатӀынущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэстӀынукъым	къэптӀынукъым	къитӀынукъым	къэттӀынукъым	къэфтӀынукъым	къатӀынукъым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэстӀрэ	къэптӀрэ	къитӀрэ	къэттӀрэ	къэфтӀрэ	къатӀрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэстӀыркъэ	къэптӀыркъэ	къитӀыркъэ	къэттӀыркъэ	къэфтӀыркъэ	къатӀыркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	къэстӀырт	къэптӀырт	къитӀырт	къэттӀырт	къэфтӀырт	къатӀырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэстӀыртэкъэ	къэптӀыртэкъэ	къитӀыртэкъэ	къэттӀыртэкъэ	къэфтӀыртэкъэ	къатӀыртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэстӀа	къэптӀа	къитӀа	къэттӀа	къэфтӀа	къатӀа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэстӀакъэ	къэптӀакъэ	къитӀакъэ	къэттӀакъэ	къэфтӀакъэ	къатӀакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	къэстӀат	къэптӀат	къитӀат	къэттӀат	къэфтӀат	къатӀат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэстӀатэкъэ	къэптӀатэкъэ	къитӀатэкъэ	къэттӀатэкъэ	къэфтӀатэкъэ	къатӀатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	къэстӀыгъа	къэптӀыгъа	къитӀыгъа	къэттӀыгъа	къэфтӀыгъа	къатӀыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:	къэстӀыгъакъэ	къэптӀыгъакъэ	къитӀыгъакъэ	къэттӀыгъакъэ	къэфтӀыгъакъэ	къатӀыгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэстӀыгъат	къэптӀыгъат	къитӀыгъат	къэттӀыгъат	къэфтӀыгъат	къатӀыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэстӀыгъатэкъэ	къэптӀыгъатэкъэ	къитӀыгъатэкъэ	къэттӀыгъатэкъэ	къэфтӀыгъатэкъэ	къатӀыгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	къэстӀ	къэптӀ	къитӀ	къэттӀ	къэфтӀ	къатӀ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	къэстӀкъэ	къэптӀкъэ	къитӀкъэ	къэттӀкъэ	къэфтӀкъэ	къатӀкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	къэстӀт	къэптӀт	къитӀт	къэттӀт	къэфтӀт	къатӀт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	къэстӀтэкъэ	къэптӀтэкъэ	къитӀтэкъэ	къэттӀтэкъэ	къэфтӀтэкъэ	къатӀтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэстӀын	къэптӀын	къитӀын	къэттӀын	къэфтӀын	къатӀын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэстӀынкъэ	къэптӀынкъэ	къитӀынкъэ	къэттӀынкъэ	къэфтӀынкъэ	къатӀынкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэстӀыну	къэптӀыну	къитӀыну	къэттӀыну	къэфтӀыну	къатӀыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэстӀынукъэ	къэптӀынукъэ	къитӀынукъэ	къэттӀынукъэ	къэфтӀынукъэ	къатӀынукъэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэстӀмэ	къэптӀмэ	къитӀмэ	къэттӀмэ	къэфтӀмэ	къатӀмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмытӀмэ	къыумытӀмэ	къимытӀмэ	къэдмытӀмэ	къэвмытӀмэ	къамытӀмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэстӀамэ	къэптӀамэ	къитӀамэ	къэттӀамэ	къэфтӀамэ	къатӀамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмытӀамэ	къыумытӀамэ	къимытӀамэ	къэдмытӀамэ	къэвмытӀамэ	къамытӀамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	къэстӀыгъамэ	къэптӀыгъамэ	къитӀыгъамэ	къэттӀыгъамэ	къэфтӀыгъамэ	къатӀыгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмытӀыгъамэ	къыумытӀыгъамэ	къимытӀыгъамэ	къэдмытӀыгъамэ	къэвмытӀыгъамэ	къамытӀыгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэстӀынмэ	къэптӀынмэ	къитӀынмэ	къэттӀынмэ	къэфтӀынмэ	къатӀынмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмытӀынмэ	къыумытӀынмэ	къимытӀынмэ	къэдмытӀынмэ	къэвмытӀынмэ	къамытӀынмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэстӀынумэ	къэптӀынумэ	къитӀынумэ	къэттӀынумэ	къэфтӀынумэ	къатӀынумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмытӀынумэ	къыумытӀынумэ	къимытӀынумэ	къэдмытӀынумэ	къэвмытӀынумэ	къамытӀынумэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэстӀтэмэ	къэптӀтэмэ	къитӀтэмэ	къэттӀтэмэ	къэфтӀтэмэ	къатӀтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмытӀтэмэ	къыумытӀтэмэ	къимытӀтэмэ	къэдмытӀтэмэ	къэвмытӀтэмэ	къамытӀтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэстӀатэмэ	къэптӀатэмэ	къитӀатэмэ	къэттӀатэмэ	къэфтӀатэмэ	къатӀатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмытӀатэмэ	къыумытӀатэмэ	къимытӀатэмэ	къэдмытӀатэмэ	къэвмытӀатэмэ	къамытӀатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	къэстӀыгъатэмэ	къэптӀыгъатэмэ	къитӀыгъатэмэ	къэттӀыгъатэмэ	къэфтӀыгъатэмэ	къатӀыгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмытӀыгъатэмэ	къыумытӀыгъатэмэ	къимытӀыгъатэмэ	къэдмытӀыгъатэмэ	къэвмытӀыгъатэмэ	къамытӀыгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэстӀынтэмэ	къэптӀынтэмэ	къитӀынтэмэ	къэттӀынтэмэ	къэфтӀынтэмэ	къатӀынтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмытӀынтэмэ	къыумытӀынтэмэ	къимытӀынтэмэ	къэдмытӀынтэмэ	къэвмытӀынтэмэ	къамытӀынтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэстӀынутэмэ	къэптӀынутэмэ	къитӀынутэмэ	къэттӀынутэмэ	къэфтӀынутэмэ	къатӀынутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмытӀынутэмэ	къыумытӀынутэмэ	къимытӀынутэмэ	къэдмытӀынутэмэ	къэвмытӀынутэмэ	къамытӀынутэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэстӀынт	къэптӀынт	къитӀынт	къэттӀынт	къэфтӀынт	къатӀынт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэстӀынтэкъым	къэптӀынтэкъым	къитӀынтэкъым	къэттӀынтэкъым	къэфтӀынтэкъым	къатӀынтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэстӀынут	къэптӀынут	къитӀынут	къэттӀынут	къэфтӀынут	къатӀынут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэстӀынутэкъым	къэптӀынутэкъым	къитӀынутэкъым	къэттӀынутэкъым	къэфтӀынутэкъым	къатӀынутэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэстӀми	къэптӀми	къитӀми	къэттӀми	къэфтӀми	къатӀми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмытӀми	къыумытӀми	къимытӀми	къэдмытӀми	къэвмытӀми	къамытӀми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэстӀами	къэптӀами	къитӀами	къэттӀами	къэфтӀами	къатӀами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмытӀами	къыумытӀами	къимытӀами	къэдмытӀами	къэвмытӀами	къамытӀами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	къэстӀыгъами	къэптӀыгъами	къитӀыгъами	къэттӀыгъами	къэфтӀыгъами	къатӀыгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмытӀыгъами	къыумытӀыгъами	къимытӀыгъами	къэдмытӀыгъами	къэвмытӀыгъами	къамытӀыгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэстӀынми	къэптӀынми	къитӀынми	къэттӀынми	къэфтӀынми	къатӀынми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмытӀынми	къыумытӀынми	къимытӀынми	къэдмытӀынми	къэвмытӀынми	къамытӀынми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэстӀынуми	къэптӀынуми	къитӀынуми	къэттӀынуми	къэфтӀынуми	къатӀынуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмытӀынуми	къыумытӀынуми	къимытӀынуми	къэдмытӀынуми	къэвмытӀынуми	къамытӀынуми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	къэстӀтэми	къэптӀтэми	къитӀтэми	къэттӀтэми	къэфтӀтэми	къатӀтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмытӀтэми	къыумытӀтэми	къимытӀтэми	къэдмытӀтэми	къэвмытӀтэми	къамытӀтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	къэстӀатэми	къэптӀатэми	къитӀатэми	къэттӀатэми	къэфтӀатэми	къатӀатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмытӀатэми	къыумытӀатэми	къимытӀатэми	къэдмытӀатэми	къэвмытӀатэми	къамытӀатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	къэстӀыгъатэми	къэптӀыгъатэми	къитӀыгъатэми	къэттӀыгъатэми	къэфтӀыгъатэми	къатӀыгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	къэзмытӀыгъатэми	къыумытӀыгъатэми	къимытӀыгъатэми	къэдмытӀыгъатэми	къэвмытӀыгъатэми	къамытӀыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэстӀынтэми	къэптӀынтэми	къитӀынтэми	къэттӀынтэми	къэфтӀынтэми	къатӀынтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмытӀынтэми	къыумытӀынтэми	къимытӀынтэми	къэдмытӀынтэми	къэвмытӀынтэми	къамытӀынтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	къэстӀынутэми	къэптӀынутэми	къитӀынутэми	къэттӀынутэми	къэфтӀэнутэми	къатӀэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	къэзмытӀынутэми	къыумытӀынутэми	къимытӀынутэми	къэдмытӀынутэми	къэвмытӀынутэми	къамытӀынутэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	къэстӀаи	къэптӀаи	къитӀаи	къэттӀаи	къэфтӀаи	къатӀаи
щымыӀэныгъэ:	къэзмытӀаи	къыумытӀаи	къимытӀаи	къэдмытӀаи	къэвмытӀаи	къамытӀаи

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	къэстӀащэрэт	къэптӀащэрэт	къитӀащэрэт	къэттӀащэрэт	къэфтӀащэрэт	къатӀащэрэт
щымыӀэныгъэ:	къэзмытӀащэрэт	къыумытӀащэрэт	къимытӀащэрэт	къэдмытӀащэрэт	къэвмытӀащэрэт	къамытӀащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	къэстӀагъэнщ	къэптӀагъэнщ	къитӀагъэнщ	къэттӀагъэнщ	къэфтӀагъэнщ	къатӀагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	къэстӀагъэнкъым	къэптӀагъэнкъым	къитӀагъэнкъым	къэттӀагъэнкъым	къэфтӀагъэнкъым	къатӀагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	къэстӀагъэнт	къэптӀагъэнт	къитӀагъэнт	къэттӀагъэнт	къэфтӀагъэнт	къатӀагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	къэстӀагъэнтэкъым	къэптӀагъэнтэкъым	къитӀагъэнтэкъым	къэттӀагъэнтэкъым	къэфтӀагъэнтэкъым	къатӀагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	къэстӀагъэн	къэптӀагъэн	къитӀагъэн	къэттӀагъэн	къэфтӀагъэн	къатӀагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	къэстӀагъэнкъэ	къэптӀагъэнкъэ	къитӀагъэнкъэ	къэттӀагъэнкъэ	къэфтӀагъэнкъэ	къатӀагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	къэстӀагъэнт	къэптӀагъэнт	къитӀагъэнт	къэттӀагъэнт	къэфтӀагъэнт	къатӀагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	къэстӀагъэнтэкъэ	къэптӀагъэнтэкъэ	къитӀагъэнтэкъэ	къэттӀагъэнтэкъэ	къэфтӀагъэнтэкъэ	къатӀагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	къэстӀагъэнущ	къэптӀагъэнущ	къитӀагъэнущ	къэттӀагъэнущ	къэфтӀагъэнущ	къатӀагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	къэстӀагъэнукъым	къэптӀагъэнукъым	къитӀагъэнукъым	къэттӀагъэнукъым	къэфтӀагъэнукъым	къатӀагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	къэстӀагъэнут	къэптӀагъэнут	къитӀагъэнут	къэттӀагъэнут	къэфтӀагъэнут	къатӀагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	къэстӀагъэнутэкъым	къэптӀагъэнутэкъым	къитӀагъэнутэкъым	къэттӀагъэнутэкъым	къэфтӀагъэнутэкъым	къатӀагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	къэстӀагъэну	къэптӀагъэну	къитӀагъэну	къэттӀагъэну	къэфтӀагъэну	къатӀагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	къэстӀагъэнукъэ	къэптӀагъэнукъэ	къитӀагъэнукъэ	къэттӀагъэнукъэ	къэфтӀагъэнукъэ	къатӀагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	къэстӀагъэнут	къэптӀагъэнут	къитӀагъэнут	къэттӀагъэнут	къэфтӀагъэнут	къатӀагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	къэстӀагъэнутэкъэ	къэптӀагъэнутэкъэ	къитӀагъэнутэкъэ	къэттӀагъэнутэкъэ	къэфтӀагъэнутэкъэ	къатӀагъэнутэкъэ

Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	къэзытӀ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къэзымытӀ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэзытӀа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэзымытӀа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэзытӀыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэзымытӀыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэзытӀын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэзымытӀын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэзытӀыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэзымытӀыну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	къэстӀ	къэптӀ	къитӀ	къэттӀ	къэфтӀ	къатӀ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмытӀ	къыумытӀ	къимытӀ	къэдмытӀ	къэвмытӀ	къамытӀ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэстӀа	къэптӀа	къитӀа	къэттӀа	къэфтӀа	къатӀа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмытӀа	къыумытӀа	къимытӀа	къэдмытӀа	къэвмытӀа	къамытӀа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэстӀыгъа	къэптӀыгъа	къитӀыгъа	къэттӀыгъа	къэфтӀыгъа	къатӀыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмытӀыгъа	къыумытӀыгъа	къимытӀыгъа	къэдмытӀыгъа	къэвмытӀыгъа	къамытӀыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэстӀын	къэптӀын	къитӀын	къэттӀын	къэфтӀын	къатӀын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмытӀын	къыумытӀын	къимытӀын	къэдмытӀын	къэвмытӀын	къамытӀын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэстӀыну	къэптӀыну	къитӀыну	къэттӀыну	къэфтӀыну	къатӀыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмытӀыну	къыумытӀыну	къимытӀыну	къэдмытӀыну	къэвмытӀыну	къамытӀыну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ	къэтӀ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къэмытӀ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэтӀа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэмытӀа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэтӀыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэмытӀыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэтӀын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэмытӀын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къэтӀыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къэмытӀыну

Обстоятельственнэ причастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	къызэрыстӀ	къызэрыптӀ	къызэритӀ	къызэрыттӀ	къызэрыфтӀ	къызэратӀ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къызэрызмытӀ	къызэрумытӀ	къызэримытӀ	къызэрыдмытӀ	къызэрывмытӀ	къызэрамытӀ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къызэрыстӀа	къызэрыптӀа	къызэритӀа	къызэрыттӀа	къызэрыфтӀа	къызэратӀа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къызэрызмытӀа	къызэрумытӀа	къызэримытӀа	къызэрыдмытӀа	къызэрывмытӀа	къызэрамытӀа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къызэрыстӀыгъа	къызэрыптӀыгъа	къызэритӀыгъа	къызэрыттӀыгъа	къызэрыфтӀыгъа	къызэратӀыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къызэрызмытӀыгъа	къызэрумытӀыгъа	къызэримытӀыгъа	къызэрыдмытӀыгъа	къызэрывмытӀыгъа	къызэрамытӀыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къызэрыстӀын	къызэрыптӀын	къызэритӀын	къызэрыттӀын	къызэрыфтӀын	къызэратӀын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къызэрызмытӀын	къызэрумытӀын	къызэримытӀын	къызэрыдмытӀын	къызэрывмытӀын	къызэрамытӀын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	къызэрыстӀыну	къызэрыптӀыну	къызэритӀыну	къызэрыттӀыну	къызэрыфтӀыну	къызэратӀыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	къызэрызмытӀыну	къызэрумытӀыну	къызэримытӀыну	къызэрыдмытӀыну	къызэрывмытӀыну	къызэрамытӀыну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	къыщыстӀ	къыщыптӀ	къыщитӀ	къыщыттӀ	къыщыфтӀ	къыщатӀ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къыщызмытӀ	къыщумытӀ	къыщимытӀ	къыщыдмытӀ	къыщывмытӀ	къыщамытӀ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыщыстӀа	къыщыптӀа	къыщитӀа	къыщыттӀа	къыщыфтӀа	къыщатӀа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къыщызмытӀа	къыщумытӀа	къыщимытӀа	къыщыдмытӀа	къыщывмытӀа	къыщамытӀа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыщыстӀыгъа	къыщыптӀыгъа	къыщитӀыгъа	къыщыттӀыгъа	къыщыфтӀыгъа	къыщатӀыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къыщызмытӀыгъа	къыщумытӀыгъа	къыщимытӀыгъа	къыщыдмытӀыгъа	къыщывмытӀыгъа	къыщамытӀыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыщыстӀын	къыщыптӀын	къыщитӀын	къыщыттӀын	къыщыфтӀын	къыщатӀын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыщызмытӀын	къыщумытӀын	къыщимытӀын	къыщыдмытӀын	къыщывмытӀын	къыщамытӀын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыщыстӀыну	къыщыптӀыну	къыщитӀыну	къыщыттӀыну	къыщыфтӀыну	къыщатӀыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыщызмытӀыну	къыщумытӀыну	къыщимытӀыну	къыщыдмытӀыну	къыщывмытӀыну	къыщамытӀыну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	къыздэстӀ	къыздэптӀ	къыздитӀ	къыздэттӀ	къыздэфтӀ	къыздатӀ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къыздэзмытӀ	къыздумытӀ	къыздимытӀ	къыздэдмытӀ	къыздэвмытӀ	къыздамытӀ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыздэстӀа	къыздэптӀа	къыздитӀа	къыздэттӀа	къыздэфтӀа	къыздатӀа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къыздэзмытӀа	къыздумытӀа	къыздимытӀа	къыздэдмытӀа	къыздэвмытӀа	къыздамытӀа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыздэстӀыгъа	къыздэптӀыгъа	къыздитӀыгъа	къыздэттӀыгъа	къыздэфтӀыгъа	къыздатӀыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	здэбъэдэзмытӀыгъа	къыздумытӀыгъа	къыздимытӀыгъа	къыздэдмытӀыгъа	къыздэвмытӀыгъа	къыздамытӀыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыздэстӀын	къыздэптӀын	къыздитӀын	къыздэттӀын	къыздэфтӀын	къыздатӀын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыздэзмытӀын	къыздумытӀын	къыздимытӀын	къыздэдмытӀын	къыздэвмытӀын	къыздамытӀын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыздэстӀыну	къыздэптӀыну	къыздитӀыну	къыздэттӀыну	къыздэфтӀыну	къыздатӀыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыздэзмытӀыну	къыздумытӀыну	къыздимытӀыну	къыздэдмытӀыну	къыздэвмытӀыну	къыздамытӀыну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	къыщӀэстӀ	къыщӀэптӀ	къыщӀитӀ	къыщӀэттӀ	къыщӀэфтӀ	къыщӀатӀ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къыщӀэзмытӀ	къыщӀумытӀ	къыщӀимытӀ	къыщӀэдмытӀ	къыщӀэвмытӀ	къыщӀамытӀ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыщӀэстӀа	къыщӀэптӀа	къыщӀитӀа	къыщӀэттӀа	къыщӀэфтӀа	къыщӀатӀа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къыщӀэзмытӀа	къыщӀумытӀа	къыщӀимытӀа	къыщӀэдмытӀа	къыщӀэвмытӀа	къыщӀамытӀа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къыщӀэстӀыгъа	щӀэкъэптӀыгъа	къыщӀитӀыгъа	щӀэкъэттӀыгъа	щӀэкъэфтӀыгъа	къыщӀатӀыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къыщӀэзмытӀыгъа	къыщӀумытӀыгъа	къыщӀимытӀыгъа	къыщӀэдмытӀыгъа	къыщӀэвмытӀыгъа	къыщӀамытӀыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыщӀэстӀын	къыщӀэптӀын	къыщӀитӀын	къыщӀэттӀын	къыщӀэфтӀын	къыщӀатӀын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыщӀэзмытӀын	къыщӀумытӀын	къыщӀимытӀын	къыщӀэдмытӀын	къыщӀэвмытӀын	къыщӀамытӀын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	къыщӀэстӀыну	къыщӀэптӀыну	къыщӀитӀыну	къыщӀэттӀыну	къыщӀэфтӀыну	къыщӀатӀыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	къыщӀэзмытӀыну	къыщӀумытӀыну	къыщӀимытӀыну	къыщӀэдмытӀыну	къыщӀэвмытӀыну	къыщӀамытӀыну

Деепричастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	къэстӀу	къэптӀу	къитӀу	къэттӀу	къэфтӀу	къатӀу
ит зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмытӀу	къыумытӀу	къимытӀу	къэдмытӀу	къэвмытӀу	къамытӀу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	къэстӀауэ	къэптӀауэ	къитӀауэ	къэттӀауэ	къэфтӀауэ	къатӀауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	къэзмытӀауэ	къыумытӀауэ	къимытӀауэ	къэдмытӀауэ	къэвмытӀауэ	къамытӀауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	къэстӀурэ	къэптӀурэ	къитӀурэ	къэттӀурэ	къэфтӀурэ	къатӀурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	къэзмытӀурэ	къыумытӀурэ	къимытӀурэ	къэдмытӀурэ	къэвмытӀурэ	къамытӀурэ

Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	укъызотӀ	къызотӀ	--	фыкъызотӀ	къызотӀ(хэ)
уэ	сыкъыботӀ	--	къыботӀ	дыкъыботӀ	--	къыботӀ(хэ)
абы	сыкъетӀ	укъетӀ	къетӀ	дыкъетӀ	фыкъетӀ	къетӀ(хэ)
дэ	--	укъыдотӀ	къыдотӀ	--	фыкъыдотӀ	къыдотӀ(хэ)
фэ	сыкъывотӀ	--	къывотӀ	дыкъывотӀ	--	къывотӀ(хэ)
абыхэм	сыкъатӀ	укъатӀ	къатӀ	дыкъатӀ	фыкъатӀ	къатӀ(хэ)

Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	укъэс[тӀрэ]	къэс[тӀрэ]	--	фыкъэс[тӀрэ]	къэс[тӀ(хэ)рэ]
уэ	сыкъэп[тӀрэ]	--	къэп[тӀрэ]	дыкъэп[тӀрэ]	--	къэп[тӀ(хэ)рэ]
абы	сыкъи[тӀрэ]	укъи[тӀрэ]	къи[тӀрэ]	дыкъи[тӀрэ]	фыкъи[тӀрэ]	къи[тӀ(хэ)рэ]
дэ	--	укъэт[тӀрэ]	къэт[тӀрэ]	--	фыкъэт[тӀрэ]	къэт[тӀ(хэ)рэ]
фэ	сыкъэф[тӀрэ]	--	къэф[тӀрэ]	дыкъэф[тӀрэ]	--	къэф[тӀ(хэ)рэ]
абыхэм	сыкъа[тӀрэ]	укъа[тӀрэ]	къа[тӀрэ]	дыкъа[тӀрэ]	фыкъа[тӀрэ]	къа[тӀ(хэ)рэ]

		-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[тӀ]	[тӀ]ыр	--	[тӀ]хэр
Эргативнэ:	[тӀ]	[тӀ]ым	--	[тӀ]хэм
Послеложнэ:	[тӀ]кӀэ	[тӀ]ымкӀэ	[тӀ]хэкӀэ	[тӀ]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[тӀ]у	[тӀ]ырауэ	[тӀ]хэу	[тӀ]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[тӀ]а	[тӀ]ар	--	[тӀ]ахэр
Эргативнэ:	[тӀ]а	[тӀ]ам	--	[тӀ]ахэм
Послеложнэ:	[тӀ]акӀэ	[тӀ]амкӀэ	[тӀ]ахэкӀэ	[тӀ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[тӀ]ауэ	[тӀ]арауэ	[тӀ]ахэу	[тӀ]ахэрауэ

		-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[тӀ]ын	[тӀ]ыныр	--	[тӀ]ынхэр
Эргативнэ:	[тӀ]ын	[тӀ]ыным	--	[тӀ]ынхэм
Послеложнэ:	[тӀ]ынкӀэ	[тӀ]ынымкӀэ	[тӀ]ынхэкӀэ	[тӀ]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[тӀ]ыну	[тӀ]ынырауэ	[тӀ]ынхэу	[тӀ]ынхэрауэ

		-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[тӀ]ыну	[тӀ]ынур	--	[тӀ]ынухэр
Эргативнэ:	[тӀ]ыну	[тӀ]ынум	--	[тӀ]ынухэм
Послеложнэ:	[тӀ]ынукӀэ	[тӀ]ынумкӀэ	[тӀ]ынухэкӀэ	[тӀ]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[тӀ]ынууэ	[тӀ]ынурауэ	[тӀ]ынухэу	[тӀ]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. ЩӀы щхьэфэр къызэгъэдзэкӀын, гъэщэбэн
2. КъитӀыкӀын, къитхъун, дэтӀыкӀын (мащэ, щӀытӀ, кӀэнауэ сыт хуэдэхэр).
3. Зи щхьэр щӀым къыщыщӀэкӀэ къэкӀыгъэ Ӏухыжын, къехьэлӀэжын (п. п. кӀэртӀоф).

ЩАПХЪЭХЭР

• Зыр иухым адрейм щӀидзэурэ, лъэмб пщыкӀутхум нэс къитӀащ Зырамыку. Теунэ Хьэчим

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• ЩӀыр къэтӀын.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• къэтӏын: 1. dig, excavate 2. dig sth (e.g. a pit) 3. dig, harvest (about tubers, potatoes)
• ЩӀыр къэтӀын: dig the earth

УРЫСЫБЗЭ

• къэтӏын: 1. копать 2. выкопать, вырыть что-л. (напр. яму) 2. собрать урожай (о клубневых)
• ЩӀыр къэтӀын: копать землю.

псалъафэ зэпыщӀахэр

[И] лъабжьэр къэтӀын

  Мыхьэнэ:
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: dig under sb, undermine sb
     Урысыбзэ: копать под кого-л.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын