къэпхъуэтэн
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [qʹɐpχʷɐ'tɐn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- къэ- + [пхъу] + -э + -т + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ зэгъэзэхуэжын
Глагол лъэӏэс "къэпхъуэтэн"-м и спряженэ
| Инфинитив (масдар) | |
|---|---|
| щыӀэныгъэ: | къэпхъуэтэн |
| щымыӀэныгъэ: | къэмыпхъуэтэн |
| Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэн | къэппхъуэтэн | къипхъуэтэн | къэтпхъуэтэн | къэфпхъуэтэн | къапхъуэтэн |
| щымыӀэныгъэ: | къэзмыпхъуэтэн | къыумыпхъуэтэн | къимыпхъуэтэн | къэдмыпхъуэтэн | къэвмыпхъуэтэн | къамыпхъуэтэн |
| Унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | къэпхъуатэ! | къэфпхъуатэ! |
| щымыӀэныгъэ: | къыумыпхъуатэ! | къэвмыпхъуатэ! |
| Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | къэсрепхъуатэ | къыурепхъуатэ | кърепхъуатэ | къэтрепхъуатэ | къэфрепхъуатэ | кърепхъуатэ |
| щымыӀэныгъэ: | къэсремыпхъуатэ | къыуремыпхъуатэ | къремыпхъуатэ | къэтремыпхъуатэ | къэфремыпхъуатэ | къремыпхъуатэ |
| ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | къызопхъуатэ(р) | къыбопхъуатэ(р) | къепхъуатэ(р) | къыдопхъуатэ(р) | къывопхъуатэ(р) | къапхъуатэ(р) |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэспхъуатэркъым | къэппхъуатэркъым | къипхъуатэркъым | къэтпхъуатэркъым | къэфпхъуатэркъым | къапхъуатэркъым |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | къэспхъуатэрт | къэппхъуатэрт | къипхъуатэрт | къэтпхъуатэрт | къэфпхъуатэрт | къапхъуатэрт |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэспхъуатэртэкъым | къэппхъуатэртэкъым | къипхъуатэртэкъым | къэтпхъуатэртэкъым | къэфпхъуатэртэкъым | къапхъуатэртэкъым |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтащ | къэппхъуэтащ | къипхъуэтащ | къэтпхъуэтащ | къэфпхъуэтащ | къапхъуэтащ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэспхъуэтакъым | къэппхъуэтакъым | къипхъуэтакъым | къэтпхъуэтакъым | къэфпхъуэтакъым | къапхъуэтакъым |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтат | къэппхъуэтат | къипхъуэтат | къэтпхъуэтат | къэфпхъуэтат | къапхъуэтат |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэспхъуэтатэкъым | къэппхъуэтатэкъым | къипхъуэтатэкъым | къэтпхъуэтатэкъым | къэфпхъуэтатэкъым | къапхъуэтатэкъым |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэгъащ | къэппхъуэтэгъащ | къипхъуэтэгъащ | къэтпхъуэтэгъащ | къэфпхъуэтэгъащ | къапхъуэтэгъащ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэгъакъым | къэппхъуэтэгъакъым | къипхъуэтэгъакъым | къэтпхъуэтэгъакъым | къэфпхъуэтэгъакъым | къапхъуэтэгъакъым |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэгъат | къэппхъуэтэгъат | къипхъуэтэгъат | къэтпхъуэтэгъат | къэфпхъуэтэгъат | къапхъуэтэгъат |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэгъатэкъым | къэппхъуэтэгъатэкъым | къипхъуэтэгъатэкъым | къэтпхъуэтэгъатэкъым | къэфпхъуэтэгъатэкъым | къапхъуэтэгъатэкъым |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | къэспхъуатэщ | къэппхъуатэщ | къипхъуатэщ | къэтпхъуатэщ | къэфпхъуатэщ | къапхъуатэщ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | къэспхъуатэкъым | къэппхъуатэкъым | къипхъуатэкъым | къэтпхъуатэкъым | къэфпхъуатэкъым | къапхъуатэкъым |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | къэспхъуатэт | къэппхъуатэт | къипхъуатэт | къэтпхъуатэт | къэфпхъуатэт | къапхъуатэт |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | къэспхъуатэтэкъым | къэппхъуатэтэкъым | къипхъуатэтэкъым | къэтпхъуатэтэкъым | къэфпхъуатэтэкъым | къапхъуатэтэкъым |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэнщ | къэппхъуэтэнщ | къипхъуэтэнщ | къэтпхъуэтэнщ | къэфпхъуэтэнщ | къапхъуэтэнщ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэнкъым | къэппхъуэтэнкъым | къипхъуэтэнкъым | къэтпхъуэтэнкъым | къэфпхъуэтэнкъым | къапхъуэтэнкъым |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэнущ | къэппхъуэтэнущ | къипхъуэтэнущ | къэтпхъуэтэнущ | къэфпхъуэтэнущ | къапхъуэтэнущ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэнукъым | къэппхъуэтэнукъым | къипхъуэтэнукъым | къэтпхъуэтэнукъым | къэфпхъуэтэнукъым | къапхъуэтэнукъым |
| ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэспхъуатэрэ | къэппхъуатэрэ | къипхъуатэрэ | къэтпхъуатэрэ | къэфпхъуатэрэ | къапхъуатэрэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэспхъуатэркъэ | къэппхъуатэркъэ | къипхъуатэркъэ | къэтпхъуатэркъэ | къэфпхъуатэркъэ | къапхъуатэркъэ |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | къэспхъуатэрт | къэппхъуатэрт | къипхъуатэрт | къэтпхъуатэрт | къэфпхъуатэрт | къапхъуатэрт |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэспхъуатэртэкъэ | къэппхъуатэртэкъэ | къипхъуатэртэкъэ | къэтпхъуатэртэкъэ | къэфпхъуатэртэкъэ | къапхъуатэртэкъэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэспхъуэта | къэппхъуэта | къипхъуэта | къэтпхъуэта | къэфпхъуэта | къапхъуэта |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэспхъуэтакъэ | къэппхъуэтакъэ | къипхъуэтакъэ | къэтпхъуэтакъэ | къэфпхъуэтакъэ | къапхъуэтакъэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтат | къэппхъуэтат | къипхъуэтат | къэтпхъуэтат | къэфпхъуэтат | къапхъуэтат |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэспхъуэтатэкъэ | къэппхъуэтатэкъэ | къипхъуэтатэкъэ | къэтпхъуэтатэкъэ | къэфпхъуэтатэкъэ | къапхъуэтатэкъэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэгъа | къэппхъуэтэгъа | къипхъуэтэгъа | къэтпхъуэтэгъа | къэфпхъуэтэгъа | къапхъуэтэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ: | къэспхъуэтэгъакъэ | къэппхъуэтэгъакъэ | къипхъуэтэгъакъэ | къэтпхъуэтэгъакъэ | къэфпхъуэтэгъакъэ | къапхъуэтэгъакъэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэгъат | къэппхъуэтэгъат | къипхъуэтэгъат | къэтпхъуэтэгъат | къэфпхъуэтэгъат | къапхъуэтэгъат |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэгъатэкъэ | къэппхъуэтэгъатэкъэ | къипхъуэтэгъатэкъэ | къэтпхъуэтэгъатэкъэ | къэфпхъуэтэгъатэкъэ | къапхъуэтэгъатэкъэ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | къэспхъуатэ | къэппхъуатэ | къипхъуатэ | къэтпхъуатэ | къэфпхъуатэ | къапхъуатэ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | къэспхъуатэкъэ | къэппхъуатэкъэ | къипхъуатэкъэ | къэтпхъуатэкъэ | къэфпхъуатэкъэ | къапхъуатэкъэ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | къэспхъуатэт | къэппхъуатэт | къипхъуатэт | къэтпхъуатэт | къэфпхъуатэт | къапхъуатэт |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | къэспхъуатэтэкъэ | къэппхъуатэтэкъэ | къипхъуатэтэкъэ | къэтпхъуатэтэкъэ | къэфпхъуатэтэкъэ | къапхъуатэтэкъэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэн | къэппхъуэтэн | къипхъуэтэн | къэтпхъуэтэн | къэфпхъуэтэн | къапхъуэтэн |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэнкъэ | къэппхъуэтэнкъэ | къипхъуэтэнкъэ | къэтпхъуэтэнкъэ | къэфпхъуэтэнкъэ | къапхъуэтэнкъэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэну | къэппхъуэтэну | къипхъуэтэну | къэтпхъуэтэну | къэфпхъуэтэну | къапхъуэтэну |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэнукъэ | къэппхъуэтэнукъэ | къипхъуэтэнукъэ | къэтпхъуэтэнукъэ | къэфпхъуэтэнукъэ | къапхъуэтэнукъэ |
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэспхъуатэмэ | къэппхъуатэмэ | къипхъуатэмэ | къэтпхъуатэмэ | къэфпхъуатэмэ | къапхъуатэмэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыпхъуатэмэ | къыумыпхъуатэмэ | къимыпхъуатэмэ | къэдмыпхъуатэмэ | къэвмыпхъуатэмэ | къамыпхъуатэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтамэ | къэппхъуэтамэ | къипхъуэтамэ | къэтпхъуэтамэ | къэфпхъуэтамэ | къапхъуэтамэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыпхъуэтамэ | къыумыпхъуэтамэ | къимыпхъуэтамэ | къэдмыпхъуэтамэ | къэвмыпхъуэтамэ | къамыпхъуэтамэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэгъамэ | къэппхъуэтэгъамэ | къипхъуэтэгъамэ | къэтпхъуэтэгъамэ | къэфпхъуэтэгъамэ | къапхъуэтэгъамэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыпхъуэтэгъамэ | къыумыпхъуэтэгъамэ | къимыпхъуэтэгъамэ | къэдмыпхъуэтэгъамэ | къэвмыпхъуэтэгъамэ | къамыпхъуэтэгъамэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэнмэ | къэппхъуэтэнмэ | къипхъуэтэнмэ | къэтпхъуэтэнмэ | къэфпхъуэтэнмэ | къапхъуэтэнмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыпхъуэтэнмэ | къыумыпхъуэтэнмэ | къимыпхъуэтэнмэ | къэдмыпхъуэтэнмэ | къэвмыпхъуэтэнмэ | къамыпхъуэтэнмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэнумэ | къэппхъуэтэнумэ | къипхъуэтэнумэ | къэтпхъуэтэнумэ | къэфпхъуэтэнумэ | къапхъуэтэнумэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыпхъуэтэнумэ | къыумыпхъуэтэнумэ | къимыпхъуэтэнумэ | къэдмыпхъуэтэнумэ | къэвмыпхъуэтэнумэ | къамыпхъуэтэнумэ |
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэспхъуатэтэмэ | къэппхъуатэтэмэ | къипхъуатэтэмэ | къэтпхъуатэтэмэ | къэфпхъуатэтэмэ | къапхъуатэтэмэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыпхъуатэтэмэ | къыумыпхъуатэтэмэ | къимыпхъуатэтэмэ | къэдмыпхъуатэтэмэ | къэвмыпхъуатэтэмэ | къамыпхъуатэтэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтатэмэ | къэппхъуэтатэмэ | къипхъуэтатэмэ | къэтпхъуэтатэмэ | къэфпхъуэтатэмэ | къапхъуэтатэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыпхъуэтатэмэ | къыумыпхъуэтатэмэ | къимыпхъуэтатэмэ | къэдмыпхъуэтатэмэ | къэвмыпхъуэтатэмэ | къамыпхъуэтатэмэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэгъатэмэ | къэппхъуэтэгъатэмэ | къипхъуэтэгъатэмэ | къэтпхъуэтэгъатэмэ | къэфпхъуэтэгъатэмэ | къапхъуэтэгъатэмэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыпхъуэтэгъатэмэ | къыумыпхъуэтэгъатэмэ | къимыпхъуэтэгъатэмэ | къэдмыпхъуэтэгъатэмэ | къэвмыпхъуэтэгъатэмэ | къамыпхъуэтэгъатэмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэнтэмэ | къэппхъуэтэнтэмэ | къипхъуэтэнтэмэ | къэтпхъуэтэнтэмэ | къэфпхъуэтэнтэмэ | къапхъуэтэнтэмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыпхъуэтэнтэмэ | къыумыпхъуэтэнтэмэ | къимыпхъуэтэнтэмэ | къэдмыпхъуэтэнтэмэ | къэвмыпхъуэтэнтэмэ | къамыпхъуэтэнтэмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэнутэмэ | къэппхъуэтэнутэмэ | къипхъуэтэнутэмэ | къэтпхъуэтэнутэмэ | къэфпхъуэтэнутэмэ | къапхъуэтэнутэмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыпхъуэтэнутэмэ | къыумыпхъуэтэнутэмэ | къимыпхъуэтэнутэмэ | къэдмыпхъуэтэнутэмэ | къэвмыпхъуэтэнутэмэ | къамыпхъуэтэнутэмэ |
| сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэнт | къэппхъуэтэнт | къипхъуэтэнт | къэтпхъуэтэнт | къэфпхъуэтэнт | къапхъуэтэнт |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэнтэкъым | къэппхъуэтэнтэкъым | къипхъуэтэнтэкъым | къэтпхъуэтэнтэкъым | къэфпхъуэтэнтэкъым | къапхъуэтэнтэкъым |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэнут | къэппхъуэтэнут | къипхъуэтэнут | къэтпхъуэтэнут | къэфпхъуэтэнут | къапхъуэтэнут |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэнутэкъым | къэппхъуэтэнутэкъым | къипхъуэтэнутэкъым | къэтпхъуэтэнутэкъым | къэфпхъуэтэнутэкъым | къапхъуэтэнутэкъым |
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэспхъуатэми | къэппхъуатэми | къипхъуатэми | къэтпхъуатэми | къэфпхъуатэми | къапхъуатэми |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыпхъуатэми | къыумыпхъуатэми | къимыпхъуатэми | къэдмыпхъуатэми | къэвмыпхъуатэми | къамыпхъуатэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтами | къэппхъуэтами | къипхъуэтами | къэтпхъуэтами | къэфпхъуэтами | къапхъуэтами |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыпхъуэтами | къыумыпхъуэтами | къимыпхъуэтами | къэдмыпхъуэтами | къэвмыпхъуэтами | къамыпхъуэтами |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэгъами | къэппхъуэтэгъами | къипхъуэтэгъами | къэтпхъуэтэгъами | къэфпхъуэтэгъами | къапхъуэтэгъами |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыпхъуэтэгъами | къыумыпхъуэтэгъами | къимыпхъуэтэгъами | къэдмыпхъуэтэгъами | къэвмыпхъуэтэгъами | къамыпхъуэтэгъами |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэнми | къэппхъуэтэнми | къипхъуэтэнми | къэтпхъуэтэнми | къэфпхъуэтэнми | къапхъуэтэнми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыпхъуэтэнми | къыумыпхъуэтэнми | къимыпхъуэтэнми | къэдмыпхъуэтэнми | къэвмыпхъуэтэнми | къамыпхъуэтэнми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэнуми | къэппхъуэтэнуми | къипхъуэтэнуми | къэтпхъуэтэнуми | къэфпхъуэтэнуми | къапхъуэтэнуми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыпхъуэтэнуми | къыумыпхъуэтэнуми | къимыпхъуэтэнуми | къэдмыпхъуэтэнуми | къэвмыпхъуэтэнуми | къамыпхъуэтэнуми |
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэспхъуатэтэми | къэппхъуатэтэми | къипхъуатэтэми | къэтпхъуатэтэми | къэфпхъуатэтэми | къапхъуатэтэми |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыпхъуатэтэми | къыумыпхъуатэтэми | къимыпхъуатэтэми | къэдмыпхъуатэтэми | къэвмыпхъуатэтэми | къамыпхъуатэтэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтатэми | къэппхъуэтатэми | къипхъуэтатэми | къэтпхъуэтатэми | къэфпхъуэтатэми | къапхъуэтатэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыпхъуэтатэми | къыумыпхъуэтатэми | къимыпхъуэтатэми | къэдмыпхъуэтатэми | къэвмыпхъуэтатэми | къамыпхъуэтатэми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэгъатэми | къэппхъуэтэгъатэми | къипхъуэтэгъатэми | къэтпхъуэтэгъатэми | къэфпхъуэтэгъатэми | къапхъуэтэгъатэми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыпхъуэтэгъатэми | къыумыпхъуэтэгъатэми | къимыпхъуэтэгъатэми | къэдмыпхъуэтэгъатэми | къэвмыпхъуэтэгъатэми | къамыпхъуэтэгъатэми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэнтэми | къэппхъуэтэнтэми | къипхъуэтэнтэми | къэтпхъуэтэнтэми | къэфпхъуэтэнтэми | къапхъуэтэнтэми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыпхъуэтэнтэми | къыумыпхъуэтэнтэми | къимыпхъуэтэнтэми | къэдмыпхъуэтэнтэми | къэвмыпхъуэтэнтэми | къамыпхъуэтэнтэми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтэнутэми | къэппхъуэтэнутэми | къипхъуэтэнутэми | къэтпхъуэтэнутэми | къэфпхъуэтэнутэми | къапхъуэтэнутэми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыпхъуэтэнутэми | къыумыпхъуэтэнутэми | къимыпхъуэтэнутэми | къэдмыпхъуэтэнутэми | къэвмыпхъуэтэнутэми | къамыпхъуэтэнутэми |
| гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтаи | къэппхъуэтаи | къипхъуэтаи | къэтпхъуэтаи | къэфпхъуэтаи | къапхъуэтаи |
| щымыӀэныгъэ: | къэзмыпхъуэтаи | къыумыпхъуэтаи | къимыпхъуэтаи | къэдмыпхъуэтаи | къэвмыпхъуэтаи | къамыпхъуэтаи |
| фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтащэрэт | къэппхъуэтащэрэт | къипхъуэтащэрэт | къэтпхъуэтащэрэт | къэфпхъуэтащэрэт | къапхъуэтащэрэт |
| щымыӀэныгъэ: | къэзмыпхъуэтащэрэт | къыумыпхъуэтащэрэт | къимыпхъуэтащэрэт | къэдмыпхъуэтащэрэт | къэвмыпхъуэтащэрэт | къамыпхъуэтащэрэт |
| шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтагъэнщ | къэппхъуэтагъэнщ | къипхъуэтагъэнщ | къэтпхъуэтагъэнщ | къэфпхъуэтагъэнщ | къапхъуэтагъэнщ |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | къэспхъуэтагъэнкъым | къэппхъуэтагъэнкъым | къипхъуэтагъэнкъым | къэтпхъуэтагъэнкъым | къэфпхъуэтагъэнкъым | къапхъуэтагъэнкъым |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтагъэнт | къэппхъуэтагъэнт | къипхъуэтагъэнт | къэтпхъуэтагъэнт | къэфпхъуэтагъэнт | къапхъуэтагъэнт |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | къэспхъуэтагъэнтэкъым | къэппхъуэтагъэнтэкъым | къипхъуэтагъэнтэкъым | къэтпхъуэтагъэнтэкъым | къэфпхъуэтагъэнтэкъым | къапхъуэтагъэнтэкъым |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтагъэн | къэппхъуэтагъэн | къипхъуэтагъэн | къэтпхъуэтагъэн | къэфпхъуэтагъэн | къапхъуэтагъэн |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | къэспхъуэтагъэнкъэ | къэппхъуэтагъэнкъэ | къипхъуэтагъэнкъэ | къэтпхъуэтагъэнкъэ | къэфпхъуэтагъэнкъэ | къапхъуэтагъэнкъэ |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтагъэнт | къэппхъуэтагъэнт | къипхъуэтагъэнт | къэтпхъуэтагъэнт | къэфпхъуэтагъэнт | къапхъуэтагъэнт |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | къэспхъуэтагъэнтэкъэ | къэппхъуэтагъэнтэкъэ | къипхъуэтагъэнтэкъэ | къэтпхъуэтагъэнтэкъэ | къэфпхъуэтагъэнтэкъэ | къапхъуэтагъэнтэкъэ |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтагъэнущ | къэппхъуэтагъэнущ | къипхъуэтагъэнущ | къэтпхъуэтагъэнущ | къэфпхъуэтагъэнущ | къапхъуэтагъэнущ |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | къэспхъуэтагъэнукъым | къэппхъуэтагъэнукъым | къипхъуэтагъэнукъым | къэтпхъуэтагъэнукъым | къэфпхъуэтагъэнукъым | къапхъуэтагъэнукъым |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтагъэнут | къэппхъуэтагъэнут | къипхъуэтагъэнут | къэтпхъуэтагъэнут | къэфпхъуэтагъэнут | къапхъуэтагъэнут |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | къэспхъуэтагъэнутэкъым | къэппхъуэтагъэнутэкъым | къипхъуэтагъэнутэкъым | къэтпхъуэтагъэнутэкъым | къэфпхъуэтагъэнутэкъым | къапхъуэтагъэнутэкъым |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтагъэну | къэппхъуэтагъэну | къипхъуэтагъэну | къэтпхъуэтагъэну | къэфпхъуэтагъэну | къапхъуэтагъэну |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | къэспхъуэтагъэнукъэ | къэппхъуэтагъэнукъэ | къипхъуэтагъэнукъэ | къэтпхъуэтагъэнукъэ | къэфпхъуэтагъэнукъэ | къапхъуэтагъэнукъэ |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | къэспхъуэтагъэнут | къэппхъуэтагъэнут | къипхъуэтагъэнут | къэтпхъуэтагъэнут | къэфпхъуэтагъэнут | къапхъуэтагъэнут |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | къэспхъуэтагъэнутэкъэ | къэппхъуэтагъэнутэкъэ | къипхъуэтагъэнутэкъэ | къэтпхъуэтагъэнутэкъэ | къэфпхъуэтагъэнутэкъэ | къапхъуэтагъэнутэкъэ |
| Зылэжь (субъектнэ) причастие | |
|---|---|
| ит зэман - щыӀэныгъэ | къэзыпхъуатэ |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | къэзымыпхъуатэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэзыпхъуэта |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэзымыпхъуэта |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэзыпхъуэтэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэзымыпхъуэтэгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэзыпхъуэтэн |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэзымыпхъуэтэн |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэзыпхъуэтэну |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэзымыпхъуэтэну |
| Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту) | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман - щыӀэныгъэ | къэспхъуатэ | къэппхъуатэ | къипхъуатэ | къэтпхъуатэ | къэфпхъуатэ | къапхъуатэ |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмыпхъуатэ | къыумыпхъуатэ | къимыпхъуатэ | къэдмыпхъуатэ | къэвмыпхъуатэ | къамыпхъуатэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэспхъуэта | къэппхъуэта | къипхъуэта | къэтпхъуэта | къэфпхъуэта | къапхъуэта |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмыпхъуэта | къыумыпхъуэта | къимыпхъуэта | къэдмыпхъуэта | къэвмыпхъуэта | къамыпхъуэта |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэспхъуэтэгъа | къэппхъуэтэгъа | къипхъуэтэгъа | къэтпхъуэтэгъа | къэфпхъуэтэгъа | къапхъуэтэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмыпхъуэтэгъа | къыумыпхъуэтэгъа | къимыпхъуэтэгъа | къэдмыпхъуэтэгъа | къэвмыпхъуэтэгъа | къамыпхъуэтэгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэспхъуэтэн | къэппхъуэтэн | къипхъуэтэн | къэтпхъуэтэн | къэфпхъуэтэн | къапхъуэтэн |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмыпхъуэтэн | къыумыпхъуэтэн | къимыпхъуэтэн | къэдмыпхъуэтэн | къэвмыпхъуэтэн | къамыпхъуэтэн |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэспхъуэтэну | къэппхъуэтэну | къипхъуэтэну | къэтпхъуэтэну | къэфпхъуэтэну | къапхъуэтэну |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмыпхъуэтэну | къыумыпхъуэтэну | къимыпхъуэтэну | къэдмыпхъуэтэну | къэвмыпхъуэтэну | къамыпхъуэтэну |
| Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ) | |
|---|---|
| ит зэман - щыӀэныгъэ | къэпхъуатэ |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | къэмыпхъуатэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэпхъуэта |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэмыпхъуэта |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэпхъуэтэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэмыпхъуэтэгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэпхъуэтэн |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэмыпхъуэтэн |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэпхъуэтэну |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэмыпхъуэтэну |
| Обстоятельственнэ причастиехэр | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | къызэрыспхъуатэ | къызэрыппхъуатэ | къызэрипхъуатэ | къызэрытпхъуатэ | къызэрыфпхъуатэ | къызэрапхъуатэ |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрызмыпхъуатэ | къызэрумыпхъуатэ | къызэримыпхъуатэ | къызэрыдмыпхъуатэ | къызэрывмыпхъуатэ | къызэрамыпхъуатэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къызэрыспхъуэта | къызэрыппхъуэта | къызэрипхъуэта | къызэрытпхъуэта | къызэрыфпхъуэта | къызэрапхъуэта |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрызмыпхъуэта | къызэрумыпхъуэта | къызэримыпхъуэта | къызэрыдмыпхъуэта | къызэрывмыпхъуэта | зэрамыпхъуэта |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къызэрыспхъуэтэгъа | къызэрыппхъуэтэгъа | къызэрипхъуэтэгъа | къызэрытпхъуэтэгъа | къызэрыфпхъуэтэгъа | къызэрапхъуэтэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрызмыпхъуэтэгъа | къызэрумыпхъуэтэгъа | къызэримыпхъуэтэгъа | къызэрыдмыпхъуэтэгъа | къызэрывмыпхъуэтэгъа | къызэрамыпхъуэтэгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къызэрыспхъуэтэн | къызэрыппхъуэтэн | къызэрипхъуэтэн | къызэрытпхъуэтэн | къызэрыфпхъуэтэн | къызэрапхъуэтэн |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрызмыпхъуэтэн | къызэрумыпхъуэтэн | къызэримыпхъуэтэн | къызэрыдмыпхъуэтэн | къызэрывмыпхъуэтэн | къызэрамыпхъуэтэн |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къызэрыспхъуэтэну | къызэрыппхъуэтэну | къызэрипхъуэтэну | къызэрытпхъуэтэну | къызэрыфпхъуэтэну | къызэрапхъуэтэну |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрызмыпхъуэтэну | къызэрумыпхъуэтэну | къызэримыпхъуэтэну | къызэрыдмыпхъуэтэну | къызэрывмыпхъуэтэну | къызэрамыпхъуэтэну |
| Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | къыщыспхъуатэ | къыщыппхъуатэ | къыщипхъуатэ | къыщытпхъуатэ | къыщыфпхъуатэ | къыщапхъуатэ |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | къыщызмыпхъуатэ | къыщумыпхъуатэ | къыщимыпхъуатэ | къыщыдмыпхъуатэ | къыщывмыпхъуатэ | къыщамыпхъуатэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыщыспхъуэта | къыщыппхъуэта | къыщипхъуэта | къыщытпхъуэта | къыщыфпхъуэта | къыщапхъуэта |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыщызмыпхъуэта | къыщумыпхъуэта | къыщимыпхъуэта | къыщыдмыпхъуэта | къыщывмыпхъуэта | къыщамыпхъуэта |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыщыспхъуэтэгъа | къыщыппхъуэтэгъа | къыщипхъуэтэгъа | къыщытпхъуэтэгъа | къыщыфпхъуэтэгъа | къыщапхъуэтэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыщызмыпхъуэтэгъа | къыщумыпхъуэтэгъа | къыщимыпхъуэтэгъа | къыщыдмыпхъуэтэгъа | къыщывмыпхъуэтэгъа | къыщамыпхъуэтэгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыщыспхъуэтэн | къыщыппхъуэтэн | къыщипхъуэтэн | къыщытпхъуэтэн | къыщыфпхъуэтэн | къыщапхъуэтэн |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыщызмыпхъуэтэн | къыщумыпхъуэтэн | къыщимыпхъуэтэн | къыщыдмыпхъуэтэн | къыщывмыпхъуэтэн | къыщамыпхъуэтэн |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыщыспхъуэтэну | къыщыппхъуэтэну | къыщипхъуэтэну | къыщытпхъуэтэну | къыщыфпхъуэтэну | къыщапхъуэтэну |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыщызмыпхъуэтэну | къыщумыпхъуэтэну | къыщимыпхъуэтэну | къыщыдмыпхъуэтэну | къыщывмыпхъуэтэну | къыщамыпхъуэтэну |
| ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | къыздэспхъуатэ | къыздэппхъуатэ | къыздипхъуатэ | къыздэтпхъуатэ | къыздэфпхъуатэ | къыздапхъуатэ |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | къыздэзмыпхъуатэ | къыздумыпхъуатэ | къыздимыпхъуатэ | къыздэдмыпхъуатэ | къыздэвмыпхъуатэ | къыздамыпхъуатэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыздэспхъуэта | къыздэппхъуэта | къыздипхъуэта | къыздэтпхъуэта | къыздэфпхъуэта | къыздапхъуэта |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыздэзмыпхъуэта | къыздумыпхъуэта | къыздимыпхъуэта | къыздэдмыпхъуэта | къыздэвмыпхъуэта | къыздамыпхъуэта |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыздэспхъуэтэгъа | къыздэппхъуэтэгъа | къыздипхъуэтэгъа | къыздэтпхъуэтэгъа | къыздэфпхъуэтэгъа | къыздапхъуэтэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыздэзмыпхъуэтэгъа | къыздумыпхъуэтэгъа | къыздимыпхъуэтэгъа | къыздэдмыпхъуэтэгъа | къыздэвмыпхъуэтэгъа | къыздамыпхъуэтэгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыздэспхъуэтэн | къыздэппхъуэтэн | къыздипхъуэтэн | къыздэтпхъуэтэн | къыздэфпхъуэтэн | къыздапхъуэтэн |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыздэзмыпхъуэтэн | къыздумыпхъуэтэн | къыздимыпхъуэтэн | къыздэдмыпхъуэтэн | къыздэвмыпхъуэтэн | къыздамыпхъуэтэн |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыздэспхъуэтэну | къыздэппхъуэтэну | къыздипхъуэтэну | къыздэтпхъуэтэну | къыздэфпхъуэтэну | къыздапхъуэтэну |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыздэзмыпхъуэтэну | къыздумыпхъуэтэну | къыздимыпхъуэтэну | къыздэдмыпхъуэтэну | къыздэвмыпхъуэтэну | къыздамыпхъуэтэну |
| Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀэспхъуатэ | къыщӀэппхъуатэ | къыщӀипхъуатэ | къыщӀэтпхъуатэ | къыщӀэфпхъуатэ | къыщӀапхъуатэ |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀэзмыпхъуатэ | къыщӀумыпхъуатэ | къыщӀимыпхъуатэ | къыщӀэдмыпхъуатэ | къыщӀэвмыпхъуатэ | къыщӀамыпхъуатэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀэспхъуэта | къыщӀэппхъуэта | къыщӀипхъуэта | къыщӀэтпхъуэта | къыщӀэфпхъуэта | щӀкъапхъуэта |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀэзмыпхъуэта | къыщӀумыпхъуэта | къыщӀимыпхъуэта | къыщӀэдмыпхъуэта | къыщӀэвмыпхъуэта | къыщӀамыпхъуэта |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀэспхъуэтэгъа | щӀэкъэппхъуэтэгъа | къыщӀипхъуэтэгъа | щӀэкъэтпхъуэтэгъа | щӀэкъэфпхъуэтэгъа | къыщӀапхъуэтэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀэзмыпхъуэтэгъа | къыщӀумыпхъуэтэгъа | къыщӀимыпхъуэтэгъа | къыщӀэдмыпхъуэтэгъа | къыщӀэвмыпхъуэтэгъа | къыщӀамыпхъуэтэгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀэспхъуэтэн | къыщӀэппхъуэтэн | къыщӀипхъуэтэн | къыщӀэтпхъуэтэн | къыщӀэфпхъуэтэн | къыщӀапхъуэтэн |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀэзмыпхъуэтэн | къыщӀумыпхъуэтэн | къыщӀимыпхъуэтэн | къыщӀэдмыпхъуэтэн | къыщӀэвмыпхъуэтэн | къыщӀамыпхъуэтэн |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀэспхъуэтэну | къыщӀэппхъуэтэну | къыщӀипхъуэтэну | къыщӀэтпхъуэтэну | къыщӀэфпхъуэтэну | къыщӀапхъуэтэну |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀэзмыпхъуэтэну | къыщӀумыпхъуэтэну | къыщӀимыпхъуэтэну | къыщӀэдмыпхъуэтэну | къыщӀэвмыпхъуэтэну | къыщӀамыпхъуэтэну |
| Деепричастиехэр | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман - щыӀэныгъэ | къэспхъуатэу | къэппхъуатэу | къипхъуатэу | къэтпхъуатэу | къэфпхъуатэу | къапхъуатэу |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмыпхъуатэу | къыумыпхъуатэу | къимыпхъуатэу | къэдмыпхъуатэу | къэвмыпхъуатэу | къамыпхъуатэу |
| блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэспхъуэтауэ | къэппхъуэтауэ | къипхъуэтауэ | къэтпхъуэтауэ | къэфпхъуэтауэ | къапхъуэтауэ |
| блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмыпхъуэтауэ | къыумыпхъуэтауэ | къимыпхъуэтауэ | къэдмыпхъуэтауэ | къэвмыпхъуэтауэ | къамыпхъуэтауэ |
| урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | къэспхъуатэурэ | къэппхъуатэурэ | къипхъуатэурэ | къэтпхъуатэурэ | къэфпхъуатэурэ | къапхъуатэурэ |
| урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | къэзмыпхъуатэурэ | къыумыпхъуатэурэ | къимыпхъуатэурэ | къэдмыпхъуатэурэ | къэвмыпхъуатэурэ | къамыпхъуатэурэ |
| Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ | Прямой Дополненэ | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм | |
| Подлежащэ | ||||||
| сэ | -- | укъызопхъуатэ | къызопхъуатэ | -- | фыкъызопхъуатэ | къызопхъуатэ(хэ) |
| уэ | сыкъыбопхъуатэ | -- | къыбопхъуатэ | дыкъыбопхъуатэ | -- | къыбопхъуатэ(хэ) |
| абы | сыкъепхъуатэ | укъепхъуатэ | къепхъуатэ | дыкъепхъуатэ | фыкъепхъуатэ | къепхъуатэ(хэ) |
| дэ | -- | укъыдопхъуатэ | къыдопхъуатэ | -- | фыкъыдопхъуатэ | къыдопхъуатэ(хэ) |
| фэ | сыкъывопхъуатэ | -- | къывопхъуатэ | дыкъывопхъуатэ | -- | къывопхъуатэ(хэ) |
| абыхэм | сыкъапхъуатэ | укъапхъуатэ | къапхъуатэ | дыкъапхъуатэ | фыкъапхъуатэ | къапхъуатэ(хэ) |
| Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ) | Прямой Дополненэ | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм | |
| Подлежащэ | ||||||
| сэ | -- | укъэс[пхъуатэрэ] | къэс[пхъуатэрэ] | -- | фыкъэс[пхъуатэрэ] | къэс[пхъуатэ(хэ)рэ] |
| уэ | сыкъэп[пхъуатэрэ] | -- | къэп[пхъуатэрэ] | дыкъэп[пхъуатэрэ] | -- | къэп[пхъуатэ(хэ)рэ] |
| абы | сыкъи[пхъуатэрэ] | укъи[пхъуатэрэ] | къи[пхъуатэрэ] | дыкъи[пхъуатэрэ] | фыкъи[пхъуатэрэ] | къи[пхъуатэ(хэ)рэ] |
| дэ | -- | укъэт[пхъуатэрэ] | къэт[пхъуатэрэ] | -- | фыкъэт[пхъуатэрэ] | къэт[пхъуатэ(хэ)рэ] |
| фэ | сыкъэф[пхъуатэрэ] | -- | къэф[пхъуатээрэ] | дыкъэф[пхъуатэрэ] | -- | къэф[пхъуатэ(хэ)рэ] |
| абыхэм | сыкъа[пхъуатэрэ] | укъа[пхъуатэрэ] | къа[пхъуатэрэ] | дыкъа[пхъуатэрэ] | фыкъа[пхъуатэрэ] | къа[пхъуатэ(хэ)рэ] |
| -э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъыуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [пхъуат]э | [пхъуат]эр | -- | [пхъуат]эхэр |
| Эргативнэ: | [пхъуат]э | [пхъуат]эм | -- | [пхъуат]эхэм |
| Послеложнэ: | [пхъуат]экӀэ | [пхъуат]эмкӀэ | [пхъуат]эхэкӀэ | [пхъуат]эхэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [пхъуат]эу | [пхъуат]эрауэ | [пхъуат]эхэу | [пхъуат]эхэрауэ |
| -а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъыуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [пхъуэт]а | [пхъуэт]ар | -- | [пхъуэт]ахэр |
| Эргативнэ: | [пхъуэт]а | [пхъуэт]ам | -- | [пхъуэт]ахэм |
| Послеложнэ: | [пхъуэт]акӀэ | [пхъуэт]амкӀэ | [пхъуэт]ахэкӀэ | [пхъуэт]ахэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [пхъуэт]ауэ | [пхъуэт]арауэ | [пхъуэт]ахэу | [пхъуэт]ахэрауэ |
| -эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъыуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [пхъуэт]эн | [пхъуэт]эныр | -- | [пхъуэт]энхэр |
| Эргативнэ: | [пхъуэт]эн | [пхъуэт]эным | -- | [пхъуэт]энхэм |
| Послеложнэ: | [пхъуэт]энкӀэ | [пхъуэт]энымкӀэ | [пхъуэт]энхэкӀэ | [пхъуэт]энхэмкӀэ |
| 'Обстоятельственнэ: | [пхъуэт]эну | [пхъуэт]энырауэ | [пхъуэт]энхэу | [пхъуэт]энхэрауэ |
| -эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъыуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [пхъуэт]эну | [пхъуэт]энур | -- | [пхъуэт]энухэр |
| Эргативнэ: | [пхъуэт]эну | [пхъуэт]энум | -- | [пхъуэт]энухэм |
| Послеложнэ: | [пхъуэт]энукӀэ | [пхъуэт]энумкӀэ | [пхъуэт]энухэкӀэ | [пхъуэт]энухэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [пхъуэт]энууэ | [пхъуэт]энурауэ | [пхъуэт]энухэу | [пхъуэт]энухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- ПсынщӀэу зыгуэр къэщтэн, къэубыдын.
- Зыгуэр псынщӀэу къыгурыӀуэн, зэхищӀыкӀын.
- ДэӀыгъын, зегъэубгъун (п. п. жэрдэмыфӀыр, уэрэдыр).
ЩАПХЪЭХЭР
- Уэ, абдежым, Сосрыкъуэ, Умышынэу епхъухи Зы пхъэдзакӀэ къэпхъуатэ. Къэбэрдей поэзием и антологие
- Абы и Ӏэ убыдыкӀэм гуапагъэ зэрыхэлъыр занщӀэу Хьэмидбий къепхъуатэ. ХьэхъупащӀэ Хьэжбэчыр
- Зы сэлэт жьакӀагъуэ гуэрым уэрэдыр къыхидзэрт, адрейхэм къапхъуатэрт абы и ежьури.. яукъуэдийрт. Шортэн Аскэрбий
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- къэпхъуэтэн: 1. suddenly grab, grip or catch sb or sth 2. catch, understand or assimilate sth. 3. join in, take up, support sth. (for example, an initiative, a song)
УРЫСЫБЗЭ
- къэпхъуэтэн: 1. схватить резко кого-что-л. 2. схватить, усвоить что-л. 3. подхватить, поддержать что-л. (напр. инициативу, песню)
БИБЛИОГРАФИЕ
Библиографием еплъынБИБЛИОГРАФИЕ