къэпсэлъэн
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [qʹɐpsɐ'ɬɐn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- къэ- + [псэлъ] + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ зэгъэзэхуэжын
Глагол лъэмыӏэс "къэпсэлъэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар) | |
---|---|
щыӀэныгъэ: | къэпсэлъэн |
щымыӀэныгъэ: | къэмыпсэлъэн |
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэн | укъэпсэлъэн | къэпсэлъэн | дыкъэпсэлъэн | фыкъэпсэлъэн | къэпсэлъэн(хэ) |
щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыпсэлъэн | укъэмыпсэлъэн | къэмыпсэлъэн | дыкъэмыпсэлъэн | фыкъэмыпсэлъэн | къэмыпсэлъэн(хэ) |
унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
---|---|---|
щыӀэныгъэ: | къэпсалъэ! | фыкъэпсалъэ! |
щымыӀэныгъэ: | укъэмыпсалъэ! | фыкъэмыпсалъэ! |
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкърепсалъэ | укърепсалъэ | кърепсалъэ | дыкърепсалъэ | фыкърепсалъэ | кърепсалъэ |
щымыӀэныгъэ: | сыкъремыпсалъэ | укъремыпсалъэ | къремыпсалъэ | дыкъремыпсалъэ | фыкъремыпсалъэ | къремыпсалъэ |
ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъопсалъэ(р) | укъопсалъэ(р) | къопсалъэ(р) | дыкъопсалъэ(р) | фыкъопсалъэ(р) | къопсалъэ(хэ)(р) |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсалъэркъым | укъэпсалъэркъым | къэпсалъэркъым | дыкъэпсалъэркъым | фыкъэпсалъэркъым | къэпсалъэ(хэ)ркъым |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсалъэ(р)т | укъэпсалъэ(р)т | къэпсалъэ(р)т | дыкъэпсалъэ(р)т | фыкъэпсалъэ(р)т | къэпсалъэ(хэ)(р)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсалъэ(р)тэкъым | укъэпсалъэ(р)тэкъым | къэпсалъэ(р)тэкъым | дыкъэпсалъэ(р)тэкъым | фыкъэпсалъэ(р)тэкъым | къэпсалъэ(хэ)(р)тэкъым |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъащ | укъэпсэлъащ | къэпсэлъащ | дыкъэпсэлъащ | фыкъэпсэлъащ | къэпсэлъа(хэ)щ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъакъым | укъэпсэлъакъым | къэпсэлъакъым | дыкъэпсэлъакъым | фыкъэпсэлъакъым | къэпсэлъа(хэ)къым |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъат | укъэпсэлъат | къэпсэлъат | дыкъэпсэлъат | фыкъэпсэлъат | къэпсэлъа(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъатэкъым | укъэпсэлъатэкъым | къэпсэлъатэкъым | дыкъэпсэлъатэкъым | фыкъэпсэлъатэкъым | къэпсэлъа(хэ)тэкъым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэгъащ | укъэпсэлъэгъащ | къэпсэлъэгъащ | дыкъэпсэлъэгъащ | фыкъэпсэлъэгъащ | къэпсэлъэгъа(хэ)щ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэгъакъым | укъэпсэлъэгъакъым | къэпсэлъэгъакъым | дыкъэпсэлъэгъакъым | фыкъэпсэлъэгъакъым | къэпсэлъэгъа(хэ)къым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэгъат | укъэпсэлъэгъат | къэпсэлъэгъат | дыкъэпсэлъэгъат | фыкъэпсэлъэгъат | къэпсэлъэгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэгъатэкъым | укъэпсэлъэгъатэкъым | къэпсэлъэгъатэкъым | дыкъэпсэлъэгъатэкъым | фыкъэпсэлъэгъатэкъым | къэпсэлъэгъа(хэ)тэкъым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсалъэщ | укъэпсалъэщ | къэпсалъэщ | дыкъэпсалъэщ | фыкъэпсалъэщ | къэпсалъэ(хэ)щ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсалъэкъым | укъэпсалъэкъым | къэпсалъэкъым | дыкъэпсалъэкъым | фыкъэпсалъэкъым | къэпсалъэ(хэ)къым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсалъэт | укъэпсалъэт | къэпсалъэт | дыкъэпсалъэт | фыкъэпсалъэт | къэпсалъэ(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсалъэтэкъым | укъэпсалъэтэкъым | къэпсалъэтэкъым | дыкъэпсалъэтэкъым | фыкъэпсалъэтэкъым | къэпсалъэ(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэнщ | укъэпсэлъэнщ | къэпсэлъэнщ | дыкъэпсэлъэнщ | фыкъэпсэлъэнщ | къэпсэлъэн(хэ)щ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэнкъым | укъэпсэлъэнкъым | къэпсэлъэнкъым | дыкъэпсэлъэнкъым | фыкъэпсэлъэнкъым | къэпсэлъэн(хэ)къым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэнущ | укъэпсэлъэнущ | къэпсэлъэнущ | дыкъэпсэлъэнущ | фыкъэпсэлъэнущ | къэпсэлъэну(хэ)щ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэнукъым | укъэпсэлъэнукъым | къэпсэлъэнукъым | дыкъэпсэлъэнукъым | фыкъэпсэлъэнукъым | къэпсэлъэну(хэ)къым |
ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсалъэрэ | укъэпсалъэрэ | къэпсалъэрэ | дыкъэпсалъэрэ | фыкъэпсалъэрэ | къэпсалъэ(хэ)рэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсалъэркъэ | укъэпсалъэркъэ | къэпсалъэркъэ | дыкъэпсалъэркъэ | фыкъэпсалъэркъэ | къэпсалъэ(хэ)ркъэ |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсалъэ(р)т | укъэпсалъэ(р)т | къэпсалъэ(р)т | дыкъэпсалъэ(р)т | фыкъэпсалъэ(р)т | къэпсалъэ(хэ)(р)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсалъэ(р)тэкъэ | укъэпсалъэ(р)тэкъэ | къэпсалъэ(р)тэкъэ | дыкъэпсалъэ(р)тэкъэ | фыкъэпсалъэ(р)тэкъэ | къэпсалъэ(хэ)(р)тэкъэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъа | укъэпсэлъа | къэпсэлъа | дыкъэпсэлъа | фыкъэпсэлъа | къэпсэлъа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъакъэ | укъэпсэлъакъэ | къэпсэлъакъэ | дыкъэпсэлъакъэ | фыкъэпсэлъакъэ | къэпсэлъа(хэ)къэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъат | укъэпсэлъат | къэпсэлъат | дыкъэпсэлъат | фыкъэпсэлъат | къэпсэлъа(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъатэкъэ | укъэпсэлъатэкъэ | къэпсэлъатэкъэ | дыкъэпсэлъатэкъэ | фыкъэпсэлъатэкъэ | къэпсэлъа(хэ)тэкъэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэгъа | укъэпсэлъэгъа | къэпсэлъэгъа | дыкъэпсэлъэгъа | фыкъэпсэлъэгъа | къэпсэлъэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэгъакъэ | укъэпсэлъэгъакъэ | къэпсэлъэгъакъэ | дыкъэпсэлъэгъакъэ | фыкъэпсэлъэгъакъэ | къэпсэлъэгъа(хэ)къэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэгъат | укъэпсэлъэгъат | къэпсэлъэгъат | дыкъэпсэлъэгъат | фыкъэпсэлъэгъат | къэпсэлъэгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэгъатэкъэ | укъэпсэлъэгъатэкъэ | къэпсэлъэгъатэкъэ | дыкъэпсэлъэгъатэкъэ | фыкъэпсэлъэгъатэкъэ | къэпсэлъэгъа(хэ)тэкъэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсалъэ | укъэпсалъэ | къэпсалъэ | дыкъэпсалъэ | фыкъэпсалъэ | къэпсалъэ(хэ) |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсалъэкъэ | укъэпсалъэкъэ | къэпсалъэкъэ | дыкъэпсалъэкъэ | фыкъэпсалъэкъэ | къэпсалъэ(хэ)къэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсалъэт | укъэпсалъэт | къэпсалъэт | дыкъэпсалъэт | фыкъэпсалъэт | къэпсалъэ(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсалъэтэкъэ | укъэпсалъэтэкъэ | къэпсалъэтэкъэ | дыкъэпсалъэтэкъэ | фыкъэпсалъэтэкъэ | къэпсалъэ(хэ)тэкъэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэн | укъэпсэлъэн | къэпсэлъэн | дыкъэпсэлъэн | фыкъэпсэлъэн | къэпсэлъэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэнкъэ | укъэпсэлъэнкъэ | къэпсэлъэнкъэ | дыкъэпсэлъэнкъэ | фыкъэпсэлъэнкъэ | къэпсэлъэн(хэ)къэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэну | укъэпсэлъэну | къэпсэлъэну | дыкъэпсэлъэну | фыкъэпсэлъэну | къэпсэлъэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэнукъэ | укъэпсэлъэнукъэ | къэпсэлъэнукъэ | дыкъэпсэлъэнукъэ | фыкъэпсэлъэнукъэ | къэпсэлъэну(хэ)къэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсалъэмэ | укъэпсалъэмэ | къэпсалъэмэ | дыкъэпсалъэмэ | фыкъэпсалъэмэ | къэпсалъэ(хэ)мэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыпсалъэмэ | укъэмыпсалъэмэ | къэмыпсалъэмэ | дыкъэмыпсалъэмэ | фыкъэмыпсалъэмэ | къэмыпсалъэ(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъамэ | укъэпсэлъамэ | къэпсэлъамэ | дыкъэпсэлъамэ | фыкъэпсэлъамэ | къэпсэлъа(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыпсэлъамэ | укъэмыпсэлъамэ | къэмыпсэлъамэ | дыкъэмыпсэлъамэ | фыкъэмыпсэлъамэ | мыпсэлъа(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэгъамэ | укъэпсэлъэгъамэ | къэпсэлъэгъамэ | дыкъэпсэлъэгъамэ | фыкъэпсэлъэгъамэ | къэпсэлъэгъа(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыпсэлъэгъамэ | укъэмыпсэлъэгъамэ | къэмыпсэлъэгъамэ | дыкъэмыпсэлъэгъамэ | фыкъэмыпсэлъэгъамэ | къэмыпсэлъэгъа(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэнмэ | укъэпсэлъэнмэ | къэпсэлъэнмэ | дыкъэпсэлъэнмэ | фыкъэпсэлъэнмэ | къэпсэлъэн(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыпсэлъэнмэ | укъэмыпсэлъэнмэ | къэмыпсэлъэнмэ | дыкъэмыпсэлъэнмэ | фыкъэмыпсэлъэнмэ | къэмыпсэлъэн(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэнумэ | укъэпсэлъэнумэ | къэпсэлъэнумэ | дыкъэпсэлъэнумэ | фыкъэпсэлъэнумэ | къэпсэлъэну(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыпсэлъэнумэ | укъэмыпсэлъэнумэ | къэмыпсэлъэнумэ | дыкъэмыпсэлъэнумэ | фыкъэмыпсэлъэнумэ | къэмыпсэлъэну(хэ)мэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсалъэтэмэ | укъэпсалъэтэмэ | къэпсалъэтэмэ | дыкъэпсалъэтэмэ | фыкъэпсалъэтэмэ | къэпсалъэ(хэ)тэмэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыпсалъэтэмэ | укъэмыпсалъэтэмэ | къэмыпсалъэтэмэ | дыкъэмыпсалъэтэмэ | фыкъэмыпсалъэтэмэ | къэмыпсалъэ(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъатэмэ | укъэпсэлъатэмэ | къэпсэлъатэмэ | дыкъэпсэлъатэмэ | фыкъэпсэлъатэмэ | къэпсэлъа(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыпсэлъатэмэ | укъэмыпсэлъатэмэ | къэмыпсэлъатэмэ | дыкъэмыпсэлъатэмэ | фыкъэмыпсэлъатэмэ | къэмыпсэлъа(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэгъатэмэ | укъэпсэлъэгъатэмэ | къэпсэлъэгъатэмэ | дыкъэпсэлъэгъатэмэ | фыкъэпсэлъэгъатэмэ | къэпсэлъэгъа(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыпсэлъэгъатэмэ | укъэмыпсэлъэгъатэмэ | къэмыпсэлъэгъатэмэ | дыкъэмыпсэлъэгъатэмэ | фыкъэмыпсэлъэгъатэмэ | къэмыпсэлъэгъа(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэнтэмэ | укъэпсэлъэнтэмэ | къэпсэлъэнтэмэ | дыкъэпсэлъэнтэмэ | фыкъэпсэлъэнтэмэ | къэпсэлъэн(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыпсэлъэнтэмэ | укъэмыпсэлъэнтэмэ | къэмыпсэлъэнтэмэ | дыкъэмыпсэлъэнтэмэ | фыкъэмыпсэлъэнтэмэ | къэмыпсэлъэн(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэнутэмэ | укъэпсэлъэнутэмэ | къэпсэлъэнутэмэ | дыкъэпсэлъэнутэмэ | фыкъэпсэлъэнутэмэ | къэпсэлъэну(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыпсэлъэнутэмэ | укъэмыпсэлъэнутэмэ | къэмыпсэлъэнутэмэ | дыкъэмыпсэлъэнутэмэ | фыкъэмыпсэлъэнутэмэ | къэмыпсэлъэну(хэ)тэмэ |
сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэнт | укъэпсэлъэнт | къэпсэлъэнт | дыкъэпсэлъэнт | фыкъэпсэлъэнт | къэпсэлъэн(хэ)т |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэнтэкъым | укъэпсэлъэнтэкъым | къэпсэлъэнтэкъым | дыкъэпсэлъэнтэкъым | фыкъэпсэлъэнтэкъым | къэпсэлъэн(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэнут | укъэпсэлъэнут | къэпсэлъэнут | дыкъэпсэлъэнут | фыкъэпсэлъэнут | къэпсэлъэну(хэ)т |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэнутэкъым | укъэпсэлъэнутэкъым | къэпсэлъэнутэкъым | дыкъэпсэлъэнутэкъым | фыкъэпсэлъэнутэкъым | къэпсэлъэну(хэ)тэкъым |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсалъэми | укъэпсалъэми | къэпсалъэми | дыкъэпсалъэми | фыкъэпсалъэми | къэпсалъэ(хэ)ми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыпсалъэми | укъэмыпсалъэми | къэмыпсалъэми | дыкъэмыпсалъэми | фыкъэмыпсалъэми | къэмыпсалъэ(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъами | укъэпсэлъами | къэпсэлъами | дыкъэпсэлъами | фыкъэпсэлъами | къэпсэлъа(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыпсэлъами | укъэмыпсэлъами | къэмыпсэлъами | дыкъэмыпсэлъами | фыкъэмыпсэлъами | къэмыпсэлъа(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэгъами | укъэпсэлъэгъами | къэпсэлъэгъами | дыкъэпсэлъэгъами | фыкъэпсэлъэгъами | къэпсэлъэгъа(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыпсэлъэгъами | укъэмыпсэлъэгъами | къэмыпсэлъэгъами | дыкъэмыпсэлъэгъами | фыкъэмыпсэлъэгъами | къэмыпсэлъэгъа(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэнми | укъэпсэлъэнми | къэпсэлъэнми | дыкъэпсэлъэнми | фыкъэпсэлъэнми | къэпсэлъэн(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыпсэлъэнми | укъэмыпсэлъэнми | къэмыпсэлъэнми | дыкъэмыпсэлъэнми | фыкъэмыпсэлъэнми | къэмыпсэлъэн(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэнуми | укъэпсэлъэнуми | къэпсэлъэнуми | дыкъэпсэлъэнуми | фыкъэпсэлъэнуми | къэпсэлъэну(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыпсэлъэнуми | укъэмыпсэлъэнуми | къэмыпсэлъэнуми | дыкъэмыпсэлъэнуми | фыкъэмыпсэлъэнуми | къэмыпсэлъэну(хэ)ми |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсалъэтэми | укъэпсалъэтэми | къэпсалъэтэми | дыкъэпсалъэтэми | фыкъэпсалъэтэми | къэпсалъэ(хэ)тэми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыпсалъэтэми | укъэмыпсалъэтэми | къэмыпсалъэтэми | дыкъэмыпсалъэтэми | фыкъэмыпсалъэтэми | къэмыпсалъэ(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъатэми | укъэпсэлъатэми | къэпсэлъатэми | дыкъэпсэлъатэми | фыкъэпсэлъатэми | къэпсэлъа(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыпсэлъатэми | укъэмыпсэлъатэми | къэмыпсэлъатэми | дыкъэмыпсэлъатэми | фыкъэмыпсэлъатэми | къэмыпсэлъа(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэгъатэми | укъэпсэлъэгъатэми | къэпсэлъэгъатэми | дыкъэпсэлъэгъатэми | фыкъэпсэлъэгъатэми | къэпсэлъэгъа(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыпсэлъэгъатэми | укъэмыпсэлъэгъатэми | къэмыпсэлъэгъатэми | дыкъэмыпсэлъэгъатэми | фыкъэмыпсэлъэгъатэми | къэмыпсэлъэгъа(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэнтэми | укъэпсэлъэнтэми | къэпсэлъэнтэми | дыкъэпсэлъэнтэми | фыкъэпсэлъэнтэми | къэпсэлъэн(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыпсэлъэнтэми | укъэмыпсэлъэнтэми | къэмыпсэлъэнтэми | дыкъэмыпсэлъэнтэми | фыкъэмыпсэлъэнтэми | къэмыпсэлъэн(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъэнутэми | укъэпсэлъэнутэми | къэпсэлъэнутэми | дыкъэпсэлъэнутэми | фыкъэпсэлъэнутэми | къэпсэлъэну(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыпсэлъэнутэми | укъэмыпсэлъэнутэми | къэмыпсэлъэнутэми | дыкъэмыпсэлъэнутэми | фыкъэмыпсэлъэнутэми | къэмыпсэлъэну(хэ)тэми |
гъэщӀэгъпсэлъэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъаи | укъэпсэлъаи | къэпсэлъаи | дыкъэпсэлъаи | фыкъэпсэлъаи | къэпсэлъаи |
щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыпсэлъаи | укъэмыпсэлъаи | къэмыпсэлъаи | дыкъэмыпсэлъаи | фыкъэмыпсэлъаи | къэмыпсэлъаи |
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъащэрэт | укъэпсэлъащэрэт | къэпсэлъащэрэт | дыкъэпсэлъащэрэт | фыкъэпсэлъащэрэт | къэпсэлъащэрэт |
щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыпсэлъащэрэт | укъэмыпсэлъащэрэт | къэмыпсэлъащэрэт | дыкъэмыпсэлъащэрэт | фыкъэмыпсэлъащэрэт | къэмыпсэлъащэрэт |
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъагъэнщ | укъэпсэлъагъэнщ | къэпсэлъагъэнщ | дыкъэпсэлъагъэнщ | фыкъэпсэлъагъэнщ | къэпсэлъагъэнщ |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъагъэнкъым | укъэпсэлъагъэнкъым | къэпсэлъагъэнкъым | дыкъэпсэлъагъэнкъым | фыкъэпсэлъагъэнкъым | къэпсэлъагъэнкъым |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъагъэнт | укъэпсэлъагъэнт | къэпсэлъагъэнт | дыкъэпсэлъагъэнт | фыкъэпсэлъагъэнт | къэпсэлъагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъагъэнтэкъым | укъэпсэлъагъэнтэкъым | къэпсэлъагъэнтэкъым | дыкъэпсэлъагъэнтэкъым | фыкъэпсэлъагъэнтэкъым | къэпсэлъагъэнтэкъым |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъагъэн | укъэпсэлъагъэн | къэпсэлъагъэн | дыкъэпсэлъагъэн | фыкъэпсэлъагъэн | къэпсэлъагъэн |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъагъэнкъэ | укъэпсэлъагъэнкъэ | къэпсэлъагъэнкъэ | дыкъэпсэлъагъэнкъэ | фыкъэпсэлъагъэнкъэ | къэпсэлъагъэнкъэ |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъагъэнт | укъэпсэлъагъэнт | къэпсэлъагъэнт | дыкъэпсэлъагъэнт | фыкъэпсэлъагъэнт | къэпсэлъагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъагъэнтэкъэ | укъэпсэлъагъэнтэкъэ | къэпсэлъагъэнтэкъэ | дыкъэпсэлъагъэнтэкъэ | фыкъэпсэлъагъэнтэкъэ | къэпсэлъагъэнтэкъэ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъагъэнущ | укъэпсэлъагъэнущ | къэпсэлъагъэнущ | дыкъэпсэлъагъэнущ | фыкъэпсэлъагъэнущ | къэпсэлъагъэнущ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъагъэнукъым | укъэпсэлъагъэнукъым | къэпсэлъагъэнукъым | дыкъэпсэлъагъэнукъым | фыкъэпсэлъагъэнукъым | къэпсэлъагъэнукъым |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъагъэнут | укъэпсэлъагъэнут | къэпсэлъагъэнут | дыкъэпсэлъагъэнут | фыкъэпсэлъагъэнут | къэпсэлъагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъагъэнутэкъым | укъэпсэлъагъэнутэкъым | къэпсэлъагъэнутэкъым | дыкъэпсэлъагъэнутэкъым | фыкъэпсэлъагъэнутэкъым | къэпсэлъагъэнутэкъым |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъагъэну | укъэпсэлъагъэну | къэпсэлъагъэну | дыкъэпсэлъагъэну | фыкъэпсэлъагъэну | къэпсэлъагъэну |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъагъэнукъэ | укъэпсэлъагъэнукъэ | къэпсэлъагъэнукъэ | дыкъэпсэлъагъэнукъэ | фыкъэпсэлъагъэнукъэ | къэпсэлъагъэнукъэ |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъагъэнут | укъэпсэлъагъэнут | къэпсэлъагъэнут | дыкъэпсэлъагъэнут | фыкъэпсэлъагъэнут | къэпсэлъагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэпсэлъагъэнутэкъэ | укъэпсэлъагъэнутэкъэ | къэпсэлъагъэнутэкъэ | дыкъэпсэлъагъэнутэкъэ | фыкъэпсэлъагъэнутэкъэ | къэпсэлъагъэнутэкъэ |
Причастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
Зылэжь (субъектнэ) причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэпсалъэ | укъэпсалъэ | къэпсалъэ | дыкъэпсалъэ | фыкъэпсалъэ | къэпсалъэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыпсалъэ | укъэмыпсалъэ | къэмыпсалъэ | дыкъэмыпсалъэ | фыкъэмыпсалъэ | къэмыпсалъэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэпсэлъа | укъэпсэлъа | къэпсэлъа | дыкъэпсэлъа | фыкъэпсэлъа | къэпсэлъа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыпсэлъа | укъэмыпсэлъа | къэмыпсэлъа | дыкъэмыпсэлъа | фыкъэмыпсэлъа | къэмыпсэлъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэпсэлъэгъа | укъэпсэлъэгъа | къэпсэлъэгъа | дыкъэпсэлъэгъа | фыкъэпсэлъэгъа | къэпсэлъэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыпсэлъэгъа | укъэмыпсэлъэгъа | къэмыпсэлъэгъа | дыкъэмыпсэлъэгъа | фыкъэмыпсэлъэгъа | къэмыпсэлъэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэпсэлъэн | укъэпсэлъэн | къэпсэлъэн | дыкъэпсэлъэн | фыкъэпсэлъэн | къэпсэлъэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыпсэлъэн | укъэмыпсэлъэн | къэмыпсэлъэн | дыкъэмыпсэлъэн | фыкъэмыпсэлъэн | къэмыпсэлъэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэпсэлъэну | укъэпсэлъэну | къэпсэлъэну | дыкъэпсэлъэну | фыкъэпсэлъэну | къэпсэлъэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыпсэлъэну | укъэмыпсэлъэну | къэмыпсэлъэну | дыкъэмыпсэлъэну | фыкъэмыпсэлъэну | къэмыпсэлъэну(хэ) |
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыпсалъэ | укъызэрыпсалъэ | къызэрыпсалъэ | дыкъызэрыпсалъэ | фыкъызэрыпсалъэ | къызэрыпсалъэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымыпсалъэ | укъызэрымыпсалъэ | къызэрымыпсалъэ | дыкъызэрымыпсалъэ | фыкъызэрымыпсалъэ | къызэрымыпсалъэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыпсэлъа | укъызэрыпсэлъа | къызэрыпсэлъа | дыкъызэрыпсэлъа | фыкъызэрыпсэлъа | къызэрыпсэлъа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымыпсэлъа | укъызэрымыпсэлъа | къызэрымыпсэлъа | дыкъызэрымыпсэлъа | фыкъызэрымыпсэлъа | къызэрымыпсэлъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыпсэлъэгъа | укъызэрыпсэлъэгъа | къызэрыпсэлъэгъа | дыкъызэрыпсэлъэгъа | фыкъызэрыпсэлъэгъа | къызэрыпсэлъэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымыпсэлъэгъа | укъызэрымыпсэлъэгъа | къызэрымыпсэлъэгъа | дыкъызэрымыпсэлъэгъа | фыкъызэрымыпсэлъэгъа | къызэрымыпсэлъэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыпсэлъэн | укъызэрыпсэлъэн | къызэрыпсэлъэн | дыкъызэрыпсэлъэн | фыкъызэрыпсэлъэн | къызэрыпсэлъэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымыпсэлъэн | укъызэрымыпсэлъэн | къызэрымыпсэлъэн | дыкъызэрымыпсэлъэн | фыкъызэрымыпсэлъэн | къызэрымыпсэлъэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыпсэлъэну | укъызэрыпсэлъэну | къызэрыпсэлъэну | дыкъызэрыпсэлъэну | фыкъызэрыпсэлъэну | къызэрыпсэлъэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымыпсэлъэну | укъызэрымыпсэлъэну | къызэрымыпсэлъэну | дыкъызэрымыпсэлъэну | фыкъызэрымыпсэлъэну | къызэрымыпсэлъэну(хэ) |
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыпсалъэ | укъыщыпсалъэ | къыщыпсалъэ | дыкъыщыпсалъэ | фыкъыщыпсалъэ | къыщыпсалъэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымыпсалъэ | укъыщымыпсалъэ | къыщымыпсалъэ | дыкъыщымыпсалъэ | фыкъыщымыпсалъэ | къыщымыпсалъэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыпсэлъа | укъыщыпсэлъа | къыщыпсэлъа | дыкъыщыпсэлъа | фыкъыщыпсэлъа | къыщыпсэлъа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымыпсэлъа | укъыщымыпсэлъа | къыщымыпсэлъа | дыкъыщымыпсэлъа | фыкъыщымыпсэлъа | къыщымыпсэлъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыпсэлъэгъа | укъыщыпсэлъэгъа | къыщыпсэлъэгъа | дыкъыщыпсэлъэгъа | фыкъыщыпсэлъэгъа | къыщыпсэлъэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымыпсэлъэгъа | укъыщымыпсэлъэгъа | къыщымыпсэлъэгъа | дыкъыщымыпсэлъэгъа | фыкъыщымыпсэлъэгъа | къыщымыпсэлъэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыпсэлъэн | укъыщыпсэлъэн | къыщыпсэлъэн | дыкъыщыпсэлъэн | фыкъыщыпсэлъэн | къыщыпсэлъэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымыпсэлъэн | укъыщымыпсэлъэн | къыщымыпсэлъэн | дыкъыщымыпсэлъэн | фыкъыщымыпсэлъэн | къыщымыпсэлъэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыпсэлъэну | укъыщыпсэлъэну | къыщыпсэлъэну | дыкъыщыпсэлъэну | фыкъыщыпсэлъэну | къыщыпсэлъэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымыпсэлъэну | укъыщымыпсэлъэну | къыщымыпсэлъэну | дыкъыщымыпсэлъэну | фыкъыщымыпсэлъэну | къыщымыпсэлъэну(хэ) |
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыдзэпсалъэ | укъыдзэпсалъэ | къыдзэпсалъэ | дыкъыдзэпсалъэ | фыкъыдзэпсалъэ | къыдзэпсалъэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыдзэмыпсалъэ | укъыдзэмыпсалъэ | къыдзэмыпсалъэ | дыкъыдзэмыпсалъэ | фыкъыдзэмыпсалъэ | къыдзэмыпсалъэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыдзэпсэлъа | укъыдзэпсэлъа | къыдзэпсэлъа | дыкъыдзэпсэлъа | фыкъыдзэпсэлъа | къыдзэпсэлъа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыдзэмыпсэлъа | укъыдзэмыпсэлъа | къыдзэмыпсэлъа | дыкъыдзэмыпсэлъа | фыкъыдзэмыпсэлъа | къыдзэмыпсэлъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыдзэпсэлъэгъа | укъыдзэпсэлъэгъа | къыдзэпсэлъэгъа | дыкъыдзэпсэлъэгъа | фыкъыдзэпсэлъэгъа | къыдзэпсэлъэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыдзэмыпсэлъэгъа | укъыдзэмыпсэлъэгъа | къыдзэмыпсэлъэгъа | дыкъыдзэмыпсэлъэгъа | фыкъыдзэмыпсэлъэгъа | къыдзэмыпсэлъэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыдзэпсэлъэн | укъыдзэпсэлъэн | къыдзэпсэлъэн | дыкъыдзэпсэлъэн | фыкъыдзэпсэлъэн | къыдзэпсэлъэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыдзэмыпсэлъэн | укъыдзэмыпсэлъэн | къыдзэмыпсэлъэн | дыкъыдзэмыпсэлъэн | фыкъыдзэмыпсэлъэн | къыдзэмыпсэлъэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыдзэпсэлъэну | укъыдзэпсэлъэну | къыдзэпсэлъэну | дыкъыдзэпсэлъэну | фыкъыдзэпсэлъэну | къыдзэпсэлъэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыдзэмыпсэлъэну | укъыдзэмыпсэлъэну | къыдзэмыпсэлъэну | дыкъыдзэмыпсэлъэну | фыкъыдзэмыпсэлъэну | къыдзэмыпсэлъэну(хэ) |
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэпсалъэ | укъыщӀэпсалъэ | къыщӀэпсалъэ | дыкъыщӀэпсалъэ | фыкъыщӀэпсалъэ | къыщӀэпсалъэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмыпсалъэ | укъыщӀэмыпсалъэ | къыщӀэмыпсалъэ | дыкъыщӀэмыпсалъэ | фыкъыщӀэмыпсалъэ | къыщӀэмыпсалъэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэпсэлъа | укъыщӀэпсэлъа | къыщӀэпсэлъа | дыкъыщӀэпсэлъа | фыкъыщӀэпсэлъа | къыщӀэпсэлъа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмыпсэлъа | укъыщӀэмыпсэлъа | къыщӀэмыпсэлъа | дыкъыщӀэмыпсэлъа | фыкъыщӀэмыпсэлъа | къыщӀэмыпсэлъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэпсэлъэгъа | укъыщӀэпсэлъэгъа | къыщӀэпсэлъэгъа | дыкъыщӀэпсэлъэгъа | фыкъыщӀэпсэлъэгъа | къыщӀэпсэлъэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмыпсэлъэгъа | укъыщӀэмыпсэлъэгъа | къыщӀэмыпсэлъэгъа | дыкъыщӀэмыпсэлъэгъа | фыкъыщӀэмыпсэлъэгъа | къыщӀэмыпсэлъэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэпсэлъэн | укъыщӀэпсэлъэн | къыщӀэпсэлъэн | дыкъыщӀэпсэлъэн | фыкъыщӀэпсэлъэн | къыщӀэпсэлъэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмыпсэлъэн | укъыщӀэмыпсэлъэн | къыщӀэмыпсэлъэн | дыкъыщӀэмыпсэлъэн | фыкъыщӀэмыпсэлъэн | къыщӀэмыпсэлъэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэпсэлъэну | укъыщӀэпсэлъэну | къыщӀэпсэлъэну | дыкъыщӀэпсэлъэну | фыкъыщӀэпсэлъэну | къыщӀэпсэлъэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмыпсэлъэну | укъыщӀэмыпсэлъэну | къыщӀэмыпсэлъэну | дыкъыщӀэмыпсэлъэну | фыкъыщӀэмыпсэлъэну | къыщӀэмыпсэлъэну(хэ) |
Деепричастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэпсалъэу | укъэпсалъэу | къэпсалъэу | дыкъэпсалъэу | фыкъэпсалъэу | къэпсалъэ(хэ)у |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыпсалъэу | укъэмыпсалъэу | къэмыпсалъэу | дыкъэмыпсалъэу | фыкъэмыпсалъэу | къэмыпсалъэ(хэ)у |
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэпсэлъауэ | укъэпсэлъауэ | къэпсэлъауэ | дыкъэпсэлъауэ | фыкъэпсэлъауэ | къэпсэлъауэ / къэпсэлъа(хэ)у |
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыпсэлъауэ | укъэмыпсэлъауэ | къэмыпсэлъауэ | дыкъэмыпсэлъауэ | фыкъэмыпсэлъауэ | къэмыпсэлъауэ(хэ) / къэмыпсэлъа(хэ)у |
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | сыкъэпсалъэурэ | укъэпсалъэурэ | къэпсалъэурэ | дыкъэпсалъэурэ | фыкъэпсалъэурэ | къэпсалъэ(хэ)урэ |
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыпсалъэурэ | укъэмыпсалъэурэ | къэмыпсалъэурэ | дыкъэмыпсалъэурэ | фыкъэмыпсалъэурэ | къэмыпсалъэ(хэ)урэ |
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [псалъ]э | [псалъ]эр | -- | [псалъ]эхэр |
Эргативнэ: | [псалъ]э | [псалъ]эм | -- | [псалъ]эхэм |
Послеложнэ: | [псалъ]экӀэ | [псалъ]эмкӀэ | [псалъ]эхэкӀэ | [псалъ]эхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [псалъ]эуэ | [псалъ]эрауэ | [псалъ]эхэу | [псалъ]эхэрауэ |
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [псэлъ]а | [псэлъ]ар | -- | [псэлъ]ахэр |
Эргативнэ: | [псэлъ]а | [псэлъ]ам | -- | [псэлъ]ахэм |
Послеложнэ: | [псэлъ]акӀэ | [псэлъ]амкӀэ | [псэлъ]ахэкӀэ | [псэлъ]ахэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [псэлъ]ауэ | [псэлъ]арауэ | [псэлъ]ахэу | [псэлъ]ахэрауэ |
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [псэлъ]эн | [псэлъ]эныр | -- | [псэлъ]энхэр |
Эргативнэ: | [псэлъ]эн | [псэлъ]эным | -- | [псэлъ]энхэм |
Послеложнэ: | [псэлъ]энкӀэ | [псэлъ]энымкӀэ | [псэлъ]энхэкӀэ | [псэлъ]энхэмкӀэ |
'Обстоятельственнэ: | [псэлъ]эну | [псэлъ]энырауэ | [псэлъ]энхэу | [псэлъ]энхэрауэ |
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [псэлъ]эну | [псэлъ]энур | -- | [псэлъ]энухэр |
Эргативнэ: | [псэлъ]эну | [псэлъ]энум | -- | [псэлъ]энухэм |
Послеложнэ: | [псэлъ]энукӀэ | [псэлъ]энумкӀэ | [псэлъ]энухэкӀэ | [псэлъ]энухэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [псэлъ]энууэ | [псэлъ]энурауэ | [псэлъ]энухэу | [псэлъ]энухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Зыгуэрхэм (п. п. зэӀущӀэм хэтхэм) яхуэгъэзауэ зыгуэр жыӀэн.
- Псалъэу щӀэдзэн, зыгуэр жыпӀэну къебгъэжьэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Утыкум къиувэу къэпсэлъэн.
- РадиокӀэ къэпсэлъэн.
- Сабийр къэпсэлъащ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- къэпсэлъэн: 1. give or pronounce a speech 2. start speaking
- Утыкум къиувэу къэпсэлъэн: speak from the centre of the square (arena).
- РадиокӀэ къэпсэлъэн: speak on the radio
- Сабийр къэпсэлъащ: the child started speaking
УРЫСЫБЗЭ
- къэпсэлъэн: 1. выступить, произнести речь 2. начать говорить
- Утыкум къиувэу къэпсэлъэн: выступить, стоя посередине площади (арены)
- РадиокӀэ къэпсэлъэн: говорить по радио
- Сабийр къэпсэлъащ: ребенок заговорил
БИБЛИОГРАФИЕ