къэнэн
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [qʹɐ'nɐn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- къэ- [н] + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ зэгъэзэхуэжын
Глагол лъэмыӏэс "къэнэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар) | |
---|---|
щыӀэныгъэ: | къэнэн |
щымыӀэныгъэ: | къэмынэн |
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъэнэн | укъэнэн | къэнэн | дыкъэнэн | фыкъэнэн | къэнэн(хэ) |
щымыӀэныгъэ: | сыкъэмынэн | укъэмынэн | къэмынэн | дыкъэмынэн | фыкъэмынэн | къэмынэн(хэ) |
унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
---|---|---|
щыӀэныгъэ: | къэнэ! | фыкъэнэ! |
щымыӀэныгъэ: | укъэмынэ! | фыкъэмынэ! |
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъренэ | укъренэ | къренэ | дыкъренэ | фыкъренэ | къренэ |
щымыӀэныгъэ: | сыкъремынэ | укъремынэ | къремынэ | дыкъремынэ | фыкъремынэ | къремынэ |
ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъонэ(р) | укъонэ(р) | къонэ(р) | дыкъонэ(р) | фыкъонэ(р) | къонэ(хэ)(р) |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэнэркъым | укъэнэркъым | къэнэркъым | дыкъэнэркъым | фыкъэнэркъым | къэнэ(хэ)ркъым |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэнэ(р)т | укъэнэ(р)т | къэнэ(р)т | дыкъэнэ(р)т | фыкъэнэ(р)т | къэнэ(хэ)(р)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэнэ(р)тэкъым | укъэнэ(р)тэкъым | къэнэ(р)тэкъым | дыкъэнэ(р)тэкъым | фыкъэнэ(р)тэкъым | къэнэ(хэ)(р)тэкъым |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэнащ | укъэнащ | къэнащ | дыкъэнащ | фыкъэнащ | къэна(хэ)щ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэнакъым | укъэнакъым | къэнакъым | дыкъэнакъым | фыкъэнакъым | къэна(хэ)къым |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэнат | укъэнат | къэнат | дыкъэнат | фыкъэнат | къэна(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэнатэкъым | укъэнатэкъым | къэнатэкъым | дыкъэнатэкъым | фыкъэнатэкъым | къэна(хэ)тэкъым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэнэгъащ | укъэнэгъащ | къэнэгъащ | дыкъэнэгъащ | фыкъэнэгъащ | къэнэгъа(хэ)щ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэнэгъакъым | укъэнэгъакъым | къэнэгъакъым | дыкъэнэгъакъым | фыкъэнэгъакъым | къэнэгъа(хэ)къым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэнэгъат | укъэнэгъат | къэнэгъат | дыкъэнэгъат | фыкъэнэгъат | къэнэгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэнэгъатэкъым | укъэнэгъатэкъым | къэнэгъатэкъым | дыкъэнэгъатэкъым | фыкъэнэгъатэкъым | къэнэгъа(хэ)тэкъым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыкъэнэщ | укъэнэщ | къэнэщ | дыкъэнэщ | фыкъэнэщ | къэнэ(хэ)щ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыкъэнэкъым | укъэнэкъым | къэнэкъым | дыкъэнэкъым | фыкъэнэкъым | къэнэ(хэ)къым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыкъэнэт | укъэнэт | къэнэт | дыкъэнэт | фыкъэнэт | къэнэ(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыкъэнэтэкъым | укъэнэтэкъым | къэнэтэкъым | дыкъэнэтэкъым | фыкъэнэтэкъым | къэнэ(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэнэнщ | укъэнэнщ | къэнэнщ | дыкъэнэнщ | фыкъэнэнщ | къэнэн(хэ)щ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэнэнкъым | укъэнэнкъым | къэнэнкъым | дыкъэнэнкъым | фыкъэнэнкъым | къэнэн(хэ)къым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэнэнущ | укъэнэнущ | къэнэнущ | дыкъэнэнущ | фыкъэнэнущ | къэнэну(хэ)щ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэнэнукъым | укъэнэнукъым | къэнэнукъым | дыкъэнэнукъым | фыкъэнэнукъым | къэнэну(хэ)къым |
ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэнэрэ | укъэнэрэ | къэнэрэ | дыкъэнэрэ | фыкъэнэрэ | къэнэ(хэ)рэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэнэркъэ | укъэнэркъэ | къэнэркъэ | дыкъэнэркъэ | фыкъэнэркъэ | къэнэ(хэ)ркъэ |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэнэ(р)т | укъэнэ(р)т | къэнэ(р)т | дыкъэнэ(р)т | фыкъэнэ(р)т | къэнэ(хэ)(р)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэнэ(р)тэкъэ | укъэнэ(р)тэкъэ | къэнэ(р)тэкъэ | дыкъэнэ(р)тэкъэ | фыкъэнэ(р)тэкъэ | къэнэ(хэ)(р)тэкъэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэна | укъэна | къэна | дыкъэна | фыкъэна | къэна(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэнакъэ | укъэнакъэ | къэнакъэ | дыкъэнакъэ | фыкъэнакъэ | къэна(хэ)къэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэнат | укъэнат | къэнат | дыкъэнат | фыкъэнат | къэна(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэнатэкъэ | укъэнатэкъэ | къэнатэкъэ | дыкъэнатэкъэ | фыкъэнатэкъэ | къэна(хэ)тэкъэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэнэгъа | укъэнэгъа | къэнэгъа | дыкъэнэгъа | фыкъэнэгъа | къэнэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэнэгъакъэ | укъэнэгъакъэ | къэнэгъакъэ | дыкъэнэгъакъэ | фыкъэнэгъакъэ | къэнэгъа(хэ)къэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэнэгъат | укъэнэгъат | къэнэгъат | дыкъэнэгъат | фыкъэнэгъат | къэнэгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэнэгъатэкъэ | укъэнэгъатэкъэ | къэнэгъатэкъэ | дыкъэнэгъатэкъэ | фыкъэнэгъатэкъэ | къэнэгъа(хэ)тэкъэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыкъэнэ | укъэнэ | къэнэ | дыкъэнэ | фыкъэнэ | къэнэ(хэ) |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыкъэнэкъэ | укъэнэкъэ | къэнэкъэ | дыкъэнэкъэ | фыкъэнэкъэ | къэнэ(хэ)къэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыкъэнэт | укъэнэт | къэнэт | дыкъэнэт | фыкъэнэт | къэнэ(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыкъэнэтэкъэ | укъэнэтэкъэ | къэнэтэкъэ | дыкъэнэтэкъэ | фыкъэнэтэкъэ | къэнэ(хэ)тэкъэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэнэн | укъэнэн | къэнэн | дыкъэнэн | фыкъэнэн | къэнэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэнэнкъэ | укъэнэнкъэ | къэнэнкъэ | дыкъэнэнкъэ | фыкъэнэнкъэ | къэнэн(хэ)къэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэнэну | укъэнэну | къэнэну | дыкъэнэну | фыкъэнэну | къэнэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэнэнукъэ | укъэнэнукъэ | къэнэнукъэ | дыкъэнэнукъэ | фыкъэнэнукъэ | къэнэну(хэ)къэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэнэмэ | укъэнэмэ | къэнэмэ | дыкъэнэмэ | фыкъэнэмэ | къэнэ(хэ)мэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмынэмэ | укъэмынэмэ | къэмынэмэ | дыкъэмынэмэ | фыкъэмынэмэ | къэмынэ(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэнамэ | укъэнамэ | къэнамэ | дыкъэнамэ | фыкъэнамэ | къэна(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмынамэ | укъэмынамэ | къэмынамэ | дыкъэмынамэ | фыкъэмынамэ | мына(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэнэгъамэ | укъэнэгъамэ | къэнэгъамэ | дыкъэнэгъамэ | фыкъэнэгъамэ | къэнэгъа(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмынэгъамэ | укъэмынэгъамэ | къэмынэгъамэ | дыкъэмынэгъамэ | фыкъэмынэгъамэ | къэмынэгъа(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэнэнмэ | укъэнэнмэ | къэнэнмэ | дыкъэнэнмэ | фыкъэнэнмэ | къэнэн(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмынэнмэ | укъэмынэнмэ | къэмынэнмэ | дыкъэмынэнмэ | фыкъэмынэнмэ | къэмынэн(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэнэнумэ | укъэнэнумэ | къэнэнумэ | дыкъэнэнумэ | фыкъэнэнумэ | къэнэну(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмынэнумэ | укъэмынэнумэ | къэмынэнумэ | дыкъэмынэнумэ | фыкъэмынэнумэ | къэмынэну(хэ)мэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэнэтэмэ | укъэнэтэмэ | къэнэтэмэ | дыкъэнэтэмэ | фыкъэнэтэмэ | къэнэ(хэ)тэмэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмынэтэмэ | укъэмынэтэмэ | къэмынэтэмэ | дыкъэмынэтэмэ | фыкъэмынэтэмэ | къэмынэ(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэнатэмэ | укъэнатэмэ | къэнатэмэ | дыкъэнатэмэ | фыкъэнатэмэ | къэна(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмынатэмэ | укъэмынатэмэ | къэмынатэмэ | дыкъэмынатэмэ | фыкъэмынатэмэ | къэмына(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэнэгъатэмэ | укъэнэгъатэмэ | къэнэгъатэмэ | дыкъэнэгъатэмэ | фыкъэнэгъатэмэ | къэнэгъа(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмынэгъатэмэ | укъэмынэгъатэмэ | къэмынэгъатэмэ | дыкъэмынэгъатэмэ | фыкъэмынэгъатэмэ | къэмынэгъа(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэнэнтэмэ | укъэнэнтэмэ | къэнэнтэмэ | дыкъэнэнтэмэ | фыкъэнэнтэмэ | къэнэн(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмынэнтэмэ | укъэмынэнтэмэ | къэмынэнтэмэ | дыкъэмынэнтэмэ | фыкъэмынэнтэмэ | къэмынэн(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэнэнутэмэ | укъэнэнутэмэ | къэнэнутэмэ | дыкъэнэнутэмэ | фыкъэнэнутэмэ | къэнэну(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмынэнутэмэ | укъэмынэнутэмэ | къэмынэнутэмэ | дыкъэмынэнутэмэ | фыкъэмынэнутэмэ | къэмынэну(хэ)тэмэ |
сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэнэнт | укъэнэнт | къэнэнт | дыкъэнэнт | фыкъэнэнт | къэнэн(хэ)т |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэнэнтэкъым | укъэнэнтэкъым | къэнэнтэкъым | дыкъэнэнтэкъым | фыкъэнэнтэкъым | къэнэн(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэнэнут | укъэнэнут | къэнэнут | дыкъэнэнут | фыкъэнэнут | къэнэну(хэ)т |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэнэнутэкъым | укъэнэнутэкъым | къэнэнутэкъым | дыкъэнэнутэкъым | фыкъэнэнутэкъым | къэнэну(хэ)тэкъым |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэнэми | укъэнэми | къэнэми | дыкъэнэми | фыкъэнэми | къэнэ(хэ)ми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмынэми | укъэмынэми | къэмынэми | дыкъэмынэми | фыкъэмынэми | къэмынэ(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэнами | укъэнами | къэнами | дыкъэнами | фыкъэнами | къэна(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмынами | укъэмынами | къэмынами | дыкъэмынами | фыкъэмынами | къэмына(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэнэгъами | укъэнэгъами | къэнэгъами | дыкъэнэгъами | фыкъэнэгъами | къэнэгъа(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмынэгъами | укъэмынэгъами | къэмынэгъами | дыкъэмынэгъами | фыкъэмынэгъами | къэмынэгъа(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэнэнми | укъэнэнми | къэнэнми | дыкъэнэнми | фыкъэнэнми | къэнэн(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмынэнми | укъэмынэнми | къэмынэнми | дыкъэмынэнми | фыкъэмынэнми | къэмынэн(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэнэнуми | укъэнэнуми | къэнэнуми | дыкъэнэнуми | фыкъэнэнуми | къэнэну(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмынэнуми | укъэмынэнуми | къэмынэнуми | дыкъэмынэнуми | фыкъэмынэнуми | къэмынэну(хэ)ми |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэнэтэми | укъэнэтэми | къэнэтэми | дыкъэнэтэми | фыкъэнэтэми | къэнэ(хэ)тэми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмынэтэми | укъэмынэтэми | къэмынэтэми | дыкъэмынэтэми | фыкъэмынэтэми | къэмынэ(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэнатэми | укъэнатэми | къэнатэми | дыкъэнатэми | фыкъэнатэми | къэна(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмынатэми | укъэмынатэми | къэмынатэми | дыкъэмынатэми | фыкъэмынатэми | къэмына(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэнэгъатэми | укъэнэгъатэми | къэнэгъатэми | дыкъэнэгъатэми | фыкъэнэгъатэми | къэнэгъа(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмынэгъатэми | укъэмынэгъатэми | къэмынэгъатэми | дыкъэмынэгъатэми | фыкъэмынэгъатэми | къэмынэгъа(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэнэнтэми | укъэнэнтэми | къэнэнтэми | дыкъэнэнтэми | фыкъэнэнтэми | къэнэн(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмынэнтэми | укъэмынэнтэми | къэмынэнтэми | дыкъэмынэнтэми | фыкъэмынэнтэми | къэмынэн(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэнэнутэми | укъэнэнутэми | къэнэнутэми | дыкъэнэнутэми | фыкъэнэнутэми | къэнэну(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмынэнутэми | укъэмынэнутэми | къэмынэнутэми | дыкъэмынэнутэми | фыкъэмынэнутэми | къэмынэну(хэ)тэми |
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъэнаи | укъэнаи | къэнаи | дыкъэнаи | фыкъэнаи | къэнаи |
щымыӀэныгъэ: | сыкъэмынаи | укъэмынаи | къэмынаи | дыкъэмынаи | фыкъэмынаи | къэмынаи |
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъэнащэрэт | укъэнащэрэт | къэнащэрэт | дыкъэнащэрэт | фыкъэнащэрэт | къэнащэрэт |
щымыӀэныгъэ: | сыкъэмынащэрэт | укъэмынащэрэт | къэмынащэрэт | дыкъэмынащэрэт | фыкъэмынащэрэт | къэмынащэрэт |
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэнагъэнщ | укъэнагъэнщ | къэнагъэнщ | дыкъэнагъэнщ | фыкъэнагъэнщ | къэнагъэнщ |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэнагъэнкъым | укъэнагъэнкъым | къэнагъэнкъым | дыкъэнагъэнкъым | фыкъэнагъэнкъым | къэнагъэнкъым |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэнагъэнт | укъэнагъэнт | къэнагъэнт | дыкъэнагъэнт | фыкъэнагъэнт | къэнагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэнагъэнтэкъым | укъэнагъэнтэкъым | къэнагъэнтэкъым | дыкъэнагъэнтэкъым | фыкъэнагъэнтэкъым | къэнагъэнтэкъым |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэнагъэн | укъэнагъэн | къэнагъэн | дыкъэнагъэн | фыкъэнагъэн | къэнагъэн |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэнагъэнкъэ | укъэнагъэнкъэ | къэнагъэнкъэ | дыкъэнагъэнкъэ | фыкъэнагъэнкъэ | къэнагъэнкъэ |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэнагъэнт | укъэнагъэнт | къэнагъэнт | дыкъэнагъэнт | фыкъэнагъэнт | къэнагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэнагъэнтэкъэ | укъэнагъэнтэкъэ | къэнагъэнтэкъэ | дыкъэнагъэнтэкъэ | фыкъэнагъэнтэкъэ | къэнагъэнтэкъэ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэнагъэнущ | укъэнагъэнущ | къэнагъэнущ | дыкъэнагъэнущ | фыкъэнагъэнущ | къэнагъэнущ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэнагъэнукъым | укъэнагъэнукъым | къэнагъэнукъым | дыкъэнагъэнукъым | фыкъэнагъэнукъым | къэнагъэнукъым |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэнагъэнут | укъэнагъэнут | къэнагъэнут | дыкъэнагъэнут | фыкъэнагъэнут | къэнагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэнагъэнутэкъым | укъэнагъэнутэкъым | къэнагъэнутэкъым | дыкъэнагъэнутэкъым | фыкъэнагъэнутэкъым | къэнагъэнутэкъым |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэнагъэну | укъэнагъэну | къэнагъэну | дыкъэнагъэну | фыкъэнагъэну | къэнагъэну |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэнагъэнукъэ | укъэнагъэнукъэ | къэнагъэнукъэ | дыкъэнагъэнукъэ | фыкъэнагъэнукъэ | къэнагъэнукъэ |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэнагъэнут | укъэнагъэнут | къэнагъэнут | дыкъэнагъэнут | фыкъэнагъэнут | къэнагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэнагъэнутэкъэ | укъэнагъэнутэкъэ | къэнагъэнутэкъэ | дыкъэнагъэнутэкъэ | фыкъэнагъэнутэкъэ | къэнагъэнутэкъэ |
Причастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
Зылэжь (субъектнэ) причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэнэ | укъэнэ | къэнэ | дыкъэнэ | фыкъэнэ | къэнэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмынэ | укъэмынэ | къэмынэ | дыкъэмынэ | фыкъэмынэ | къэмынэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэна | укъэна | къэна | дыкъэна | фыкъэна | къэна(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмына | укъэмына | къэмына | дыкъэмына | фыкъэмына | къэмына(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэнэгъа | укъэнэгъа | къэнэгъа | дыкъэнэгъа | фыкъэнэгъа | къэнэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмынэгъа | укъэмынэгъа | къэмынэгъа | дыкъэмынэгъа | фыкъэмынэгъа | къэмынэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэнэн | укъэнэн | къэнэн | дыкъэнэн | фыкъэнэн | къэнэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмынэн | укъэмынэн | къэмынэн | дыкъэмынэн | фыкъэмынэн | къэмынэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэнэну | укъэнэну | къэнэну | дыкъэнэну | фыкъэнэну | къэнэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмынэну | укъэмынэну | къэмынэну | дыкъэмынэну | фыкъэмынэну | къэмынэну(хэ) |
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрынэ | укъызэрынэ | къызэрынэ | дыкъызэрынэ | фыкъызэрынэ | къызэрынэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымынэ | укъызэрымынэ | къызэрымынэ | дыкъызэрымынэ | фыкъызэрымынэ | мыкъызэрынэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрына | укъызэрына | къызэрына | дыкъызэрына | фыкъызэрына | къызэрына(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымына | укъызэрымына | къызэрымына | дыкъызэрымына | фыкъызэрымына | къызэрымына(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрынэгъа | укъызэрынэгъа | къызэрынэгъа | дыкъызэрынэгъа | фыкъызэрынэгъа | къызэрынэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымынэгъа | укъызэрымынэгъа | къызэрымынэгъа | дыкъызэрымынэгъа | фыкъызэрымынэгъа | къызэрымынэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрынэн | укъызэрынэн | къызэрынэн | дыкъызэрынэн | фыкъызэрынэн | къызэрынэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымынэн | укъызэрымынэн | къызэрымынэн | дыкъызэрымынэн | фыкъызэрымынэн | къызэрымынэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрынэну | укъызэрынэну | къызэрынэну | дыкъызэрынэну | фыкъызэрынэну | къызэрынэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымынэну | укъызэрымынэну | къызэрымынэну | дыкъызэрымынэну | фыкъызэрымынэну | къызэрымынэну(хэ) |
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщынэ | укъыщынэ | къыщынэ | дыкъыщынэ | фыкъыщынэ | къыщынэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымынэ | укъыщымынэ | къыщымынэ | дыкъыщымынэ | фыкъыщымынэ | къыщымынэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщына | укъыщына | къыщына | дыкъыщына | фыкъыщына | къыщына(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымына | укъыщымына | къыщымына | дыкъыщымына | фыкъыщымына | къыщымына(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщынэгъа | укъыщынэгъа | къыщынэгъа | дыкъыщынэгъа | фыкъыщынэгъа | къыщынэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымынэгъа | укъыщымынэгъа | къыщымынэгъа | дыкъыщымынэгъа | фыкъыщымынэгъа | къыщымынэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщынэн | укъыщынэн | къыщынэн | дыкъыщынэн | фыкъыщынэн | къыщынэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымынэн | укъыщымынэн | къыщымынэн | дыкъыщымынэн | фыкъыщымынэн | къыщымынэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщынэну | укъыщынэну | къыщынэну | дыкъыщынэну | фыкъыщынэну | къыщынэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымынэну | укъыщымынэну | къыщымынэну | дыкъыщымынэну | фыкъыщымынэну | къыщымынэну(хэ) |
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэнэ | укъыздэнэ | къыздэнэ | дыкъыздэнэ | фыкъыздэнэ | къыздэнэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмынэ | укъыздэмынэ | къыздэмынэ | дыкъыздэмынэ | фыкъыздэмынэ | къыздэмынэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэна | укъыздэна | къыздэна | дыкъыздэна | фыкъыздэна | къыздэна(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмына | укъыздэмына | къыздэмына | дыкъыздэмына | фыкъыздэмына | къыздэмына(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэнэгъа | укъыздэнэгъа | къыздэнэгъа | дыкъыздэнэгъа | фыкъыздэнэгъа | къыздэнэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмынэгъа | укъыздэмынэгъа | къыздэмынэгъа | дыкъыздэмынэгъа | фыкъыздэмынэгъа | къыздэмынэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэнэн | укъыздэнэн | къыздэнэн | дыкъыздэнэн | фыкъыздэнэн | къыздэнэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмынэн | укъыздэмынэн | къыздэмынэн | дыкъыздэмынэн | фыкъыздэмынэн | къыздэмынэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэнэну | укъыздэнэну | къыздэнэну | дыкъыздэнэну | фыкъыздэнэну | къыздэнэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмынэну | укъыздэмынэну | къыздэмынэну | дыкъыздэмынэну | фыкъыздэмынэну | къыздэмынэну(хэ) |
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэнэ | укъыщӀэнэ | къыщӀэнэ | дыкъыщӀэнэ | фыкъыщӀэнэ | къыщӀэнэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмынэ | укъыщӀэмынэ | къыщӀэмынэ | дыкъыщӀэмынэ | фыкъыщӀэмынэ | къыщӀэмынэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэна | укъыщӀэна | къыщӀэна | дыкъыщӀэна | фыкъыщӀэна | къыщӀэна(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмына | укъыщӀэмына | къыщӀэмына | дыкъыщӀэмына | фыкъыщӀэмына | къыщӀэмына(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэнэгъа | укъыщӀэнэгъа | къыщӀэнэгъа | дыкъыщӀэнэгъа | фыкъыщӀэнэгъа | къыщӀэнэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмынэгъа | укъыщӀэмынэгъа | къыщӀэмынэгъа | дыкъыщӀэмынэгъа | фыкъыщӀэмынэгъа | къыщӀэмынэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэнэн | укъыщӀэнэн | къыщӀэнэн | дыкъыщӀэнэн | фыкъыщӀэнэн | къыщӀэнэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмынэн | укъыщӀэмынэн | къыщӀэмынэн | дыкъыщӀэмынэн | фыкъыщӀэмынэн | къыщӀэмынэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэнэну | укъыщӀэнэну | къыщӀэнэну | дыкъыщӀэнэну | фыкъыщӀэнэну | къыщӀэнэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмынэну | укъыщӀэмынэну | къыщӀэмынэну | дыкъыщӀэмынэну | фыкъыщӀэмынэну | къыщӀэмынэну(хэ) |
Деепричастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэнэу | укъэнэу | къэнэу | дыкъэнэу | фыкъэнэу | къэнэ(хэ)у |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмынэу | укъэмынэу | къэмынэу | дыкъэмынэу | фыкъэмынэу | къэмынэ(хэ)у |
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэнауэ | укъэнауэ | къэнауэ | дыкъэнауэ | фыкъэнауэ | къэнауэ / къэна(хэ)у |
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмынауэ | укъэмынауэ | къэмынауэ | дыкъэмынауэ | фыкъэмынауэ | къэмынауэ(хэ) / къэмына(хэ)у |
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | сыкъэнэурэ | укъэнэурэ | къэнэурэ | дыкъэнэурэ | фыкъэнэурэ | къэнэ(хэ)урэ |
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | сыкъэмынэурэ | укъэмынэурэ | къэмынэурэ | дыкъэмынэурэ | фыкъэмынэурэ | къэмынэ(хэ)урэ |
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [н]э | [н]эр | -- | [н]эхэр |
Эргативнэ: | [н]э | [н]эм | -- | [н]эхэм |
Послеложнэ: | [н]экӀэ | [н]эмкӀэ | [н]эхэкӀэ | [н]эхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [н]эуэ | [н]эрауэ | [н]эхэу | [н]эхэрауэ |
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [н]а | [н]ар | -- | [н]ахэр |
Эргативнэ: | [н]а | [н]ам | -- | [н]ахэм |
Послеложнэ: | [н]акӀэ | [н]амкӀэ | [н]ахэкӀэ | [н]ахэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [н]ауэ | [н]арауэ | [н]ахэу | [н]ахэрауэ |
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [н]эн | [н]эныр | -- | [н]энхэр |
Эргативнэ: | [н]эн | [н]эным | -- | [н]энхэм |
Послеложнэ: | [н]энкӀэ | [н]энымкӀэ | [н]энхэкӀэ | [н]энхэмкӀэ |
'Обстоятельственнэ: | [н]эну | [н]энырауэ | [н]энхэу | [н]энхэрауэ |
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [н]эну | [н]энур | -- | [н]энухэр |
Эргативнэ: | [н]эну | [н]энум | -- | [н]энухэм |
Послеложнэ: | [н]энукӀэ | [н]энумкӀэ | [н]энухэкӀэ | [н]энухэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [н]энууэ | [н]энурауэ | [н]энухэу | [н]энухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- ЗыщӀыпӀэ, зыгуэрым и деж къыщынэн.
- Къыдэхуэн, щыӀэжын; хъума хъун.
- Зы щытыкӀэ гуэрым къинэн, зыгуэру къыщӀидзын, щытыкӀэр мыхъуэжын.
ЩАПХЪЭХЭР
- Бот.. ищӀэнумрэ жиӀэнумрэ имыщӀэу къонэ. Шортэн Аскэрбий
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- ХьэщӀэхэр ежьэжри, хэгъэрейхэр къэнащ.
- МахуитӀ къэнэн.
- Сом мин къэнэн.
- Ӏыхьэншэу къэнэн.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- къэнэн: 1. stay (with sb, swh) 2. remain, be left, be available (about sth) 3. remain in some state, position or quality
- ХьэщӀэхэр ежьэжри, хэгъэрейхэр къэнащ: the guests left and friends stayed.
- МахуитӀ къэнэн: remain (two days).
- Сом мин къэнэн: be left (one thousand roubles)
- Ӏыхьэншэу къэнэн: остаться без своей доли: be left without one’s share
УРЫСЫБЗЭ
- къэнэн: 1. остаться где-л., у кого-л. 2. остаться, оказаться в наличии (о чём-л.) 3. остаться в каком-л. состоянии, положении, качестве
- ХьэщӀэхэр ежьэжри, хэгъэрейхэр къэнащ:
- МахуитӀ къэнэн: остаться (два дня)
- Сом мин къэнэн: остаться (тысяча рублей)
- Ӏыхьэншэу къэнэн: остаться без своей доли
псалъафэ зэпыщӀахэр
Дэнэ къэна зэгъэзэхуэжын
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр: Инджылыбзэ: not only… but also… Урысыбзэ: не только… но и… Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ