къэжэн
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [qʹɐ'ᶎɐn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- къэ- + [ж] + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ зэгъэзэхуэжын
Глагол лъэмыӏэс "къэжэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар) | |
---|---|
щыӀэныгъэ: | къэжэн |
щымыӀэныгъэ: | къэмыжэн |
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъэжэн | укъэжэн | къэжэн | дыкъэжэн | фыкъэжэн | къэжэн(хэ) |
щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыжэн | укъэмыжэн | къэмыжэн | дыкъэмыжэн | фыкъэмыжэн | къэмыжэн(хэ) |
унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
---|---|---|
щыӀэныгъэ: | къэжэ! | фыкъэжэ! |
щымыӀэныгъэ: | укъэмыжэ! | фыкъэмыжэ! |
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкърежэ | укърежэ | кърежэ | дыкърежэ | фыкърежэ | кърежэ |
щымыӀэныгъэ: | сыкъремыжэ | укъремыжэ | къремыжэ | дыкъремыжэ | фыкъремыжэ | къремыжэ |
ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъожэ(р) | укъожэ(р) | къожэ(р) | дыкъожэ(р) | фыкъожэ(р) | къожэ(хэ)(р) |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэжэркъым | укъэжэркъым | къэжэркъым | дыкъэжэркъым | фыкъэжэркъым | къэжэ(хэ)ркъым |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэжэ(р)т | укъэжэ(р)т | къэжэ(р)т | дыкъэжэ(р)т | фыкъэжэ(р)т | къэжэ(хэ)(р)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэжэ(р)тэкъым | укъэжэ(р)тэкъым | къэжэ(р)тэкъым | дыкъэжэ(р)тэкъым | фыкъэжэ(р)тэкъым | къэжэ(хэ)(р)тэкъым |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэжащ | укъэжащ | къэжащ | дыкъэжащ | фыкъэжащ | къэжа(хэ)щ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэжакъым | укъэжакъым | къэжакъым | дыкъэжакъым | фыкъэжакъым | къэжа(хэ)къым |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэжат | укъэжат | къэжат | дыкъэжат | фыкъэжат | къэжа(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэжатэкъым | укъэжатэкъым | къэжатэкъым | дыкъэжатэкъым | фыкъэжатэкъым | къэжа(хэ)тэкъым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэжэгъащ | укъэжэгъащ | къэжэгъащ | дыкъэжэгъащ | фыкъэжэгъащ | къэжэгъа(хэ)щ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэжэгъакъым | укъэжэгъакъым | къэжэгъакъым | дыкъэжэгъакъым | фыкъэжэгъакъым | къэжэгъа(хэ)къым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэжэгъат | укъэжэгъат | къэжэгъат | дыкъэжэгъат | фыкъэжэгъат | къэжэгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэжэгъатэкъым | укъэжэгъатэкъым | къэжэгъатэкъым | дыкъэжэгъатэкъым | фыкъэжэгъатэкъым | къэжэгъа(хэ)тэкъым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыкъэжэщ | укъэжэщ | къэжэщ | дыкъэжэщ | фыкъэжэщ | къэжэ(хэ)щ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыкъэжэкъым | укъэжэкъым | къэжэкъым | дыкъэжэкъым | фыкъэжэкъым | къэжэ(хэ)къым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыкъэжэт | укъэжэт | къэжэт | дыкъэжэт | фыкъэжэт | къэжэ(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыкъэжэтэкъым | укъэжэтэкъым | къэжэтэкъым | дыкъэжэтэкъым | фыкъэжэтэкъым | къэжэ(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэжэнщ | укъэжэнщ | къэжэнщ | дыкъэжэнщ | фыкъэжэнщ | къэжэн(хэ)щ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэжэнкъым | укъэжэнкъым | къэжэнкъым | дыкъэжэнкъым | фыкъэжэнкъым | къэжэн(хэ)къым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэжэнущ | укъэжэнущ | къэжэнущ | дыкъэжэнущ | фыкъэжэнущ | къэжэну(хэ)щ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэжэнукъым | укъэжэнукъым | къэжэнукъым | дыкъэжэнукъым | фыкъэжэнукъым | къэжэну(хэ)къым |
ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэжэрэ | укъэжэрэ | къэжэрэ | дыкъэжэрэ | фыкъэжэрэ | къэжэ(хэ)рэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэжэркъэ | укъэжэркъэ | къэжэркъэ | дыкъэжэркъэ | фыкъэжэркъэ | къэжэ(хэ)ркъэ |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэжэ(р)т | укъэжэ(р)т | къэжэ(р)т | дыкъэжэ(р)т | фыкъэжэ(р)т | къэжэ(хэ)(р)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэжэ(р)тэкъэ | укъэжэ(р)тэкъэ | къэжэ(р)тэкъэ | дыкъэжэ(р)тэкъэ | фыкъэжэ(р)тэкъэ | къэжэ(хэ)(р)тэкъэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэжа | укъэжа | къэжа | дыкъэжа | фыкъэжа | къэжа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэжакъэ | укъэжакъэ | къэжакъэ | дыкъэжакъэ | фыкъэжакъэ | къэжа(хэ)къэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэжат | укъэжат | къэжат | дыкъэжат | фыкъэжат | къэжа(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэжатэкъэ | укъэжатэкъэ | къэжатэкъэ | дыкъэжатэкъэ | фыкъэжатэкъэ | къэжа(хэ)тэкъэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэжэгъа | укъэжэгъа | къэжэгъа | дыкъэжэгъа | фыкъэжэгъа | къэжэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэжэгъакъэ | укъэжэгъакъэ | къэжэгъакъэ | дыкъэжэгъакъэ | фыкъэжэгъакъэ | къэжэгъа(хэ)къэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэжэгъат | укъэжэгъат | къэжэгъат | дыкъэжэгъат | фыкъэжэгъат | къэжэгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэжэгъатэкъэ | укъэжэгъатэкъэ | къэжэгъатэкъэ | дыкъэжэгъатэкъэ | фыкъэжэгъатэкъэ | къэжэгъа(хэ)тэкъэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыкъэжэ | укъэжэ | къэжэ | дыкъэжэ | фыкъэжэ | къэжэ(хэ) |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыкъэжэкъэ | укъэжэкъэ | къэжэкъэ | дыкъэжэкъэ | фыкъэжэкъэ | къэжэ(хэ)къэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыкъэжэт | укъэжэт | къэжэт | дыкъэжэт | фыкъэжэт | къэжэ(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыкъэжэтэкъэ | укъэжэтэкъэ | къэжэтэкъэ | дыкъэжэтэкъэ | фыкъэжэтэкъэ | къэжэ(хэ)тэкъэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэжэн | укъэжэн | къэжэн | дыкъэжэн | фыкъэжэн | къэжэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэжэнкъэ | укъэжэнкъэ | къэжэнкъэ | дыкъэжэнкъэ | фыкъэжэнкъэ | къэжэн(хэ)къэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэжэну | укъэжэну | къэжэну | дыкъэжэну | фыкъэжэну | къэжэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэжэнукъэ | укъэжэнукъэ | къэжэнукъэ | дыкъэжэнукъэ | фыкъэжэнукъэ | къэжэну(хэ)къэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэжэмэ | укъэжэмэ | къэжэмэ | дыкъэжэмэ | фыкъэжэмэ | къэжэ(хэ)мэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыжэмэ | укъэмыжэмэ | къэмыжэмэ | дыкъэмыжэмэ | фыкъэмыжэмэ | къэмыжэ(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэжамэ | укъэжамэ | къэжамэ | дыкъэжамэ | фыкъэжамэ | къэжа(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыжамэ | укъэмыжамэ | къэмыжамэ | дыкъэмыжамэ | фыкъэмыжамэ | мыжа(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэжэгъамэ | укъэжэгъамэ | къэжэгъамэ | дыкъэжэгъамэ | фыкъэжэгъамэ | къэжэгъа(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыжэгъамэ | укъэмыжэгъамэ | къэмыжэгъамэ | дыкъэмыжэгъамэ | фыкъэмыжэгъамэ | къэмыжэгъа(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэжэнмэ | укъэжэнмэ | къэжэнмэ | дыкъэжэнмэ | фыкъэжэнмэ | къэжэн(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыжэнмэ | укъэмыжэнмэ | къэмыжэнмэ | дыкъэмыжэнмэ | фыкъэмыжэнмэ | къэмыжэн(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэжэнумэ | укъэжэнумэ | къэжэнумэ | дыкъэжэнумэ | фыкъэжэнумэ | къэжэну(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыжэнумэ | укъэмыжэнумэ | къэмыжэнумэ | дыкъэмыжэнумэ | фыкъэмыжэнумэ | къэмыжэну(хэ)мэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэжэтэмэ | укъэжэтэмэ | къэжэтэмэ | дыкъэжэтэмэ | фыкъэжэтэмэ | къэжэ(хэ)тэмэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыжэтэмэ | укъэмыжэтэмэ | къэмыжэтэмэ | дыкъэмыжэтэмэ | фыкъэмыжэтэмэ | къэмыжэ(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэжатэмэ | укъэжатэмэ | къэжатэмэ | дыкъэжатэмэ | фыкъэжатэмэ | къэжа(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыжатэмэ | укъэмыжатэмэ | къэмыжатэмэ | дыкъэмыжатэмэ | фыкъэмыжатэмэ | къэмыжа(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэжэгъатэмэ | укъэжэгъатэмэ | къэжэгъатэмэ | дыкъэжэгъатэмэ | фыкъэжэгъатэмэ | къэжэгъа(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыжэгъатэмэ | укъэмыжэгъатэмэ | къэмыжэгъатэмэ | дыкъэмыжэгъатэмэ | фыкъэмыжэгъатэмэ | къэмыжэгъа(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэжэнтэмэ | укъэжэнтэмэ | къэжэнтэмэ | дыкъэжэнтэмэ | фыкъэжэнтэмэ | къэжэн(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыжэнтэмэ | укъэмыжэнтэмэ | къэмыжэнтэмэ | дыкъэмыжэнтэмэ | фыкъэмыжэнтэмэ | къэмыжэн(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэжэнутэмэ | укъэжэнутэмэ | къэжэнутэмэ | дыкъэжэнутэмэ | фыкъэжэнутэмэ | къэжэну(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыжэнутэмэ | укъэмыжэнутэмэ | къэмыжэнутэмэ | дыкъэмыжэнутэмэ | фыкъэмыжэнутэмэ | къэмыжэну(хэ)тэмэ |
сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэжэнт | укъэжэнт | къэжэнт | дыкъэжэнт | фыкъэжэнт | къэжэн(хэ)т |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэжэнтэкъым | укъэжэнтэкъым | къэжэнтэкъым | дыкъэжэнтэкъым | фыкъэжэнтэкъым | къэжэн(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэжэнут | укъэжэнут | къэжэнут | дыкъэжэнут | фыкъэжэнут | къэжэну(хэ)т |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэжэнутэкъым | укъэжэнутэкъым | къэжэнутэкъым | дыкъэжэнутэкъым | фыкъэжэнутэкъым | къэжэну(хэ)тэкъым |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэжэми | укъэжэми | къэжэми | дыкъэжэми | фыкъэжэми | къэжэ(хэ)ми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыжэми | укъэмыжэми | къэмыжэми | дыкъэмыжэми | фыкъэмыжэми | къэмыжэ(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэжами | укъэжами | къэжами | дыкъэжами | фыкъэжами | къэжа(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыжами | укъэмыжами | къэмыжами | дыкъэмыжами | фыкъэмыжами | къэмыжа(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэжэгъами | укъэжэгъами | къэжэгъами | дыкъэжэгъами | фыкъэжэгъами | къэжэгъа(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыжэгъами | укъэмыжэгъами | къэмыжэгъами | дыкъэмыжэгъами | фыкъэмыжэгъами | къэмыжэгъа(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэжэнми | укъэжэнми | къэжэнми | дыкъэжэнми | фыкъэжэнми | къэжэн(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыжэнми | укъэмыжэнми | къэмыжэнми | дыкъэмыжэнми | фыкъэмыжэнми | къэмыжэн(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэжэнуми | укъэжэнуми | къэжэнуми | дыкъэжэнуми | фыкъэжэнуми | къэжэну(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыжэнуми | укъэмыжэнуми | къэмыжэнуми | дыкъэмыжэнуми | фыкъэмыжэнуми | къэмыжэну(хэ)ми |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэжэтэми | укъэжэтэми | къэжэтэми | дыкъэжэтэми | фыкъэжэтэми | къэжэ(хэ)тэми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыжэтэми | укъэмыжэтэми | къэмыжэтэми | дыкъэмыжэтэми | фыкъэмыжэтэми | къэмыжэ(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэжатэми | укъэжатэми | къэжатэми | дыкъэжатэми | фыкъэжатэми | къэжа(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыжатэми | укъэмыжатэми | къэмыжатэми | дыкъэмыжатэми | фыкъэмыжатэми | къэмыжа(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэжэгъатэми | укъэжэгъатэми | къэжэгъатэми | дыкъэжэгъатэми | фыкъэжэгъатэми | къэжэгъа(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыжэгъатэми | укъэмыжэгъатэми | къэмыжэгъатэми | дыкъэмыжэгъатэми | фыкъэмыжэгъатэми | къэмыжэгъа(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэжэнтэми | укъэжэнтэми | къэжэнтэми | дыкъэжэнтэми | фыкъэжэнтэми | къэжэн(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыжэнтэми | укъэмыжэнтэми | къэмыжэнтэми | дыкъэмыжэнтэми | фыкъэмыжэнтэми | къэмыжэн(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэжэнутэми | укъэжэнутэми | къэжэнутэми | дыкъэжэнутэми | фыкъэжэнутэми | къэжэну(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыжэнутэми | укъэмыжэнутэми | къэмыжэнутэми | дыкъэмыжэнутэми | фыкъэмыжэнутэми | къэмыжэну(хэ)тэми |
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъэжаи | укъэжаи | къэжаи | дыкъэжаи | фыкъэжаи | къэжаи |
щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыжаи | укъэмыжаи | къэмыжаи | дыкъэмыжаи | фыкъэмыжаи | къэмыжаи |
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъэжащэрэт | укъэжащэрэт | къэжащэрэт | дыкъэжащэрэт | фыкъэжащэрэт | къэжащэрэт |
щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыжащэрэт | укъэмыжащэрэт | къэмыжащэрэт | дыкъэмыжащэрэт | фыкъэмыжащэрэт | къэмыжащэрэт |
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэжагъэнщ | укъэжагъэнщ | къэжагъэнщ | дыкъэжагъэнщ | фыкъэжагъэнщ | къэжагъэнщ |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэжагъэнкъым | укъэжагъэнкъым | къэжагъэнкъым | дыкъэжагъэнкъым | фыкъэжагъэнкъым | къэжагъэнкъым |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэжагъэнт | укъэжагъэнт | къэжагъэнт | дыкъэжагъэнт | фыкъэжагъэнт | къэжагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэжагъэнтэкъым | укъэжагъэнтэкъым | къэжагъэнтэкъым | дыкъэжагъэнтэкъым | фыкъэжагъэнтэкъым | къэжагъэнтэкъым |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэжагъэн | укъэжагъэн | къэжагъэн | дыкъэжагъэн | фыкъэжагъэн | къэжагъэн |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэжагъэнкъэ | укъэжагъэнкъэ | къэжагъэнкъэ | дыкъэжагъэнкъэ | фыкъэжагъэнкъэ | къэжагъэнкъэ |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэжагъэнт | укъэжагъэнт | къэжагъэнт | дыкъэжагъэнт | фыкъэжагъэнт | къэжагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэжагъэнтэкъэ | укъэжагъэнтэкъэ | къэжагъэнтэкъэ | дыкъэжагъэнтэкъэ | фыкъэжагъэнтэкъэ | къэжагъэнтэкъэ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэжагъэнущ | укъэжагъэнущ | къэжагъэнущ | дыкъэжагъэнущ | фыкъэжагъэнущ | къэжагъэнущ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэжагъэнукъым | укъэжагъэнукъым | къэжагъэнукъым | дыкъэжагъэнукъым | фыкъэжагъэнукъым | къэжагъэнукъым |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэжагъэнут | укъэжагъэнут | къэжагъэнут | дыкъэжагъэнут | фыкъэжагъэнут | къэжагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэжагъэнутэкъым | укъэжагъэнутэкъым | къэжагъэнутэкъым | дыкъэжагъэнутэкъым | фыкъэжагъэнутэкъым | къэжагъэнутэкъым |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэжагъэну | укъэжагъэну | къэжагъэну | дыкъэжагъэну | фыкъэжагъэну | къэжагъэну |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэжагъэнукъэ | укъэжагъэнукъэ | къэжагъэнукъэ | дыкъэжагъэнукъэ | фыкъэжагъэнукъэ | къэжагъэнукъэ |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэжагъэнут | укъэжагъэнут | къэжагъэнут | дыкъэжагъэнут | фыкъэжагъэнут | къэжагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэжагъэнутэкъэ | укъэжагъэнутэкъэ | къэжагъэнутэкъэ | дыкъэжагъэнутэкъэ | фыкъэжагъэнутэкъэ | къэжагъэнутэкъэ |
Причастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
Зылэжь (субъектнэ) причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэжэ | укъэжэ | къэжэ | дыкъэжэ | фыкъэжэ | къэжэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыжэ | укъэмыжэ | къэмыжэ | дыкъэмыжэ | фыкъэмыжэ | къэмыжэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэжа | укъэжа | къэжа | дыкъэжа | фыкъэжа | къэжа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыжа | укъэмыжа | къэмыжа | дыкъэмыжа | фыкъэмыжа | къэмыжа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэжэгъа | укъэжэгъа | къэжэгъа | дыкъэжэгъа | фыкъэжэгъа | къэжэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыжэгъа | укъэмыжэгъа | къэмыжэгъа | дыкъэмыжэгъа | фыкъэмыжэгъа | къэмыжэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэжэн | укъэжэн | къэжэн | дыкъэжэн | фыкъэжэн | къэжэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыжэн | укъэмыжэн | къэмыжэн | дыкъэмыжэн | фыкъэмыжэн | къэмыжэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэжэну | укъэжэну | къэжэну | дыкъэжэну | фыкъэжэну | къэжэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыжэну | укъэмыжэну | къэмыжэну | дыкъэмыжэну | фыкъэмыжэну | къэмыжэну(хэ) |
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыжэ | укъызэрыжэ | къызэрыжэ | дыкъызэрыжэ | фыкъызэрыжэ | къызэрыжэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымыжэ | укъызэрымыжэ | къызэрымыжэ | дыкъызэрымыжэ | фыкъызэрымыжэ | мыкъызэрыжэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыжа | укъызэрыжа | къызэрыжа | дыкъызэрыжа | фыкъызэрыжа | къызэрыжа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымыжа | укъызэрымыжа | къызэрымыжа | дыкъызэрымыжа | фыкъызэрымыжа | къызэрымыжа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыжэгъа | укъызэрыжэгъа | къызэрыжэгъа | дыкъызэрыжэгъа | фыкъызэрыжэгъа | къызэрыжэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымыжэгъа | укъызэрымыжэгъа | къызэрымыжэгъа | дыкъызэрымыжэгъа | фыкъызэрымыжэгъа | къызэрымыжэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыжэн | укъызэрыжэн | къызэрыжэн | дыкъызэрыжэн | фыкъызэрыжэн | къызэрыжэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымыжэн | укъызэрымыжэн | къызэрымыжэн | дыкъызэрымыжэн | фыкъызэрымыжэн | къызэрымыжэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыжэну | укъызэрыжэну | къызэрыжэну | дыкъызэрыжэну | фыкъызэрыжэну | къызэрыжэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымыжэну | укъызэрымыжэну | къызэрымыжэну | дыкъызэрымыжэну | фыкъызэрымыжэну | къызэрымыжэну(хэ) |
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыжэ | укъыщыжэ | къыщыжэ | дыкъыщыжэ | фыкъыщыжэ | къыщыжэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымыжэ | укъыщымыжэ | къыщымыжэ | дыкъыщымыжэ | фыкъыщымыжэ | къыщымыжэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыжа | укъыщыжа | къыщыжа | дыкъыщыжа | фыкъыщыжа | къыщыжа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымыжа | укъыщымыжа | къыщымыжа | дыкъыщымыжа | фыкъыщымыжа | къыщымыжа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыжэгъа | укъыщыжэгъа | къыщыжэгъа | дыкъыщыжэгъа | фыкъыщыжэгъа | къыщыжэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымыжэгъа | укъыщымыжэгъа | къыщымыжэгъа | дыкъыщымыжэгъа | фыкъыщымыжэгъа | къыщымыжэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыжэн | укъыщыжэн | къыщыжэн | дыкъыщыжэн | фыкъыщыжэн | къыщыжэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымыжэн | укъыщымыжэн | къыщымыжэн | дыкъыщымыжэн | фыкъыщымыжэн | къыщымыжэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыжэну | укъыщыжэну | къыщыжэну | дыкъыщыжэну | фыкъыщыжэну | къыщыжэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымыжэну | укъыщымыжэну | къыщымыжэну | дыкъыщымыжэну | фыкъыщымыжэну | къыщымыжэну(хэ) |
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэжэ | укъыздэжэ | къыздэжэ | дыкъыздэжэ | фыкъыздэжэ | къыздэжэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмыжэ | укъыздэмыжэ | къыздэмыжэ | дыкъыздэмыжэ | фыкъыздэмыжэ | къыздэмыжэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэжа | укъыздэжа | къыздэжа | дыкъыздэжа | фыкъыздэжа | къыздэжа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмыжа | укъыздэмыжа | къыздэмыжа | дыкъыздэмыжа | фыкъыздэмыжа | къыздэмыжа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэжэгъа | укъыздэжэгъа | къыздэжэгъа | дыкъыздэжэгъа | фыкъыздэжэгъа | къыздэжэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмыжэгъа | укъыздэмыжэгъа | къыздэмыжэгъа | дыкъыздэмыжэгъа | фыкъыздэмыжэгъа | къыздэмыжэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэжэн | укъыздэжэн | къыздэжэн | дыкъыздэжэн | фыкъыздэжэн | къыздэжэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмыжэн | укъыздэмыжэн | къыздэмыжэн | дыкъыздэмыжэн | фыкъыздэмыжэн | къыздэмыжэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэжэну | укъыздэжэну | къыздэжэну | дыкъыздэжэну | фыкъыздэжэну | къыздэжэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмыжэну | укъыздэмыжэну | къыздэмыжэну | дыкъыздэмыжэну | фыкъыздэмыжэну | къыздэмыжэну(хэ) |
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэжэ | укъыщӀэжэ | къыщӀэжэ | дыкъыщӀэжэ | фыкъыщӀэжэ | къыщӀэжэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмыжэ | укъыщӀэмыжэ | къыщӀэмыжэ | дыкъыщӀэмыжэ | фыкъыщӀэмыжэ | къыщӀэмыжэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэжа | укъыщӀэжа | къыщӀэжа | дыкъыщӀэжа | фыкъыщӀэжа | къыщӀэжа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмыжа | укъыщӀэмыжа | къыщӀэмыжа | дыкъыщӀэмыжа | фыкъыщӀэмыжа | къыщӀэмыжа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэжэгъа | укъыщӀэжэгъа | къыщӀэжэгъа | дыкъыщӀэжэгъа | фыкъыщӀэжэгъа | къыщӀэжэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмыжэгъа | укъыщӀэмыжэгъа | къыщӀэмыжэгъа | дыкъыщӀэмыжэгъа | фыкъыщӀэмыжэгъа | къыщӀэмыжэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэжэн | укъыщӀэжэн | къыщӀэжэн | дыкъыщӀэжэн | фыкъыщӀэжэн | къыщӀэжэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмыжэн | укъыщӀэмыжэн | къыщӀэмыжэн | дыкъыщӀэмыжэн | фыкъыщӀэмыжэн | къыщӀэмыжэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэжэну | укъыщӀэжэну | къыщӀэжэну | дыкъыщӀэжэну | фыкъыщӀэжэну | къыщӀэжэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмыжэну | укъыщӀэмыжэну | къыщӀэмыжэну | дыкъыщӀэмыжэну | фыкъыщӀэмыжэну | къыщӀэмыжэну(хэ) |
Деепричастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэжэу | укъэжэу | къэжэу | дыкъэжэу | фыкъэжэу | къэжэ(хэ)у |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыжэу | укъэмыжэу | къэмыжэу | дыкъэмыжэу | фыкъэмыжэу | къэмыжэ(хэ)у |
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэжауэ | укъэжауэ | къэжауэ | дыкъэжауэ | фыкъэжауэ | къэжауэ / къэжа(хэ)у |
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыжауэ | укъэмыжауэ | къэмыжауэ | дыкъэмыжауэ | фыкъэмыжауэ | къэмыжауэ(хэ) / къэмыжа(хэ)у |
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | сыкъэжэурэ | укъэжэурэ | къэжэурэ | дыкъэжэурэ | фыкъэжэурэ | къэжэ(хэ)урэ |
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыжэурэ | укъэмыжэурэ | къэмыжэурэ | дыкъэмыжэурэ | фыкъэмыжэурэ | къэмыжэ(хэ)урэ |
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [ж]э | [ж]эр | -- | [ж]эхэр |
Эргативнэ: | [ж]э | [ж]эм | -- | [ж]эхэм |
Послеложнэ: | [ж]экӀэ | [ж]эмкӀэ | [ж]эхэкӀэ | [ж]эхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [ж]эуэ | [ж]эрауэ | [ж]эхэу | [ж]эхэрауэ |
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [ж]а | [ж]ар | -- | [ж]ахэр |
Эргативнэ: | [ж]а | [ж]ам | -- | [ж]ахэм |
Послеложнэ: | [ж]акӀэ | [ж]амкӀэ | [ж]ахэкӀэ | [ж]ахэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [ж]ауэ | [ж]арауэ | [ж]ахэу | [ж]ахэрауэ |
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [ж]эн | [ж]эныр | -- | [ж]энхэр |
Эргативнэ: | [ж]эн | [ж]эным | -- | [ж]энхэм |
Послеложнэ: | [ж]энкӀэ | [ж]энымкӀэ | [ж]энхэкӀэ | [ж]энхэмкӀэ |
'Обстоятельственнэ: | [ж]эну | [ж]энырауэ | [ж]энхэу | [ж]энхэрауэ |
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [ж]эну | [ж]энур | -- | [ж]энухэр |
Эргативнэ: | [ж]эну | [ж]энум | -- | [ж]энухэм |
Послеложнэ: | [ж]энукӀэ | [ж]энумкӀэ | [ж]энухэкӀэ | [ж]энухэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [ж]энууэ | [ж]энурауэ | [ж]энухэу | [ж]энухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- ЖэрыгъэкӀэ къэкӀуэн.
- Къежэхын, къэкӀуэн (псыр).
ЩАПХЪЭХЭР
- Фызыжь цӀыкӀур аргуэру къажэри Наурыз къегийуэ щӀидзащ. КӀэрашэ Тембот, Акъсырэ Залымхъан
- ПсыжапӀэщӀэу дэ тхуащӀам Тэрч ӀурыщӀэу тетщи къожэ. ПащӀэ Бэчмырзэ
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- къэжэн: 1. come running (in the direction of the speaker) 2. flow, run (about a river)
УРЫСЫБЗЭ
- къэжэн: 1. бежать (сюда) 2. бежать, течь (о реке)
псалъафэ зэпыщӀахэр
[И] гурыӀупс къожэ зэгъэзэхуэжын
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр: Инджылыбзэ: one’s mouth is watering; drooling over sth Урысыбзэ: слюна течет Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ