къэджэн
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [qʹɐ'dᶎɐn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- къэ- + [дж] + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ зэгъэзэхуэжын
Глагол лъэмыӏэс "къэджэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар) | |
---|---|
щыӀэныгъэ: | къэджэн |
щымыӀэныгъэ: | къэмыджэн |
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъэджэн | укъэджэн | къэджэн | дыкъэджэн | фыкъэджэн | къэджэн(хэ) |
щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыджэн | укъэмыджэн | къэмыджэн | дыкъэмыджэн | фыкъэмыджэн | къэмыджэн(хэ) |
унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
---|---|---|
щыӀэныгъэ: | къэджэ! | фыкъэджэ! |
щымыӀэныгъэ: | укъэмыджэ! | фыкъэмыджэ! |
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъреджэ | укъреджэ | къреджэ | дыкъреджэ | фыкъреджэ | къреджэ |
щымыӀэныгъэ: | сыкъремыджэ | укъремыджэ | къремыджэ | дыкъремыджэ | фыкъремыджэ | къремыджэ |
ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъоджэ(р) | укъоджэ(р) | къоджэ(р) | дыкъоджэ(р) | фыкъоджэ(р) | къоджэ(хэ)(р) |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэджэркъым | укъэджэркъым | къэджэркъым | дыкъэджэркъым | фыкъэджэркъым | къэджэ(хэ)ркъым |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэджэ(р)т | укъэджэ(р)т | къэджэ(р)т | дыкъэджэ(р)т | фыкъэджэ(р)т | къэджэ(хэ)(р)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэджэ(р)тэкъым | укъэджэ(р)тэкъым | къэджэ(р)тэкъым | дыкъэджэ(р)тэкъым | фыкъэджэ(р)тэкъым | къэджэ(хэ)(р)тэкъым |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэджащ | укъэджащ | къэджащ | дыкъэджащ | фыкъэджащ | къэджа(хэ)щ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэджакъым | укъэджакъым | къэджакъым | дыкъэджакъым | фыкъэджакъым | къэджа(хэ)къым |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэджат | укъэджат | къэджат | дыкъэджат | фыкъэджат | къэджа(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэджатэкъым | укъэджатэкъым | къэджатэкъым | дыкъэджатэкъым | фыкъэджатэкъым | къэджа(хэ)тэкъым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэджэгъащ | укъэджэгъащ | къэджэгъащ | дыкъэджэгъащ | фыкъэджэгъащ | къэджэгъа(хэ)щ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэджэгъакъым | укъэджэгъакъым | къэджэгъакъым | дыкъэджэгъакъым | фыкъэджэгъакъым | къэджэгъа(хэ)къым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэджэгъат | укъэджэгъат | къэджэгъат | дыкъэджэгъат | фыкъэджэгъат | къэджэгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэджэгъатэкъым | укъэджэгъатэкъым | къэджэгъатэкъым | дыкъэджэгъатэкъым | фыкъэджэгъатэкъым | къэджэгъа(хэ)тэкъым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыкъэджэщ | укъэджэщ | къэджэщ | дыкъэджэщ | фыкъэджэщ | къэджэ(хэ)щ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыкъэджэкъым | укъэджэкъым | къэджэкъым | дыкъэджэкъым | фыкъэджэкъым | къэджэ(хэ)къым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыкъэджэт | укъэджэт | къэджэт | дыкъэджэт | фыкъэджэт | къэджэ(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыкъэджэтэкъым | укъэджэтэкъым | къэджэтэкъым | дыкъэджэтэкъым | фыкъэджэтэкъым | къэджэ(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэджэнщ | укъэджэнщ | къэджэнщ | дыкъэджэнщ | фыкъэджэнщ | къэджэн(хэ)щ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэджэнкъым | укъэджэнкъым | къэджэнкъым | дыкъэджэнкъым | фыкъэджэнкъым | къэджэн(хэ)къым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэджэнущ | укъэджэнущ | къэджэнущ | дыкъэджэнущ | фыкъэджэнущ | къэджэну(хэ)щ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэджэнукъым | укъэджэнукъым | къэджэнукъым | дыкъэджэнукъым | фыкъэджэнукъым | къэджэну(хэ)къым |
ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэджэрэ | укъэджэрэ | къэджэрэ | дыкъэджэрэ | фыкъэджэрэ | къэджэ(хэ)рэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэджэркъэ | укъэджэркъэ | къэджэркъэ | дыкъэджэркъэ | фыкъэджэркъэ | къэджэ(хэ)ркъэ |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэджэ(р)т | укъэджэ(р)т | къэджэ(р)т | дыкъэджэ(р)т | фыкъэджэ(р)т | къэджэ(хэ)(р)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэджэ(р)тэкъэ | укъэджэ(р)тэкъэ | къэджэ(р)тэкъэ | дыкъэджэ(р)тэкъэ | фыкъэджэ(р)тэкъэ | къэджэ(хэ)(р)тэкъэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэджа | укъэджа | къэджа | дыкъэджа | фыкъэджа | къэджа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэджакъэ | укъэджакъэ | къэджакъэ | дыкъэджакъэ | фыкъэджакъэ | къэджа(хэ)къэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэджат | укъэджат | къэджат | дыкъэджат | фыкъэджат | къэджа(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэджатэкъэ | укъэджатэкъэ | къэджатэкъэ | дыкъэджатэкъэ | фыкъэджатэкъэ | къэджа(хэ)тэкъэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэджэгъа | укъэджэгъа | къэджэгъа | дыкъэджэгъа | фыкъэджэгъа | къэджэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэджэгъакъэ | укъэджэгъакъэ | къэджэгъакъэ | дыкъэджэгъакъэ | фыкъэджэгъакъэ | къэджэгъа(хэ)къэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэджэгъат | укъэджэгъат | къэджэгъат | дыкъэджэгъат | фыкъэджэгъат | къэджэгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэджэгъатэкъэ | укъэджэгъатэкъэ | къэджэгъатэкъэ | дыкъэджэгъатэкъэ | фыкъэджэгъатэкъэ | къэджэгъа(хэ)тэкъэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыкъэджэ | укъэджэ | къэджэ | дыкъэджэ | фыкъэджэ | къэджэ(хэ) |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыкъэджэкъэ | укъэджэкъэ | къэджэкъэ | дыкъэджэкъэ | фыкъэджэкъэ | къэджэ(хэ)къэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыкъэджэт | укъэджэт | къэджэт | дыкъэджэт | фыкъэджэт | къэджэ(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыкъэджэтэкъэ | укъэджэтэкъэ | къэджэтэкъэ | дыкъэджэтэкъэ | фыкъэджэтэкъэ | къэджэ(хэ)тэкъэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэджэн | укъэджэн | къэджэн | дыкъэджэн | фыкъэджэн | къэджэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэджэнкъэ | укъэджэнкъэ | къэджэнкъэ | дыкъэджэнкъэ | фыкъэджэнкъэ | къэджэн(хэ)къэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэджэну | укъэджэну | къэджэну | дыкъэджэну | фыкъэджэну | къэджэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэджэнукъэ | укъэджэнукъэ | къэджэнукъэ | дыкъэджэнукъэ | фыкъэджэнукъэ | къэджэну(хэ)къэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэджэмэ | укъэджэмэ | къэджэмэ | дыкъэджэмэ | фыкъэджэмэ | къэджэ(хэ)мэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыджэмэ | укъэмыджэмэ | къэмыджэмэ | дыкъэмыджэмэ | фыкъэмыджэмэ | къэмыджэ(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэджамэ | укъэджамэ | къэджамэ | дыкъэджамэ | фыкъэджамэ | къэджа(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыджамэ | укъэмыджамэ | къэмыджамэ | дыкъэмыджамэ | фыкъэмыджамэ | мыджа(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэджэгъамэ | укъэджэгъамэ | къэджэгъамэ | дыкъэджэгъамэ | фыкъэджэгъамэ | къэджэгъа(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыджэгъамэ | укъэмыджэгъамэ | къэмыджэгъамэ | дыкъэмыджэгъамэ | фыкъэмыджэгъамэ | къэмыджэгъа(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэджэнмэ | укъэджэнмэ | къэджэнмэ | дыкъэджэнмэ | фыкъэджэнмэ | къэджэн(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыджэнмэ | укъэмыджэнмэ | къэмыджэнмэ | дыкъэмыджэнмэ | фыкъэмыджэнмэ | къэмыджэн(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэджэнумэ | укъэджэнумэ | къэджэнумэ | дыкъэджэнумэ | фыкъэджэнумэ | къэджэну(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыджэнумэ | укъэмыджэнумэ | къэмыджэнумэ | дыкъэмыджэнумэ | фыкъэмыджэнумэ | къэмыджэну(хэ)мэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэджэтэмэ | укъэджэтэмэ | къэджэтэмэ | дыкъэджэтэмэ | фыкъэджэтэмэ | къэджэ(хэ)тэмэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыджэтэмэ | укъэмыджэтэмэ | къэмыджэтэмэ | дыкъэмыджэтэмэ | фыкъэмыджэтэмэ | къэмыджэ(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэджатэмэ | укъэджатэмэ | къэджатэмэ | дыкъэджатэмэ | фыкъэджатэмэ | къэджа(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыджатэмэ | укъэмыджатэмэ | къэмыджатэмэ | дыкъэмыджатэмэ | фыкъэмыджатэмэ | къэмыджа(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэджэгъатэмэ | укъэджэгъатэмэ | къэджэгъатэмэ | дыкъэджэгъатэмэ | фыкъэджэгъатэмэ | къэджэгъа(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыджэгъатэмэ | укъэмыджэгъатэмэ | къэмыджэгъатэмэ | дыкъэмыджэгъатэмэ | фыкъэмыджэгъатэмэ | къэмыджэгъа(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэджэнтэмэ | укъэджэнтэмэ | къэджэнтэмэ | дыкъэджэнтэмэ | фыкъэджэнтэмэ | къэджэн(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыджэнтэмэ | укъэмыджэнтэмэ | къэмыджэнтэмэ | дыкъэмыджэнтэмэ | фыкъэмыджэнтэмэ | къэмыджэн(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэджэнутэмэ | укъэджэнутэмэ | къэджэнутэмэ | дыкъэджэнутэмэ | фыкъэджэнутэмэ | къэджэну(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыджэнутэмэ | укъэмыджэнутэмэ | къэмыджэнутэмэ | дыкъэмыджэнутэмэ | фыкъэмыджэнутэмэ | къэмыджэну(хэ)тэмэ |
сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэджэнт | укъэджэнт | къэджэнт | дыкъэджэнт | фыкъэджэнт | къэджэн(хэ)т |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэджэнтэкъым | укъэджэнтэкъым | къэджэнтэкъым | дыкъэджэнтэкъым | фыкъэджэнтэкъым | къэджэн(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэджэнут | укъэджэнут | къэджэнут | дыкъэджэнут | фыкъэджэнут | къэджэну(хэ)т |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэджэнутэкъым | укъэджэнутэкъым | къэджэнутэкъым | дыкъэджэнутэкъым | фыкъэджэнутэкъым | къэджэну(хэ)тэкъым |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэджэми | укъэджэми | къэджэми | дыкъэджэми | фыкъэджэми | къэджэ(хэ)ми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыджэми | укъэмыджэми | къэмыджэми | дыкъэмыджэми | фыкъэмыджэми | къэмыджэ(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэджами | укъэджами | къэджами | дыкъэджами | фыкъэджами | къэджа(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыджами | укъэмыджами | къэмыджами | дыкъэмыджами | фыкъэмыджами | къэмыджа(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэджэгъами | укъэджэгъами | къэджэгъами | дыкъэджэгъами | фыкъэджэгъами | къэджэгъа(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыджэгъами | укъэмыджэгъами | къэмыджэгъами | дыкъэмыджэгъами | фыкъэмыджэгъами | къэмыджэгъа(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэджэнми | укъэджэнми | къэджэнми | дыкъэджэнми | фыкъэджэнми | къэджэн(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыджэнми | укъэмыджэнми | къэмыджэнми | дыкъэмыджэнми | фыкъэмыджэнми | къэмыджэн(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэджэнуми | укъэджэнуми | къэджэнуми | дыкъэджэнуми | фыкъэджэнуми | къэджэну(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыджэнуми | укъэмыджэнуми | къэмыджэнуми | дыкъэмыджэнуми | фыкъэмыджэнуми | къэмыджэну(хэ)ми |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэджэтэми | укъэджэтэми | къэджэтэми | дыкъэджэтэми | фыкъэджэтэми | къэджэ(хэ)тэми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыджэтэми | укъэмыджэтэми | къэмыджэтэми | дыкъэмыджэтэми | фыкъэмыджэтэми | къэмыджэ(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъэджатэми | укъэджатэми | къэджатэми | дыкъэджатэми | фыкъэджатэми | къэджа(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыджатэми | укъэмыджатэми | къэмыджатэми | дыкъэмыджатэми | фыкъэмыджатэми | къэмыджа(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъэджэгъатэми | укъэджэгъатэми | къэджэгъатэми | дыкъэджэгъатэми | фыкъэджэгъатэми | къэджэгъа(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыджэгъатэми | укъэмыджэгъатэми | къэмыджэгъатэми | дыкъэмыджэгъатэми | фыкъэмыджэгъатэми | къэмыджэгъа(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэджэнтэми | укъэджэнтэми | къэджэнтэми | дыкъэджэнтэми | фыкъэджэнтэми | къэджэн(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыджэнтэми | укъэмыджэнтэми | къэмыджэнтэми | дыкъэмыджэнтэми | фыкъэмыджэнтэми | къэмыджэн(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъэджэнутэми | укъэджэнутэми | къэджэнутэми | дыкъэджэнутэми | фыкъэджэнутэми | къэджэну(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыджэнутэми | укъэмыджэнутэми | къэмыджэнутэми | дыкъэмыджэнутэми | фыкъэмыджэнутэми | къэмыджэну(хэ)тэми |
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъэджаи | укъэджаи | къэджаи | дыкъэджаи | фыкъэджаи | къэджаи |
щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыджаи | укъэмыджаи | къэмыджаи | дыкъэмыджаи | фыкъэмыджаи | къэмыджаи |
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъэджащэрэт | укъэджащэрэт | къэджащэрэт | дыкъэджащэрэт | фыкъэджащэрэт | къэджащэрэт |
щымыӀэныгъэ: | сыкъэмыджащэрэт | укъэмыджащэрэт | къэмыджащэрэт | дыкъэмыджащэрэт | фыкъэмыджащэрэт | къэмыджащэрэт |
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэджагъэнщ | укъэджагъэнщ | къэджагъэнщ | дыкъэджагъэнщ | фыкъэджагъэнщ | къэджагъэнщ |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэджагъэнкъым | укъэджагъэнкъым | къэджагъэнкъым | дыкъэджагъэнкъым | фыкъэджагъэнкъым | къэджагъэнкъым |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэджагъэнт | укъэджагъэнт | къэджагъэнт | дыкъэджагъэнт | фыкъэджагъэнт | къэджагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэджагъэнтэкъым | укъэджагъэнтэкъым | къэджагъэнтэкъым | дыкъэджагъэнтэкъым | фыкъэджагъэнтэкъым | къэджагъэнтэкъым |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэджагъэн | укъэджагъэн | къэджагъэн | дыкъэджагъэн | фыкъэджагъэн | къэджагъэн |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэджагъэнкъэ | укъэджагъэнкъэ | къэджагъэнкъэ | дыкъэджагъэнкъэ | фыкъэджагъэнкъэ | къэджагъэнкъэ |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэджагъэнт | укъэджагъэнт | къэджагъэнт | дыкъэджагъэнт | фыкъэджагъэнт | къэджагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэджагъэнтэкъэ | укъэджагъэнтэкъэ | къэджагъэнтэкъэ | дыкъэджагъэнтэкъэ | фыкъэджагъэнтэкъэ | къэджагъэнтэкъэ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэджагъэнущ | укъэджагъэнущ | къэджагъэнущ | дыкъэджагъэнущ | фыкъэджагъэнущ | къэджагъэнущ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэджагъэнукъым | укъэджагъэнукъым | къэджагъэнукъым | дыкъэджагъэнукъым | фыкъэджагъэнукъым | къэджагъэнукъым |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъэджагъэнут | укъэджагъэнут | къэджагъэнут | дыкъэджагъэнут | фыкъэджагъэнут | къэджагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъэджагъэнутэкъым | укъэджагъэнутэкъым | къэджагъэнутэкъым | дыкъэджагъэнутэкъым | фыкъэджагъэнутэкъым | къэджагъэнутэкъым |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэджагъэну | укъэджагъэну | къэджагъэну | дыкъэджагъэну | фыкъэджагъэну | къэджагъэну |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэджагъэнукъэ | укъэджагъэнукъэ | къэджагъэнукъэ | дыкъэджагъэнукъэ | фыкъэджагъэнукъэ | къэджагъэнукъэ |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъэджагъэнут | укъэджагъэнут | къэджагъэнут | дыкъэджагъэнут | фыкъэджагъэнут | къэджагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъэджагъэнутэкъэ | укъэджагъэнутэкъэ | къэджагъэнутэкъэ | дыкъэджагъэнутэкъэ | фыкъэджагъэнутэкъэ | къэджагъэнутэкъэ |
Причастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
Зылэжь (субъектнэ) причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэджэ | укъэджэ | къэджэ | дыкъэджэ | фыкъэджэ | къэджэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыджэ | укъэмыджэ | къэмыджэ | дыкъэмыджэ | фыкъэмыджэ | къэмыджэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэджа | укъэджа | къэджа | дыкъэджа | фыкъэджа | къэджа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыджа | укъэмыджа | къэмыджа | дыкъэмыджа | фыкъэмыджа | къэмыджа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэджэгъа | укъэджэгъа | къэджэгъа | дыкъэджэгъа | фыкъэджэгъа | къэджэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыджэгъа | укъэмыджэгъа | къэмыджэгъа | дыкъэмыджэгъа | фыкъэмыджэгъа | къэмыджэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэджэн | укъэджэн | къэджэн | дыкъэджэн | фыкъэджэн | къэджэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыджэн | укъэмыджэн | къэмыджэн | дыкъэмыджэн | фыкъэмыджэн | къэмыджэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэджэну | укъэджэну | къэджэну | дыкъэджэну | фыкъэджэну | къэджэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыджэну | укъэмыджэну | къэмыджэну | дыкъэмыджэну | фыкъэмыджэну | къэмыджэну(хэ) |
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыджэ | укъызэрыджэ | къызэрыджэ | дыкъызэрыджэ | фыкъызэрыджэ | къызэрыджэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымыджэ | укъызэрымыджэ | къызэрымыджэ | дыкъызэрымыджэ | фыкъызэрымыджэ | мыкъызэрыджэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыджа | укъызэрыджа | къызэрыджа | дыкъызэрыджа | фыкъызэрыджа | къызэрыджа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымыджа | укъызэрымыджа | къызэрымыджа | дыкъызэрымыджа | фыкъызэрымыджа | къызэрымыджа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыджэгъа | укъызэрыджэгъа | къызэрыджэгъа | дыкъызэрыджэгъа | фыкъызэрыджэгъа | къызэрыджэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымыджэгъа | укъызэрымыджэгъа | къызэрымыджэгъа | дыкъызэрымыджэгъа | фыкъызэрымыджэгъа | къызэрымыджэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыджэн | укъызэрыджэн | къызэрыджэн | дыкъызэрыджэн | фыкъызэрыджэн | къызэрыджэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымыджэн | укъызэрымыджэн | къызэрымыджэн | дыкъызэрымыджэн | фыкъызэрымыджэн | къызэрымыджэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыджэну | укъызэрыджэну | къызэрыджэну | дыкъызэрыджэну | фыкъызэрыджэну | къызэрыджэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрымыджэну | укъызэрымыджэну | къызэрымыджэну | дыкъызэрымыджэну | фыкъызэрымыджэну | къызэрымыджэну(хэ) |
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыджэ | укъыщыджэ | къыщыджэ | дыкъыщыджэ | фыкъыщыджэ | къыщыджэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымыджэ | укъыщымыджэ | къыщымыджэ | дыкъыщымыджэ | фыкъыщымыджэ | къыщымыджэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыджа | укъыщыджа | къыщыджа | дыкъыщыджа | фыкъыщыджа | къыщыджа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымыджа | укъыщымыджа | къыщымыджа | дыкъыщымыджа | фыкъыщымыджа | къыщымыджа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыджэгъа | укъыщыджэгъа | къыщыджэгъа | дыкъыщыджэгъа | фыкъыщыджэгъа | къыщыджэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымыджэгъа | укъыщымыджэгъа | къыщымыджэгъа | дыкъыщымыджэгъа | фыкъыщымыджэгъа | къыщымыджэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыджэн | укъыщыджэн | къыщыджэн | дыкъыщыджэн | фыкъыщыджэн | къыщыджэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымыджэн | укъыщымыджэн | къыщымыджэн | дыкъыщымыджэн | фыкъыщымыджэн | къыщымыджэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыджэну | укъыщыджэну | къыщыджэну | дыкъыщыджэну | фыкъыщыджэну | къыщыджэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщымыджэну | укъыщымыджэну | къыщымыджэну | дыкъыщымыджэну | фыкъыщымыджэну | къыщымыджэну(хэ) |
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэджэ | укъыздэджэ | къыздэджэ | дыкъыздэджэ | фыкъыздэджэ | къыздэджэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмыджэ | укъыздэмыджэ | къыздэмыджэ | дыкъыздэмыджэ | фыкъыздэмыджэ | къыздэмыджэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэджа | укъыздэджа | къыздэджа | дыкъыздэджа | фыкъыздэджа | къыздэджа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмыджа | укъыздэмыджа | къыздэмыджа | дыкъыздэмыджа | фыкъыздэмыджа | къыздэмыджа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэджэгъа | укъыздэджэгъа | къыздэджэгъа | дыкъыздэджэгъа | фыкъыздэджэгъа | къыздэджэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмыджэгъа | укъыздэмыджэгъа | къыздэмыджэгъа | дыкъыздэмыджэгъа | фыкъыздэмыджэгъа | къыздэмыджэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэджэн | укъыздэджэн | къыздэджэн | дыкъыздэджэн | фыкъыздэджэн | къыздэджэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмыджэн | укъыздэмыджэн | къыздэмыджэн | дыкъыздэмыджэн | фыкъыздэмыджэн | къыздэмыджэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздэджэну | укъыздэджэну | къыздэджэну | дыкъыздэджэну | фыкъыздэджэну | къыздэджэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздэмыджэну | укъыздэмыджэну | къыздэмыджэну | дыкъыздэмыджэну | фыкъыздэмыджэну | къыздэмыджэну(хэ) |
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэджэ | укъыщӀэджэ | къыщӀэджэ | дыкъыщӀэджэ | фыкъыщӀэджэ | къыщӀэджэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмыджэ | укъыщӀэмыджэ | къыщӀэмыджэ | дыкъыщӀэмыджэ | фыкъыщӀэмыджэ | къыщӀэмыджэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэджа | укъыщӀэджа | къыщӀэджа | дыкъыщӀэджа | фыкъыщӀэджа | къыщӀэджа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмыджа | укъыщӀэмыджа | къыщӀэмыджа | дыкъыщӀэмыджа | фыкъыщӀэмыджа | къыщӀэмыджа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэджэгъа | укъыщӀэджэгъа | къыщӀэджэгъа | дыкъыщӀэджэгъа | фыкъыщӀэджэгъа | къыщӀэджэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмыджэгъа | укъыщӀэмыджэгъа | къыщӀэмыджэгъа | дыкъыщӀэмыджэгъа | фыкъыщӀэмыджэгъа | къыщӀэмыджэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэджэн | укъыщӀэджэн | къыщӀэджэн | дыкъыщӀэджэн | фыкъыщӀэджэн | къыщӀэджэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмыджэн | укъыщӀэмыджэн | къыщӀэмыджэн | дыкъыщӀэмыджэн | фыкъыщӀэмыджэн | къыщӀэмыджэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀэджэну | укъыщӀэджэну | къыщӀэджэну | дыкъыщӀэджэну | фыкъыщӀэджэну | къыщӀэджэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀэмыджэну | укъыщӀэмыджэну | къыщӀэмыджэну | дыкъыщӀэмыджэну | фыкъыщӀэмыджэну | къыщӀэмыджэну(хэ) |
Деепричастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэджэу | укъэджэу | къэджэу | дыкъэджэу | фыкъэджэу | къэджэ(хэ)у |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыджэу | укъэмыджэу | къэмыджэу | дыкъэмыджэу | фыкъэмыджэу | къэмыджэ(хэ)у |
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъэджауэ | укъэджауэ | къэджауэ | дыкъэджауэ | фыкъэджауэ | къэджауэ / къэджа(хэ)у |
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыджауэ | укъэмыджауэ | къэмыджауэ | дыкъэмыджауэ | фыкъэмыджауэ | къэмыджауэ(хэ) / къэмыджа(хэ)у |
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | сыкъэджэурэ | укъэджэурэ | къэджэурэ | дыкъэджэурэ | фыкъэджэурэ | къэджэ(хэ)урэ |
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | сыкъэмыджэурэ | укъэмыджэурэ | къэмыджэурэ | дыкъэмыджэурэ | фыкъэмыджэурэ | къэмыджэ(хэ)урэ |
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [дж]э | [дж]эр | -- | [дж]эхэр |
Эргативнэ: | [дж]э | [дж]эм | -- | [дж]эхэм |
Послеложнэ: | [дж]экӀэ | [дж]эмкӀэ | [дж]эхэкӀэ | [дж]эхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [дж]эуэ | [дж]эрауэ | [дж]эхэу | [дж]эхэрауэ |
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [дж]а | [дж]ар | -- | [дж]ахэр |
Эргативнэ: | [дж]а | [дж]ам | -- | [дж]ахэм |
Послеложнэ: | [дж]акӀэ | [дж]амкӀэ | [дж]ахэкӀэ | [дж]ахэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [дж]ауэ | [дж]арауэ | [дж]ахэу | [дж]ахэрауэ |
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [дж]эн | [дж]эныр | -- | [дж]энхэр |
Эргативнэ: | [дж]эн | [дж]эным | -- | [дж]энхэм |
Послеложнэ: | [дж]энкӀэ | [дж]энымкӀэ | [дж]энхэкӀэ | [дж]энхэмкӀэ |
'Обстоятельственнэ: | [дж]эну | [дж]энырауэ | [дж]энхэу | [дж]энхэрауэ |
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [дж]эну | [дж]энур | -- | [дж]энухэр |
Эргативнэ: | [дж]эну | [дж]энум | -- | [дж]энухэм |
Послеложнэ: | [дж]энукӀэ | [дж]энумкӀэ | [дж]энухэкӀэ | [дж]энухэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [дж]энууэ | [дж]энурауэ | [дж]энухэу | [дж]энухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- КъэкӀиин, зыгуэрым и цӀэр жыпӀэурэ укъегуоун.
- Макъ къэгъэӀун (языныкъуэ псэущхьэхэм хужаӀэ).
- Къыхуеджэн, къыхузэщӀэгъэтэджэн.
ЩАПХЪЭХЭР
- [Къущхьэ Жамбот:] — Лъхукъуэщауэ къаджэмэ, сыт напэр сиӀэу сыӀуплъэжыну. ӀуэрыӀуатэ, фольклор
- Хэкур къывэджэмэ хьэзыру, Къэбэрдей щӀалэхэ, жевгъыӀэ. ПащӀэ Бэчмырзэ
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Блэр къоджэ.
- Жьындур къоджэ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- къэджэн: 1. call out to, summon sb from swh 2. produce its normal sound (about certain animals) 3. call on, summon or invoke sb to do sth
- Блэр къоджэ: the snake is hissing
- Жьындур къоджэ: the owl is hooting
УРЫСЫБЗЭ
- къэджэн: 1. окликнуть, позвать кого-л. откуда-л. 2. издавать характерный звук (о некоторых животных) 3. бросить клич, призвать к чему-л.
- Блэр къоджэ: змея шипит
- Жьындур къоджэ: сова ухает
БИБЛИОГРАФИЕ