къэбжын
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [qʹɐb'ᶎǝn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- къэ- + [бж] + -ы + -н
СПРЯЖЕНЭ зэгъэзэхуэжын
Глагол лъэӏэс "къэбжын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар) | |
---|---|
щыӀэныгъэ: | къэбжын |
щымыӀэныгъэ: | къэмыбжын |
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | къэзбжын | къэббжын | къибжын | къэдбжын | къэвбжын | къабжын |
щымыӀэныгъэ: | къэзмыбжын | къыумыбжын | къимыбжын | къэдмыбжын | къэвмыбжын | къамыбжын |
Унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
---|---|---|
щыӀэныгъэ: | къэбж! | къэвбж! |
щымыӀэныгъэ: | къыумыбж! | къэвмыбж! |
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъребж | укъребж | къребж | дыкъребж | фыкъребж | къребж |
щымыӀэныгъэ: | сыкъремыбж | укъыремыбж | къремыбж | дыкъремыбж | фыкъремыбж | къремыбж |
ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | къызобж(ыр) | къыбобж(ыр) | къебж(ыр) | къыдобж(ыр) | къывобж(ыр) | къабж(ыр) |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзбжыркъым | къэббжыркъым | къибжыркъым | къэдбжыркъым | къэвбжыркъым | къабжыркъым |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | къэзбжырт | къэббжырт | къибжырт | къэдбжырт | къэвбжырт | къабжырт |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзбжыртэкъым | къэббжыртэкъым | къибжыртэкъым | къэдбжыртэкъым | къэвбжыртэкъым | къабжыртэкъым |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэзбжащ | къэббжащ | къибжащ | къэдбжащ | къэвбжащ | къабжащ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзбжакъым | къэббжакъым | къибжакъым | къэдбжакъым | къэвбжакъым | къабжакъым |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | къэзбжат | къэббжат | къибжат | къэдбжат | къэвбжат | къабжат |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзбжатэкъым | къэббжатэкъым | къибжатэкъым | къэдбжатэкъым | къэвбжатэкъым | къабжатэкъым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | къэзбжыгъащ | къэббжыгъащ | къибжыгъащ | къэдбжыгъащ | къэвбжыгъащ | къабжыгъащ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзбжыгъакъым | къэббжыгъакъым | къибжыгъакъым | къэдбжыгъакъым | къэвбжыгъакъым | къабжыгъакъым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэзбжыгъат | къэббжыгъат | къибжыгъат | къэдбжыгъат | къэвбжыгъат | къабжыгъат |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзбжыгъатэкъым | къэббжыгъатэкъым | къибжыгъатэкъым | къэдбжыгъатэкъым | къэвбжыгъатэкъым | къабжыгъатэкъым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | къэзбжщ | къэббжщ | къибжщ | къэдбжщ | къэвбжщ | къабжщ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | къэзбжкъым | къэббжкъым | къибжкъым | къэдбжкъым | къэвбжкъым | къабжкъым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | къэзбжт | къэббжт | къибжт | къэдбжт | къэвбжт | къабжт |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | къэзбжтэкъым | къэббжтэкъым | къибжтэкъым | къэдбжтэкъым | къэвбжтэкъым | къабжтэкъым |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэзбжынщ | къэббжынщ | къибжынщ | къэдбжынщ | къэвбжынщ | къабжынщ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзбжынкъым | къэббжынкъым | къибжынкъым | къэдбжынкъым | къэвбжынкъым | къабжынкъым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэзбжынущ | къэббжынущ | къибжынущ | къэдбжынущ | къэвбжынущ | къабжынущ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзбжынукъым | къэббжынукъым | къибжынукъым | къэдбжынукъым | къэвбжынукъым | къабжынукъым |
ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэзбжрэ | къэббжрэ | къибжрэ | къэдбжрэ | къэвбжрэ | къабжрэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзбжыркъэ | къэббжыркъэ | къибжыркъэ | къэдбжыркъэ | къэвбжыркъэ | къабжыркъэ |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | къэзбжырт | къэббжырт | къибжырт | къэдбжырт | къэвбжырт | къабжырт |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзбжыртэкъэ | къэббжыртэкъэ | къибжыртэкъэ | къэдбжыртэкъэ | къэвбжыртэкъэ | къабжыртэкъэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэзбжа | къэббжа | къибжа | къэдбжа | къэвбжа | къабжа |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзбжакъэ | къэббжакъэ | къибжакъэ | къэдбжакъэ | къэвбжакъэ | къабжакъэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | къэзбжат | къэббжат | къибжат | къэдбжат | къэвбжат | къабжат |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзбжатэкъэ | къэббжатэкъэ | къибжатэкъэ | къэдбжатэкъэ | къэвбжатэкъэ | къабжатэкъэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | къэзбжыгъа | къэббжыгъа | къибжыгъа | къэдбжыгъа | къэвбжыгъа | къабжыгъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ: | къэзбжыгъакъэ | къэббжыгъакъэ | къибжыгъакъэ | къэдбжыгъакъэ | къэвбжыгъакъэ | къабжыгъакъэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэзбжыгъат | къэббжыгъат | къибжыгъат | къэдбжыгъат | къэвбжыгъат | къабжыгъат |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзбжыгъатэкъэ | къэббжыгъатэкъэ | къибжыгъатэкъэ | къэдбжыгъатэкъэ | къэвбжыгъатэкъэ | къабжыгъатэкъэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | къэзбж | къэббж | къибж | къэдбж | къэвбж | къабж |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | къэзбжкъэ | къэббжкъэ | къибжкъэ | къэдбжкъэ | къэвбжкъэ | къабжкъэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | къэзбжт | къэббжт | къибжт | къэдбжт | къэвбжт | къабжт |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | къэзбжтэкъэ | къэббжтэкъэ | къибжтэкъэ | къэдбжтэкъэ | къэвбжтэкъэ | къабжтэкъэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэзбжын | къэббжын | къибжын | къэдбжын | къэвбжын | къабжын |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзбжынкъэ | къэббжынкъэ | къибжынкъэ | къэдбжынкъэ | къэвбжынкъэ | къабжынкъэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэзбжыну | къэббжыну | къибжыну | къэдбжыну | къэвбжыну | къабжыну |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзбжынукъэ | къэббжынукъэ | къибжынукъэ | къэдбжынукъэ | къэвбжынукъэ | къабжынукъэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэзбжмэ | къэббжмэ | къибжмэ | къэдбжмэ | къэвбжмэ | къабжмэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыбжмэ | къыумыбжмэ | къимыбжмэ | къэдмыбжмэ | къэвмыбжмэ | къамыбжмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэзбжамэ | къэббжамэ | къибжамэ | къэдбжамэ | къэвбжамэ | къабжамэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыбжамэ | къыумыбжамэ | къимыбжамэ | къэдмыбжамэ | къэвмыбжамэ | къамыбжамэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | къэзбжыгъамэ | къэббжыгъамэ | къибжыгъамэ | къэдбжыгъамэ | къэвбжыгъамэ | къабжыгъамэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыбжыгъамэ | къыумыбжыгъамэ | къимыбжыгъамэ | къэдмыбжыгъамэ | къэвмыбжыгъамэ | къамыбжыгъамэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэзбжынмэ | къэббжынмэ | къибжынмэ | къэдбжынмэ | къэвбжынмэ | къабжынмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыбжынмэ | къыумыбжынмэ | къимыбжынмэ | къэдмыбжынмэ | къэвмыбжынмэ | къамыбжынмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэзбжынумэ | къэббжынумэ | къибжынумэ | къэдбжынумэ | къэвбжынумэ | къабжынумэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыбжынумэ | къыумыбжынумэ | къимыбжынумэ | къэдмыбжынумэ | къэвмыбжынумэ | къамыбжынумэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэзбжтэмэ | къэббжтэмэ | къибжтэмэ | къэдбжтэмэ | къэвбжтэмэ | къабжтэмэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыбжтэмэ | къыумыбжтэмэ | къимыбжтэмэ | къэдмыбжтэмэ | къэвмыбжтэмэ | къамыбжтэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэзбжатэмэ | къэббжатэмэ | къибжатэмэ | къэдбжатэмэ | къэвбжатэмэ | къабжатэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыбжатэмэ | къыумыбжатэмэ | къимыбжатэмэ | къэдмыбжатэмэ | къэвмыбжатэмэ | къамыбжатэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | къэзбжыгъатэмэ | къэббжыгъатэмэ | къибжыгъатэмэ | къэдбжыгъатэмэ | къэвбжыгъатэмэ | къабжыгъатэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыбжыгъатэмэ | къыумыбжыгъатэмэ | къимыбжыгъатэмэ | къэдмыбжыгъатэмэ | къэвмыбжыгъатэмэ | къамыбжыгъатэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэзбжынтэмэ | къэббжынтэмэ | къибжынтэмэ | къэдбжынтэмэ | къэвбжынтэмэ | къабжынтэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыбжынтэмэ | къыумыбжынтэмэ | къимыбжынтэмэ | къэдмыбжынтэмэ | къэвмыбжынтэмэ | къамыбжынтэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэзбжынутэмэ | къэббжынутэмэ | къибжынутэмэ | къэдбжынутэмэ | къэвбжынутэмэ | къабжынутэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыбжынутэмэ | къыумыбжынутэмэ | къимыбжынутэмэ | къэдмыбжынутэмэ | къэвмыбжынутэмэ | къамыбжынутэмэ |
сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэзбжынт | къэббжынт | къибжынт | къэдбжынт | къэвбжынт | къабжынт |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзбжынтэкъым | къэббжынтэкъым | къибжынтэкъым | къэдбжынтэкъым | къэвбжынтэкъым | къабжынтэкъым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэзбжынут | къэббжынут | къибжынут | къэдбжынут | къэвбжынут | къабжынут |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзбжынутэкъым | къэббжынутэкъым | къибжынутэкъым | къэдбжынутэкъым | къэвбжынутэкъым | къабжынутэкъым |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэзбжми | къэббжми | къибжми | къэдбжми | къэвбжми | къабжми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыбжми | къыумыбжми | къимыбжми | къэдмыбжми | къэвмыбжми | къамыбжми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэзбжами | къэббжами | къибжами | къэдбжами | къэвбжами | къабжами |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыбжами | къыумыбжами | къимыбжами | къэдмыбжами | къэвмыбжами | къамыбжами |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | къэзбжыгъами | къэббжыгъами | къибжыгъами | къэдбжыгъами | къэвбжыгъами | къабжыгъами |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыбжыгъами | къыумыбжыгъами | къимыбжыгъами | къэдмыбжыгъами | къэвмыбжыгъами | къамыбжыгъами |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэзбжынми | къэббжынми | къибжынми | къэдбжынми | къэвбжынми | къабжынми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыбжынми | къыумыбжынми | къимыбжынми | къэдмыбжынми | къэвмыбжынми | къамыбжынми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэзбжынуми | къэббжынуми | къибжынуми | къэдбжынуми | къэвбжынуми | къабжынуми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыбжынуми | къыумыбжынуми | къимыбжынуми | къэдмыбжынуми | къэвмыбжынуми | къамыбжынуми |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | къэзбжтэми | къэббжтэми | къибжтэми | къэдбжтэми | къэвбжтэми | къабжтэми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыбжтэми | къыумыбжтэми | къимыбжтэми | къэдмыбжтэми | къэвмыбжтэми | къамыбжтэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къэзбжатэми | къэббжатэми | къибжатэми | къэдбжатэми | къэвбжатэми | къабжатэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыбжатэми | къыумыбжатэми | къимыбжатэми | къэдмыбжатэми | къэвмыбжатэми | къамыбжатэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | къэзбжыгъатэми | къэббжыгъатэми | къибжыгъатэми | къэдбжыгъатэми | къэвбжыгъатэми | къабжыгъатэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къэзмыбжыгъатэми | къыумыбжыгъатэми | къимыбжыгъатэми | къэдмыбжыгъатэми | къэвмыбжыгъатэми | къамыбжыгъатэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэзбжынтэми | къэббжынтэми | къибжынтэми | къэдбжынтэми | къэвбжынтэми | къабжынтэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыбжынтэми | къыумыбжынтэми | къимыбжынтэми | къэдмыбжынтэми | къэвмыбжынтэми | къамыбжынтэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къэзбжынутэми | къэббжынутэми | къибжынутэми | къэдбжынутэми | къэвбжэнутэми | къабжэнутэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къэзмыбжынутэми | къыумыбжынутэми | къимыбжынутэми | къэдмыбжынутэми | къэвмыбжынутэми | къамыбжынутэми |
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | къэзбжаи | къэббжаи | къибжаи | къэдбжаи | къэвбжаи | къабжаи |
щымыӀэныгъэ: | къэзбжакъыми | къэббжакъыми | къибжакъыми | къэдбжакъыми | къэвбжакъыми | къабжакъыми |
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | къэзбжащэрэт | къэббжащэрэт | къибжащэрэт | къэдбжащэрэт | къэвбжащэрэт | къабжащэрэт |
щымыӀэныгъэ: | къэзмыбжащэрэт | къыумыбжащэрэт | къимыбжащэрэт | къэдмыбжащэрэт | къэвмыбжащэрэт | къамыбжащэрэт |
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | къэзбжагъэнщ | къэббжагъэнщ | къибжагъэнщ | къэдбжагъэнщ | къэвбжагъэнщ | къабжагъэнщ |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | къэзбжагъэнкъым | къэббжагъэнкъым | къибжагъэнкъым | къэдбжагъэнкъым | къэвбжагъэнкъым | къабжагъэнкъым |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | къэзбжагъэнт | къэббжагъэнт | къибжагъэнт | къэдбжагъэнт | къэвбжагъэнт | къабжагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | къэзбжагъэнтэкъым | къэббжагъэнтэкъым | къибжагъэнтэкъым | къэдбжагъэнтэкъым | къэвбжагъэнтэкъым | къабжагъэнтэкъым |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | къэзбжагъэн | къэббжагъэн | къибжагъэн | къэдбжагъэн | къэвбжагъэн | къабжагъэн |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | къэзбжагъэнкъэ | къэббжагъэнкъэ | къибжагъэнкъэ | къэдбжагъэнкъэ | къэвбжагъэнкъэ | къабжагъэнкъэ |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | къэзбжагъэнт | къэббжагъэнт | къибжагъэнт | къэдбжагъэнт | къэвбжагъэнт | къабжагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | къэзбжагъэнтэкъэ | къэббжагъэнтэкъэ | къибжагъэнтэкъэ | къэдбжагъэнтэкъэ | къэвбжагъэнтэкъэ | къабжагъэнтэкъэ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | къэзбжагъэнущ | къэббжагъэнущ | къибжагъэнущ | къэдбжагъэнущ | къэвбжагъэнущ | къабжагъэнущ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | къэзбжагъэнукъым | къэббжагъэнукъым | къибжагъэнукъым | къэдбжагъэнукъым | къэвбжагъэнукъым | къабжагъэнукъым |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | къэзбжагъэнут | къэббжагъэнут | къибжагъэнут | къэдбжагъэнут | къэвбжагъэнут | къабжагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | къэзбжагъэнутэкъым | къэббжагъэнутэкъым | къибжагъэнутэкъым | къэдбжагъэнутэкъым | къэвбжагъэнутэкъым | къабжагъэнутэкъым |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | къэзбжагъэну | къэббжагъэну | къибжагъэну | къэдбжагъэну | къэвбжагъэну | къабжагъэну |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | къэзбжагъэнукъэ | къэббжагъэнукъэ | къибжагъэнукъэ | къэдбжагъэнукъэ | къэвбжагъэнукъэ | къабжагъэнукъэ |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | къэзбжагъэнут | къэббжагъэнут | къибжагъэнут | къэдбжагъэнут | къэвбжагъэнут | къабжагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | къэзбжагъэнутэкъэ | къэббжагъэнутэкъэ | къибжагъэнутэкъэ | къэдбжагъэнутэкъэ | къэвбжагъэнутэкъэ | къабжагъэнутэкъэ |
Зылэжь (субъектнэ) причастие | |
---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | къэзыбж |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къэзымыбж |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэзыбжа |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэзымыбжа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэзыбжыгъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэзымыбжыгъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэзыбжын |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэзымыбжын |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэзыбжыну |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэзымыбжыну |
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту) | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | къэзбж | къэббж | къибж | къэдбж | къэвбж | къабж |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмыбж | къыумыбж | къимыбж | къэдмыбж | къэвмыбж | къамыбж |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэзбжа | къэббжа | къибжа | къэдбжа | къэвбжа | къабжа |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмыбжа | къыумыбжа | къимыбжа | къэдмыбжа | къэвмыбжа | къамыбжа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэзбжыгъа | къэббжыгъа | къибжыгъа | къэдбжыгъа | къэвбжыгъа | къабжыгъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмыбжыгъа | къыумыбжыгъа | къимыбжыгъа | къэдмыбжыгъа | къэвмыбжыгъа | къамыбжыгъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэзбжын | къэббжын | къибжын | къэдбжын | къэвбжын | къабжын |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмыбжын | къыумыбжын | къимыбжын | къэдмыбжын | къэвмыбжын | къамыбжын |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэзбжыну | къэббжыну | къибжыну | къэдбжыну | къэвбжыну | къабжыну |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмыбжыну | къыумыбжыну | къимыбжыну | къэдмыбжыну | къэвмыбжыну | къамыбжыну |
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ) | |
---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | къэбж |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къэмыбж |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэбжа |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэмыбжа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэбжыгъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэмыбжыгъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэбжын |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэмыбжын |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къэбжыну |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къэмыбжыну |
Обстоятельственнэ причастиехэр | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | къызэрызбж | къызэрыббж | къызэрибж | къызэрыдбж | къызэрывбж | къызэрабж |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрызмыбж | къызэрумыбж | къызэримыбж | къызэрыдмыбж | къызэрывмыбж | къызэрамыбж |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къызэрызбжа | къызэрыббжа | къызэрибжа | къызэрыдбжа | къызэрывбжа | къызэрабжа |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрызмыбжа | къызэрумыбжа | къызэримыбжа | къызэрыдмыбжа | къызэрывмыбжа | къызэрамыбжа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къызэрызбжыгъа | къызэрыббжыгъа | къызэрибжыгъа | къызэрыдбжыгъа | къызэрывбжыгъа | къызэрабжыгъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрызмыбжыгъа | къызэрумыбжыгъа | къызэримыбжыгъа | къызэрыдмыбжыгъа | къызэрывмыбжыгъа | къызэрамыбжыгъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къызэрызбжын | къызэрыббжын | къызэрибжын | къызэрыдбжын | къызэрывбжын | къызэрабжын |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрызмыбжын | къызэрумыбжын | къызэримыбжын | къызэрыдмыбжын | къызэрывмыбжын | къызэрамыбжын |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къызэрызбжыну | къызэрыббжыну | къызэрибжыну | къызэрыдбжыну | къызэрывбжыну | къызэрабжыну |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрызмыбжыну | къызэрумыбжыну | къызэримыбжыну | къызэрыдмыбжыну | къызэрывмыбжыну | къызэрамыбжыну |
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | къыщызбж | къыщыббж | къыщибж | къыщыдбж | къыщывбж | къыщабж |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къыщызмыбж | къыщумыбж | къыщимыбж | къыщыдмыбж | къыщывмыбж | къыщамыбж |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыщызбжа | къыщыббжа | къыщибжа | къыщыдбжа | къыщывбжа | къыщабжа |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыщызмыбжа | къыщумыбжа | къыщимыбжа | къыщыдмыбжа | къыщывмыбжа | къыщамыбжа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыщызбжыгъа | къыщыббжыгъа | къыщибжыгъа | къыщыдбжыгъа | къыщывбжыгъа | къыщабжыгъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыщызмыбжыгъа | къыщумыбжыгъа | къыщимыбжыгъа | къыщыдмыбжыгъа | къыщывмыбжыгъа | къыщамыбжыгъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыщызбжын | къыщыббжын | къыщибжын | къыщыдбжын | къыщывбжын | къыщабжын |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыщызмыбжын | къыщумыбжын | къыщимыбжын | къыщыдмыбжын | къыщывмыбжын | къыщамыбжын |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыщызбжыну | къыщыббжыну | къыщибжыну | къыщыдбжыну | къыщывбжыну | къыщабжыну |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыщызмыбжыну | къыщумыбжыну | къыщимыбжыну | къыщыдмыбжыну | къыщывмыбжыну | къыщамыбжыну |
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | къыздэзбж | къыздэббж | къыздибж | къыздэдбж | къыздэвбж | къыздабж |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къыздэзмыбж | къыздумыбж | къыздимыбж | къыздэдмыбж | къыздэвмыбж | къыздамыбж |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыздэзбжа | къыздэббжа | къыздибжа | къыздэдбжа | къыздэвбжа | къыздабжа |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыздэзмыбжа | къыздумыбжа | къыздимыбжа | къыздэдмыбжа | къыздэвмыбжа | къыздамыбжа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыздэзбжыгъа | къыздэббжыгъа | къыздибжыгъа | къыздэдбжыгъа | къыздэвбжыгъа | къыздабжыгъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | здэбъэдэзмыбжыгъа | къыздумыбжыгъа | къыздимыбжыгъа | къыздэдмыбжыгъа | къыздэвмыбжыгъа | къыздамыбжыгъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыздэзбжын | къыздэббжын | къыздибжын | къыздэдбжын | къыздэвбжын | къыздабжын |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыздэзмыбжын | къыздумыбжын | къыздимыбжын | къыздэдмыбжын | къыздэвмыбжын | къыздамыбжын |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыздэзбжыну | къыздэббжыну | къыздибжыну | къыздэдбжыну | къыздэвбжыну | къыздабжыну |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыздэзмыбжыну | къыздумыбжыну | къыздимыбжыну | къыздэдмыбжыну | къыздэвмыбжыну | къыздамыбжыну |
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀэзбж | къыщӀэббж | къыщӀибж | къыщӀэдбж | къыщӀэвбж | къыщӀабж |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀэзмыбж | къыщӀумыбж | къыщӀимыбж | къыщӀэдмыбж | къыщӀэвмыбж | къыщӀамыбж |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀэзбжа | къыщӀэббжа | къыщӀибжа | къыщӀэдбжа | къыщӀэвбжа | къыщӀабжа |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀэзмыбжа | къыщӀумыбжа | къыщӀимыбжа | къыщӀэдмыбжа | къыщӀэвмыбжа | къыщӀамыбжа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀэзбжыгъа | щӀэкъэббжыгъа | къыщӀибжыгъа | щӀэкъэдбжыгъа | щӀэкъэвбжыгъа | къыщӀабжыгъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀэзмыбжыгъа | къыщӀумыбжыгъа | къыщӀимыбжыгъа | къыщӀэдмыбжыгъа | къыщӀэвмыбжыгъа | къыщӀамыбжыгъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀэзбжын | къыщӀэббжын | къыщӀибжын | къыщӀэдбжын | къыщӀэвбжын | къыщӀабжын |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀэзмыбжын | къыщӀумыбжын | къыщӀимыбжын | къыщӀэдмыбжын | къыщӀэвмыбжын | къыщӀамыбжын |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀэзбжыну | къыщӀэббжыну | къыщӀибжыну | къыщӀэдбжыну | къыщӀэвбжыну | къыщӀабжыну |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀэзмыбжыну | къыщӀумыбжыну | къыщӀимыбжыну | къыщӀэдмыбжыну | къыщӀэвмыбжыну | къыщӀамыбжыну |
Деепричастиехэр | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | къэзбжу | къэббжу | къибжу | къэдбжу | къэвбжу | къабжу |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмыбжу | къыумыбжу | къимыбжу | къэдмыбжу | къэвмыбжу | къамыбжу |
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къэзбжауэ | къэббжауэ | къибжауэ | къэдбжауэ | къэвбжауэ | къабжауэ |
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къэзмыбжауэ | къыумыбжауэ | къимыбжауэ | къэдмыбжауэ | къэвмыбжауэ | къамыбжауэ |
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | къэзбжурэ | къэббжурэ | къибжурэ | къэдбжурэ | къэвбжурэ | къабжурэ |
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | къэзмыбжурэ | къыумыбжурэ | къимыбжурэ | къэдмыбжурэ | къэвмыбжурэ | къамыбжурэ |
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ | Прямой Дополненэ | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм | |
Подлежащэ | ||||||
сэ | -- | укъызобж | къызобж | -- | фыкъызобж | къызобж(хэ) |
уэ | сыкъыбобж | -- | къыбобж | дыкъыбобж | -- | къыбобж(хэ) |
абы | сыкъебж | укъебж | къебж | дыкъебж | фыкъебж | къебж(хэ) |
дэ | -- | укъыдобж | къыдобж | -- | фыкъыдобж | къыдобж(хэ) |
фэ | сыкъывобж | -- | къывобж | дыкъывобж | -- | къывобж(хэ) |
абыхэм | сыкъабж | укъабж | къабж | дыкъабж | фыкъабж | къабж(хэ) |
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ) | Прямой Дополненэ | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм | |
Подлежащэ | ||||||
сэ | -- | сыкъэз[бжрэ] | къэз[бжрэ] | -- | фыкъэз[бжрэ] | къэз[бж(хэ)рэ] |
уэ | сыкъэб[бжрэ] | -- | къэб[бжрэ] | дыкъэб[бжрэ] | -- | къэб[бж(хэ)рэ] |
абы | сыкъи[бжрэ] | укъи[бжрэ] | къи[бжрэ] | дыкъи[бжрэ] | фыкъи[бжрэ] | къи[бж(хэ)рэ] |
дэ | -- | укъэд[бжрэ] | къэд[бжрэ] | -- | фыкъэд[бжрэ] | къэд[бж(хэ)рэ] |
фэ | сыкъэв[бжрэ] | -- | къэв[бжрэ] | дыкъэв[бжрэ] | -- | къэв[бж(хэ)рэ] |
абыхэм | сыкъа[бжрэ] | укъа[бжрэ] | къа[бжрэ] | дыкъа[бжрэ] | фыкъа[бжрэ] | къа[бж(хэ)рэ] |
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [бж] | [бж]ыр | -- | [бж]хэр |
Эргативнэ: | [бж] | [бж]ым | -- | [бж]хэм |
Послеложнэ: | [бж]кӀэ | [бж]ымкӀэ | [бж]хэкӀэ | [бж]хэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [бж]у | [бж]ырауэ | [бж]хэу | [бж]хэрауэ |
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [бж]а | [бж]ар | -- | [бж]ахэр |
Эргативнэ: | [бж]а | [бж]ам | -- | [бж]ахэм |
Послеложнэ: | [бж]акӀэ | [бж]амкӀэ | [бж]ахэкӀэ | [бж]ахэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [бж]ауэ | [бж]арауэ | [бж]ахэу | [бж]ахэрауэ |
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [бж]ын | [бж]ыныр | -- | [бж]ынхэр |
Эргативнэ: | [бж]ын | [бж]ыным | -- | [бж]ынхэм |
Послеложнэ: | [бж]ынкӀэ | [бж]ынымкӀэ | [бж]ынхэкӀэ | [бж]ынхэмкӀэ |
'Обстоятельственнэ: | [бж]ыну | [бж]ынырауэ | [бж]ынхэу | [бж]ынхэрауэ |
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [бж]ыну | [бж]ынур | -- | [бж]ынухэр |
Эргативнэ: | [бж]ыну | [бж]ынум | -- | [бж]ынухэм |
Послеложнэ: | [бж]ынукӀэ | [бж]ынумкӀэ | [бж]ынухэкӀэ | [бж]ынухэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [бж]ынууэ | [бж]ынурауэ | [бж]ынухэу | [бж]ынухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Зыгуэрым и бжыгъэр зэрыхъур зэгъэщӀэн, къэлъытэн.
- КъызэрымыкӀӀа, мыхьэнэншэ куэд жыӀэн.
ЩАПХЪЭХЭР
- Санятрэ Фаризэтрэ къахуэбжыр къабжри ӀукӀыжащ. Щомахуэ Амырхъан
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Ахъшэр къэбжын.
- ЦӀыхум и ныбжьыр зэрыхъуар къэбжын.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- къэбжын: 1. count, calculate sb or sth 2. chatter, talk, chat, prattle nonsense,
- Ахъшэр къэбжын: count money
- ЦӀыхум и ныбжьыр зэрыхъуар къэбжын: calculate a person’s expected age
УРЫСЫБЗЭ
- къэбжын: 1. сосчитать, подсчитать кого-что-л. 2. болтать, нести вздор, плести ерунду
- Ахъшэр къэбжын: считать деньги
- ЦӀыхум и ныбжьыр зэрыхъуар къэбжын: подсчитать ожидаемый возраст человека
БИБЛИОГРАФИЕ