къыхэӏун
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [qʹǝxɐ'ʔʷǝn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- къы- + хэ- + [Ӏу] + -ы + -н
СПРЯЖЕНЭ зэгъэзэхуэжын
Глагол лъэӏэс "къыхэӏун"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар) | |
---|---|
щыӀэныгъэ: | къыхэӀун |
щымыӀэныгъэ: | къыхэмыӀун |
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | къыхэсӀун | къыхэпӀун | къыхиӀун | къыхэтӀун | къыхэфӀун | къыхаӀун |
щымыӀэныгъэ: | къыхэзмыӀун | къыхыумыӀун | къыхимыӀун | къыхэдмыӀун | къыхэвмыӀун | къыхамыӀун |
Унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
---|---|---|
щыӀэныгъэ: | къыхэӀу! | къыхэфӀу! |
щымыӀэныгъэ: | къыхыумыӀу! | къыхэвмыӀу! |
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъыхреӀу | укъыхреӀу | къыхреӀу | дыкъыхреӀу | фыкъыхреӀу | къыхреӀу |
щымыӀэныгъэ: | сыкъыхремыӀу | укъыхремыӀу | къыхремыӀу | дыкъыхремыӀу | фыкъыхремыӀу | къыхремыӀу |
ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | къыхызоӀу(р) | къыхыбоӀу(р) | къыхеӀу(р) | къыхыдоӀу(р) | къыхывоӀу(р) | къыхаӀу(р) |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀуркъым | къыхэпӀуркъым | къыхиӀуркъым | къыхэтӀуркъым | къыхэфӀуркъым | къыхаӀуркъым |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀурт | къыхэпӀурт | къыхиӀурт | къыхэтӀурт | къыхэфӀурт | къыхаӀурт |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀуртэкъым | къыхэпӀуртэкъым | къыхиӀуртэкъым | къыхэтӀуртэкъым | къыхэфӀуртэкъым | къыхаӀуртэкъым |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀуащ | къыхэпӀуащ | къыхиӀуащ | къыхэтӀуащ | къыхэфӀуащ | къыхаӀуащ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀуакъым | къыхэпӀуакъым | къыхиӀуакъым | къыхэтӀуакъым | къыхэфӀуакъым | къыхаӀуакъым |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀуат | къыхэпӀуат | къыхиӀуат | къыхэтӀуат | къыхэфӀуат | къыхаӀуат |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀуатэкъым | къыхэпӀуатэкъым | къыхиӀуатэкъым | къыхэтӀуатэкъым | къыхэфӀуатэкъым | къыхаӀуатэкъым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀугъащ | къыхэпӀугъащ | къыхиӀугъащ | къыхэтӀугъащ | къыхэфӀугъащ | къыхаӀугъащ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀугъакъым | къыхэпӀугъакъым | къыхиӀугъакъым | къыхэтӀугъакъым | къыхэфӀугъакъым | къыхаӀугъакъым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀугъат | къыхэпӀугъат | къыхиӀугъат | къыхэтӀугъат | къыхэфӀугъат | къыхаӀугъат |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀугъатэкъым | къыхэпӀугъатэкъым | къыхиӀугъатэкъым | къыхэтӀугъатэкъым | къыхэфӀугъатэкъым | къыхаӀугъатэкъым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀущ | къыхэпӀущ | къыхиӀущ | къыхэтӀущ | къыхэфӀущ | къыхаӀущ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀукъым | къыхэпӀукъым | къыхиӀукъым | къыхэтӀукъым | къыхэфӀукъым | къыхаӀукъым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀут | къыхэпӀут | къыхиӀут | къыхэтӀут | къыхэфӀут | къыхаӀут |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀутэкъым | къыхэпӀутэкъым | къыхиӀутэкъым | къыхэтӀутэкъым | къыхэфӀутэкъым | къыхаӀутэкъым |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀунщ | къыхэпӀунщ | къыхиӀунщ | къыхэтӀунщ | къыхэфӀунщ | къыхаӀунщ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀункъым | къыхэпӀункъым | къыхиӀункъым | къыхэтӀункъым | къыхэфӀункъым | къыхаӀункъым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀунущ | къыхэпӀунущ | къыхиӀунущ | къыхэтӀунущ | къыхэфӀунущ | къыхаӀунущ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀунукъым | къыхэпӀунукъым | къыхиӀунукъым | къыхэтӀунукъым | къыхэфӀунукъым | къыхаӀунукъым |
ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀурэ | къыхэпӀурэ | къыхиӀурэ | къыхэтӀурэ | къыхэфӀурэ | къыхаӀурэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀуркъэ | къыхэпӀуркъэ | къыхиӀуркъэ | къыхэтӀуркъэ | къыхэфӀуркъэ | къыхаӀуркъэ |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀурт | къыхэпӀурт | къыхиӀурт | къыхэтӀурт | къыхэфӀурт | къыхаӀурт |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀуртэкъэ | къыхэпӀуртэкъэ | къыхиӀуртэкъэ | къыхэтӀуртэкъэ | къыхэфӀуртэкъэ | къыхаӀуртэкъэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀуа | къыхэпӀуа | къыхиӀуа | къыхэтӀуа | къыхэфӀуа | къыхаӀуа |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀуакъэ | къыхэпӀуакъэ | къыхиӀуакъэ | къыхэтӀуакъэ | къыхэфӀуакъэ | къыхаӀуакъэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀуат | къыхэпӀуат | къыхиӀуат | къыхэтӀуат | къыхэфӀуат | къыхаӀуат |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀуатэкъэ | къыхэпӀуатэкъэ | къыхиӀуатэкъэ | къыхэтӀуатэкъэ | къыхэфӀуатэкъэ | къыхаӀуатэкъэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀугъа | къыхэпӀугъа | къыхиӀугъа | къыхэтӀугъа | къыхэфӀугъа | къыхаӀугъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ: | къыхэсӀугъакъэ | къыхэпӀугъакъэ | къыхиӀугъакъэ | къыхэтӀугъакъэ | къыхэфӀугъакъэ | къыхаӀугъакъэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀугъат | къыхэпӀугъат | къыхиӀугъат | къыхэтӀугъат | къыхэфӀугъат | къыхаӀугъат |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀугъатэкъэ | къыхэпӀугъатэкъэ | къыхиӀугъатэкъэ | къыхэтӀугъатэкъэ | къыхэфӀугъатэкъэ | къыхаӀугъатэкъэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀу | къыхэпӀу | къыхиӀу | къыхэтӀу | къыхэфӀу | къыхаӀу |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀукъэ | къыхэпӀукъэ | къыхиӀукъэ | къыхэтӀукъэ | къыхэфӀукъэ | къыхаӀукъэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀут | къыхэпӀут | къыхиӀут | къыхэтӀут | къыхэфӀут | къыхаӀут |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀутэкъэ | къыхэпӀутэкъэ | къыхиӀутэкъэ | къыхэтӀутэкъэ | къыхэфӀутэкъэ | къыхаӀутэкъэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀун | къыхэпӀун | къыхиӀун | къыхэтӀун | къыхэфӀун | къыхаӀун |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀункъэ | къыхэпӀункъэ | къыхиӀункъэ | къыхэтӀункъэ | къыхэфӀункъэ | къыхаӀункъэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀуну | къыхэпӀуну | къыхиӀуну | къыхэтӀуну | къыхэфӀуну | къыхаӀуну |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀунукъэ | къыхэпӀунукъэ | къыхиӀунукъэ | къыхэтӀунукъэ | къыхэфӀунукъэ | къыхаӀунукъэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀумэ | къыхэпӀумэ | къыхиӀумэ | къыхэтӀумэ | къыхэфӀумэ | къыхаӀумэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къыхэзмыӀумэ | къыхыумыӀумэ | къыхимыӀумэ | къыхэдмыӀумэ | къыхэвмыӀумэ | къыхамыӀумэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀуамэ | къыхэпӀуамэ | къыхиӀуамэ | къыхэтӀуамэ | къыхэфӀуамэ | къыхаӀуамэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къыхэзмыӀуамэ | къыхыумыӀуамэ | къыхимыӀуамэ | къыхэдмыӀуамэ | къыхэвмыӀуамэ | къыхамыӀуамэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | къыхэсӀугъамэ | къыхэпӀугъамэ | къыхиӀугъамэ | къыхэтӀугъамэ | къыхэфӀугъамэ | къыхаӀугъамэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къыхэзмыӀугъамэ | къыхыумыӀугъамэ | къыхимыӀугъамэ | къыхэдмыӀугъамэ | къыхэвмыӀугъамэ | къыхамыӀугъамэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀунмэ | къыхэпӀунмэ | къыхиӀунмэ | къыхэтӀунмэ | къыхэфӀунмэ | къыхаӀунмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къыхэзмыӀунмэ | къыхыумыӀунмэ | къыхимыӀунмэ | къыхэдмыӀунмэ | къыхэвмыӀунмэ | къыхамыӀунмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀунумэ | къыхэпӀунумэ | къыхиӀунумэ | къыхэтӀунумэ | къыхэфӀунумэ | къыхаӀунумэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къыхэзмыӀунумэ | къыхыумыӀунумэ | къыхимыӀунумэ | къыхэдмыӀунумэ | къыхэвмыӀунумэ | къыхамыӀунумэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀутэмэ | къыхэпӀутэмэ | къыхиӀутэмэ | къыхэтӀутэмэ | къыхэфӀутэмэ | къыхаӀутэмэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къыхэзмыӀутэмэ | къыхыумыӀутэмэ | къыхимыӀутэмэ | къыхэдмыӀутэмэ | къыхэвмыӀутэмэ | къыхамыӀутэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀуатэмэ | къыхэпӀуатэмэ | къыхиӀуатэмэ | къыхэтӀуатэмэ | къыхэфӀуатэмэ | къыхаӀуатэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къыхэзмыӀуатэмэ | къыхыумыӀуатэмэ | къыхимыӀуатэмэ | къыхэдмыӀуатэмэ | къыхэвмыӀуатэмэ | къыхамыӀуатэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | къыхэсӀугъатэмэ | къыхэпӀугъатэмэ | къыхиӀугъатэмэ | къыхэтӀугъатэмэ | къыхэфӀугъатэмэ | къыхаӀугъатэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къыхэзмыӀугъатэмэ | къыхыумыӀугъатэмэ | къыхимыӀугъатэмэ | къыхэдмыӀугъатэмэ | къыхэвмыӀугъатэмэ | къыхамыӀугъатэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀунтэмэ | къыхэпӀунтэмэ | къыхиӀунтэмэ | къыхэтӀунтэмэ | къыхэфӀунтэмэ | къыхаӀунтэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къыхэзмыӀунтэмэ | къыхыумыӀунтэмэ | къыхимыӀунтэмэ | къыхэдмыӀунтэмэ | къыхэвмыӀунтэмэ | къыхамыӀунтэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀунутэмэ | къыхэпӀунутэмэ | къыхиӀунутэмэ | къыхэтӀунутэмэ | къыхэфӀунутэмэ | къыхаӀунутэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къыхэзмыӀунутэмэ | къыхыумыӀунутэмэ | къыхимыӀунутэмэ | къыхэдмыӀунутэмэ | къыхэвмыӀунутэмэ | къыхамыӀунутэмэ |
сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀунт | къыхэпӀунт | къыхиӀунт | къыхэтӀунт | къыхэфӀунт | къыхаӀунт |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀунтэкъым | къыхэпӀунтэкъым | къыхиӀунтэкъым | къыхэтӀунтэкъым | къыхэфӀунтэкъым | къыхаӀунтэкъым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀунут | къыхэпӀунут | къыхиӀунут | къыхэтӀунут | къыхэфӀунут | къыхаӀунут |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀунутэкъым | къыхэпӀунутэкъым | къыхиӀунутэкъым | къыхэтӀунутэкъым | къыхэфӀунутэкъым | къыхаӀунутэкъым |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀуми | къыхэпӀуми | къыхиӀуми | къыхэтӀуми | къыхэфӀуми | къыхаӀуми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къыхэзмыӀуми | къыхыумыӀуми | къыхимыӀуми | къыхэдмыӀуми | къыхэвмыӀуми | къыхамыӀуми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀуами | къыхэпӀуами | къыхиӀуами | къыхэтӀуами | къыхэфӀуами | къыхаӀуами |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къыхэзмыӀуами | къыхыумыӀуами | къыхимыӀуами | къыхэдмыӀуами | къыхэвмыӀуами | къыхамыӀуами |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | къыхэсӀугъами | къыхэпӀугъами | къыхиӀугъами | къыхэтӀугъами | къыхэфӀугъами | къыхаӀугъами |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къыхэзмыӀугъами | къыхыумыӀугъами | къыхимыӀугъами | къыхэдмыӀугъами | къыхэвмыӀугъами | къыхамыӀугъами |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀунми | къыхэпӀунми | къыхиӀунми | къыхэтӀунми | къыхэфӀунми | къыхаӀунми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къыхэзмыӀунми | къыхыумыӀунми | къыхимыӀунми | къыхэдмыӀунми | къыхэвмыӀунми | къыхамыӀунми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀунуми | къыхэпӀунуми | къыхиӀунуми | къыхэтӀунуми | къыхэфӀунуми | къыхаӀунуми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къыхэзмыӀунуми | къыхыумыӀунуми | къыхимыӀунуми | къыхэдмыӀунуми | къыхэвмыӀунуми | къыхамыӀунуми |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀутэми | къыхэпӀутэми | къыхиӀутэми | къыхэтӀутэми | къыхэфӀутэми | къыхаӀутэми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | къыхэзмыӀутэми | къыхыумыӀутэми | къыхимыӀутэми | къыхэдмыӀутэми | къыхэвмыӀутэми | къыхамыӀутэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀуатэми | къыхэпӀуатэми | къыхиӀуатэми | къыхэтӀуатэми | къыхэфӀуатэми | къыхаӀуатэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | къыхэзмыӀуатэми | къыхыумыӀуатэми | къыхимыӀуатэми | къыхэдмыӀуатэми | къыхэвмыӀуатэми | къыхамыӀуатэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | къыхэсӀугъатэми | къыхэпӀугъатэми | къыхиӀугъатэми | къыхэтӀугъатэми | къыхэфӀугъатэми | къыхаӀугъатэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | къыхэзмыӀугъатэми | къыхыумыӀугъатэми | къыхимыӀугъатэми | къыхэдмыӀугъатэми | къыхэвмыӀугъатэми | къыхамыӀугъатэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀунтэми | къыхэпӀунтэми | къыхиӀунтэми | къыхэтӀунтэми | къыхэфӀунтэми | къыхаӀунтэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къыхэзмыӀунтэми | къыхыумыӀунтэми | къыхимыӀунтэми | къыхэдмыӀунтэми | къыхэвмыӀунтэми | къыхамыӀунтэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | къыхэсӀунутэми | къыхэпӀунутэми | къыхиӀунутэми | къыхэтӀунутэми | къыхэфӀуэнутэми | къыхаӀуэнутэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | къыхэзмыӀунутэми | къыхыумыӀунутэми | къыхимыӀунутэми | къыхэдмыӀунутэми | къыхэвмыӀунутэми | къыхамыӀунутэми |
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | къыхэсӀуаи | къыхэпӀуаи | къыхиӀуаи | къыхэтӀуаи | къыхэфӀуаи | къыхаӀуаи |
щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀуакъыми | къыхэпӀуакъыми | къыхиӀуакъыми | къыхэтӀуакъыми | къыхэфӀуакъыми | къыхаӀуакъыми |
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | къыхэсӀуащэрэт | къыхэпӀуащэрэт | къыхиӀуащэрэт | къыхэтӀуащэрэт | къыхэфӀуащэрэт | къыхаӀуащэрэт |
щымыӀэныгъэ: | къыхэзмыӀуащэрэт | къыхыумыӀуащэрэт | къыхимыӀуащэрэт | къыхэдмыӀуащэрэт | къыхэвмыӀуащэрэт | къыхамыӀуащэрэт |
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | къыхэсӀуагъэнщ | къыхэпӀуагъэнщ | къыхиӀуагъэнщ | къыхэтӀуагъэнщ | къыхэфӀуагъэнщ | къыхаӀуагъэнщ |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀуагъэнкъым | къыхэпӀуагъэнкъым | къыхиӀуагъэнкъым | къыхэтӀуагъэнкъым | къыхэфӀуагъэнкъым | къыхаӀуагъэнкъым |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | къыхэсӀуагъэнт | къыхэпӀуагъэнт | къыхиӀуагъэнт | къыхэтӀуагъэнт | къыхэфӀуагъэнт | къыхаӀуагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀуагъэнтэкъым | къыхэпӀуагъэнтэкъым | къыхиӀуагъэнтэкъым | къыхэтӀуагъэнтэкъым | къыхэфӀуагъэнтэкъым | къыхаӀуагъэнтэкъым |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | къыхэсӀуагъэн | къыхэпӀуагъэн | къыхиӀуагъэн | къыхэтӀуагъэн | къыхэфӀуагъэн | къыхаӀуагъэн |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀуагъэнкъэ | къыхэпӀуагъэнкъэ | къыхиӀуагъэнкъэ | къыхэтӀуагъэнкъэ | къыхэфӀуагъэнкъэ | къыхаӀуагъэнкъэ |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | къыхэсӀуагъэнт | къыхэпӀуагъэнт | къыхиӀуагъэнт | къыхэтӀуагъэнт | къыхэфӀуагъэнт | къыхаӀуагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀуагъэнтэкъэ | къыхэпӀуагъэнтэкъэ | къыхиӀуагъэнтэкъэ | къыхэтӀуагъэнтэкъэ | къыхэфӀуагъэнтэкъэ | къыхаӀуагъэнтэкъэ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | къыхэсӀуагъэнущ | къыхэпӀуагъэнущ | къыхиӀуагъэнущ | къыхэтӀуагъэнущ | къыхэфӀуагъэнущ | къыхаӀуагъэнущ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀуагъэнукъым | къыхэпӀуагъэнукъым | къыхиӀуагъэнукъым | къыхэтӀуагъэнукъым | къыхэфӀуагъэнукъым | къыхаӀуагъэнукъым |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | къыхэсӀуагъэнут | къыхэпӀуагъэнут | къыхиӀуагъэнут | къыхэтӀуагъэнут | къыхэфӀуагъэнут | къыхаӀуагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀуагъэнутэкъым | къыхэпӀуагъэнутэкъым | къыхиӀуагъэнутэкъым | къыхэтӀуагъэнутэкъым | къыхэфӀуагъэнутэкъым | къыхаӀуагъэнутэкъым |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | къыхэсӀуагъэну | къыхэпӀуагъэну | къыхиӀуагъэну | къыхэтӀуагъэну | къыхэфӀуагъэну | къыхаӀуагъэну |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀуагъэнукъэ | къыхэпӀуагъэнукъэ | къыхиӀуагъэнукъэ | къыхэтӀуагъэнукъэ | къыхэфӀуагъэнукъэ | къыхаӀуагъэнукъэ |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | къыхэсӀуагъэнут | къыхэпӀуагъэнут | къыхиӀуагъэнут | къыхэтӀуагъэнут | къыхэфӀуагъэнут | къыхаӀуагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | къыхэсӀуагъэнутэкъэ | къыхэпӀуагъэнутэкъэ | къыхиӀуагъэнутэкъэ | къыхэтӀуагъэнутэкъэ | къыхэфӀуагъэнутэкъэ | къыхаӀуагъэнутэкъэ |
Зылэжь (субъектнэ) причастие | |
---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | къыхэзыӀу |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къыхэзымыӀу |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыхэзыӀуа |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыхэзымыӀуа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыхэзыӀугъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыхэзымыӀугъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къыхэзыӀун |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къыхэзымыӀун |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къыхэзыӀуну |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къыхэзымыӀуну |
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту) | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | къыхэсӀу | къыхэпӀу | къыхиӀу | къыхэтӀу | къыхэфӀу | къыхаӀу |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къыхэзмыӀу | къыхыумыӀу | къыхимыӀу | къыхэдмыӀу | къыхэвмыӀу | къыхамыӀу |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыхэсӀуа | къыхэпӀуа | къыхиӀуа | къыхэтӀуа | къыхэфӀуа | къыхаӀуа |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыхэзмыӀуа | къыхыумыӀуа | къыхимыӀуа | къыхэдмыӀуа | къыхэвмыӀуа | къыхамыӀуа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыхэсӀугъа | къыхэпӀугъа | къыхиӀугъа | къыхэтӀугъа | къыхэфӀугъа | къыхаӀугъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыхэзмыӀугъа | къыхыумыӀугъа | къыхимыӀугъа | къыхэдмыӀугъа | къыхэвмыӀугъа | къыхамыӀугъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къыхэсӀун | къыхэпӀун | къыхиӀун | къыхэтӀун | къыхэфӀун | къыхаӀун |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къыхэзмыӀун | къыхыумыӀун | къыхимыӀун | къыхэдмыӀун | къыхэвмыӀун | къыхамыӀун |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къыхэсӀуну | къыхэпӀуну | къыхиӀуну | къыхэтӀуну | къыхэфӀуну | къыхаӀуну |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къыхэзмыӀуну | къыхыумыӀуну | къыхимыӀуну | къыхэдмыӀуну | къыхэвмыӀуну | къыхамыӀуну |
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ) | |
---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | къыхэӀу |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къыхэмыӀу |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыхэӀуа |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыхэмыӀуа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыхэӀугъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыхэмыӀугъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къыхэӀун |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къыхэмыӀун |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къыхэӀуну |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къыхэмыӀуну |
Обстоятельственнэ причастиехэр | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | къызэрыхэсӀу | къызэрыхэпӀу | къызэрыхиӀу | къызэрыхэтӀу | къызэрыхэфӀу | къызэрыхаӀу |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрыхэзмыӀу | къызэрыхыумыӀу | къызэрыхимыӀу | къызэрыхэдмыӀу | къызэрыхэвмыӀу | къызэрыхамыӀу |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къызэрыхэсӀуа | къызэрыхэпӀуа | къызэрыхиӀуа | къызэрыхэтӀуа | къызэрыхэфӀуа | къызэрыхаӀуа |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрыхэзмыӀуа | къызэрыхыумыӀуа | къызэрыхимыӀуа | къызэрыхэдмыӀуа | къызэрыхэвмыӀуа | къызэрыхамыӀуа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къызэрыхэсӀугъа | къызэрыхэпӀугъа | къызэрыхиӀугъа | къызэрыхэтӀугъа | къызэрыхэфӀугъа | къызэрыхаӀугъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрыхэзмыӀугъа | къызэрыхыумыӀугъа | къызэрыхимыӀугъа | къызэрыхэдмыӀугъа | къызэрыхэвмыӀугъа | къызэрыхамыӀугъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къызэрыхэсӀун | къызэрыхэпӀун | къызэрыхиӀун | къызэрыхэтӀун | къызэрыхэфӀун | къызэрыхаӀун |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрыхэзмыӀун | къызэрыхыумыӀун | къызэрыхимыӀун | къызэрыхэдмыӀун | къызэрыхэвмыӀун | къызэрыхамыӀун |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | къызэрыхэсӀуну | къызэрыхэпӀуну | къызэрыхиӀуну | къызэрыхэтӀуну | къызэрыхэфӀуну | къызэрыхаӀуну |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | къызэрыхэзмыӀуну | къызэрыхыумыӀуну | къызэрыхимыӀуну | къызэрыхэдмыӀуну | къызэрыхэвмыӀуну | къызэрыхамыӀуну |
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | къыщыхэсӀу | къыщыхэпӀу | къыщыхиӀу | къыщыхэтӀу | къыщыхэфӀу | къыщыхаӀу |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къыщыхэзмыӀу | къыщыхыумыӀу | къыщыхимыӀу | къыщыхэдмыӀу | къыщыхэвмыӀу | къыщыхамыӀу |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыщыхэсӀуа | къыщыхэпӀуа | къыщыхиӀуа | къыщыхэтӀуа | къыщыхэфӀуа | къыщыхаӀуа |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыщыхэзмыӀуа | къыщыхыумыӀуа | къыщыхимыӀуа | къыщыхэдмыӀуа | къыщыхэвмыӀуа | къыщыхамыӀуа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыщыхэсӀугъа | къыщыхэпӀугъа | къыщыхиӀугъа | къыщыхэтӀугъа | къыщыхэфӀугъа | къыщыхаӀугъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыщыхэзмыӀугъа | къыщыхыумыӀугъа | къыщыхимыӀугъа | къыщыхэдмыӀугъа | къыщыхэвмыӀугъа | къыщыхамыӀугъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыщыхэсӀун | къыщыхэпӀун | къыщыхиӀун | къыщыхэтӀун | къыщыхэфӀун | къыщыхаӀун |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыщыхэзмыӀун | къыщыхыумыӀун | къыщыхимыӀун | къыщыхэдмыӀун | къыщыхэвмыӀун | къыщыхамыӀун |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыщыхэсӀуну | къыщыхэпӀуну | къыщыхиӀуну | къыщыхэтӀуну | къыщыхэфӀуну | къыщыхаӀуну |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыщыхэзмыӀуну | къыщыхыумыӀуну | къыщыхимыӀуну | къыщыхэдмыӀуну | къыщыхэвмыӀуну | къыщыхамыӀуну |
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | къыздыхэсӀу | къыздыхэпӀу | къыздыхиӀу | къыздыхэтӀу | къыздыхэфӀу | къыздыхаӀу |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къыздыхэзмыӀу | къыздыхыумыӀу | къыздыхимыӀу | къыздыхэдмыӀу | къыздыхэвмыӀу | къыздыхамыӀу |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыздыхэсӀуа | къыздыхэпӀуа | къыздыхиӀуа | къыздыхэтӀуа | къыздыхэфӀуа | къыздыхаӀуа |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыздыхэзмыӀуа | къыздыхыумыӀуа | къыздыхимыӀуа | къыздыхэдмыӀуа | къыздыхэвмыӀуа | къыздыхамыӀуа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыздыхэсӀугъа | къыздыхэпӀугъа | къыздыхиӀугъа | къыздыхэтӀугъа | къыздыхэфӀугъа | къыздыхаӀугъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыздыхэзмыӀугъа | къыздыхыумыӀугъа | къыздыхимыӀугъа | къыздыхэдмыӀугъа | къыздыхэвмыӀугъа | къыздыхамыӀугъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыздыхэсӀун | къыздыхэпӀун | къыздыхиӀун | къыздыхэтӀун | къыздыхэфӀун | къыздыхаӀун |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыздыхэзмыӀун | къыздыхыумыӀун | къыздыхимыӀун | къыздыхэдмыӀун | къыздыхэвмыӀун | къыздыхамыӀун |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыздыхэсӀуну | къыздыхэпӀуну | къыздыхиӀуну | къыздыхэтӀуну | къыздыхэфӀуну | къыздыхаӀуну |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыздыхэзмыӀуну | къыздыхыумыӀуну | къыздыхимыӀуну | къыздыхэдмыӀуну | къыздыхэвмыӀуну | къыздыхамыӀуну |
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀыхэсӀу | къыщӀыхэпӀу | къыщӀыхиӀу | къыщӀыхэтӀу | къыщӀыхэфӀу | къыщӀыхаӀу |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀыхэзмыӀу | къыщӀыхыумыӀу | къыщӀыхимыӀу | къыщӀыхэдмыӀу | къыщӀыхэвмыӀу | къыщӀыхамыӀу |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀыхэсӀуа | къыщӀыхэпӀуа | къыщӀыхиӀуа | къыщӀыхэтӀуа | къыщӀыхэфӀуа | къыщӀыхаӀуа |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀыхэзмыӀуа | къыщӀыхыумыӀуа | къыщӀыхимыӀуа | къыщӀыхэдмыӀуа | къыщӀыхэвмыӀуа | къыщӀыхамыӀуа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀыхэсӀугъа | къыщӀыхэпӀугъа | къыщӀыхиӀугъа | къыщӀыхэтӀугъа | къыщӀыхэфӀугъа | къыщӀыхаӀугъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀыхэзмыӀугъа | къыщӀыхыумыӀугъа | къыщӀыхимыӀугъа | къыщӀыхэдмыӀугъа | къыщӀыхэвмыӀугъа | къыщӀыхамыӀугъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀыхэсӀун | къыщӀыхэпӀун | къыщӀыхиӀун | къыщӀыхэтӀун | къыщӀыхэфӀун | къыщӀыхаӀун |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀыхэзмыӀун | къыщӀыхыумыӀун | къыщӀыхимыӀун | къыщӀыхэдмыӀун | къыщӀыхэвмыӀун | къыщӀыхамыӀун |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | къыщӀыхэсӀуну | къыщӀыхэпӀуну | къыщӀыхиӀуну | къыщӀыхэтӀуну | къыщӀыхэфӀуну | къыщӀыхаӀуну |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | къыщӀыхэзмыӀуну | къыщӀыхыумыӀуну | къыщӀыхимыӀуну | къыщӀыхэдмыӀуну | къыщӀыхэвмыӀуну | къыщӀыхамыӀуну |
Деепричастиехэр | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | къыхэсӀуу | къыхэпӀуу | къыхиӀуу | къыхэтӀуу | къыхэфӀуу | къыхаӀуу |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | къыхэзмыӀуу | къыхыумыӀуу | къыхимыӀуу | къыхэдмыӀуу | къыхэвмыӀуу | къыхамыӀуу |
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | къыхэсӀуауэ | къыхэпӀуауэ | къыхиӀуауэ | къыхэтӀуауэ | къыхэфӀуауэ | къыхаӀуауэ |
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | къыхэзмыӀуауэ | къыхыумыӀуауэ | къыхимыӀуауэ | къыхэдмыӀуауэ | къыхэвмыӀуауэ | къыхамыӀуауэ |
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | къыхэсӀуурэ | къыхэпӀуурэ | къыхиӀуурэ | къыхэтӀуурэ | къыхэфӀуурэ | къыхаӀуурэ |
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | къыхэзмыӀуурэ | къыхыумыӀуурэ | къыхимыӀуурэ | къыхэдмыӀуурэ | къыхэвмыӀуурэ | къыхамыӀуурэ |
ит зэман щыӀэныгъэ фащэ: подлежащэ + прямой дополненэ +
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
подлежащэ СЭ | ||||||
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ |
сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
прямой дополненэ | ||||||
сэ | ||||||
уэ | укъыхызоӀу | укъахызоӀу | ||||
ар | къыпхызоӀу | къыхызоӀу | къыфхызоӀу | къахызоӀу | ||
дэ | ||||||
фэ | фыкъыхызоӀу | фыкъахызоӀу | ||||
ахэр | къыпхызоӀу(хэ) | къыхызоӀу(хэ) | къыфхызоӀу(хэ | къахызоӀу(хэ) | ||
подлежащэ УЭ | ||||||
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ |
сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
прямой дополненэ | ||||||
сэ | сыкъыхыбоӀу | сыкъахыбоӀу | ||||
уэ | ||||||
ар | къысхыбоӀу | къыхыбоӀу | къытхыбоӀу | къахыбоӀу | ||
дэ | дыкъыхыбоӀу | дыкъахыбоӀу | ||||
фэ | ||||||
ахэр | къысхыбоӀу(хэ) | къыхыбоӀу(хэ) | къытхыбоӀу(хэ) | къахыбоӀу(хэ) | ||
подлежащэ АБЫ | ||||||
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ |
сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
прямой дополненэ | ||||||
сэ | сыкъыпхеӀу | сыкъыхеӀу | сыкъыфхеӀу | сыкъахеӀу | ||
уэ | укъысхеӀу | укъыхеӀу | укъытхеӀу | укъахеӀу | ||
ар | къысхеӀу | къыпхеӀу | къыхеӀу | къытхеӀу | къыфхеӀу | къахеӀу |
дэ | дыкъыпхеӀу | дыкъыхеӀу | дыкъыфхеӀу | дыкъахеӀу | ||
фэ | фыкъысхеӀу | фыкъыхеӀу | фыкъытхеӀу | фыкъахеӀу | ||
ахэр | къысхеӀу(хэ) | къыпхеӀу(хэ) | къыхеӀу(хэ) | къытхеӀу(хэ) | къыфхеӀу(хэ) | къахеӀу(хэ) |
подлежащэ ДЭ | ||||||
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ |
сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
прямой дополненэ | ||||||
сэ | ||||||
уэ | укъыхыдоӀу | укъахыдоӀу | ||||
ар | къыпхыдоӀу | къыхыдоӀу | къыфхыдоӀу | къахыдоӀу | ||
дэ | ||||||
фэ | фыкъыхыдоӀу | фыкъахыдоӀу | ||||
ахэр | къыпхыдоӀу(хэ) | къыхыдоӀу(хэ) | къыфхыдоӀу(хэ) | къахыдоӀу(хэ) | ||
подлежащэ ФЭ | ||||||
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ |
сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
прямой дополненэ | ||||||
сэ | сыкъыхывоӀу | сыкъахывоӀу | ||||
уэ | ||||||
ар | къысхывоӀу | къыхывоӀу | къытхывоӀу | къахывоӀу | ||
дэ | дыкъыхывоӀу | дыкъахывоӀу | ||||
фэ | ||||||
ахэр | къысхывоӀу(хэ) | къыхывоӀу(хэ) | къытхывоӀу(хэ) | къахывоӀу(хэ) | ||
подлежащэ АБЫХЭМ | ||||||
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ |
сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
прямой дополненэ | ||||||
сэ | сыкъыпхаӀу | сыкъыхаӀу | сыкъыфхаӀу | сыкъахаӀу | ||
уэ | укъысхаӀу | укъыхаӀу | укъытхаӀу | укъахаӀу | ||
ар | къысхаӀу | къыпхаӀу | къыхаӀу | къытхаӀу | къыфхаӀу | къахаӀу |
дэ | дыкъыпхаӀу | дыкъыхаӀу | дыкъыфхаӀу | дыкъахаӀу | ||
фэ | фыкъысхаӀу | фыкъыхаӀу | фыкъытхаӀу | фыкъахаӀу | ||
ахэр | къысхаӀу(хэ) | къыпхаӀу(хэ) | къыхаӀу(хэ) | къытхаӀу(хэ) | къыфхаӀу(хэ) | къахаӀу(хэ) |
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [Ӏу] | [Ӏу]р | -- | [Ӏу]хэр |
Эргативнэ: | [Ӏу] | [Ӏу]м | -- | [Ӏу]хэм |
Послеложнэ: | [Ӏу]кӀэ | [Ӏу]мкӀэ | [Ӏу]хэкӀэ | [Ӏу]хэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [Ӏу]у | [Ӏу]рауэ | [Ӏу]хэу | [Ӏу]хэрауэ |
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [Ӏу]а | [Ӏу]ар | -- | [Ӏу]ахэр |
Эргативнэ: | [Ӏу]а | [Ӏу]ам | -- | [Ӏу]ахэм |
Послеложнэ: | [Ӏу]акӀэ | [Ӏу]амкӀэ | [Ӏу]ахэкӀэ | [Ӏу]ахэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [Ӏу]ауэ | [Ӏу]арауэ | [Ӏу]ахэу | [Ӏу]ахэрауэ |
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [Ӏу]н | [Ӏу]ныр | -- | [Ӏу]нхэр |
Эргативнэ: | [Ӏу]н | [Ӏу]ным | -- | [Ӏу]нхэм |
Послеложнэ: | [Ӏу]нкӀэ | [Ӏу]нымкӀэ | [Ӏу]нхэкӀэ | [Ӏу]нхэмкӀэ |
'Обстоятельственнэ: | [Ӏу]ну | [Ӏу]нырауэ | [Ӏу]нхэу | [Ӏу]нхэрауэ |
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [Ӏу]ну | [Ӏу]нур | -- | [Ӏу]нухэр |
Эргативнэ: | [Ӏу]ну | [Ӏу]нум | -- | [Ӏу]нухэм |
Послеложнэ: | [Ӏу]нукӀэ | [Ӏу]нумкӀэ | [Ӏу]нухэкӀэ | [Ӏу]нухэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [Ӏу]нууэ | [Ӏу]нурауэ | [Ӏу]нухэу | [Ӏу]нухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Хэхуэн, папцӀэ гуэр хэгъэхьэн, хэӀун.
- ХэӀулӀауэ, хэгъэубыдауэ щытын, хэӀун.
- Зыхуэмей, Ӏуэхум щымыш гуэр щыхуэмейм деж къыхэлъхьэн, къыхэгъэхьэн, къэпсэлъын.
ЩАПХЪЭХЭР
- Псэлъыхъу хъуэрыбзэкӀэ зэхъурджауэу зэхэс щӀалэхэм зы яхэтт нэхъ зигъэӀэсэу, хамэ къэралыбзэ зырызи къыхиӀуу. КӀэрашэ Тембот
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Щымыщ къыхэӀун.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- къыхэӏун: 1. stick or stab sth into sb or sth 2. be pinned or fastened to sth with a pin 3. say sth inappropriate or out of place
- Щымыщ къыхэӀун: say sth out of place, irrelevant
УРЫСЫБЗЭ
- къыхэӏун: 1. вонзить, воткнуть что-л. в кого-что-л. 2. быть приколотым к чему-л. 3. сказать что-л. не к месту.
- Щымыщ къыхэӀун: сказать что-то не к месту
БИБЛИОГРАФИЕ