къыхэщын
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [qʹǝxɐ'ɕǝn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- къы- + хэ- + [щ] + -ы + -н
СПРЯЖЕНЭ зэгъэзэхуэжын
Глагол лъэмыӏэс "къыхэщын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар) | |
---|---|
щыӀэныгъэ: | къыхэщын |
щымыӀэныгъэ: | къыхэмыщын |
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщын | укъыхэщын | къыхэщын | дыкъыхэщын | фыкъыхэщын | къыхэщын(хэ) |
щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыщын | укъыхэмыщын | къыхэмыщын | дыкъыхэмыщын | фыкъыхэмыщын | къыхэмыщын(хэ) |
унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
---|---|---|
щыӀэныгъэ: | къыхэщ! | фыкъыхэщ! |
щымыӀэныгъэ: | укъыхэмыщ! | фыкъыхэмыщ! |
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъыхрещ | укъыхрещ | къыхрещ | дыкъыхрещ | фыкъыхрещ | къыхрещ |
щымыӀэныгъэ: | сыкъыхремыщ | укъыхремыщ | къыхремыщ | дыкъыхремыщ | фыкъыхремыщ | къыхремыщ |
ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхощ(ыр) | укъыхощ(ыр) | къыхощ(ыр) | дыкъыхощ(ыр) | фыкъыхощ(ыр) | къыхощ(хэ)(р) |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщыркъым | укъыхэщыркъым | къыхэщыркъым | дыкъыхэщыркъым | фыкъыхэщыркъым | къыхэщы(хэ)ркъым |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщ(ыр)т | укъыхэщ(ыр)т | къыхэщ(ыр)т | дыкъыхэщ(ыр)т | фыкъыхэщ(ыр)т | къыхэщ(ыр)т / къыхэщхэ(р)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщ(ыр)тэкъым | укъыхэщ(ыр)тэкъым | къыхэщ(ыр)тэкъым | дыкъыхэщ(ыр)тэкъым | фыкъыхэщ(ыр)тэкъым | къыхэщ(ыр)тэкъым / къыхэщхэ(р)тэкъым |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщащ | укъыхэщащ | къыхэщащ | дыкъыхэщащ | фыкъыхэщащ | къыхэща(хэ)щ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщакъым | укъыхэщакъым | къыхэщакъым | дыкъыхэщакъым | фыкъыхэщакъым | къыхэща(хэ)къым |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщат | укъыхэщат | къыхэщат | дыкъыхэщат | фыкъыхэщат | къыхэща(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщатэкъым | укъыхэщатэкъым | къыхэщатэкъым | дыкъыхэщатэкъым | фыкъыхэщатэкъым | къыхэща(хэ)тэкъым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщыгъащ | укъыхэщыгъащ | къыхэщыгъащ | дыкъыхэщыгъащ | фыкъыхэщыгъащ | къыхэщыгъа(хэ)щ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщыгъакъым | укъыхэщыгъакъым | къыхэщыгъакъым | дыкъыхэщыгъакъым | фыкъыхэщыгъакъым | къыхэщыгъа(хэ)къым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщыгъат | укъыхэщыгъат | къыхэщыгъат | дыкъыхэщыгъат | фыкъыхэщыгъат | къыхэщыгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщыгъатэкъым | укъыхэщыгъатэкъым | къыхэщыгъатэкъым | дыкъыхэщыгъатэкъым | фыкъыхэщыгъатэкъым | къыхэщыгъа(хэ)тэкъым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщщ | укъыхэщщ | къыхэщщ | дыкъыхэщщ | фыкъыхэщщ | къыхэщ(хэ)щ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщкъым | укъыхэщкъым | къыхэщкъым | дыкъыхэщкъым | фыкъыхэщкъым | къыхэщ(хэ)къым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщт | укъыхэщт | къыхэщт | дыкъыхэщт | фыкъыхэщт | къыхэщ(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщтэкъым | укъыхэщтэкъым | къыхэщтэкъым | дыкъыхэщтэкъым | фыкъыхэщтэкъым | къыхэщ(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщынщ | укъыхэщынщ | къыхэщынщ | дыкъыхэщынщ | фыкъыхэщынщ | къыхэщын(хэ)щ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщынкъым | укъыхэщынкъым | къыхэщынкъым | дыкъыхэщынкъым | фыкъыхэщынкъым | къыхэщын(хэ)къым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщынущ | укъыхэщынущ | къыхэщынущ | дыкъыхэщынущ | фыкъыхэщынущ | къыхэщыну(хэ)щ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщынукъым | укъыхэщынукъым | къыхэщынукъым | дыкъыхэщынукъым | фыкъыхэщынукъым | къыхэщыну(хэ)къым |
ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщрэ | укъыхэщрэ | къыхэщрэ | дыкъыхэщрэ | фыкъыхэщрэ | къыхэщ(хэ)рэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщыркъэ | укъыхэщыркъэ | къыхэщыркъэ | дыкъыхэщыркъэ | фыкъыхэщыркъэ | къыхэщыркъэ / къыхэщхэркъэ |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщ(ыр)т | укъыхэщ(ыр)т | къыхэщ(ыр)т | дыкъыхэщ(ыр)т | фыкъыхэщ(ыр)т | къыхэщ(ыр)т / къыхэщхэ(р)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщ(ыр)тэкъэ | укъыхэщ(ыр)тэкъэ | къыхэщ(ыр)тэкъэ | дыкъыхэщ(ыр)тэкъэ | фыкъыхэщ(ыр)тэкъэ | къыхэщ(ыр)тэкъэ / къыхэщхэ(р)тэкъэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэща | укъыхэща | къыхэща | дыкъыхэща | фыкъыхэща | къыхэща(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщакъэ | укъыхэщакъэ | къыхэщакъэ | дыкъыхэщакъэ | фыкъыхэщакъэ | къыхэща(хэ)къэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщат | укъыхэщат | къыхэщат | дыкъыхэщат | фыкъыхэщат | къыхэща(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщатэкъэ | укъыхэщатэкъэ | къыхэщатэкъэ | дыкъыхэщатэкъэ | фыкъыхэщатэкъэ | къыхэща(хэ)тэкъэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщыгъа | укъыхэщыгъа | къыхэщыгъа | дыкъыхэщыгъа | фыкъыхэщыгъа | къыхэщыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщыгъакъэ | укъыхэщыгъакъэ | къыхэщыгъакъэ | дыкъыхэщыгъакъэ | фыкъыхэщыгъакъэ | къыхэщыгъа(хэ)къэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщыгъат | укъыхэщыгъат | къыхэщыгъат | дыкъыхэщыгъат | фыкъыхэщыгъат | къыхэщыгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщыгъатэкъэ | укъыхэщыгъатэкъэ | къыхэщыгъатэкъэ | дыкъыхэщыгъатэкъэ | фыкъыхэщыгъатэкъэ | къыхэщыгъа(хэ)тэкъэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщ | укъыхэщ | къыхэщ | дыкъыхэщ | фыкъыхэщ | къыхэщ(хэ) |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщкъэ | укъыхэщкъэ | къыхэщкъэ | дыкъыхэщкъэ | фыкъыхэщкъэ | къыхэщ(хэ)къэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщт | укъыхэщт | къыхэщт | дыкъыхэщт | фыкъыхэщт | къыхэщ(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщтэкъэ | укъыхэщтэкъэ | къыхэщтэкъэ | дыкъыхэщтэкъэ | фыкъыхэщтэкъэ | къыхэщ(хэ)тэкъэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщын | укъыхэщын | къыхэщын | дыкъыхэщын | фыкъыхэщын | къыхэщын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщынкъэ | укъыхэщынкъэ | къыхэщынкъэ | дыкъыхэщынкъэ | фыкъыхэщынкъэ | къыхэщын(хэ)къэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщыну | укъыхэщыну | къыхэщыну | дыкъыхэщыну | фыкъыхэщыну | къыхэщыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщынукъэ | укъыхэщынукъэ | къыхэщынукъэ | дыкъыхэщынукъэ | фыкъыхэщынукъэ | къыхэщыну(хэ)къэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщмэ | укъыхэщмэ | къыхэщмэ | дыкъыхэщмэ | фыкъыхэщмэ | къыхэщ(хэ)мэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыщмэ | укъыхэмыщмэ | къыхэмыщмэ | дыкъыхэмыщмэ | фыкъыхэмыщмэ | къыхэмыщ(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщамэ | укъыхэщамэ | къыхэщамэ | дыкъыхэщамэ | фыкъыхэщамэ | къыхэща(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыщамэ | укъыхэмыщамэ | къыхэмыщамэ | дыкъыхэмыщамэ | фыкъыхэмыщамэ | къыхэмыща(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщыгъамэ | укъыхэщыгъамэ | къыхэщыгъамэ | дыкъыхэщыгъамэ | фыкъыхэщыгъамэ | къыхэщыгъа(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыщыгъамэ | укъыхэмыщыгъамэ | къыхэмыщыгъамэ | дыкъыхэмыщыгъамэ | фыкъыхэмыщыгъамэ | къыхэмыщыгъа(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщынмэ | укъыхэщынмэ | къыхэщынмэ | дыкъыхэщынмэ | фыкъыхэщынмэ | къыхэщын(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыщынмэ | укъыхэмыщынмэ | къыхэмыщынмэ | дыкъыхэмыщынмэ | фыкъыхэмыщынмэ | къыхэмыщын(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщынумэ | укъыхэщынумэ | къыхэщынумэ | дыкъыхэщынумэ | фыкъыхэщынумэ | къыхэщыну(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыщынумэ | укъыхэмыщынумэ | къыхэмыщынумэ | дыкъыхэмыщынумэ | фыкъыхэмыщынумэ | къыхэмыщыну(хэ)мэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщтэмэ | укъыхэщтэмэ | къыхэщтэмэ | дыкъыхэщтэмэ | фыкъыхэщтэмэ | къыхэщ(хэ)тэмэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыщтэмэ | укъыхэмыщтэмэ | къыхэмыщтэмэ | дыкъыхэмыщтэмэ | фыкъыхэмыщтэмэ | къыхэмыщ(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщатэмэ | укъыхэщатэмэ | къыхэщатэмэ | дыкъыхэщатэмэ | фыкъыхэщатэмэ | къыхэща(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыщатэмэ | укъыхэмыщатэмэ | къыхэмыщатэмэ | дыкъыхэмыщатэмэ | фыкъыхэмыщатэмэ | къыхэмыща(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщыгъатэмэ | укъыхэщыгъатэмэ | къыхэщыгъатэмэ | дыкъыхэщыгъатэмэ | фыкъыхэщыгъатэмэ | къыхэщыгъа(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыщыгъатэмэ | укъыхэмыщыгъатэмэ | къыхэмыщыгъатэмэ | дыкъыхэмыщыгъатэмэ | фыкъыхэмыщыгъатэмэ | къыхэмыщыгъа(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщынтэмэ | укъыхэщынтэмэ | къыхэщынтэмэ | дыкъыхэщынтэмэ | фыкъыхэщынтэмэ | къыхэщын(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыщынтэмэ | укъыхэмыщынтэмэ | къыхэмыщынтэмэ | дыкъыхэмыщынтэмэ | фыкъыхэмыщынтэмэ | къыхэмыщын(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщынутэмэ | укъыхэщынутэмэ | къыхэщынутэмэ | дыкъыхэщынутэмэ | фыкъыхэщынутэмэ | къыхэщыну(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыщынутэмэ | укъыхэмыщынутэмэ | къыхэмыщынутэмэ | дыкъыхэмыщынутэмэ | фыкъыхэмыщынутэмэ | къыхэмыщыну(хэ)тэмэ |
сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщынт | укъыхэщынт | къыхэщынт | дыкъыхэщынт | фыкъыхэщынт | къыхэщын(хэ)т |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщынтэкъым | укъыхэщынтэкъым | къыхэщынтэкъым | дыкъыхэщынтэкъым | фыкъыхэщынтэкъым | къыхэщын(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщынут | укъыхэщынут | къыхэщынут | дыкъыхэщынут | фыкъыхэщынут | къыхэщыну(хэ)т |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщынутэкъым | укъыхэщынутэкъым | къыхэщынутэкъым | дыкъыхэщынутэкъым | фыкъыхэщынутэкъым | къыхэщыну(хэ)тэкъым |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщми | укъыхэщми | къыхэщми | дыкъыхэщми | фыкъыхэщми | къыхэщ(хэ)ми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыщми | укъыхэмыщми | къыхэмыщми | дыкъыхэмыщми | фыкъыхэмыщми | къыхэмыщ(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщами | укъыхэщами | къыхэщами | дыкъыхэщами | фыкъыхэщами | къыхэща(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыщами | укъыхэмыщами | къыхэмыщами | дыкъыхэмыщами | фыкъыхэмыщами | къыхэмыща(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщыгъами | укъыхэщыгъами | къыхэщыгъами | дыкъыхэщыгъами | фыкъыхэщыгъами | къыхэщыгъа(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыщыгъами | укъыхэмыщыгъами | къыхэмыщыгъами | дыкъыхэмыщыгъами | фыкъыхэмыщыгъами | къыхэмыщыгъа(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщынми | укъыхэщынми | къыхэщынми | дыкъыхэщынми | фыкъыхэщынми | къыхэщын(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыщынми | укъыхэмыщынми | къыхэмыщынми | дыкъыхэмыщынми | фыкъыхэмыщынми | къыхэмыщын(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщынуми | укъыхэщынуми | къыхэщынуми | дыкъыхэщынуми | фыкъыхэщынуми | къыхэщыну(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыщынуми | укъыхэмыщынуми | къыхэмыщынуми | дыкъыхэмыщынуми | фыкъыхэмыщынуми | къыхэмыщыну(хэ)ми |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщтэми | укъыхэщтэми | къыхэщтэми | дыкъыхэщтэми | фыкъыхэщтэми | къыхэщ(хэ)тэми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыщтэми | укъыхэмыщтэми | къыхэмыщтэми | дыкъыхэмыщтэми | фыкъыхэмыщтэми | къыхэмыщ(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщатэми | укъыхэщатэми | къыхэщатэми | дыкъыхэщатэми | фыкъыхэщатэми | къыхэща(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыщатэми | укъыхэмыщатэми | къыхэмыщатэми | дыкъыхэмыщатэми | фыкъыхэмыщатэми | къыхэмыща(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщыгъатэми | укъыхэщыгъатэми | къыхэщыгъатэми | дыкъыхэщыгъатэми | фыкъыхэщыгъатэми | къыхэщыгъа(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыщыгъатэми | укъыхэмыщыгъатэми | къыхэмыщыгъатэми | дыкъыхэмыщыгъатэми | фыкъыхэмыщыгъатэми | къыхэмыщыгъа(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщынтэми | укъыхэщынтэми | къыхэщынтэми | дыкъыхэщынтэми | фыкъыхэщынтэми | къыхэщын(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыщынтэми | укъыхэмыщынтэми | къыхэмыщынтэми | дыкъыхэмыщынтэми | фыкъыхэмыщынтэми | къыхэмыщын(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщынутэми | укъыхэщынутэми | къыхэщынутэми | дыкъыхэщынутэми | фыкъыхэщынутэми | къыхэщыну(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыщынутэми | укъыхэмыщынутэми | къыхэмыщынутэми | дыкъыхэмыщынутэми | фыкъыхэмыщынутэми | къыхэмыщыну(хэ)тэми |
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщаи | укъыхэщаи | къыхэщаи | дыкъыхэщаи | фыкъыхэщаи | къыхэщаи |
щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщакъыми | укъыхэщакъыми | къыхэщакъыми | дыкъыхэщакъыми | фыкъыхэщакъыми | къыхэщакъыми |
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщащэрэт | укъыхэщащэрэт | къыхэщащэрэт | дыкъыхэщащэрэт | фыкъыхэщащэрэт | къыхэщащэрэт |
щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыщащэрэт | укъыхэмыщащэрэт | къыхэмыщащэрэт | дыкъыхэмыщащэрэт | фыкъыхэмыщащэрэт | къыхэмыщащэрэт |
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщагъэнщ | укъыхэщагъэнщ | къыхэщагъэнщ | дыкъыхэщагъэнщ | фыкъыхэщагъэнщ | къыхэщагъэнщ |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщагъэнкъым | укъыхэщагъэнкъым | къыхэщагъэнкъым | дыкъыхэщагъэнкъым | фыкъыхэщагъэнкъым | къыхэщагъэнкъым |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщагъэнт | укъыхэщагъэнт | къыхэщагъэнт | дыкъыхэщагъэнт | фыкъыхэщагъэнт | къыхэщагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщагъэнтэкъым | укъыхэщагъэнтэкъым | къыхэщагъэнтэкъым | дыкъыхэщагъэнтэкъым | фыкъыхэщагъэнтэкъым | къыхэщагъэнтэкъым |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщагъэн | укъыхэщагъэн | къыхэщагъэн | дыкъыхэщагъэн | фыкъыхэщагъэн | къыхэщагъэн |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщагъэнкъэ | укъыхэщагъэнкъэ | къыхэщагъэнкъэ | дыкъыхэщагъэнкъэ | фыкъыхэщагъэнкъэ | къыхэщагъэнкъэ |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщагъэнт | укъыхэщагъэнт | къыхэщагъэнт | дыкъыхэщагъэнт | фыкъыхэщагъэнт | къыхэщагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщагъэнтэкъэ | укъыхэщагъэнтэкъэ | къыхэщагъэнтэкъэ | дыкъыхэщагъэнтэкъэ | фыкъыхэщагъэнтэкъэ | къыхэщагъэнтэкъэ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщагъэнщ | укъыхэщагъэнщ | къыхэщагъэнщ | дыкъыхэщагъэнщ | фыкъыхэщагъэнщ | къыхэщагъэнщ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщагъэнукъым | укъыхэщагъэнукъым | къыхэщагъэнукъым | дыкъыхэщагъэнукъым | фыкъыхэщагъэнукъым | къыхэщагъэнукъым |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщагъэнут | укъыхэщагъэнут | къыхэщагъэнут | дыкъыхэщагъэнут | фыкъыхэщагъэнут | къыхэщагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщагъэнутэкъым | укъыхэщагъэнутэкъым | къыхэщагъэнутэкъым | дыкъыхэщагъэнутэкъым | фыкъыхэщагъэнутэкъым | къыхэщагъэнутэкъым |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщагъэну | укъыхэщагъэну | къыхэщагъэну | дыкъыхэщагъэну | фыкъыхэщагъэну | къыхэщагъэну |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщагъэнукъэ | укъыхэщагъэнукъэ | къыхэщагъэнукъэ | дыкъыхэщагъэнукъэ | фыкъыхэщагъэнукъэ | къыхэщагъэнукъэ |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъыхэщагъэнут | укъыхэщагъэнут | къыхэщагъэнут | дыкъыхэщагъэнут | фыкъыхэщагъэнут | къыхэщагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэщагъэнутэкъэ | укъыхэщагъэнутэкъэ | къыхэщагъэнутэкъэ | дыкъыхэщагъэнутэкъэ | фыкъыхэщагъэнутэкъэ | къыхэщагъэнутэкъэ |
Причастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
Зылэжь (субъектнэ) причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыхэщ | укъыхэщ | къыхэщ | дыкъыхэщ | фыкъыхэщ | къыхэщ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыхэмыщ | укъыхэмыщ | къыхэмыщ | дыкъыхэмыщ | фыкъыхэмыщ | къыхэмыщ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыхэща | укъыхэща | къыхэща | дыкъыхэща | фыкъыхэща | къыхэща(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыхэмыща | укъыхэмыща | къыхэмыща | дыкъыхэмыща | фыкъыхэмыща | къыхэмыща(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыхэщыгъа | укъыхэщыгъа | къыхэщыгъа | дыкъыхэщыгъа | фыкъыхэщыгъа | къыхэщыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыхэмыщыгъа | укъыхэмыщыгъа | къыхэмыщыгъа | дыкъыхэмыщыгъа | фыкъыхэмыщыгъа | къыхэмыщыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыхэщын | укъыхэщын | къыхэщын | дыкъыхэщын | фыкъыхэщын | къыхэщын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыхэмыщын | укъыхэмыщын | къыхэмыщын | дыкъыхэмыщын | фыкъыхэмыщын | къыхэмыщын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыхэщыну | укъыхэщыну | къыхэщыну | дыкъыхэщыну | фыкъыхэщыну | къыхэщыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыхэмыщыну | укъыхэмыщыну | къыхэмыщыну | дыкъыхэмыщыну | фыкъыхэмыщыну | къыхэмыщыну(хэ) |
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэщ | укъызэрыхэщ | къызэрыхэщ | дыкъызэрыхэщ | фыкъызэрыхэщ | къызэрыхэщ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэмыщ | укъызэрыхэмыщ | къызэрыхэмыщ | дыкъызэрыхэмыщ | фыкъызэрыхэмыщ | къызэрыхэмыщ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэща | укъызэрыхэща | къызэрыхэща | дыкъызэрыхэща | фыкъызэрыхэща | къызэрыхэща(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэмыща | укъызэрыхэмыща | къызэрыхэмыща | дыкъызэрыхэмыща | фыкъызэрыхэмыща | къызэрыхэмыща(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэщыгъа | укъызэрыхэщыгъа | къызэрыхэщыгъа | дыкъызэрыхэщыгъа | фыкъызэрыхэщыгъа | къызэрыхэщыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэмыщыгъа | укъызэрыхэмыщыгъа | къызэрыхэмыщыгъа | дыкъызэрыхэмыщыгъа | фыкъызэрыхэмыщыгъа | къызэрыхэмыщыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэщын | укъызэрыхэщын | къызэрыхэщын | дыкъызэрыхэщын | фыкъызэрыхэщын | къызэрыхэщын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэмыщын | укъызэрыхэмыщын | къызэрыхэмыщын | дыкъызэрыхэмыщын | фыкъызэрыхэмыщын | къызэрыхэмыщын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэщыну | укъызэрыхэщыну | къызэрыхэщыну | дыкъызэрыхэщыну | фыкъызэрыхэщыну | къызэрыхэщыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэмыщыну | укъызэрыхэмыщыну | къызэрыхэмыщыну | дыкъызэрыхэмыщыну | фыкъызэрыхэмыщыну | къызэрыхэмыщыну(хэ) |
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщыкъыхэщ | ущыкъыхэщ | щыкъыхэщ | дыщыкъыхэщ | фыщыкъыхэщ | щыкъыхэщ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыкъыхэмыщ | ущыкъыхэмыщ | щыкъыхэмыщ | дыщыкъыхэмыщ | фыщыкъыхэмыщ | щыкъыхэмыщ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщыкъыхэща | ущыкъыхэща | щыкъыхэща | дыщыкъыхэща | фыщыкъыхэща | щыкъыхэща(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыкъыхэмыща | укъыщыхэмыща | щыкъыхэмыща | дыщыкъыхэмыща | фыщыкъыхэмыща | щыкъыхэмыща(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщыкъыхэщыгъа | ущыкъыхэщыгъа | щыкъыхэщыгъа | дыщыкъыхэщыгъа | фыщыкъыхэщыгъа | щыкъыхэщыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыкъыхэмыщыгъа | ущыкъыхэмыщыгъа | щыкъыхэмыщыгъа | дыщыкъыхэмыщыгъа | фыщыкъыхэмыщыгъа | щыкъыхэмыщыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщыкъыхэщын | ущыкъыхэщын | щыкъыхэщын | дыщыкъыхэщын | фыщыкъыхэщын | щыкъыхэщын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыкъыхэмыщын | ущыкъыхэщын | щыкъыхэмыщын | дыщыкъыхэмыщын | фыщыкъыхэмыщын | щыкъыхэмыщын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщыкъыхэщыну | ущыкъыхэщыну | щыкъыхэщыну | дыщыкъыхэщыну | фыщыкъыхэщыну | щыкъыхэщыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыкъыхэмыщыну | ущыкъыхэмыщыну | щыкъыхэмыщыну | дыщыкъыхэмыщыну | фыщыкъыхэмыщыну | щыкъыхэмыщыну(хэ) |
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздыхэщ | укъыздыхэщ | къыздыхэщ | дыкъыздыхэщ | фыкъыздыхэщ | къыздыхэщ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздыхэмыщ | укъыздыхэмыщ | къыздыхэмыщ | дыкъыздыхэмыщ | фыкъыздыхэмыщ | къыздыхэмыщ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздыхэща | укъыздыхэща | къыздыхэща | дыкъыздыхэща | фыкъыздыхэща | къыздыхэща(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздыхэмыща | укъыздыхэмыща | къыздыхэмыща | дыкъыздыхэмыща | фыкъыздыхэмыща | къыздыхэмыща(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздыхэщыгъа | укъыздыхэщыгъа | къыздыхэщыгъа | дыкъыздыхэщыгъа | фыкъыздыхэщыгъа | къыздыхэщыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздыхэмыщыгъа | укъыздыхэмыщыгъа | къыздыхэмыщыгъа | дыкъыздыхэмыщыгъа | фыкъыздыхэмыщыгъа | къыздыхэмыщыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздыхэщын | укъыздыхэщын | къыздыхэщын | дыкъыздыхэщын | фыкъыздыхэщын | къыздыхэщын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздыхэмыщын | укъыздыхэмыщын | къыздыхэмыщын | дыкъыздыхэмыщын | фыкъыздыхэмыщын | къыздыхэмыщын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздыхэщыну | укъыздыхэщыну | къыздыхэщыну | дыкъыздыхэщыну | фыкъыздыхэщыну | къыздыхэщыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздыхэмыщыну | укъыздыхэмыщыну | къыздыхэмыщыну | дыкъыздыхэмыщыну | фыкъыздыхэмыщыну | къыздыхэмыщыну(хэ) |
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэщ | укъыщӀыхэщ | къыщӀыхэщ | дыкъыщӀыхэщ | фыкъыщӀыхэщ | къыщӀыхэщ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэмыщ | укъыщӀыхэмыщ | къыщӀыхэмыщ | дыкъыщӀыхэмыщ | фыкъыщӀыхэмыщ | къыщӀыхэмыщ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэща | укъыщӀыхэщӀэща | къыщӀыхэща | дыкъыщӀыхэща | фыкъыщӀыхэща | къыщӀыхэща(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэмыща | укъыщӀыхэмыща | къыщӀыхэмыща | дыкъыщӀыхэмыща | фыкъыщӀыхэмыща | къыщӀыхэмыща(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэщыгъа | укъыщӀыхэщыгъа | къыщӀыхэщыгъа | дыкъыщӀыхэщыгъа | фыкъыщӀыхэщыгъа | къыщӀыхэщыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэмыщыгъа | укъыщӀыхэмыщыгъа | къыщӀыхэмыщыгъа | дыкъыщӀыхэмыщыгъа | фыкъыщӀыхэмыщыгъа | къыщӀыхэмыщыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэщын | укъыщӀыхэщын | къыщӀыхэщын | дыкъыщӀыхэщын | фыкъыщӀыхэщын | къыщӀыхэщын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэмыщын | укъыщӀыхэмыщын | къыщӀыхэмыщын | дыкъыщӀыхэмыщын | фыкъыщӀыхэмыщын | къыщӀыхэмыщын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэщыну | укъыщӀыхэщыну | къыщӀыхэщыну | дыкъыщӀыхэщыну | фыкъыщӀыхэщыну | къыщӀыхэщыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэмыщыну | укъыщӀыхэмыщыну | къыщӀыхэмыщыну | дыкъыщӀыхэмыщыну | фыкъыщӀыхэмыщыну | къыщӀыхэмыщыну(хэ) |
Деепричастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыхэщу | укъыхэщу | къыхэщу | дыкъыхэщу | фыкъыхэщу | къыхэщ(хэ)у |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыхэмыщу | укъыхэмыщу | къыхэмыщу | дыкъыхэмыщу | фыкъыхэмыщу | къыхэмыщ(хэ)у |
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыхэщауэ | укъыхэщауэ | къыхэщауэ | дыкъыхэщауэ | фыкъыхэщауэ | къыхэщауэ / къыхэщахэу |
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыхэмыщауэ | укъыхэмыщауэ | къыхэмыщауэ | дыкъыхэмыщауэ | фыкъыхэмыщауэ | къыхэмыщауэ / къыхэмыщахэу |
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | сыкъыхэщурэ | укъыхэщурэ | къыхэщурэ | дыкъыхэщурэ | фыкъыхэщурэ | къыхэщ(хэ)урэ |
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | сыкъыхэмыщурэ | укъыхэмыщурэ | къыхэмыщурэ | дыкъыхэмыщурэ | фыкъыхэмыщурэ | къыхэмыщ(хэ)урэ |
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ |
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ |
|||||
---|---|---|---|---|---|---|
сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм | |
Подлежащэ | ||||||
сэ | -- | сыкъыпхощ | сыкъыхощ | -- | сыкъыфхощ | сыкъахощ |
уэ | укъысхощ | -- | укъыхощ | укъытхощ | -- | укъахощ |
ар | къысхощ | къыпхощ | къыхощ | къытхощ | къыфхощ | къахощ |
дэ | -- | дыкъыпхощ | дыкъыхощ | -- | дыкъыфхощ | дыкъахощ |
фэ | фыкъысхощ | -- | фыкъыхощ | фыкъытхощ | -- | фыкъахощ |
ахэр | къысхощ(хэ) | къыпхощ(хэ) | къыхощ(хэ) | къытхощ(хэ) | къыфхощ(хэ) | къахощ(хэ) |
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [щ] | [щ]ыр | -- | [щ]хэр |
Эргативнэ: | [щ] | [щ]ым | -- | [щ]хэм |
Послеложнэ: | [щ]кӀэ | [щ]ымкӀэ | [щ]хэкӀэ | [щ]хэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [щ]у | [щ]ырауэ | [щ]хэу | [щ]хэрауэ |
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [щ]а | [щ]ар | -- | [щ]ахэр |
Эргативнэ: | [щ]а | [щ]ам | -- | [щ]ахэм |
Послеложнэ: | [щ]акӀэ | [щ]амкӀэ | [щ]ахэкӀэ | [щ]ахэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [щ]ауэ | [щ]арауэ | [щ]ахэу | [щ]ахэрауэ |
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [щ]ын | [щ]ыныр | -- | [щ]ынхэр |
Эргативнэ: | [щ]ын | [щ]ыным | -- | [щ]ынхэм |
Послеложнэ: | [щ]ынкӀэ | [щ]ынымкӀэ | [щ]ынхэкӀэ | [щ]ынхэмкӀэ |
'Обстоятельственнэ: | [щ]ыну | [щ]ынырауэ | [щ]ынхэу | [щ]ынхэрауэ |
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [щ]ыну | [щ]ынур | -- | [щ]ынухэр |
Эргативнэ: | [щ]ыну | [щ]ынум | -- | [щ]ынухэм |
Послеложнэ: | [щ]ынукӀэ | [щ]ынумкӀэ | [щ]ынухэкӀэ | [щ]ынухэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [щ]ынууэ | [щ]ынурауэ | [щ]ынухэу | [щ]ынухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- КъыхэплъагъукӀыу, къыхэнэӀукӀыу щытын.
- Адрейхэм къащхьэщыкӀыу, яхуэмыдэу щытын.
- НаӀуэ къыхэхъукӀыу, къыхэплъагъукӀыу щытын.
- Хэтын, къыхэщын.
ЩАПХЪЭХЭР
- Адыгэ унэ хужь цӀыкӀухэр жыг хадэм адэ-мыдэкӀэ къыхэщырт. Шортэн Аскэрбий
- Хадэм и хъуреягъкӀэ къегъэгъэкӀа жыгхэр кӀыфӀым къыхэщырт. КӀыщокъуэ Алим
- Мис апхуэдэу къэбэрдей ӀуэрыӀуатэм къыхэщащ илъэс щиплӀ ипэкӀэ Къэбэрдейр Урысейм зэрыгухъар. Къэбэрдей поэзием и антологие
- Ӏэлъыныр уэ сӀыхи, сэ сыкъыхэмыщу зы Ӏэмал гуэркӀэ яӀэрыгъэхьэж. КӀэрашэ Тембот, Акъсырэ Залымхъан
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- къыхэщын: 1. be seen or visible 2. be noticeable or distinctive, differ, stand out 3. be a result of, be clear or evident based on sth 4. figure in, be mentioned in
УРЫСЫБЗЭ
- къыхэщын: 1. виднеться 2. отличаться, выделяться 3. вытекать, явствовать 4. фигурировать, упоминаться
БИБЛИОГРАФИЕ