къыхэуэн
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [qʹǝxɐ'wɐn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- къы- + хэ- + [у] + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ зэгъэзэхуэжын
Глагол лъэмыӏэс "къыхэуэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар) | |
---|---|
щыӀэныгъэ: | къыхэуэн |
щымыӀэныгъэ: | къыхэмыуэн |
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэн | укъыхэуэн | къыхэуэн | дыкъыхэуэн | фыкъыхэуэн | къыхэуэн(хэ) |
щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыуэн | укъыхэмыуэн | къыхэмыуэн | дыкъыхэмыуэн | фыкъыхэмыуэн | къыхэмыуэн(хэ) |
унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
---|---|---|
щыӀэныгъэ: | къыхэуэ! | фыкъыхэуэ! |
щымыӀэныгъэ: | укъыхэмыуэ! | фыкъыхэмыуэ! |
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъыхреуэ | укъыхреуэ | къыхреуэ | дыкъыхреуэ | фыкъыхреуэ | къыхреуэ |
щымыӀэныгъэ: | сыкъыхремыуэ | укъыхремыуэ | къыхремыуэ | дыкъыхремыуэ | фыкъыхремыуэ | къыхремыуэ |
ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхоуэ(р) | укъыхоуэ(р) | къыхоуэ(р) | дыкъыхоуэ(р) | фыкъыхоуэ(р) | къыхоуэ(хэ)(р) |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэркъым | укъыхэуэркъым | къыхэуэркъым | дыкъыхэуэркъым | фыкъыхэуэркъым | къыхэуэ(хэ)ркъым |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэ(р)т | укъыхэуэ(р)т | къыхэуэ(р)т | дыкъыхэуэ(р)т | фыкъыхэуэ(р)т | къыхэуэ(хэ)(р)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэ(р)тэкъым | укъыхэуэ(р)тэкъым | къыхэуэ(р)тэкъым | дыкъыхэуэ(р)тэкъым | фыкъыхэуэ(р)тэкъым | къыхэуэ(хэ)(р)тэкъым |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуащ | укъыхэуащ | къыхэуащ | дыкъыхэуащ | фыкъыхэуащ | къыхэуа(хэ)щ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуакъым | укъыхэуакъым | къыхэуакъым | дыкъыхэуакъым | фыкъыхэуакъым | къыхэуа(хэ)къым |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуат | укъыхэуат | къыхэуат | дыкъыхэуат | фыкъыхэуат | къыхэуа(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуатэкъым | укъыхэуатэкъым | къыхэуатэкъым | дыкъыхэуатэкъым | фыкъыхэуатэкъым | къыхэуа(хэ)тэкъым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэгъащ | укъыхэуэгъащ | къыхэуэгъащ | дыкъыхэуэгъащ | фыкъыхэуэгъащ | къыхэуэгъа(хэ)щ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэгъакъым | укъыхэуэгъакъым | къыхэуэгъакъым | дыкъыхэуэгъакъым | фыкъыхэуэгъакъым | къыхэуэгъа(хэ)къым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэгъат | укъыхэуэгъат | къыхэуэгъат | дыкъыхэуэгъат | фыкъыхэуэгъат | къыхэуэгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэгъатэкъым | укъыхэуэгъатэкъым | къыхэуэгъатэкъым | дыкъыхэуэгъатэкъым | фыкъыхэуэгъатэкъым | къыхэуэгъа(хэ)тэкъым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэщ | укъыхэуэщ | къыхэуэщ | дыкъыхэуэщ | фыкъыхэуэщ | къыхэуэ(хэ)щ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэкъым | укъыхэуэкъым | къыхэуэкъым | дыкъыхэуэкъым | фыкъыхэуэкъым | къыхэуэ(хэ)къым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэт | укъыхэуэт | къыхэуэт | дыкъыхэуэт | фыкъыхэуэт | къыхэуэ(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэтэкъым | укъыхэуэтэкъым | къыхэуэтэкъым | дыкъыхэуэтэкъым | фыкъыхэуэтэкъым | къыхэуэ(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэнщ | укъыхэуэнщ | къыхэуэнщ | дыкъыхэуэнщ | фыкъыхэуэнщ | къыхэуэн(хэ)щ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэнкъым | укъыхэуэнкъым | къыхэуэнкъым | дыкъыхэуэнкъым | фыкъыхэуэнкъым | къыхэуэн(хэ)къым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэнущ | укъыхэуэнущ | къыхэуэнущ | дыкъыхэуэнущ | фыкъыхэуэнущ | къыхэуэну(хэ)щ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэнукъым | укъыхэуэнукъым | къыхэуэнукъым | дыкъыхэуэнукъым | фыкъыхэуэнукъым | къыхэуэну(хэ)къым |
ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэрэ | укъыхэуэрэ | къыхэуэрэ | дыкъыхэуэрэ | фыкъыхэуэрэ | къыхэуэ(хэ)рэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэркъэ | укъыхэуэркъэ | къыхэуэркъэ | дыкъыхэуэркъэ | фыкъыхэуэркъэ | къыхэуэ(хэ)ркъэ |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэ(р)т | укъыхэуэ(р)т | къыхэуэ(р)т | дыкъыхэуэ(р)т | фыкъыхэуэ(р)т | къыхэуэ(хэ)(р)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэ(р)тэкъэ | укъыхэуэ(р)тэкъэ | къыхэуэ(р)тэкъэ | дыкъыхэуэ(р)тэкъэ | фыкъыхэуэ(р)тэкъэ | къыхэуэ(хэ)(р)тэкъэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуа | укъыхэуа | къыхэуа | дыкъыхэуа | фыкъыхэуа | къыхэуа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуакъэ | укъыхэуакъэ | къыхэуакъэ | дыкъыхэуакъэ | фыкъыхэуакъэ | къыхэуа(хэ)къэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуат | укъыхэуат | къыхэуат | дыкъыхэуат | фыкъыхэуат | къыхэуа(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуатэкъэ | укъыхэуатэкъэ | къыхэуатэкъэ | дыкъыхэуатэкъэ | фыкъыхэуатэкъэ | къыхэуа(хэ)тэкъэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэгъа | укъыхэуэгъа | къыхэуэгъа | дыкъыхэуэгъа | фыкъыхэуэгъа | къыхэуэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэгъакъэ | укъыхэуэгъакъэ | къыхэуэгъакъэ | дыкъыхэуэгъакъэ | фыкъыхэуэгъакъэ | къыхэуэгъа(хэ)къэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэгъат | укъыхэуэгъат | къыхэуэгъат | дыкъыхэуэгъат | фыкъыхэуэгъат | къыхэуэгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэгъатэкъэ | укъыхэуэгъатэкъэ | къыхэуэгъатэкъэ | дыкъыхэуэгъатэкъэ | фыкъыхэуэгъатэкъэ | къыхэуэгъа(хэ)тэкъэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэ | укъыхэуэ | къыхэуэ | дыкъыхэуэ | фыкъыхэуэ | къыхэуэ(хэ) |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэкъэ | укъыхэуэкъэ | къыхэуэкъэ | дыкъыхэуэкъэ | фыкъыхэуэкъэ | къыхэуэ(хэ)къэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэт | укъыхэуэт | къыхэуэт | дыкъыхэуэт | фыкъыхэуэт | къыхэуэ(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэтэкъэ | укъыхэуэтэкъэ | къыхэуэтэкъэ | дыкъыхэуэтэкъэ | фыкъыхэуэтэкъэ | къыхэуэ(хэ)тэкъэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэн | укъыхэуэн | къыхэуэн | дыкъыхэуэн | фыкъыхэуэн | къыхэуэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэнкъэ | укъыхэуэнкъэ | къыхэуэнкъэ | дыкъыхэуэнкъэ | фыкъыхэуэнкъэ | къыхэуэн(хэ)къэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэну | укъыхэуэну | къыхэуэну | дыкъыхэуэну | фыкъыхэуэну | къыхэуэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэнукъэ | укъыхэуэнукъэ | къыхэуэнукъэ | дыкъыхэуэнукъэ | фыкъыхэуэнукъэ | къыхэуэну(хэ)къэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэмэ | укъыхэуэмэ | къыхэуэмэ | дыкъыхэуэмэ | фыкъыхэуэмэ | къыхэуэ(хэ)мэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыуэмэ | укъыхэмыуэмэ | къыхэмыуэмэ | дыкъыхэмыуэмэ | фыкъыхэмыуэмэ | къыхэмыуэ(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуамэ | укъыхэуамэ | къыхэуамэ | дыкъыхэуамэ | фыкъыхэуамэ | къыхэуа(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыуамэ | укъыхэмыуамэ | къыхэмыуамэ | дыкъыхэмыуамэ | фыкъыхэмыуамэ | мыуа(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэгъамэ | укъыхэуэгъамэ | къыхэуэгъамэ | дыкъыхэуэгъамэ | фыкъыхэуэгъамэ | къыхэуэгъа(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыуэгъамэ | укъыхэмыуэгъамэ | къыхэмыуэгъамэ | дыкъыхэмыуэгъамэ | фыкъыхэмыуэгъамэ | къыхэмыуэгъа(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэнмэ | укъыхэуэнмэ | къыхэуэнмэ | дыкъыхэуэнмэ | фыкъыхэуэнмэ | къыхэуэн(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыуэнмэ | укъыхэмыуэнмэ | къыхэмыуэнмэ | дыкъыхэмыуэнмэ | фыкъыхэмыуэнмэ | къыхэмыуэн(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэнумэ | укъыхэуэнумэ | къыхэуэнумэ | дыкъыхэуэнумэ | фыкъыхэуэнумэ | къыхэуэну(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыуэнумэ | укъыхэмыуэнумэ | къыхэмыуэнумэ | дыкъыхэмыуэнумэ | фыкъыхэмыуэнумэ | къыхэмыуэну(хэ)мэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэтэмэ | укъыхэуэтэмэ | къыхэуэтэмэ | дыкъыхэуэтэмэ | фыкъыхэуэтэмэ | къыхэуэ(хэ)тэмэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыуэтэмэ | укъыхэмыуэтэмэ | къыхэмыуэтэмэ | дыкъыхэмыуэтэмэ | фыкъыхэмыуэтэмэ | къыхэмыуэ(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуатэмэ | укъыхэуатэмэ | къыхэуатэмэ | дыкъыхэуатэмэ | фыкъыхэуатэмэ | къыхэуа(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыуатэмэ | укъыхэмыуатэмэ | къыхэмыуатэмэ | дыкъыхэмыуатэмэ | фыкъыхэмыуатэмэ | къыхэмыуа(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэгъатэмэ | укъыхэуэгъатэмэ | къыхэуэгъатэмэ | дыкъыхэуэгъатэмэ | фыкъыхэуэгъатэмэ | къыхэуэгъа(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыуэгъатэмэ | укъыхэмыуэгъатэмэ | къыхэмыуэгъатэмэ | дыкъыхэмыуэгъатэмэ | фыкъыхэмыуэгъатэмэ | къыхэмыуэгъа(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэнтэмэ | укъыхэуэнтэмэ | къыхэуэнтэмэ | дыкъыхэуэнтэмэ | фыкъыхэуэнтэмэ | къыхэуэн(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыуэнтэмэ | укъыхэмыуэнтэмэ | къыхэмыуэнтэмэ | дыкъыхэмыуэнтэмэ | фыкъыхэмыуэнтэмэ | къыхэмыуэн(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэнутэмэ | укъыхэуэнутэмэ | къыхэуэнутэмэ | дыкъыхэуэнутэмэ | фыкъыхэуэнутэмэ | къыхэуэну(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыуэнутэмэ | укъыхэмыуэнутэмэ | къыхэмыуэнутэмэ | дыкъыхэмыуэнутэмэ | фыкъыхэмыуэнутэмэ | къыхэмыуэну(хэ)тэмэ |
сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэнт | укъыхэуэнт | къыхэуэнт | дыкъыхэуэнт | фыкъыхэуэнт | къыхэуэн(хэ)т |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэнтэкъым | укъыхэуэнтэкъым | къыхэуэнтэкъым | дыкъыхэуэнтэкъым | фыкъыхэуэнтэкъым | къыхэуэн(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэнут | укъыхэуэнут | къыхэуэнут | дыкъыхэуэнут | фыкъыхэуэнут | къыхэуэну(хэ)т |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэнутэкъым | укъыхэуэнутэкъым | къыхэуэнутэкъым | дыкъыхэуэнутэкъым | фыкъыхэуэнутэкъым | къыхэуэну(хэ)тэкъым |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэми | укъыхэуэми | къыхэуэми | дыкъыхэуэми | фыкъыхэуэми | къыхэуэ(хэ)ми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыуэми | укъыхэмыуэми | къыхэмыуэми | дыкъыхэмыуэми | фыкъыхэмыуэми | къыхэмыуэ(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуами | укъыхэуами | къыхэуами | дыкъыхэуами | фыкъыхэуами | къыхэуа(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыуами | укъыхэмыуами | къыхэмыуами | дыкъыхэмыуами | фыкъыхэмыуами | къыхэмыуа(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэгъами | укъыхэуэгъами | къыхэуэгъами | дыкъыхэуэгъами | фыкъыхэуэгъами | къыхэуэгъа(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыуэгъами | укъыхэмыуэгъами | къыхэмыуэгъами | дыкъыхэмыуэгъами | фыкъыхэмыуэгъами | къыхэмыуэгъа(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэнми | укъыхэуэнми | къыхэуэнми | дыкъыхэуэнми | фыкъыхэуэнми | къыхэуэн(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыуэнми | укъыхэмыуэнми | къыхэмыуэнми | дыкъыхэмыуэнми | фыкъыхэмыуэнми | къыхэмыуэн(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэнуми | укъыхэуэнуми | къыхэуэнуми | дыкъыхэуэнуми | фыкъыхэуэнуми | къыхэуэну(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыуэнуми | укъыхэмыуэнуми | къыхэмыуэнуми | дыкъыхэмыуэнуми | фыкъыхэмыуэнуми | къыхэмыуэну(хэ)ми |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэтэми | укъыхэуэтэми | къыхэуэтэми | дыкъыхэуэтэми | фыкъыхэуэтэми | къыхэуэ(хэ)тэми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыуэтэми | укъыхэмыуэтэми | къыхэмыуэтэми | дыкъыхэмыуэтэми | фыкъыхэмыуэтэми | къыхэмыуэ(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуатэми | укъыхэуатэми | къыхэуатэми | дыкъыхэуатэми | фыкъыхэуатэми | къыхэуа(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыуатэми | укъыхэмыуатэми | къыхэмыуатэми | дыкъыхэмыуатэми | фыкъыхэмыуатэми | къыхэмыуа(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэгъатэми | укъыхэуэгъатэми | къыхэуэгъатэми | дыкъыхэуэгъатэми | фыкъыхэуэгъатэми | къыхэуэгъа(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыуэгъатэми | укъыхэмыуэгъатэми | къыхэмыуэгъатэми | дыкъыхэмыуэгъатэми | фыкъыхэмыуэгъатэми | къыхэмыуэгъа(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэнтэми | укъыхэуэнтэми | къыхэуэнтэми | дыкъыхэуэнтэми | фыкъыхэуэнтэми | къыхэуэн(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыуэнтэми | укъыхэмыуэнтэми | къыхэмыуэнтэми | дыкъыхэмыуэнтэми | фыкъыхэмыуэнтэми | къыхэмыуэн(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуэнутэми | укъыхэуэнутэми | къыхэуэнутэми | дыкъыхэуэнутэми | фыкъыхэуэнутэми | къыхэуэну(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыуэнутэми | укъыхэмыуэнутэми | къыхэмыуэнутэми | дыкъыхэмыуэнутэми | фыкъыхэмыуэнутэми | къыхэмыуэну(хэ)тэми |
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуаи | укъыхэуаи | къыхэуаи | дыкъыхэуаи | фыкъыхэуаи | къыхэуаи |
щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуакъыми | укъыхэуакъыми | къыхэуакъыми | дыкъыхэуакъыми | фыкъыхэуакъыми | къыхэуакъыми |
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуащэрэт | укъыхэуащэрэт | къыхэуащэрэт | дыкъыхэуащэрэт | фыкъыхэуащэрэт | къыхэуащэрэт |
щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыуащэрэт | укъыхэмыуащэрэт | къыхэмыуащэрэт | дыкъыхэмыуащэрэт | фыкъыхэмыуащэрэт | къыхэмыуащэрэт |
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуагъэнщ | укъыхэуагъэнщ | къыхэуагъэнщ | дыкъыхэуагъэнщ | фыкъыхэуагъэнщ | къыхэуагъэнщ |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуагъэнкъым | укъыхэуагъэнкъым | къыхэуагъэнкъым | дыкъыхэуагъэнкъым | фыкъыхэуагъэнкъым | къыхэуагъэнкъым |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуагъэнт | укъыхэуагъэнт | къыхэуагъэнт | дыкъыхэуагъэнт | фыкъыхэуагъэнт | къыхэуагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуагъэнтэкъым | укъыхэуагъэнтэкъым | къыхэуагъэнтэкъым | дыкъыхэуагъэнтэкъым | фыкъыхэуагъэнтэкъым | къыхэуагъэнтэкъым |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуагъэн | укъыхэуагъэн | къыхэуагъэн | дыкъыхэуагъэн | фыкъыхэуагъэн | къыхэуагъэн |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуагъэнкъэ | укъыхэуагъэнкъэ | къыхэуагъэнкъэ | дыкъыхэуагъэнкъэ | фыкъыхэуагъэнкъэ | къыхэуагъэнкъэ |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуагъэнт | укъыхэуагъэнт | къыхэуагъэнт | дыкъыхэуагъэнт | фыкъыхэуагъэнт | къыхэуагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуагъэнтэкъэ | укъыхэуагъэнтэкъэ | къыхэуагъэнтэкъэ | дыкъыхэуагъэнтэкъэ | фыкъыхэуагъэнтэкъэ | къыхэуагъэнтэкъэ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуагъэнущ | укъыхэуагъэнущ | къыхэуагъэнущ | дыкъыхэуагъэнущ | фыкъыхэуагъэнущ | къыхэуагъэнущ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуагъэнукъым | укъыхэуагъэнукъым | къыхэуагъэнукъым | дыкъыхэуагъэнукъым | фыкъыхэуагъэнукъым | къыхэуагъэнукъым |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуагъэнут | укъыхэуагъэнут | къыхэуагъэнут | дыкъыхэуагъэнут | фыкъыхэуагъэнут | къыхэуагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуагъэнутэкъым | укъыхэуагъэнутэкъым | къыхэуагъэнутэкъым | дыкъыхэуагъэнутэкъым | фыкъыхэуагъэнутэкъым | къыхэуагъэнутэкъым |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуагъэну | укъыхэуагъэну | къыхэуагъэну | дыкъыхэуагъэну | фыкъыхэуагъэну | къыхэуагъэну |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуагъэнукъэ | укъыхэуагъэнукъэ | къыхэуагъэнукъэ | дыкъыхэуагъэнукъэ | фыкъыхэуагъэнукъэ | къыхэуагъэнукъэ |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъыхэуагъэнут | укъыхэуагъэнут | къыхэуагъэнут | дыкъыхэуагъэнут | фыкъыхэуагъэнут | къыхэуагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэуагъэнутэкъэ | укъыхэуагъэнутэкъэ | къыхэуагъэнутэкъэ | дыкъыхэуагъэнутэкъэ | фыкъыхэуагъэнутэкъэ | къыхэуагъэнутэкъэ |
Причастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
Зылэжь (субъектнэ) причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыхэуэ | укъыхэуэ | къыхэуэ | дыкъыхэуэ | фыкъыхэуэ | къыхэуэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыхэмыуэ | укъыхэмыуэ | къыхэмыуэ | дыкъыхэмыуэ | фыкъыхэмыуэ | къыхэмыуэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыхэуа | укъыхэуа | къыхэуа | дыкъыхэуа | фыкъыхэуа | къыхэуа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыхэмыуа | укъыхэмыуа | къыхэмыуа | дыкъыхэмыуа | фыкъыхэмыуа | къыхэмыуа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыхэуэгъа | укъыхэуэгъа | къыхэуэгъа | дыкъыхэуэгъа | фыкъыхэуэгъа | къыхэуэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыхэмыуэгъа | укъыхэмыуэгъа | къыхэмыуэгъа | дыкъыхэмыуэгъа | фыкъыхэмыуэгъа | къыхэмыуэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыхэуэн | укъыхэуэн | къыхэуэн | дыкъыхэуэн | фыкъыхэуэн | къыхэуэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыхэмыуэн | укъыхэмыуэн | къыхэмыуэн | дыкъыхэмыуэн | фыкъыхэмыуэн | къыхэмыуэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыхэуэну | укъыхэуэну | къыхэуэну | дыкъыхэуэну | фыкъыхэуэну | къыхэуэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыхэмыуэну | укъыхэмыуэну | къыхэмыуэну | дыкъыхэмыуэну | фыкъыхэмыуэну | къыхэмыуэну(хэ) |
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэуэ | укъызэрыхэуэ | къызэрыхэуэ | дыкъызэрыхэуэ | фыкъызэрыхэуэ | къызэрыхэуэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэмыуэ | укъызэрыхэмыуэ | къызэрыхэмыуэ | дыкъызэрыхэмыуэ | фыкъызэрыхэмыуэ | мыкъызэрыхэуэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэуа | укъызэрыхэуа | къызэрыхэуа | дыкъызэрыхэуа | фыкъызэрыхэуа | къызэрыхэуа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэмыуа | укъызэрыхэмыуа | къызэрыхэмыуа | дыкъызэрыхэмыуа | фыкъызэрыхэмыуа | къызэрыхэмыуа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэуэгъа | укъызэрыхэуэгъа | къызэрыхэуэгъа | дыкъызэрыхэуэгъа | фыкъызэрыхэуэгъа | къызэрыхэуэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэмыуэгъа | укъызэрыхэмыуэгъа | къызэрыхэмыуэгъа | дыкъызэрыхэмыуэгъа | фыкъызэрыхэмыуэгъа | къызэрыхэмыуэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэуэн | укъызэрыхэуэн | къызэрыхэуэн | дыкъызэрыхэуэн | фыкъызэрыхэуэн | къызэрыхэуэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэмыуэн | укъызэрыхэмыуэн | къызэрыхэмыуэн | дыкъызэрыхэмыуэн | фыкъызэрыхэмыуэн | къызэрыхэмыуэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэуэну | укъызэрыхэуэну | къызэрыхэуэну | дыкъызэрыхэуэну | фыкъызэрыхэуэну | къызэрыхэуэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэмыуэну | укъызэрыхэмыуэну | къызэрыхэмыуэну | дыкъызэрыхэмыуэну | фыкъызэрыхэмыуэну | къызэрыхэмыуэну(хэ) |
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыхэуэ | укъыщыхэуэ | къыщыхэуэ | дыкъыщыхэуэ | фыкъыщыхэуэ | къыщыхэуэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщыхэмыуэ | укъыщыхэмыуэ | къыщыхэмыуэ | дыкъыщыхэмыуэ | фыкъыщыхэмыуэ | къыщыхэмыуэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыхэуа | укъыщыхэуа | къыщыхэуа | дыкъыщыхэуа | фыкъыщыхэуа | къыщыхэуа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщыхэмыуа | укъыщыхэмыуа | къыщыхэмыуа | дыкъыщыхэмыуа | фыкъыщыхэмыуа | къыщыхэмыуа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыхэуэгъа | укъыщыхэуэгъа | къыщыхэуэгъа | дыкъыщыхэуэгъа | фыкъыщыхэуэгъа | къыщыхэуэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщыхэмыуэгъа | укъыщыхэмыуэгъа | къыщыхэмыуэгъа | дыкъыщыхэмыуэгъа | фыкъыщыхэмыуэгъа | къыщыхэмыуэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыхэуэн | укъыщыхэуэн | къыщыхэуэн | дыкъыщыхэуэн | фыкъыщыхэуэн | къыщыхэуэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщыхэмыуэн | укъыщыхэмыуэн | къыщыхэмыуэн | дыкъыщыхэмыуэн | фыкъыщыхэмыуэн | къыщыхэмыуэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщыхэуэну | укъыщыхэуэну | къыщыхэуэну | дыкъыщыхэуэну | фыкъыщыхэуэну | къыщыхэуэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщыхэмыуэну | укъыщыхэмыуэну | къыщыхэмыуэну | дыкъыщыхэмыуэну | фыкъыщыхэмыуэну | къыщыхэмыуэну(хэ) |
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздыхэуэ | укъыздыхэуэ | къыздыхэуэ | дыкъыздыхэуэ | фыкъыздыхэуэ | къыздыхэуэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздыхэмыуэ | укъыздыхэмыуэ | къыздыхэмыуэ | дыкъыздыхэмыуэ | фыкъыздыхэмыуэ | къыздыхэмыуэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздыхэуа | укъыздыхэуа | къыздыхэуа | дыкъыздыхэуа | фыкъыздыхэуа | къыздыхэуа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздыхэмыуа | укъыздыхэмыуа | къыздыхэмыуа | дыкъыздыхэмыуа | фыкъыздыхэмыуа | къыздыхэмыуа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздыхэуэгъа | укъыздыхэуэгъа | къыздыхэуэгъа | дыкъыздыхэуэгъа | фыкъыздыхэуэгъа | къыздыхэуэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздыхэмыуэгъа | укъыздыхэмыуэгъа | къыздыхэмыуэгъа | дыкъыздыхэмыуэгъа | фыкъыздыхэмыуэгъа | къыздыхэмыуэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздыхэуэн | укъыздыхэуэн | къыздыхэуэн | дыкъыздыхэуэн | фыкъыздыхэуэн | къыздыхэуэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздыхэмыуэн | укъыздыхэмыуэн | къыздыхэмыуэн | дыкъыздыхэмыуэн | фыкъыздыхэмыуэн | къыздыхэмыуэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздыхэуэну | укъыздыхэуэну | къыздыхэуэну | дыкъыздыхэуэну | фыкъыздыхэуэну | къыздыхэуэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздыхэмыуэну | укъыздыхэмыуэну | къыздыхэмыуэну | дыкъыздыхэмыуэну | фыкъыздыхэмыуэну | къыздыхэмыуэну(хэ) |
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэуэ | укъыщӀыхэуэ | къыщӀыхэуэ | дыкъыщӀыхэуэ | фыкъыщӀыхэуэ | къыщӀыхэуэ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэмыуэ | укъыщӀыхэмыуэ | къыщӀыхэмыуэ | дыкъыщӀыхэмыуэ | фыкъыщӀыхэмыуэ | къыщӀыхэмыуэ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэуа | укъыщӀыхэуа | къыщӀыхэуа | дыкъыщӀыхэуа | фыкъыщӀыхэуа | къыщӀыхэуа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэмыуа | укъыщӀыхэмыуа | къыщӀыхэмыуа | дыкъыщӀыхэмыуа | фыкъыщӀыхэмыуа | къыщӀыхэмыуа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэуэгъа | укъыщӀыхэуэгъа | къыщӀыхэуэгъа | дыкъыщӀыхэуэгъа | фыкъыщӀыхэуэгъа | къыщӀыхэуэгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэмыуэгъа | укъыщӀыхэмыуэгъа | къыщӀыхэмыуэгъа | дыкъыщӀыхэмыуэгъа | фыкъыщӀыхэмыуэгъа | къыщӀыхэмыуэгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэуэн | укъыщӀыхэуэн | къыщӀыхэуэн | дыкъыщӀыхэуэн | фыкъыщӀыхэуэн | къыщӀыхэуэн(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэмыуэн | укъыщӀыхэмыуэн | къыщӀыхэмыуэн | дыкъыщӀыхэмыуэн | фыкъыщӀыхэмыуэн | къыщӀыхэмыуэн(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэуэну | укъыщӀыхэуэну | къыщӀыхэуэну | дыкъыщӀыхэуэну | фыкъыщӀыхэуэну | къыщӀыхэуэну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэмыуэну | укъыщӀыхэмыуэну | къыщӀыхэмыуэну | дыкъыщӀыхэмыуэну | фыкъыщӀыхэмыуэну | къыщӀыхэмыуэну(хэ) |
Деепричастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыхэуэу | укъыхэуэу | къыхэуэу | дыкъыхэуэу | фыкъыхэуэу | къыхэуэ(хэ)у |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыхэмыуэу | укъыхэмыуэу | къыхэмыуэу | дыкъыхэмыуэу | фыкъыхэмыуэу | къыхэмыуэ(хэ)у |
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыхэуауэ | укъыхэуауэ | къыхэуауэ | дыкъыхэуауэ | фыкъыхэуауэ | къыхэуауэ / къыхэуа(хэ)у |
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыхэмыуауэ | укъыхэмыуауэ | къыхэмыуауэ | дыкъыхэмыуауэ | фыкъыхэмыуауэ | къыхэмыуауэ(хэ) / къыхэмыуа(хэ)у |
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | сыкъыхэуэурэ | укъыхэуэурэ | къыхэуэурэ | дыкъыхэуэурэ | фыкъыхэуэурэ | къыхэуэ(хэ)урэ |
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | сыкъыхэмыуэурэ | укъыхэмыуэурэ | къыхэмыуэурэ | дыкъыхэмыуэурэ | фыкъыхэмыуэурэ | къыхэмыуэ(хэ)урэ |
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ |
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ |
|||||
---|---|---|---|---|---|---|
сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм | |
Подлежащэ | ||||||
сэ | -- | сыкъыпхоуэ | сыкъыхоуэ | -- | сыкъыфхоуэ | сыкъахоуэ |
уэ | укъысхоуэ | -- | укъыхоуэ | укъытхоуэ | -- | укъахоуэ |
ар | къысхоуэ | къыпхоуэ | къыхоуэ | къытхоуэ | къыфхоуэ | къахоуэ |
дэ | -- | дыкъыпхоуэ | дыкъыхоуэ | -- | дыкъыфхоуэ | дыкъахоуэ |
фэ | фыкъысхоуэ | -- | фыкъыхоуэ | фыткъыхоуэ | -- | фыкъахоуэ |
ахэр | къысхоуэ(хэ) | къыпхоуэ(хэ) | къыхоуэ(хэ) | къытхоуэ(хэ) | къыфхоуэ(хэ) | къахоуэ(хэ) |
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [у]э | [у]эр | -- | [у]эхэр |
Эргативнэ: | [у]э | [у]эм | -- | [у]эхэм |
Послеложнэ: | [у]экӀэ | [у]эмкӀэ | [у]эхэкӀэ | [у]эхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [у]эуэ | [у]эрауэ | [у]эхэу | [у]эхэрауэ |
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [у]а | [у]ар | -- | [у]ахэр |
Эргативнэ: | [у]а | [у]ам | -- | [у]ахэм |
Послеложнэ: | [у]акӀэ | [у]амкӀэ | [у]ахэкӀэ | [у]ахэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [у]ауэ | [у]арауэ | [у]ахэу | [у]ахэрауэ |
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [у]эн | [у]эныр | -- | [у]энхэр |
Эргативнэ: | [у]эн | [у]эным | -- | [у]энхэм |
Послеложнэ: | [у]энкӀэ | [у]энымкӀэ | [у]энхэкӀэ | [у]энхэмкӀэ |
'Обстоятельственнэ: | [у]эну | [у]энырауэ | [у]энхэу | [у]энхэрауэ |
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [у]эну | [у]энур | -- | [у]энухэр |
Эргативнэ: | [у]эну | [у]энум | -- | [у]энухэм |
Послеложнэ: | [у]энукӀэ | [у]энумкӀэ | [у]энухэкӀэ | [у]энухэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [у]энууэ | [у]энурауэ | [у]энухэу | [у]энухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- ПапцӀэ гуэр Ӏэпкълъэпкъым къыхыхьэн, къыхэлъэдэн.
- Къыхэлъэдэн, къыхэузыкӀын.
- Удын къедзын, шэр къахэдзэн, къатегъэлъэлъэн.
- Зэран къыхэхъухьын.
ЩАПХЪЭХЭР
- Хьэсанш лӀы пхъашэр дзэ фӀыцӀэм къыхоуэ. ӀуэрыӀуатэ, фольклор
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Лъакъуэм банэ къыхэуэн
- Ӏэпэ шын хъуар къыхоуэ.
- Ӏуэхум къыхэуэн.
- къыщыхэуэн (къыщыхоуэ)
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- къыхэуэн: 1. pierce, make a hole in sth 2. feel, experience (sharp, acute pain) 3. shoot at sb or sth 4. Interfere in sth.
- Лъакъуэм банэ къыхэуэн: prick your foot on a thorn
- Ӏэпэ шын хъуар къыхоуэ: my festering finger throbs.
- Ӏуэхум къыхэуэн: interfere in sth
- къыщыхэуэн (къыщыхоуэ): prick yourself on sth
УРЫСЫБЗЭ
- къыхэуэн: 1. вонзиться во что-л. 2. кольнуть (об острой боли) 3. бить, стрелять в кого-что-л. 4. вмешаться во что-л.
- Лъакъуэм банэ къыхэуэн: наступить на колючку
- Ӏэпэ шын хъуар къыхоуэ: нагноившийся палец колет
- Ӏуэхум къыхэуэн: вмешаться в дело
- къыщыхэуэн (къыщыхоуэ): наколоться на чём-л.
псалъафэ зэпыщӀахэр
Гур къыхэуэн зэгъэзэхуэжын
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр: Инджылыбзэ: stab in the heart, strike in the heart Урысыбзэ: кольнуть в сердце Псалъэ зэпхахэр: II. Щапхъэхэр:
КъуацэкӀэ къыхэуэн (Ӏуэхум) зэгъэзэхуэжын
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр: Инджылыбзэ: aggravate sth, make sth worse Урысыбзэ: усугубить что-л. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ