къыхэжын
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [qʹǝxɐ'ᶎǝn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- къы- + хэ- + [ж] + -ы + -н
СПРЯЖЕНЭ зэгъэзэхуэжын
Глагол лъэмыӏэс "къыхэжын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар) | |
---|---|
щыӀэныгъэ: | къыхэжын |
щымыӀэныгъэ: | къыхэмыжын |
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжын | укъыхэжын | къыхэжын | дыкъыхэжын | фыкъыхэжын | къыхэжын(хэ) |
щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыжын | укъыхэмыжын | къыхэмыжын | дыкъыхэмыжын | фыкъыхэмыжын | къыхэмыжын(хэ) |
унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
---|---|---|
щыӀэныгъэ: | къыхэж! | фыкъыхэж! |
щымыӀэныгъэ: | укъыхэмыж! | фыкъыхэмыж! |
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъыхреж | укъыхреж | къыхреж | дыкъыхреж | фыкъыхреж | къыхреж |
щымыӀэныгъэ: | сыкъыхремыж | укъыхремыж | къыхремыж | дыкъыхремыж | фыкъыхремыж | къыхремыж |
ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхож(ыр) | укъыхож(ыр) | къыхож(ыр) | дыкъыхож(ыр) | фыкъыхож(ыр) | къыхож(хэ)(р) |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэжыркъым | укъыхэжыркъым | къыхэжыркъым | дыкъыхэжыркъым | фыкъыхэжыркъым | къыхэжы(хэ)ркъым |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэж(ыр)т | укъыхэж(ыр)т | къыхэж(ыр)т | дыкъыхэж(ыр)т | фыкъыхэж(ыр)т | къыхэж(ыр)т / къыхэжхэ(р)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэж(ыр)тэкъым | укъыхэж(ыр)тэкъым | къыхэж(ыр)тэкъым | дыкъыхэж(ыр)тэкъым | фыкъыхэж(ыр)тэкъым | къыхэж(ыр)тэкъым / къыхэжхэ(р)тэкъым |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжащ | укъыхэжащ | къыхэжащ | дыкъыхэжащ | фыкъыхэжащ | къыхэжа(хэ)щ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэжакъым | укъыхэжакъым | къыхэжакъым | дыкъыхэжакъым | фыкъыхэжакъым | къыхэжа(хэ)къым |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжат | укъыхэжат | къыхэжат | дыкъыхэжат | фыкъыхэжат | къыхэжа(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэжатэкъым | укъыхэжатэкъым | къыхэжатэкъым | дыкъыхэжатэкъым | фыкъыхэжатэкъым | къыхэжа(хэ)тэкъым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжыгъащ | укъыхэжыгъащ | къыхэжыгъащ | дыкъыхэжыгъащ | фыкъыхэжыгъащ | къыхэжыгъа(хэ)щ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэжыгъакъым | укъыхэжыгъакъым | къыхэжыгъакъым | дыкъыхэжыгъакъым | фыкъыхэжыгъакъым | къыхэжыгъа(хэ)къым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжыгъат | укъыхэжыгъат | къыхэжыгъат | дыкъыхэжыгъат | фыкъыхэжыгъат | къыхэжыгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэжыгъатэкъым | укъыхэжыгъатэкъым | къыхэжыгъатэкъым | дыкъыхэжыгъатэкъым | фыкъыхэжыгъатэкъым | къыхэжыгъа(хэ)тэкъым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжщ | укъыхэжщ | къыхэжщ | дыкъыхэжщ | фыкъыхэжщ | къыхэж(хэ)щ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэжкъым | укъыхэжкъым | къыхэжкъым | дыкъыхэжкъым | фыкъыхэжкъым | къыхэж(хэ)къым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжт | укъыхэжт | къыхэжт | дыкъыхэжт | фыкъыхэжт | къыхэж(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэжтэкъым | укъыхэжтэкъым | къыхэжтэкъым | дыкъыхэжтэкъым | фыкъыхэжтэкъым | къыхэж(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжынщ | укъыхэжынщ | къыхэжынщ | дыкъыхэжынщ | фыкъыхэжынщ | къыхэжын(хэ)щ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэжынкъым | укъыхэжынкъым | къыхэжынкъым | дыкъыхэжынкъым | фыкъыхэжынкъым | къыхэжын(хэ)къым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжынущ | укъыхэжынущ | къыхэжынущ | дыкъыхэжынущ | фыкъыхэжынущ | къыхэжыну(хэ)щ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэжынукъым | укъыхэжынукъым | къыхэжынукъым | дыкъыхэжынукъым | фыкъыхэжынукъым | къыхэжыну(хэ)къым |
ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжрэ | укъыхэжрэ | къыхэжрэ | дыкъыхэжрэ | фыкъыхэжрэ | къыхэж(хэ)рэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэжыркъэ | укъыхэжыркъэ | къыхэжыркъэ | дыкъыхэжыркъэ | фыкъыхэжыркъэ | къыхэжыркъэ / къыхэжхэркъэ |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэж(ыр)т | укъыхэж(ыр)т | къыхэж(ыр)т | дыкъыхэж(ыр)т | фыкъыхэж(ыр)т | къыхэж(ыр)т / къыхэжхэ(р)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэж(ыр)тэкъэ | укъыхэж(ыр)тэкъэ | къыхэж(ыр)тэкъэ | дыкъыхэж(ыр)тэкъэ | фыкъыхэж(ыр)тэкъэ | къыхэж(ыр)тэкъэ / къыхэжхэ(р)тэкъэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжа | укъыхэжа | къыхэжа | дыкъыхэжа | фыкъыхэжа | къыхэжа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэжакъэ | укъыхэжакъэ | къыхэжакъэ | дыкъыхэжакъэ | фыкъыхэжакъэ | къыхэжа(хэ)къэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжат | укъыхэжат | къыхэжат | дыкъыхэжат | фыкъыхэжат | къыхэжа(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэжатэкъэ | укъыхэжатэкъэ | къыхэжатэкъэ | дыкъыхэжатэкъэ | фыкъыхэжатэкъэ | къыхэжа(хэ)тэкъэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжыгъа | укъыхэжыгъа | къыхэжыгъа | дыкъыхэжыгъа | фыкъыхэжыгъа | къыхэжыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэжыгъакъэ | укъыхэжыгъакъэ | къыхэжыгъакъэ | дыкъыхэжыгъакъэ | фыкъыхэжыгъакъэ | къыхэжыгъа(хэ)къэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжыгъат | укъыхэжыгъат | къыхэжыгъат | дыкъыхэжыгъат | фыкъыхэжыгъат | къыхэжыгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэжыгъатэкъэ | укъыхэжыгъатэкъэ | къыхэжыгъатэкъэ | дыкъыхэжыгъатэкъэ | фыкъыхэжыгъатэкъэ | къыхэжыгъа(хэ)тэкъэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэж | укъыхэж | къыхэж | дыкъыхэж | фыкъыхэж | къыхэж(хэ) |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэжкъэ | укъыхэжкъэ | къыхэжкъэ | дыкъыхэжкъэ | фыкъыхэжкъэ | къыхэж(хэ)къэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжт | укъыхэжт | къыхэжт | дыкъыхэжт | фыкъыхэжт | къыхэж(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэжтэкъэ | укъыхэжтэкъэ | къыхэжтэкъэ | дыкъыхэжтэкъэ | фыкъыхэжтэкъэ | къыхэж(хэ)тэкъэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжын | укъыхэжын | къыхэжын | дыкъыхэжын | фыкъыхэжын | къыхэжын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэжынкъэ | укъыхэжынкъэ | къыхэжынкъэ | дыкъыхэжынкъэ | фыкъыхэжынкъэ | къыхэжын(хэ)къэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжыну | укъыхэжыну | къыхэжыну | дыкъыхэжыну | фыкъыхэжыну | къыхэжыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэжынукъэ | укъыхэжынукъэ | къыхэжынукъэ | дыкъыхэжынукъэ | фыкъыхэжынукъэ | къыхэжыну(хэ)къэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжмэ | укъыхэжмэ | къыхэжмэ | дыкъыхэжмэ | фыкъыхэжмэ | къыхэж(хэ)мэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыжмэ | укъыхэмыжмэ | къыхэмыжмэ | дыкъыхэмыжмэ | фыкъыхэмыжмэ | къыхэмыж(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжамэ | укъыхэжамэ | къыхэжамэ | дыкъыхэжамэ | фыкъыхэжамэ | къыхэжа(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыжамэ | укъыхэмыжамэ | къыхэмыжамэ | дыкъыхэмыжамэ | фыкъыхэмыжамэ | къыхэмыжа(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжыгъамэ | укъыхэжыгъамэ | къыхэжыгъамэ | дыкъыхэжыгъамэ | фыкъыхэжыгъамэ | къыхэжыгъа(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыжыгъамэ | укъыхэмыжыгъамэ | къыхэмыжыгъамэ | дыкъыхэмыжыгъамэ | фыкъыхэмыжыгъамэ | къыхэмыжыгъа(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжынмэ | укъыхэжынмэ | къыхэжынмэ | дыкъыхэжынмэ | фыкъыхэжынмэ | къыхэжын(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыжынмэ | укъыхэмыжынмэ | къыхэмыжынмэ | дыкъыхэмыжынмэ | фыкъыхэмыжынмэ | къыхэмыжын(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжынумэ | укъыхэжынумэ | къыхэжынумэ | дыкъыхэжынумэ | фыкъыхэжынумэ | къыхэжыну(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыжынумэ | укъыхэмыжынумэ | къыхэмыжынумэ | дыкъыхэмыжынумэ | фыкъыхэмыжынумэ | къыхэмыжыну(хэ)мэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжтэмэ | укъыхэжтэмэ | къыхэжтэмэ | дыкъыхэжтэмэ | фыкъыхэжтэмэ | къыхэж(хэ)тэмэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыжтэмэ | укъыхэмыжтэмэ | къыхэмыжтэмэ | дыкъыхэмыжтэмэ | фыкъыхэмыжтэмэ | къыхэмыж(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжатэмэ | укъыхэжатэмэ | къыхэжатэмэ | дыкъыхэжатэмэ | фыкъыхэжатэмэ | къыхэжа(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыжатэмэ | укъыхэмыжатэмэ | къыхэмыжатэмэ | дыкъыхэмыжатэмэ | фыкъыхэмыжатэмэ | къыхэмыжа(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжыгъатэмэ | укъыхэжыгъатэмэ | къыхэжыгъатэмэ | дыкъыхэжыгъатэмэ | фыкъыхэжыгъатэмэ | къыхэжыгъа(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыжыгъатэмэ | укъыхэмыжыгъатэмэ | къыхэмыжыгъатэмэ | дыкъыхэмыжыгъатэмэ | фыкъыхэмыжыгъатэмэ | къыхэмыжыгъа(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжынтэмэ | укъыхэжынтэмэ | къыхэжынтэмэ | дыкъыхэжынтэмэ | фыкъыхэжынтэмэ | къыхэжын(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыжынтэмэ | укъыхэмыжынтэмэ | къыхэмыжынтэмэ | дыкъыхэмыжынтэмэ | фыкъыхэмыжынтэмэ | къыхэмыжын(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжынутэмэ | укъыхэжынутэмэ | къыхэжынутэмэ | дыкъыхэжынутэмэ | фыкъыхэжынутэмэ | къыхэжыну(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыжынутэмэ | укъыхэмыжынутэмэ | къыхэмыжынутэмэ | дыкъыхэмыжынутэмэ | фыкъыхэмыжынутэмэ | къыхэмыжыну(хэ)тэмэ |
сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжынт | укъыхэжынт | къыхэжынт | дыкъыхэжынт | фыкъыхэжынт | къыхэжын(хэ)т |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэжынтэкъым | укъыхэжынтэкъым | къыхэжынтэкъым | дыкъыхэжынтэкъым | фыкъыхэжынтэкъым | къыхэжын(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжынут | укъыхэжынут | къыхэжынут | дыкъыхэжынут | фыкъыхэжынут | къыхэжыну(хэ)т |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэжынутэкъым | укъыхэжынутэкъым | къыхэжынутэкъым | дыкъыхэжынутэкъым | фыкъыхэжынутэкъым | къыхэжыну(хэ)тэкъым |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжми | укъыхэжми | къыхэжми | дыкъыхэжми | фыкъыхэжми | къыхэж(хэ)ми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыжми | укъыхэмыжми | къыхэмыжми | дыкъыхэмыжми | фыкъыхэмыжми | къыхэмыж(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжами | укъыхэжами | къыхэжами | дыкъыхэжами | фыкъыхэжами | къыхэжа(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыжами | укъыхэмыжами | къыхэмыжами | дыкъыхэмыжами | фыкъыхэмыжами | къыхэмыжа(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжыгъами | укъыхэжыгъами | къыхэжыгъами | дыкъыхэжыгъами | фыкъыхэжыгъами | къыхэжыгъа(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыжыгъами | укъыхэмыжыгъами | къыхэмыжыгъами | дыкъыхэмыжыгъами | фыкъыхэмыжыгъами | къыхэмыжыгъа(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжынми | укъыхэжынми | къыхэжынми | дыкъыхэжынми | фыкъыхэжынми | къыхэжын(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыжынми | укъыхэмыжынми | къыхэмыжынми | дыкъыхэмыжынми | фыкъыхэмыжынми | къыхэмыжын(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжынуми | укъыхэжынуми | къыхэжынуми | дыкъыхэжынуми | фыкъыхэжынуми | къыхэжыну(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыжынуми | укъыхэмыжынуми | къыхэмыжынуми | дыкъыхэмыжынуми | фыкъыхэмыжынуми | къыхэмыжыну(хэ)ми |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжтэми | укъыхэжтэми | къыхэжтэми | дыкъыхэжтэми | фыкъыхэжтэми | къыхэж(хэ)тэми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыжтэми | укъыхэмыжтэми | къыхэмыжтэми | дыкъыхэмыжтэми | фыкъыхэмыжтэми | къыхэмыж(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжатэми | укъыхэжатэми | къыхэжатэми | дыкъыхэжатэми | фыкъыхэжатэми | къыхэжа(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыжатэми | укъыхэмыжатэми | къыхэмыжатэми | дыкъыхэмыжатэми | фыкъыхэмыжатэми | къыхэмыжа(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжыгъатэми | укъыхэжыгъатэми | къыхэжыгъатэми | дыкъыхэжыгъатэми | фыкъыхэжыгъатэми | къыхэжыгъа(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыжыгъатэми | укъыхэмыжыгъатэми | къыхэмыжыгъатэми | дыкъыхэмыжыгъатэми | фыкъыхэмыжыгъатэми | къыхэмыжыгъа(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжынтэми | укъыхэжынтэми | къыхэжынтэми | дыкъыхэжынтэми | фыкъыхэжынтэми | къыхэжын(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыжынтэми | укъыхэмыжынтэми | къыхэмыжынтэми | дыкъыхэмыжынтэми | фыкъыхэмыжынтэми | къыхэмыжын(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжынутэми | укъыхэжынутэми | къыхэжынутэми | дыкъыхэжынутэми | фыкъыхэжынутэми | къыхэжыну(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыжынутэми | укъыхэмыжынутэми | къыхэмыжынутэми | дыкъыхэмыжынутэми | фыкъыхэмыжынутэми | къыхэмыжыну(хэ)тэми |
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжаи | укъыхэжаи | къыхэжаи | дыкъыхэжаи | фыкъыхэжаи | къыхэжаи |
щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэжакъыми | укъыхэжакъыми | къыхэжакъыми | дыкъыхэжакъыми | фыкъыхэжакъыми | къыхэжакъыми |
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжащэрэт | укъыхэжащэрэт | къыхэжащэрэт | дыкъыхэжащэрэт | фыкъыхэжащэрэт | къыхэжащэрэт |
щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэмыжащэрэт | укъыхэмыжащэрэт | къыхэмыжащэрэт | дыкъыхэмыжащэрэт | фыкъыхэмыжащэрэт | къыхэмыжащэрэт |
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжагъэнщ | укъыхэжагъэнщ | къыхэжагъэнщ | дыкъыхэжагъэнщ | фыкъыхэжагъэнщ | къыхэжагъэнщ |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэжагъэнкъым | укъыхэжагъэнкъым | къыхэжагъэнкъым | дыкъыхэжагъэнкъым | фыкъыхэжагъэнкъым | къыхэжагъэнкъым |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжагъэнт | укъыхэжагъэнт | къыхэжагъэнт | дыкъыхэжагъэнт | фыкъыхэжагъэнт | къыхэжагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэжагъэнтэкъым | укъыхэжагъэнтэкъым | къыхэжагъэнтэкъым | дыкъыхэжагъэнтэкъым | фыкъыхэжагъэнтэкъым | къыхэжагъэнтэкъым |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжагъэн | укъыхэжагъэн | къыхэжагъэн | дыкъыхэжагъэн | фыкъыхэжагъэн | къыхэжагъэн |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэжагъэнкъэ | укъыхэжагъэнкъэ | къыхэжагъэнкъэ | дыкъыхэжагъэнкъэ | фыкъыхэжагъэнкъэ | къыхэжагъэнкъэ |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжагъэнт | укъыхэжагъэнт | къыхэжагъэнт | дыкъыхэжагъэнт | фыкъыхэжагъэнт | къыхэжагъэнт |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэжагъэнтэкъэ | укъыхэжагъэнтэкъэ | къыхэжагъэнтэкъэ | дыкъыхэжагъэнтэкъэ | фыкъыхэжагъэнтэкъэ | къыхэжагъэнтэкъэ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжагъэнж | укъыхэжагъэнж | къыхэжагъэнж | дыкъыхэжагъэнж | фыкъыхэжагъэнж | къыхэжагъэнж |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэжагъэнукъым | укъыхэжагъэнукъым | къыхэжагъэнукъым | дыкъыхэжагъэнукъым | фыкъыхэжагъэнукъым | къыхэжагъэнукъым |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжагъэнут | укъыхэжагъэнут | къыхэжагъэнут | дыкъыхэжагъэнут | фыкъыхэжагъэнут | къыхэжагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэжагъэнутэкъым | укъыхэжагъэнутэкъым | къыхэжагъэнутэкъым | дыкъыхэжагъэнутэкъым | фыкъыхэжагъэнутэкъым | къыхэжагъэнутэкъым |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжагъэну | укъыхэжагъэну | къыхэжагъэну | дыкъыхэжагъэну | фыкъыхэжагъэну | къыхэжагъэну |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэжагъэнукъэ | укъыхэжагъэнукъэ | къыхэжагъэнукъэ | дыкъыхэжагъэнукъэ | фыкъыхэжагъэнукъэ | къыхэжагъэнукъэ |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъыхэжагъэнут | укъыхэжагъэнут | къыхэжагъэнут | дыкъыхэжагъэнут | фыкъыхэжагъэнут | къыхэжагъэнут |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъыхэжагъэнутэкъэ | укъыхэжагъэнутэкъэ | къыхэжагъэнутэкъэ | дыкъыхэжагъэнутэкъэ | фыкъыхэжагъэнутэкъэ | къыхэжагъэнутэкъэ |
Причастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
Зылэжь (субъектнэ) причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыхэж | укъыхэж | къыхэж | дыкъыхэж | фыкъыхэж | къыхэж(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыхэмыж | укъыхэмыж | къыхэмыж | дыкъыхэмыж | фыкъыхэмыж | къыхэмыж(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыхэжа | укъыхэжа | къыхэжа | дыкъыхэжа | фыкъыхэжа | къыхэжа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыхэмыжа | укъыхэмыжа | къыхэмыжа | дыкъыхэмыжа | фыкъыхэмыжа | къыхэмыжа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыхэжыгъа | укъыхэжыгъа | къыхэжыгъа | дыкъыхэжыгъа | фыкъыхэжыгъа | къыхэжыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыхэмыжыгъа | укъыхэмыжыгъа | къыхэмыжыгъа | дыкъыхэмыжыгъа | фыкъыхэмыжыгъа | къыхэмыжыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыхэжын | укъыхэжын | къыхэжын | дыкъыхэжын | фыкъыхэжын | къыхэжын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыхэмыжын | укъыхэмыжын | къыхэмыжын | дыкъыхэмыжын | фыкъыхэмыжын | къыхэмыжын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыхэжыну | укъыхэжыну | къыхэжыну | дыкъыхэжыну | фыкъыхэжыну | къыхэжыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыхэмыжыну | укъыхэмыжыну | къыхэмыжыну | дыкъыхэмыжыну | фыкъыхэмыжыну | къыхэмыжыну(хэ) |
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэж | укъызэрыхэж | къызэрыхэж | дыкъызэрыхэж | фыкъызэрыхэж | къызэрыхэж(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэмыж | укъызэрыхэмыж | къызэрыхэмыж | дыкъызэрыхэмыж | фыкъызэрыхэмыж | къызэрыхэмыж(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэжа | укъызэрыхэжа | къызэрыхэжа | дыкъызэрыхэжа | фыкъызэрыхэжа | къызэрыхэжа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэмыжа | укъызэрыхэмыжа | къызэрыхэмыжа | дыкъызэрыхэмыжа | фыкъызэрыхэмыжа | къызэрыхэмыжа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэжыгъа | укъызэрыхэжыгъа | къызэрыхэжыгъа | дыкъызэрыхэжыгъа | фыкъызэрыхэжыгъа | къызэрыхэжыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэмыжыгъа | укъызэрыхэмыжыгъа | къызэрыхэмыжыгъа | дыкъызэрыхэмыжыгъа | фыкъызэрыхэмыжыгъа | къызэрыхэмыжыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэжын | укъызэрыхэжын | къызэрыхэжын | дыкъызэрыхэжын | фыкъызэрыхэжын | къызэрыхэжын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэмыжын | укъызэрыхэмыжын | къызэрыхэмыжын | дыкъызэрыхэмыжын | фыкъызэрыхэмыжын | къызэрыхэмыжын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэжыну | укъызэрыхэжыну | къызэрыхэжыну | дыкъызэрыхэжыну | фыкъызэрыхэжыну | къызэрыхэжыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъызэрыхэмыжыну | укъызэрыхэмыжыну | къызэрыхэмыжыну | дыкъызэрыхэмыжыну | фыкъызэрыхэмыжыну | къызэрыхэмыжыну(хэ) |
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщыкъыхэж | ущыкъыхэж | щыкъыхэж | дыщыкъыхэж | фыщыкъыхэж | щыкъыхэж(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыкъыхэмыж | ущыкъыхэмыж | щыкъыхэмыж | дыщыкъыхэмыж | фыщыкъыхэмыж | щыкъыхэмыж(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщыкъыхэжа | ущыкъыхэжа | щыкъыхэжа | дыщыкъыхэжа | фыщыкъыхэжа | щыкъыхэжа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыкъыхэмыжа | укъыщыхэмыжа | щыкъыхэмыжа | дыщыкъыхэмыжа | фыщыкъыхэмыжа | щыкъыхэмыжа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщыкъыхэжыгъа | ущыкъыхэжыгъа | щыкъыхэжыгъа | дыщыкъыхэжыгъа | фыщыкъыхэжыгъа | щыкъыхэжыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыкъыхэмыжыгъа | ущыкъыхэмыжыгъа | щыкъыхэмыжыгъа | дыщыкъыхэмыжыгъа | фыщыкъыхэмыжыгъа | щыкъыхэмыжыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщыкъыхэжын | ущыкъыхэжын | щыкъыхэжын | дыщыкъыхэжын | фыщыкъыхэжын | щыкъыхэжын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыкъыхэмыжын | ущыкъыхэжын | щыкъыхэмыжын | дыщыкъыхэмыжын | фыщыкъыхэмыжын | щыкъыхэмыжын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщыкъыхэжыну | ущыкъыхэжыну | щыкъыхэжыну | дыщыкъыхэжыну | фыщыкъыхэжыну | щыкъыхэжыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыкъыхэмыжыну | ущыкъыхэмыжыну | щыкъыхэмыжыну | дыщыкъыхэмыжыну | фыщыкъыхэмыжыну | щыкъыхэмыжыну(хэ) |
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздыхэж | укъыздыхэж | къыздыхэж | дыкъыздыхэж | фыкъыздыхэж | къыздыхэж(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздыхэмыж | укъыздыхэмыж | къыздыхэмыж | дыкъыздыхэмыж | фыкъыздыхэмыж | къыздыхэмыж(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздыхэжа | укъыздыхэжа | къыздыхэжа | дыкъыздыхэжа | фыкъыздыхэжа | къыздыхэжа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздыхэмыжа | укъыздыхэмыжа | къыздыхэмыжа | дыкъыздыхэмыжа | фыкъыздыхэмыжа | къыздыхэмыжа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздыхэжыгъа | укъыздыхэжыгъа | къыздыхэжыгъа | дыкъыздыхэжыгъа | фыкъыздыхэжыгъа | къыздыхэжыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздыхэмыжыгъа | укъыздыхэмыжыгъа | къыздыхэмыжыгъа | дыкъыздыхэмыжыгъа | фыкъыздыхэмыжыгъа | къыздыхэмыжыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздыхэжын | укъыздыхэжын | къыздыхэжын | дыкъыздыхэжын | фыкъыздыхэжын | къыздыхэжын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздыхэмыжын | укъыздыхэмыжын | къыздыхэмыжын | дыкъыздыхэмыжын | фыкъыздыхэмыжын | къыздыхэмыжын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыздыхэжыну | укъыздыхэжыну | къыздыхэжыну | дыкъыздыхэжыну | фыкъыздыхэжыну | къыздыхэжыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыздыхэмыжыну | укъыздыхэмыжыну | къыздыхэмыжыну | дыкъыздыхэмыжыну | фыкъыздыхэмыжыну | къыздыхэмыжыну(хэ) |
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэж | укъыщӀыхэж | къыщӀыхэж | дыкъыщӀыхэж | фыкъыщӀыхэж | къыщӀыхэж(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэмыж | укъыщӀыхэмыж | къыщӀыхэмыж | дыкъыщӀыхэмыж | фыкъыщӀыхэмыж | къыщӀыхэмыж(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэжа | укъыщӀыхэжӀэжа | къыщӀыхэжа | дыкъыщӀыхэжа | фыкъыщӀыхэжа | къыщӀыхэжа(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэмыжа | укъыщӀыхэмыжа | къыщӀыхэмыжа | дыкъыщӀыхэмыжа | фыкъыщӀыхэмыжа | къыщӀыхэмыжа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэжыгъа | укъыщӀыхэжыгъа | къыщӀыхэжыгъа | дыкъыщӀыхэжыгъа | фыкъыщӀыхэжыгъа | къыщӀыхэжыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэмыжыгъа | укъыщӀыхэмыжыгъа | къыщӀыхэмыжыгъа | дыкъыщӀыхэмыжыгъа | фыкъыщӀыхэмыжыгъа | къыщӀыхэмыжыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэжын | укъыщӀыхэжын | къыщӀыхэжын | дыкъыщӀыхэжын | фыкъыщӀыхэжын | къыщӀыхэжын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэмыжын | укъыщӀыхэмыжын | къыщӀыхэмыжын | дыкъыщӀыхэмыжын | фыкъыщӀыхэмыжын | къыщӀыхэмыжын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэжыну | укъыщӀыхэжыну | къыщӀыхэжыну | дыкъыщӀыхэжыну | фыкъыщӀыхэжыну | къыщӀыхэжыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыщӀыхэмыжыну | укъыщӀыхэмыжыну | къыщӀыхэмыжыну | дыкъыщӀыхэмыжыну | фыкъыщӀыхэмыжыну | къыщӀыхэмыжыну(хэ) |
Деепричастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыхэжу | укъыхэжу | къыхэжу | дыкъыхэжу | фыкъыхэжу | къыхэж(хэ)у |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыхэмыжу | укъыхэмыжу | къыхэмыжу | дыкъыхэмыжу | фыкъыхэмыжу | къыхэмыж(хэ)у |
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъыхэжауэ | укъыхэжауэ | къыхэжауэ | дыкъыхэжауэ | фыкъыхэжауэ | къыхэжауэ / къыхэжахэу |
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъыхэмыжауэ | укъыхэмыжауэ | къыхэмыжауэ | дыкъыхэмыжауэ | фыкъыхэмыжауэ | къыхэмыжауэ / къыхэмыжахэу |
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | сыкъыхэжурэ | укъыхэжурэ | къыхэжурэ | дыкъыхэжурэ | фыкъыхэжурэ | къыхэж(хэ)урэ |
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | сыкъыхэмыжурэ | укъыхэмыжурэ | къыхэмыжурэ | дыкъыхэмыжурэ | фыкъыхэмыжурэ | къыхэмыж(хэ)урэ |
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ |
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ |
|||||
---|---|---|---|---|---|---|
сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм | |
Подлежащэ | ||||||
сэ | -- | сыкъыпхож | сыкъыхож | -- | сыкъыфхож | сыкъахож |
уэ | укъысхож | -- | укъыхож | укъытхож | -- | укъахож |
ар | къысхож | къыпхож | къыхож | къытхож | къыфхож | къахож |
дэ | -- | дыкъыпхож | дыкъыхож | -- | дыкъыфхож | дыкъахож |
фэ | фыкъысхож | -- | фыкъыхож | фыкъытхож | -- | фыкъахож |
ахэр | къысхож(хэ) | къыпхож(хэ) | къыхож(хэ) | къытхож(хэ) | къыфхож(хэ) | къахож(хэ) |
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [ж] | [ж]ыр | -- | [ж]хэр |
Эргативнэ: | [ж] | [ж]ым | -- | [ж]хэм |
Послеложнэ: | [ж]кӀэ | [ж]ымкӀэ | [ж]хэкӀэ | [ж]хэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [ж]у | [ж]ырауэ | [ж]хэу | [ж]хэрауэ |
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [ж]а | [ж]ар | -- | [ж]ахэр |
Эргативнэ: | [ж]а | [ж]ам | -- | [ж]ахэм |
Послеложнэ: | [ж]акӀэ | [ж]амкӀэ | [ж]ахэкӀэ | [ж]ахэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [ж]ауэ | [ж]арауэ | [ж]ахэу | [ж]ахэрауэ |
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [ж]ын | [ж]ыныр | -- | [ж]ынхэр |
Эргативнэ: | [ж]ын | [ж]ыным | -- | [ж]ынхэм |
Послеложнэ: | [ж]ынкӀэ | [ж]ынымкӀэ | [ж]ынхэкӀэ | [ж]ынхэмкӀэ |
'Обстоятельственнэ: | [ж]ыну | [ж]ынырауэ | [ж]ынхэу | [ж]ынхэрауэ |
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [ж]ыну | [ж]ынур | -- | [ж]ынухэр |
Эргативнэ: | [ж]ыну | [ж]ынум | -- | [ж]ынухэм |
Послеложнэ: | [ж]ынукӀэ | [ж]ынумкӀэ | [ж]ынухэкӀэ | [ж]ынухэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [ж]ынууэ | [ж]ынурауэ | [ж]ынухэу | [ж]ынухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Зыгуэрым жэкӀэ хэкӀын, хэжын.
- Зыгуэрым хэкӀыу жэн (п.п. псыр мэзым), хэжын.
- И ныбжьым емылъытауэ хэхъуэн, зэуэ лъагэ хъун (цӀыхур), хэжын.
- КъыхэцӀэфтын, къыхэкӀын (п. п. напэм гуэрэф).
- ЩӀым къыхэкӀын (п. п. къэкӀыгъэхэр).
ЩАПХЪЭХЭР
Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь, | «Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984 | нап. 86 |
---|---|---|
адыгэбзэ | урысыбзэ/русский | инджылыбзэ/English |
Бжьыныхури бжьынри къыхэжащ. | Чеснок и лук поросли. | The garlic and the onions have started growing. |
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Ӏэм плъыжь гуэрхэр къыхэжащ.
- Бжьыныр къыхэжащ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- къыхэжын: 1. run away from swh, out of sth (from some medium or mass) 2. flow out of sth (from some mass) 3. grow tall (about a person) 4. appear, jump up (about acne (spots, pimples), etc.) 5. appear, break through, grow (about sprouts and seedlings)
- Ӏэм плъыжь гуэрхэр къыхэжащ: some kind of red (spots) appeared in (his) mouth.
- Бжьыныр къыхэжащ: the onions sprouted
УРЫСЫБЗЭ
- къыхэжын: 1. выбегать откуда-л, из чего-л. (из какой-л. среды, массы) 2. вытекать из чего-л. (из какой-л. массы) 3. тянуться в рост (о человеке) 4. выскочить (о прыщах и т.п.) 5. появиться, пробиться (о ростках, всходах)
- Ӏэм плъыжь гуэрхэр къыхэжащ: какие-то красные (пятна) выскочили у (него) во рту
- Бжьыныр къыхэжащ: ростки лука пробились
БИБЛИОГРАФИЕ