къыхэгъыкӏын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [qʹǝxɐʁǝ'tʹʂǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• къы- + хэ- + [гъ] + -ы + -кӏ + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "къыхэгъыкӏын"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	къыхэгъыкӏын
щымыӀэныгъэ:	къыхэмыгъыкӏын

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏын	укъыхэгъыкӏын	къыхэгъыкӏын	дыкъыхэгъыкӏын	фыкъыхэгъыкӏын	къыхэгъыкӏын(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъыкӏын	укъыхэмыгъыкӏын	къыхэмыгъыкӏын	дыкъыхэмыгъыкӏын	фыкъыхэмыгъыкӏын	къыхэмыгъыкӏын(хэ)

унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	къыхэгъыкӏ!	фыкъыхэгъыкӏ!
щымыӀэныгъэ:	укъыхэмыгъыкӏ!	фыкъыхэмыгъыкӏ!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыкъыхрегъыкӏ	укъыхрегъыкӏ	къыхрегъыкӏ	дыкъыхрегъыкӏ	фыкъыхрегъыкӏ	къыхрегъыкӏ
щымыӀэныгъэ:	сыкъыхремыгъыкӏ	укъыхремыгъыкӏ	къыхремыгъыкӏ	дыкъыхремыгъыкӏ	фыкъыхремыгъыкӏ	къыхремыгъыкӏ

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхогъыкӏ(ыр)	укъыхогъыкӏ(ыр)	къыхогъыкӏ(ыр)	дыкъыхогъыкӏ(ыр)	фыкъыхогъыкӏ(ыр)	къыхогъыкӏ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏыркъым	укъыхэгъыкӏыркъым	къыхэгъыкӏыркъым	дыкъыхэгъыкӏыркъым	фыкъыхэгъыкӏыркъым	къыхэгъыкӏы(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏ(ыр)т	укъыхэгъыкӏ(ыр)т	къыхэгъыкӏ(ыр)т	дыкъыхэгъыкӏ(ыр)т	фыкъыхэгъыкӏ(ыр)т	къыхэгъыкӏ(ыр)т / къыхэгъыкӏхэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏ(ыр)тэкъым	укъыхэгъыкӏ(ыр)тэкъым	къыхэгъыкӏ(ыр)тэкъым	дыкъыхэгъыкӏ(ыр)тэкъым	фыкъыхэгъыкӏ(ыр)тэкъым	къыхэгъыкӏ(ыр)тэкъым / къыхэгъыкӏхэ(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏащ	укъыхэгъыкӏащ	къыхэгъыкӏащ	дыкъыхэгъыкӏащ	фыкъыхэгъыкӏащ	къыхэгъыкӏа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏакъым	укъыхэгъыкӏакъым	къыхэгъыкӏакъым	дыкъыхэгъыкӏакъым	фыкъыхэгъыкӏакъым	къыхэгъыкӏа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏат	укъыхэгъыкӏат	къыхэгъыкӏат	дыкъыхэгъыкӏат	фыкъыхэгъыкӏат	къыхэгъыкӏа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏатэкъым	укъыхэгъыкӏатэкъым	къыхэгъыкӏатэкъым	дыкъыхэгъыкӏатэкъым	фыкъыхэгъыкӏатэкъым	къыхэгъыкӏа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏыгъащ	укъыхэгъыкӏыгъащ	къыхэгъыкӏыгъащ	дыкъыхэгъыкӏыгъащ	фыкъыхэгъыкӏыгъащ	къыхэгъыкӏыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏыгъакъым	укъыхэгъыкӏыгъакъым	къыхэгъыкӏыгъакъым	дыкъыхэгъыкӏыгъакъым	фыкъыхэгъыкӏыгъакъым	къыхэгъыкӏыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏыгъат	укъыхэгъыкӏыгъат	къыхэгъыкӏыгъат	дыкъыхэгъыкӏыгъат	фыкъыхэгъыкӏыгъат	къыхэгъыкӏыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏыгъатэкъым	укъыхэгъыкӏыгъатэкъым	къыхэгъыкӏыгъатэкъым	дыкъыхэгъыкӏыгъатэкъым	фыкъыхэгъыкӏыгъатэкъым	къыхэгъыкӏыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏщ	укъыхэгъыкӏщ	къыхэгъыкӏщ	дыкъыхэгъыкӏщ	фыкъыхэгъыкӏщ	къыхэгъыкӏ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏкъым	укъыхэгъыкӏкъым	къыхэгъыкӏкъым	дыкъыхэгъыкӏкъым	фыкъыхэгъыкӏкъым	къыхэгъыкӏ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏт	укъыхэгъыкӏт	къыхэгъыкӏт	дыкъыхэгъыкӏт	фыкъыхэгъыкӏт	къыхэгъыкӏ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏтэкъым	укъыхэгъыкӏтэкъым	къыхэгъыкӏтэкъым	дыкъыхэгъыкӏтэкъым	фыкъыхэгъыкӏтэкъым	къыхэгъыкӏ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏынщ	укъыхэгъыкӏынщ	къыхэгъыкӏынщ	дыкъыхэгъыкӏынщ	фыкъыхэгъыкӏынщ	къыхэгъыкӏын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏынкъым	укъыхэгъыкӏынкъым	къыхэгъыкӏынкъым	дыкъыхэгъыкӏынкъым	фыкъыхэгъыкӏынкъым	къыхэгъыкӏын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏынущ	укъыхэгъыкӏынущ	къыхэгъыкӏынущ	дыкъыхэгъыкӏынущ	фыкъыхэгъыкӏынущ	къыхэгъыкӏыну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏынукъым	укъыхэгъыкӏынукъым	къыхэгъыкӏынукъым	дыкъыхэгъыкӏынукъым	фыкъыхэгъыкӏынукъым	къыхэгъыкӏыну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏрэ	укъыхэгъыкӏрэ	къыхэгъыкӏрэ	дыкъыхэгъыкӏрэ	фыкъыхэгъыкӏрэ	къыхэгъыкӏ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏыркъэ	укъыхэгъыкӏыркъэ	къыхэгъыкӏыркъэ	дыкъыхэгъыкӏыркъэ	фыкъыхэгъыкӏыркъэ	къыхэгъыкӏыркъэ / къыхэгъыкӏхэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏ(ыр)т	укъыхэгъыкӏ(ыр)т	къыхэгъыкӏ(ыр)т	дыкъыхэгъыкӏ(ыр)т	фыкъыхэгъыкӏ(ыр)т	къыхэгъыкӏ(ыр)т / къыхэгъыкӏхэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏ(ыр)тэкъэ	укъыхэгъыкӏ(ыр)тэкъэ	къыхэгъыкӏ(ыр)тэкъэ	дыкъыхэгъыкӏ(ыр)тэкъэ	фыкъыхэгъыкӏ(ыр)тэкъэ	къыхэгъыкӏ(ыр)тэкъэ / къыхэгъыкӏхэ(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏа	укъыхэгъыкӏа	къыхэгъыкӏа	дыкъыхэгъыкӏа	фыкъыхэгъыкӏа	къыхэгъыкӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏакъэ	укъыхэгъыкӏакъэ	къыхэгъыкӏакъэ	дыкъыхэгъыкӏакъэ	фыкъыхэгъыкӏакъэ	къыхэгъыкӏа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏат	укъыхэгъыкӏат	къыхэгъыкӏат	дыкъыхэгъыкӏат	фыкъыхэгъыкӏат	къыхэгъыкӏа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏатэкъэ	укъыхэгъыкӏатэкъэ	къыхэгъыкӏатэкъэ	дыкъыхэгъыкӏатэкъэ	фыкъыхэгъыкӏатэкъэ	къыхэгъыкӏа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏыгъа	укъыхэгъыкӏыгъа	къыхэгъыкӏыгъа	дыкъыхэгъыкӏыгъа	фыкъыхэгъыкӏыгъа	къыхэгъыкӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏыгъакъэ	укъыхэгъыкӏыгъакъэ	къыхэгъыкӏыгъакъэ	дыкъыхэгъыкӏыгъакъэ	фыкъыхэгъыкӏыгъакъэ	къыхэгъыкӏыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏыгъат	укъыхэгъыкӏыгъат	къыхэгъыкӏыгъат	дыкъыхэгъыкӏыгъат	фыкъыхэгъыкӏыгъат	къыхэгъыкӏыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏыгъатэкъэ	укъыхэгъыкӏыгъатэкъэ	къыхэгъыкӏыгъатэкъэ	дыкъыхэгъыкӏыгъатэкъэ	фыкъыхэгъыкӏыгъатэкъэ	къыхэгъыкӏыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏ	укъыхэгъыкӏ	къыхэгъыкӏ	дыкъыхэгъыкӏ	фыкъыхэгъыкӏ	къыхэгъыкӏ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏкъэ	укъыхэгъыкӏкъэ	къыхэгъыкӏкъэ	дыкъыхэгъыкӏкъэ	фыкъыхэгъыкӏкъэ	къыхэгъыкӏ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏт	укъыхэгъыкӏт	къыхэгъыкӏт	дыкъыхэгъыкӏт	фыкъыхэгъыкӏт	къыхэгъыкӏ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏтэкъэ	укъыхэгъыкӏтэкъэ	къыхэгъыкӏтэкъэ	дыкъыхэгъыкӏтэкъэ	фыкъыхэгъыкӏтэкъэ	къыхэгъыкӏ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏын	укъыхэгъыкӏын	къыхэгъыкӏын	дыкъыхэгъыкӏын	фыкъыхэгъыкӏын	къыхэгъыкӏын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏынкъэ	укъыхэгъыкӏынкъэ	къыхэгъыкӏынкъэ	дыкъыхэгъыкӏынкъэ	фыкъыхэгъыкӏынкъэ	къыхэгъыкӏын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏыну	укъыхэгъыкӏыну	къыхэгъыкӏыну	дыкъыхэгъыкӏыну	фыкъыхэгъыкӏыну	къыхэгъыкӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏынукъэ	укъыхэгъыкӏынукъэ	къыхэгъыкӏынукъэ	дыкъыхэгъыкӏынукъэ	фыкъыхэгъыкӏынукъэ	къыхэгъыкӏыну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏмэ	укъыхэгъыкӏмэ	къыхэгъыкӏмэ	дыкъыхэгъыкӏмэ	фыкъыхэгъыкӏмэ	къыхэгъыкӏ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъыкӏмэ	укъыхэмыгъыкӏмэ	къыхэмыгъыкӏмэ	дыкъыхэмыгъыкӏмэ	фыкъыхэмыгъыкӏмэ	къыхэмыгъыкӏ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏамэ	укъыхэгъыкӏамэ	къыхэгъыкӏамэ	дыкъыхэгъыкӏамэ	фыкъыхэгъыкӏамэ	къыхэгъыкӏа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъыкӏамэ	укъыхэмыгъыкӏамэ	къыхэмыгъыкӏамэ	дыкъыхэмыгъыкӏамэ	фыкъыхэмыгъыкӏамэ	къыхэмыгъыкӏа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏыгъамэ	укъыхэгъыкӏыгъамэ	къыхэгъыкӏыгъамэ	дыкъыхэгъыкӏыгъамэ	фыкъыхэгъыкӏыгъамэ	къыхэгъыкӏыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъыкӏыгъамэ	укъыхэмыгъыкӏыгъамэ	къыхэмыгъыкӏыгъамэ	дыкъыхэмыгъыкӏыгъамэ	фыкъыхэмыгъыкӏыгъамэ	къыхэмыгъыкӏыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏынмэ	укъыхэгъыкӏынмэ	къыхэгъыкӏынмэ	дыкъыхэгъыкӏынмэ	фыкъыхэгъыкӏынмэ	къыхэгъыкӏын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъыкӏынмэ	укъыхэмыгъыкӏынмэ	къыхэмыгъыкӏынмэ	дыкъыхэмыгъыкӏынмэ	фыкъыхэмыгъыкӏынмэ	къыхэмыгъыкӏын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏынумэ	укъыхэгъыкӏынумэ	къыхэгъыкӏынумэ	дыкъыхэгъыкӏынумэ	фыкъыхэгъыкӏынумэ	къыхэгъыкӏыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъыкӏынумэ	укъыхэмыгъыкӏынумэ	къыхэмыгъыкӏынумэ	дыкъыхэмыгъыкӏынумэ	фыкъыхэмыгъыкӏынумэ	къыхэмыгъыкӏыну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏтэмэ	укъыхэгъыкӏтэмэ	къыхэгъыкӏтэмэ	дыкъыхэгъыкӏтэмэ	фыкъыхэгъыкӏтэмэ	къыхэгъыкӏ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъыкӏтэмэ	укъыхэмыгъыкӏтэмэ	къыхэмыгъыкӏтэмэ	дыкъыхэмыгъыкӏтэмэ	фыкъыхэмыгъыкӏтэмэ	къыхэмыгъыкӏ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏатэмэ	укъыхэгъыкӏатэмэ	къыхэгъыкӏатэмэ	дыкъыхэгъыкӏатэмэ	фыкъыхэгъыкӏатэмэ	къыхэгъыкӏа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъыкӏатэмэ	укъыхэмыгъыкӏатэмэ	къыхэмыгъыкӏатэмэ	дыкъыхэмыгъыкӏатэмэ	фыкъыхэмыгъыкӏатэмэ	къыхэмыгъыкӏа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏыгъатэмэ	укъыхэгъыкӏыгъатэмэ	къыхэгъыкӏыгъатэмэ	дыкъыхэгъыкӏыгъатэмэ	фыкъыхэгъыкӏыгъатэмэ	къыхэгъыкӏыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъыкӏыгъатэмэ	укъыхэмыгъыкӏыгъатэмэ	къыхэмыгъыкӏыгъатэмэ	дыкъыхэмыгъыкӏыгъатэмэ	фыкъыхэмыгъыкӏыгъатэмэ	къыхэмыгъыкӏыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏынтэмэ	укъыхэгъыкӏынтэмэ	къыхэгъыкӏынтэмэ	дыкъыхэгъыкӏынтэмэ	фыкъыхэгъыкӏынтэмэ	къыхэгъыкӏын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъыкӏынтэмэ	укъыхэмыгъыкӏынтэмэ	къыхэмыгъыкӏынтэмэ	дыкъыхэмыгъыкӏынтэмэ	фыкъыхэмыгъыкӏынтэмэ	къыхэмыгъыкӏын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏынутэмэ	укъыхэгъыкӏынутэмэ	къыхэгъыкӏынутэмэ	дыкъыхэгъыкӏынутэмэ	фыкъыхэгъыкӏынутэмэ	къыхэгъыкӏыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъыкӏынутэмэ	укъыхэмыгъыкӏынутэмэ	къыхэмыгъыкӏынутэмэ	дыкъыхэмыгъыкӏынутэмэ	фыкъыхэмыгъыкӏынутэмэ	къыхэмыгъыкӏыну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏынт	укъыхэгъыкӏынт	къыхэгъыкӏынт	дыкъыхэгъыкӏынт	фыкъыхэгъыкӏынт	къыхэгъыкӏын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏынтэкъым	укъыхэгъыкӏынтэкъым	къыхэгъыкӏынтэкъым	дыкъыхэгъыкӏынтэкъым	фыкъыхэгъыкӏынтэкъым	къыхэгъыкӏын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏынут	укъыхэгъыкӏынут	къыхэгъыкӏынут	дыкъыхэгъыкӏынут	фыкъыхэгъыкӏынут	къыхэгъыкӏыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏынутэкъым	укъыхэгъыкӏынутэкъым	къыхэгъыкӏынутэкъым	дыкъыхэгъыкӏынутэкъым	фыкъыхэгъыкӏынутэкъым	къыхэгъыкӏыну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏми	укъыхэгъыкӏми	къыхэгъыкӏми	дыкъыхэгъыкӏми	фыкъыхэгъыкӏми	къыхэгъыкӏ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъыкӏми	укъыхэмыгъыкӏми	къыхэмыгъыкӏми	дыкъыхэмыгъыкӏми	фыкъыхэмыгъыкӏми	къыхэмыгъыкӏ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏами	укъыхэгъыкӏами	къыхэгъыкӏами	дыкъыхэгъыкӏами	фыкъыхэгъыкӏами	къыхэгъыкӏа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъыкӏами	укъыхэмыгъыкӏами	къыхэмыгъыкӏами	дыкъыхэмыгъыкӏами	фыкъыхэмыгъыкӏами	къыхэмыгъыкӏа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏыгъами	укъыхэгъыкӏыгъами	къыхэгъыкӏыгъами	дыкъыхэгъыкӏыгъами	фыкъыхэгъыкӏыгъами	къыхэгъыкӏыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъыкӏыгъами	укъыхэмыгъыкӏыгъами	къыхэмыгъыкӏыгъами	дыкъыхэмыгъыкӏыгъами	фыкъыхэмыгъыкӏыгъами	къыхэмыгъыкӏыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏынми	укъыхэгъыкӏынми	къыхэгъыкӏынми	дыкъыхэгъыкӏынми	фыкъыхэгъыкӏынми	къыхэгъыкӏын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъыкӏынми	укъыхэмыгъыкӏынми	къыхэмыгъыкӏынми	дыкъыхэмыгъыкӏынми	фыкъыхэмыгъыкӏынми	къыхэмыгъыкӏын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏынуми	укъыхэгъыкӏынуми	къыхэгъыкӏынуми	дыкъыхэгъыкӏынуми	фыкъыхэгъыкӏынуми	къыхэгъыкӏыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъыкӏынуми	укъыхэмыгъыкӏынуми	къыхэмыгъыкӏынуми	дыкъыхэмыгъыкӏынуми	фыкъыхэмыгъыкӏынуми	къыхэмыгъыкӏыну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏтэми	укъыхэгъыкӏтэми	къыхэгъыкӏтэми	дыкъыхэгъыкӏтэми	фыкъыхэгъыкӏтэми	къыхэгъыкӏ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъыкӏтэми	укъыхэмыгъыкӏтэми	къыхэмыгъыкӏтэми	дыкъыхэмыгъыкӏтэми	фыкъыхэмыгъыкӏтэми	къыхэмыгъыкӏ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏатэми	укъыхэгъыкӏатэми	къыхэгъыкӏатэми	дыкъыхэгъыкӏатэми	фыкъыхэгъыкӏатэми	къыхэгъыкӏа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъыкӏатэми	укъыхэмыгъыкӏатэми	къыхэмыгъыкӏатэми	дыкъыхэмыгъыкӏатэми	фыкъыхэмыгъыкӏатэми	къыхэмыгъыкӏа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏыгъатэми	укъыхэгъыкӏыгъатэми	къыхэгъыкӏыгъатэми	дыкъыхэгъыкӏыгъатэми	фыкъыхэгъыкӏыгъатэми	къыхэгъыкӏыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъыкӏыгъатэми	укъыхэмыгъыкӏыгъатэми	къыхэмыгъыкӏыгъатэми	дыкъыхэмыгъыкӏыгъатэми	фыкъыхэмыгъыкӏыгъатэми	къыхэмыгъыкӏыгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏынтэми	укъыхэгъыкӏынтэми	къыхэгъыкӏынтэми	дыкъыхэгъыкӏынтэми	фыкъыхэгъыкӏынтэми	къыхэгъыкӏын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъыкӏынтэми	укъыхэмыгъыкӏынтэми	къыхэмыгъыкӏынтэми	дыкъыхэмыгъыкӏынтэми	фыкъыхэмыгъыкӏынтэми	къыхэмыгъыкӏын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏынутэми	укъыхэгъыкӏынутэми	къыхэгъыкӏынутэми	дыкъыхэгъыкӏынутэми	фыкъыхэгъыкӏынутэми	къыхэгъыкӏыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъыкӏынутэми	укъыхэмыгъыкӏынутэми	къыхэмыгъыкӏынутэми	дыкъыхэмыгъыкӏынутэми	фыкъыхэмыгъыкӏынутэми	къыхэмыгъыкӏыну(хэ)тэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏаи	укъыхэгъыкӏаи	къыхэгъыкӏаи	дыкъыхэгъыкӏаи	фыкъыхэгъыкӏаи	къыхэгъыкӏаи
щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏакъыми	укъыхэгъыкӏакъыми	къыхэгъыкӏакъыми	дыкъыхэгъыкӏакъыми	фыкъыхэгъыкӏакъыми	къыхэгъыкӏакъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏащэрэт	укъыхэгъыкӏащэрэт	къыхэгъыкӏащэрэт	дыкъыхэгъыкӏащэрэт	фыкъыхэгъыкӏащэрэт	къыхэгъыкӏащэрэт
щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэмыгъыкӏащэрэт	укъыхэмыгъыкӏащэрэт	къыхэмыгъыкӏащэрэт	дыкъыхэмыгъыкӏащэрэт	фыкъыхэмыгъыкӏащэрэт	къыхэмыгъыкӏащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏагъэнщ	укъыхэгъыкӏагъэнщ	къыхэгъыкӏагъэнщ	дыкъыхэгъыкӏагъэнщ	фыкъыхэгъыкӏагъэнщ	къыхэгъыкӏагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏагъэнкъым	укъыхэгъыкӏагъэнкъым	къыхэгъыкӏагъэнкъым	дыкъыхэгъыкӏагъэнкъым	фыкъыхэгъыкӏагъэнкъым	къыхэгъыкӏагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏагъэнт	укъыхэгъыкӏагъэнт	къыхэгъыкӏагъэнт	дыкъыхэгъыкӏагъэнт	фыкъыхэгъыкӏагъэнт	къыхэгъыкӏагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏагъэнтэкъым	укъыхэгъыкӏагъэнтэкъым	къыхэгъыкӏагъэнтэкъым	дыкъыхэгъыкӏагъэнтэкъым	фыкъыхэгъыкӏагъэнтэкъым	къыхэгъыкӏагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏагъэн	укъыхэгъыкӏагъэн	къыхэгъыкӏагъэн	дыкъыхэгъыкӏагъэн	фыкъыхэгъыкӏагъэн	къыхэгъыкӏагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏагъэнкъэ	укъыхэгъыкӏагъэнкъэ	къыхэгъыкӏагъэнкъэ	дыкъыхэгъыкӏагъэнкъэ	фыкъыхэгъыкӏагъэнкъэ	къыхэгъыкӏагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏагъэнт	укъыхэгъыкӏагъэнт	къыхэгъыкӏагъэнт	дыкъыхэгъыкӏагъэнт	фыкъыхэгъыкӏагъэнт	къыхэгъыкӏагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏагъэнтэкъэ	укъыхэгъыкӏагъэнтэкъэ	къыхэгъыкӏагъэнтэкъэ	дыкъыхэгъыкӏагъэнтэкъэ	фыкъыхэгъыкӏагъэнтэкъэ	къыхэгъыкӏагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏагъэнгъыкӏ	укъыхэгъыкӏагъэнгъыкӏ	къыхэгъыкӏагъэнгъыкӏ	дыкъыхэгъыкӏагъэнгъыкӏ	фыкъыхэгъыкӏагъэнгъыкӏ	къыхэгъыкӏагъэнгъыкӏ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏагъэнукъым	укъыхэгъыкӏагъэнукъым	къыхэгъыкӏагъэнукъым	дыкъыхэгъыкӏагъэнукъым	фыкъыхэгъыкӏагъэнукъым	къыхэгъыкӏагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏагъэнут	укъыхэгъыкӏагъэнут	къыхэгъыкӏагъэнут	дыкъыхэгъыкӏагъэнут	фыкъыхэгъыкӏагъэнут	къыхэгъыкӏагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏагъэнутэкъым	укъыхэгъыкӏагъэнутэкъым	къыхэгъыкӏагъэнутэкъым	дыкъыхэгъыкӏагъэнутэкъым	фыкъыхэгъыкӏагъэнутэкъым	къыхэгъыкӏагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏагъэну	укъыхэгъыкӏагъэну	къыхэгъыкӏагъэну	дыкъыхэгъыкӏагъэну	фыкъыхэгъыкӏагъэну	къыхэгъыкӏагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏагъэнукъэ	укъыхэгъыкӏагъэнукъэ	къыхэгъыкӏагъэнукъэ	дыкъыхэгъыкӏагъэнукъэ	фыкъыхэгъыкӏагъэнукъэ	къыхэгъыкӏагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏагъэнут	укъыхэгъыкӏагъэнут	къыхэгъыкӏагъэнут	дыкъыхэгъыкӏагъэнут	фыкъыхэгъыкӏагъэнут	къыхэгъыкӏагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыкъыхэгъыкӏагъэнутэкъэ	укъыхэгъыкӏагъэнутэкъэ	къыхэгъыкӏагъэнутэкъэ	дыкъыхэгъыкӏагъэнутэкъэ	фыкъыхэгъыкӏагъэнутэкъэ	къыхэгъыкӏагъэнутэкъэ

Причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыхэгъыкӏ	укъыхэгъыкӏ	къыхэгъыкӏ	дыкъыхэгъыкӏ	фыкъыхэгъыкӏ	къыхэгъыкӏ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыхэмыгъыкӏ	укъыхэмыгъыкӏ	къыхэмыгъыкӏ	дыкъыхэмыгъыкӏ	фыкъыхэмыгъыкӏ	къыхэмыгъыкӏ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыхэгъыкӏа	укъыхэгъыкӏа	къыхэгъыкӏа	дыкъыхэгъыкӏа	фыкъыхэгъыкӏа	къыхэгъыкӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыхэмыгъыкӏа	укъыхэмыгъыкӏа	къыхэмыгъыкӏа	дыкъыхэмыгъыкӏа	фыкъыхэмыгъыкӏа	къыхэмыгъыкӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыхэгъыкӏыгъа	укъыхэгъыкӏыгъа	къыхэгъыкӏыгъа	дыкъыхэгъыкӏыгъа	фыкъыхэгъыкӏыгъа	къыхэгъыкӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыхэмыгъыкӏыгъа	укъыхэмыгъыкӏыгъа	къыхэмыгъыкӏыгъа	дыкъыхэмыгъыкӏыгъа	фыкъыхэмыгъыкӏыгъа	къыхэмыгъыкӏыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыхэгъыкӏын	укъыхэгъыкӏын	къыхэгъыкӏын	дыкъыхэгъыкӏын	фыкъыхэгъыкӏын	къыхэгъыкӏын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыхэмыгъыкӏын	укъыхэмыгъыкӏын	къыхэмыгъыкӏын	дыкъыхэмыгъыкӏын	фыкъыхэмыгъыкӏын	къыхэмыгъыкӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыхэгъыкӏыну	укъыхэгъыкӏыну	къыхэгъыкӏыну	дыкъыхэгъыкӏыну	фыкъыхэгъыкӏыну	къыхэгъыкӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыхэмыгъыкӏыну	укъыхэмыгъыкӏыну	къыхэмыгъыкӏыну	дыкъыхэмыгъыкӏыну	фыкъыхэмыгъыкӏыну	къыхэмыгъыкӏыну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыкъызэрыхэгъыкӏ	укъызэрыхэгъыкӏ	къызэрыхэгъыкӏ	дыкъызэрыхэгъыкӏ	фыкъызэрыхэгъыкӏ	къызэрыхэгъыкӏ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъызэрыхэмыгъыкӏ	укъызэрыхэмыгъыкӏ	къызэрыхэмыгъыкӏ	дыкъызэрыхэмыгъыкӏ	фыкъызэрыхэмыгъыкӏ	къызэрыхэмыгъыкӏ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкъызэрыхэгъыкӏа	укъызэрыхэгъыкӏа	къызэрыхэгъыкӏа	дыкъызэрыхэгъыкӏа	фыкъызэрыхэгъыкӏа	къызэрыхэгъыкӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъызэрыхэмыгъыкӏа	укъызэрыхэмыгъыкӏа	къызэрыхэмыгъыкӏа	дыкъызэрыхэмыгъыкӏа	фыкъызэрыхэмыгъыкӏа	къызэрыхэмыгъыкӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкъызэрыхэгъыкӏыгъа	укъызэрыхэгъыкӏыгъа	къызэрыхэгъыкӏыгъа	дыкъызэрыхэгъыкӏыгъа	фыкъызэрыхэгъыкӏыгъа	къызэрыхэгъыкӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъызэрыхэмыгъыкӏыгъа	укъызэрыхэмыгъыкӏыгъа	къызэрыхэмыгъыкӏыгъа	дыкъызэрыхэмыгъыкӏыгъа	фыкъызэрыхэмыгъыкӏыгъа	къызэрыхэмыгъыкӏыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыкъызэрыхэгъыкӏын	укъызэрыхэгъыкӏын	къызэрыхэгъыкӏын	дыкъызэрыхэгъыкӏын	фыкъызэрыхэгъыкӏын	къызэрыхэгъыкӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъызэрыхэмыгъыкӏын	укъызэрыхэмыгъыкӏын	къызэрыхэмыгъыкӏын	дыкъызэрыхэмыгъыкӏын	фыкъызэрыхэмыгъыкӏын	къызэрыхэмыгъыкӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыкъызэрыхэгъыкӏыну	укъызэрыхэгъыкӏыну	къызэрыхэгъыкӏыну	дыкъызэрыхэгъыкӏыну	фыкъызэрыхэгъыкӏыну	къызэрыхэгъыкӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъызэрыхэмыгъыкӏыну	укъызэрыхэмыгъыкӏыну	къызэрыхэмыгъыкӏыну	дыкъызэрыхэмыгъыкӏыну	фыкъызэрыхэмыгъыкӏыну	къызэрыхэмыгъыкӏыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщыкъыхэгъыкӏ	ущыкъыхэгъыкӏ	щыкъыхэгъыкӏ	дыщыкъыхэгъыкӏ	фыщыкъыхэгъыкӏ	щыкъыхэгъыкӏ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыкъыхэмыгъыкӏ	ущыкъыхэмыгъыкӏ	щыкъыхэмыгъыкӏ	дыщыкъыхэмыгъыкӏ	фыщыкъыхэмыгъыкӏ	щыкъыхэмыгъыкӏ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыкъыхэгъыкӏа	ущыкъыхэгъыкӏа	щыкъыхэгъыкӏа	дыщыкъыхэгъыкӏа	фыщыкъыхэгъыкӏа	щыкъыхэгъыкӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыкъыхэмыгъыкӏа	укъыщыхэмыгъыкӏа	щыкъыхэмыгъыкӏа	дыщыкъыхэмыгъыкӏа	фыщыкъыхэмыгъыкӏа	щыкъыхэмыгъыкӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыкъыхэгъыкӏыгъа	ущыкъыхэгъыкӏыгъа	щыкъыхэгъыкӏыгъа	дыщыкъыхэгъыкӏыгъа	фыщыкъыхэгъыкӏыгъа	щыкъыхэгъыкӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыкъыхэмыгъыкӏыгъа	ущыкъыхэмыгъыкӏыгъа	щыкъыхэмыгъыкӏыгъа	дыщыкъыхэмыгъыкӏыгъа	фыщыкъыхэмыгъыкӏыгъа	щыкъыхэмыгъыкӏыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыкъыхэгъыкӏын	ущыкъыхэгъыкӏын	щыкъыхэгъыкӏын	дыщыкъыхэгъыкӏын	фыщыкъыхэгъыкӏын	щыкъыхэгъыкӏын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыкъыхэмыгъыкӏын	ущыкъыхэгъыкӏын	щыкъыхэмыгъыкӏын	дыщыкъыхэмыгъыкӏын	фыщыкъыхэмыгъыкӏын	щыкъыхэмыгъыкӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыкъыхэгъыкӏыну	ущыкъыхэгъыкӏыну	щыкъыхэгъыкӏыну	дыщыкъыхэгъыкӏыну	фыщыкъыхэгъыкӏыну	щыкъыхэгъыкӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыкъыхэмыгъыкӏыну	ущыкъыхэмыгъыкӏыну	щыкъыхэмыгъыкӏыну	дыщыкъыхэмыгъыкӏыну	фыщыкъыхэмыгъыкӏыну	щыкъыхэмыгъыкӏыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыздыхэгъыкӏ	укъыздыхэгъыкӏ	къыздыхэгъыкӏ	дыкъыздыхэгъыкӏ	фыкъыздыхэгъыкӏ	къыздыхэгъыкӏ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыздыхэмыгъыкӏ	укъыздыхэмыгъыкӏ	къыздыхэмыгъыкӏ	дыкъыздыхэмыгъыкӏ	фыкъыздыхэмыгъыкӏ	къыздыхэмыгъыкӏ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыздыхэгъыкӏа	укъыздыхэгъыкӏа	къыздыхэгъыкӏа	дыкъыздыхэгъыкӏа	фыкъыздыхэгъыкӏа	къыздыхэгъыкӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыздыхэмыгъыкӏа	укъыздыхэмыгъыкӏа	къыздыхэмыгъыкӏа	дыкъыздыхэмыгъыкӏа	фыкъыздыхэмыгъыкӏа	къыздыхэмыгъыкӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыздыхэгъыкӏыгъа	укъыздыхэгъыкӏыгъа	къыздыхэгъыкӏыгъа	дыкъыздыхэгъыкӏыгъа	фыкъыздыхэгъыкӏыгъа	къыздыхэгъыкӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыздыхэмыгъыкӏыгъа	укъыздыхэмыгъыкӏыгъа	къыздыхэмыгъыкӏыгъа	дыкъыздыхэмыгъыкӏыгъа	фыкъыздыхэмыгъыкӏыгъа	къыздыхэмыгъыкӏыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыздыхэгъыкӏын	укъыздыхэгъыкӏын	къыздыхэгъыкӏын	дыкъыздыхэгъыкӏын	фыкъыздыхэгъыкӏын	къыздыхэгъыкӏын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыздыхэмыгъыкӏын	укъыздыхэмыгъыкӏын	къыздыхэмыгъыкӏын	дыкъыздыхэмыгъыкӏын	фыкъыздыхэмыгъыкӏын	къыздыхэмыгъыкӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыздыхэгъыкӏыну	укъыздыхэгъыкӏыну	къыздыхэгъыкӏыну	дыкъыздыхэгъыкӏыну	фыкъыздыхэгъыкӏыну	къыздыхэгъыкӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыздыхэмыгъыкӏыну	укъыздыхэмыгъыкӏыну	къыздыхэмыгъыкӏыну	дыкъыздыхэмыгъыкӏыну	фыкъыздыхэмыгъыкӏыну	къыздыхэмыгъыкӏыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыщӀыхэгъыкӏ	укъыщӀыхэгъыкӏ	къыщӀыхэгъыкӏ	дыкъыщӀыхэгъыкӏ	фыкъыщӀыхэгъыкӏ	къыщӀыхэгъыкӏ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыщӀыхэмыгъыкӏ	укъыщӀыхэмыгъыкӏ	къыщӀыхэмыгъыкӏ	дыкъыщӀыхэмыгъыкӏ	фыкъыщӀыхэмыгъыкӏ	къыщӀыхэмыгъыкӏ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыщӀыхэгъыкӏа	укъыщӀыхэгъыкӏӀэгъыкӏа	къыщӀыхэгъыкӏа	дыкъыщӀыхэгъыкӏа	фыкъыщӀыхэгъыкӏа	къыщӀыхэгъыкӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыщӀыхэмыгъыкӏа	укъыщӀыхэмыгъыкӏа	къыщӀыхэмыгъыкӏа	дыкъыщӀыхэмыгъыкӏа	фыкъыщӀыхэмыгъыкӏа	къыщӀыхэмыгъыкӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыщӀыхэгъыкӏыгъа	укъыщӀыхэгъыкӏыгъа	къыщӀыхэгъыкӏыгъа	дыкъыщӀыхэгъыкӏыгъа	фыкъыщӀыхэгъыкӏыгъа	къыщӀыхэгъыкӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыщӀыхэмыгъыкӏыгъа	укъыщӀыхэмыгъыкӏыгъа	къыщӀыхэмыгъыкӏыгъа	дыкъыщӀыхэмыгъыкӏыгъа	фыкъыщӀыхэмыгъыкӏыгъа	къыщӀыхэмыгъыкӏыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыщӀыхэгъыкӏын	укъыщӀыхэгъыкӏын	къыщӀыхэгъыкӏын	дыкъыщӀыхэгъыкӏын	фыкъыщӀыхэгъыкӏын	къыщӀыхэгъыкӏын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыщӀыхэмыгъыкӏын	укъыщӀыхэмыгъыкӏын	къыщӀыхэмыгъыкӏын	дыкъыщӀыхэмыгъыкӏын	фыкъыщӀыхэмыгъыкӏын	къыщӀыхэмыгъыкӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыщӀыхэгъыкӏыну	укъыщӀыхэгъыкӏыну	къыщӀыхэгъыкӏыну	дыкъыщӀыхэгъыкӏыну	фыкъыщӀыхэгъыкӏыну	къыщӀыхэгъыкӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыщӀыхэмыгъыкӏыну	укъыщӀыхэмыгъыкӏыну	къыщӀыхэмыгъыкӏыну	дыкъыщӀыхэмыгъыкӏыну	фыкъыщӀыхэмыгъыкӏыну	къыщӀыхэмыгъыкӏыну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыхэгъыкӏыу	укъыхэгъыкӏыу	къыхэгъыкӏыу	дыкъыхэгъыкӏыу	фыкъыхэгъыкӏыу	къыхэгъыкӏ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыхэмыгъыкӏыу	укъыхэмыгъыкӏыу	къыхэмыгъыкӏыу	дыкъыхэмыгъыкӏыу	фыкъыхэмыгъыкӏыу	къыхэмыгъыкӏ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкъыхэгъыкӏауэ	укъыхэгъыкӏауэ	къыхэгъыкӏауэ	дыкъыхэгъыкӏауэ	фыкъыхэгъыкӏауэ	къыхэгъыкӏауэ / къыхэгъыкӏахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкъыхэмыгъыкӏауэ	укъыхэмыгъыкӏауэ	къыхэмыгъыкӏауэ	дыкъыхэмыгъыкӏауэ	фыкъыхэмыгъыкӏауэ	къыхэмыгъыкӏауэ / къыхэмыгъыкӏахэу
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сыкъыхэгъыкӏыурэ	укъыхэгъыкӏыурэ	къыхэгъыкӏыурэ	дыкъыхэгъыкӏыурэ	фыкъыхэгъыкӏыурэ	къыхэгъыкӏ(хэ)урэ
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сыкъыхэмыгъыкӏыурэ	укъыхэмыгъыкӏыурэ	къыхэмыгъыкӏыурэ	дыкъыхэмыгъыкӏыурэ	фыкъыхэмыгъыкӏыурэ	къыхэмыгъыкӏ(хэ)урэ

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыкъыпхогъыкӏ	сыкъыхогъыкӏ	--	сыкъыфхогъыкӏ	сыкъахогъыкӏ
уэ	укъысхогъыкӏ	--	укъыхогъыкӏ	укъытхогъыкӏ	--	укъахогъыкӏ
ар	къысхогъыкӏ	къыпхогъыкӏ	къыхогъыкӏ	къытхогъыкӏ	къыфхогъыкӏ	къахогъыкӏ
дэ	--	дыкъыпхогъыкӏ	дыкъыхогъыкӏ	--	дыкъыфхогъыкӏ	дыкъахогъыкӏ
фэ	фыкъысхогъыкӏ	--	фыкъыхогъыкӏ	фыкъытхогъыкӏ	--	фыкъахогъыкӏ
ахэр	къысхогъыкӏ(хэ)	къыпхогъыкӏ(хэ)	къыхогъыкӏ(хэ)	къытхогъыкӏ(хэ)	къыфхогъыкӏ(хэ)	къахогъыкӏ(хэ)

		-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[гъыкӏ]	[гъыкӏ]ыр	--	[гъыкӏ]хэр
Эргативнэ:	[гъыкӏ]	[гъыкӏ]ым	--	[гъыкӏ]хэм
Послеложнэ:	[гъыкӏ]кӀэ	[гъыкӏ]ымкӀэ	[гъыкӏ]хэкӀэ	[гъыкӏ]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[гъыкӏ]ыу	[гъыкӏ]ырауэ	[гъыкӏ]хэу	[гъыкӏ]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[гъыкӏ]а	[гъыкӏ]ар	--	[гъыкӏ]ахэр
Эргативнэ:	[гъыкӏ]а	[гъыкӏ]ам	--	[гъыкӏ]ахэм
Послеложнэ:	[гъыкӏ]акӀэ	[гъыкӏ]амкӀэ	[гъыкӏ]ахэкӀэ	[гъыкӏ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[гъыкӏ]ауэ	[гъыкӏ]арауэ	[гъыкӏ]ахэу	[гъыкӏ]ахэрауэ

		-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[гъыкӏ]ын	[гъыкӏ]ыныр	--	[гъыкӏ]ынхэр
Эргативнэ:	[гъыкӏ]ын	[гъыкӏ]ыным	--	[гъыкӏ]ынхэм
Послеложнэ:	[гъыкӏ]ынкӀэ	[гъыкӏ]ынымкӀэ	[гъыкӏ]ынхэкӀэ	[гъыкӏ]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[гъыкӏ]ыну	[гъыкӏ]ынырауэ	[гъыкӏ]ынхэу	[гъыкӏ]ынхэрауэ

		-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[гъыкӏ]ыну	[гъыкӏ]ынур	--	[гъыкӏ]ынухэр
Эргативнэ:	[гъыкӏ]ыну	[гъыкӏ]ынум	--	[гъыкӏ]ынухэм
Послеложнэ:	[гъыкӏ]ынукӀэ	[гъыкӏ]ынумкӀэ	[гъыкӏ]ынухэкӀэ	[гъыкӏ]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[гъыкӏ]ынууэ	[гъыкӏ]ынурауэ	[гъыкӏ]ынухэу	[гъыкӏ]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Гъыуэ щӀидзэн, къэгъын.

ЩАПХЪЭХЭР

• Сабийм пӀейтейуэ гъуэлъыпӀэм зыщигъазэри къыхэгъыкӀащ. КӀэрашэ Тембот

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• къыхэгъыкӏын: begin weeping, crying or sobbing

УРЫСЫБЗЭ

• къыхэгъыкӏын: всплакнуть

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын