къитын
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [qʹi:'tǝn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- къы- + и- + [т] + -ы + -н
СПРЯЖЕНЭ зэгъэзэхуэжын
Глагол лъэмыӏэс "къитын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар) | |
---|---|
щыӀэныгъэ: | къитын |
щымыӀэныгъэ: | къимытын |
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъитын | укъитын | къитын | дыкъитын | фыкъитын | къитын(хэ) |
щымыӀэныгъэ: | сыкъимытын | укъимытын | къимытын | дыкъимытын | фыкъимытын | къимытын(хэ) |
Унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
---|---|---|
щыӀэныгъэ: | къит! | фыкъит! |
щымыӀэныгъэ: | укъимыт! | фыкъимыт! |
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкърет | укърет | кърет | дыкърет | фыкърет | кърет(хэ) |
щымыӀэныгъэ: | сыкъремыт | укъремыт | къремыт | дыкъремыт | фыкъремыт | къремыт(хэ) |
ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъитщ | укъитщ | къитщ | дыкъитщ | фыкъитщ | къит(хэ)щ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъиткъым | укъиткъым | къиткъым | дыкъиткъым | фыкъиткъым | къит(хэ)къым |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъитт | укъитт | къитт | дыкъитт | фыкъитт | къит(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъиттэкъым | укъиттэкъым | къиттэкъым | дыкъиттэкъым | фыкъиттэкъым | къит(хэ)тэкъым |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъитащ | укъитащ | къитащ | дыкъитащ | фыкъитащ | къита(хэ)щ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъитакъым | укъитакъым | къитакъым | дыкъитакъым | фыкъитакъым | къита(хэ)къым |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъитат | укъитат | къитат | дыкъитат | фыкъитат | къита(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъитатэкъым | укъитатэкъым | къитатэкъым | дыкъитатэкъым | фыкъитатэкъым | къита(хэ)тэкъым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъитыгъащ | укъитыгъащ | къитыгъащ | дыкъитыгъащ | фыкъитыгъащ | къитыгъа(хэ)щ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъитыгъакъым | укъитыгъакъым | къитыгъакъым | дыкъитыгъакъым | фыкъитыгъакъым | къитыгъа(хэ)къым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъитыгъат | укъитыгъат | къитыгъат | дыкъитыгъат | фыкъитыгъат | къитыгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъитыгъатэкъым | укъитыгъатэкъым | къитыгъатэкъым | дыкъитыгъатэкъым | фыкъитыгъатэкъым | къитыгъа(хэ)тэкъым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыкъитщ | укъитщ | къитщ | дыкъитщ | фыкъитщ | къит(хэ)щ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыкъиткъым | укъиткъым | къиткъым | дыкъиткъым | фыкъиткъым | къит(хэ)къым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыкъитт | укъитт | къитт | дыкъитт | фыкъитт | къит(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыкъиттэкъым | укъиттэкъым | къиттэкъым | дыкъиттэкъым | фыкъиттэкъым | къит(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъитынщ | укъитынщ | къитынщ | дыкъитынщ | фыкъитынщ | къитын(хэ)щ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъитынкъым | укъитынкъым | къитынкъым | дыкъитынкъым | фыкъитынкъым | къитын(хэ)къым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъитынущ | укъитынущ | къитынущ | дыкъитынущ | фыкъитЫнущ | къитэну(хэ)щ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъитынукъым | укъитынукъым | къитынукъым | дыкъитынукъым | фыкъитынукъым | къитэну(хэ)къым |
ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъит | укъит | къит | дыкъит | фыкъит | къит(хэ) |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъиткъэ | укъиткъэ | къиткъэ | дыкъиткъэ | фыкъиткъэ | къит(хэ)къэ |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъитт | укъитт | къитт | дыкъитт | фыкъитт | къит(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъиттэкъэ | укъиттэкъэ | къиттэкъэ | дыкъиттэкъэ | фыкъиттэкъэ | къит(хэ)тэкъэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъита | укъита | къита | дыкъита | фыкъита | къита(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъитакъэ | укъитакъэ | къитакъэ | дыкъитакъэ | фыкъитакъэ | къита(хэ)къэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъитат | укъитат | къитат | дыкъитат | фыкъитат | къита(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъитатэкъэ | укъитатэкъэ | къитатэкъэ | дыкъитатэкъэ | фыкъитатэкъэ | къита(хэ)тэкъэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъитыгъа | укъитыгъа | къитыгъа | дыкъитыгъа | фыкъитыгъа | къитыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъитыгъакъэ | укъитыгъакъэ | къитыгъакъэ | дыкъитыгъакъэ | фыкъитыгъакъэ | къитыгъа(хэ)къэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъитыгъат | укъитыгъат | къитыгъат | дыкъитыгъат | фыкъитыгъат | къитыгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъитыгъатэкъэ | укъитыгъатэкъэ | къитыгъатэкъэ | дыкъитыгъатэкъэ | фыкъитыгъатэкъэ | къитыгъа(хэ)тэкъэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыкъит | укъит | къит | дыкъит | фыкъит | къит(хэ) |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыкъиткъэ | укъиткъэ | къиткъэ | дыкъиткъэ | фыкъиткъэ | къит(хэ)къэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыкъитт | укъитт | къитт | дыкъитт | фыкъитт | къит(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыкъиттэкъэ | укъиттэкъэ | къиттэкъэ | дыкъиттэкъэ | фыкъиттэкъэ | къит(хэ)тэкъэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъитын | укъитын | къитын | дыкъитын | фыкъитын | къитын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъитынкъэ | укъитынкъэ | къитынкъэ | дыкъитынкъэ | фыкъитынкъэ | къитын(хэ)къэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъитыну | укъитыну | къитыну | дыкъитыну | фыкъитыну | къитыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъитынукъэ | укъитынукъэ | къитынукъэ | дыкъитынукъэ | фыкъитынукъэ | къитыну(хэ)къэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъитмэ | укъитмэ | къитмэ | дыкъитмэ | фыкъитмэ | къит(хэ)мэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъимытмэ | укъимытмэ | къимытмэ | дыкъимытмэ | фыкъимытмэ | къимыт(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъитамэ | укъитамэ | къитамэ | дыкъитамэ | фыкъитамэ | къита(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъимытамэ | укъимытамэ | къимытамэ | дыкъимытамэ | фыкъимытамэ | къимыта(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъитыгъамэ | укъитыгъамэ | къитыгъамэ | дыкъитыгъамэ | фыкъитыгъамэ | къитыгъа(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъимытыгъамэ | укъимытыгъамэ | къимытыгъамэ | дыкъимытыгъамэ | фыкъимытыгъамэ | къимытыгъа(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъитынмэ | укъитынмэ | къитынмэ | дыкъитынмэ | фыкъитынмэ | къитын(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъимытынмэ | укъимытынмэ | къимытынмэ | дыкъимытынмэ | фыкъимытынмэ | къимытын(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъитынумэ | укъитынумэ | къитынумэ | дыкъитынумэ | фыкъитынумэ | къитыну(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъимытынумэ | укъимытынумэ | къимытынумэ | дыкъимытынумэ | фыкъимытынумэ | къимытыну(хэ)мэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъиттэмэ | укъиттэмэ | къиттэмэ | дыкъиттэмэ | фыкъиттэмэ | къит(хэ)тэмэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъимыттэмэ | укъимыттэмэ | къимыттэмэ | дыкъимыттэмэ | фыкъимыттэмэ | къимыт(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъитатэмэ | укъитатэмэ | къитатэмэ | дыкъитатэмэ | фыкъитатэмэ | къита(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъимытатэмэ | укъимытатэмэ | къимытатэмэ | дыкъимытатэмэ | фыкъимытатэмэ | къимыта(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъитыгъатэмэ | укъитыгъатэмэ | къитыгъатэмэ | дыкъитыгъатэмэ | фыкъитыгъатэмэ | къитыгъа(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъимытыгъатэмэ | укъимытыгъатэмэ | къимытыгъатэмэ | дыкъимытыгъатэмэ | фыкъимытыгъатэмэ | къимытыгъа(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъитынтэмэ | укъитынтэмэ | къитынтэмэ | дыкъитынтэмэ | фыкъитынтэмэ | къитын(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъимытынтэмэ | укъимытынтэмэ | къимытынтэмэ | дыкъимытынтэмэ | фыкъимытынтэмэ | къимытын(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъитынутэмэ | укъитынутэмэ | къитынутэмэ | дыкъитынутэмэ | фыкъитынутэмэ | къитыну(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъимытынутэмэ | укъимытынутэмэ | къимытынутэмэ | дыкъимытынутэмэ | фыкъимытынутэмэ | къимытыну(хэ)тэмэ |
сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъитынт | укъитынт | къитынт | дыкъитынт | фыкъитынт | къитын(хэ)т |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъитынтэкъым | укъитынтэкъым | къитынтэкъым | дыкъитынтэкъым | фыкъитынтэкъым | къитын(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъитынут | укъитынут | къитынут | дыкъитынут | фыкъитынут | къитыну(хэ)т |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъитынутэкъым | укъитынутэкъым | къитынутэкъым | дыкъитынутэкъым | фыкъитынутэкъым | къитыну(хэ)тэкъым |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъитми | укъитми | къитми | дыкъитми | фыкъитми | къит(хэ)ми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъимытми | укъимытми | къимытми | дыкъимытми | фыкъимытми | къимыт(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъитами | укъитами | къитами | дыкъитами | фыкъитами | къита(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъимытами | укъимытами | къимытами | дыкъимытами | фыкъимытами | къимыта(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъитыгъами | укъитыгъами | къитыгъами | дыкъитыгъами | фыкъитыгъами | къитыгъа(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъимытыгъами | укъимытыгъами | къимытыгъами | дыкъимытыгъами | фыкъимытыгъами | къимытыгъа(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъитынми | укъитынми | къитынми | дыкъитынми | фыкъитынми | къитын(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъимытынми | укъимытынми | къимытынми | дыкъимытынми | фыкъимытынми | къимытын(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъитынуми | укъитынуми | къитынуми | дыкъитынуми | фыкъитынуми | къитыну(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъимытынуми | укъимытынуми | къимытынуми | дыкъимытынуми | фыкъимытынуми | къимытыну(хэ)ми |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъиттэми | укъиттэми | къиттэми | дыкъиттэми | фыкъиттэми | къит(хэ)тэми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъимыттэми | укъимыттэми | къимыттэми | дыкъимыттэми | фыкъимыттэми | къимыт(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкъитатэми | укъитатэми | къитатэми | дыкъитатэми | фыкъитатэми | къита(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъимытатэми | укъимытатэми | къимытатэми | дыкъимытатэми | фыкъимытатэми | къимыта(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкъитыгъатэми | укъитыгъатэми | къитыгъатэми | дыкъитыгъатэми | фыкъитыгъатэми | къитыгъа(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкъимытыгъатэми | укъимытыгъатэми | къимытыгъатэми | дыкъимытыгъатэми | фыкъимытыгъатэми | къимытыгъа(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъитынтэми | укъитынтэми | къитынтэми | дыкъитынтэми | фыкъитынтэми | къитын(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъимытынтэми | укъимытынтэми | къимытынтэми | дыкъимытынтэми | фыкъимытынтэми | къимытын(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкъитынутэми | укъитынутэми | къитынутэми | дыкъитынутэми | фыкъитынутэми | къитыну(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкъимытынутэми | укъимытынутэми | къимытынутэми | дыкъимытынутэми | фыкъимытынутэми | къимытыну(хэ)тэми |
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъитаи | укъитаи | къитаи | дыкъитаи | фыкъитаи | къитаи |
щымыӀэныгъэ: | сыкъимытаи | укъимытаи | къимытаи | дыкъимытаи | фыкъимытаи | къимытаи |
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыкъитащэрэт | укъитащэрэт | къитащэрэт | дыкъитащэрэт | фыкъитащэрэт | къита(хэ)щэрэт |
щымыӀэныгъэ: | сыкъимытащэрэт | укъимытащэрэт | къимытащэрэт | дыкъимытащэрэт | фыкъимытащэрэт | къимыта(хэ)щэрэт |
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъитагъэнщ | укъитагъэнщ | къитагъэнщ | дыкъитагъэнщ | фыкъитагъэнщ | къитагъэн(хэ)щ |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъитагъэнкъым | укъитагъэнкъым | къитагъэнкъым | дыкъитагъэнкъым | фыкъитагъэнкъым | къитагъэн(хэ)къым |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъитагъэнт | укъитагъэнт | къитагъэнт | дыкъитагъэнт | фыкъитагъэнт | къитагъэн(хэ)т |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъитагъэнтэкъым | укъитагъэнтэкъым | къитагъэнтэкъым | дыкъитагъэнтэкъым | фыкъитагъэнтэкъым | къитагъэн(хэ)тэкъым |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъитагъэн | укъитагъэн | къитагъэн | дыкъитагъэн | фыкъитагъэн | къитагъэн(хэ) |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъитагъэнкъэ | укъитагъэнкъэ | къитагъэнкъэ | дыкъитагъэнкъэ | фыкъитагъэнкъэ | къитагъэн(хэ)къэ |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъитагъэнт | укъитагъэнт | къитагъэнт | дыкъитагъэнт | фыкъитагъэнт | къитагъэн(хэ)т |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъитагъэнтэкъэ | укъитагъэнтэкъэ | къитагъэнтэкъэ | дыкъитагъэнтэкъэ | фыкъитагъэнтэкъэ | къитагъэн(хэ)тэкъэ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъитагъэнущ | укъитагъэнущ | къитагъэнущ | дыкъитагъэнущ | фыкъитагъэнущ | къитагъэну(хэ)щ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъитагъэнукъым | укъитагъэнукъым | къитагъэнукъым | дыкъитагъэнукъым | фыкъитагъэнукъым | къитагъэну(хэ)къым |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкъитагъэнут | укъитагъэнут | къитагъэнут | дыкъитагъэнут | фыкъитагъэнут | къитагъэну(хэ)т |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкъитагъэнутэкъым | укъитагъэнутэкъым | къитагъэнутэкъым | дыкъитагъэнутэкъым | фыкъитагъэнутэкъым | къитагъэну(хэ)тэкъым |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъитагъэну | укъитагъэну | къитагъэну | дыкъитагъэну | фыкъитагъэну | къитагъэну(хэ) |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъитагъэнукъэ | укъитагъэнукъэ | къитагъэнукъэ | дыкъитагъэнукъэ | фыкъитагъэнукъэ | къитагъэну(хэ)къэ |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкъитагъэнут | укъитагъэнут | къитагъэнут | дыкъитагъэнут | фыкъитагъэнут | къитагъэну(хэ)т |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкъитагъэнутэкъэ | укъитагъэнутэкъэ | къитагъэнутэкъэ | дыкъитагъэнутэкъэ | фыкъитагъэнутэкъэ | къитагъэну(хэ)тэкъэ |
Зэлэжь (объектнэ) причастие | |
---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | зыкъит |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | зыкъимыт |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | зыкъита |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | зыкъимыта |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | зыкъитыгъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | зыкъимытыгъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | зыкъитын |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | зыкъимытын |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | зыкъитыну |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | зыкъимытыну |
Зылэжь (субъектнэ) причастие | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъит | укъит | къит | дыкъит | фыкъит | къит(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъимыт | укъимыт | къимыт | дыкъимыт | фыкъимыт | къимыт(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъита | укъита | къита | дыкъита | фыкъита | къита(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъимыта | укъимыта | къимыта | дыкъимыта | фыкъимыта | къимыта(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъитыгъа | укъитыгъа | къитыгъа | дыкъитыгъа | фыкъитыгъа | къитыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъимытыгъа | укъимытыгъа | къимытыгъа | дыкъимытыгъа | фыкъимытыгъа | къимытыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъитын | укъитын | къитын | дыкъитын | фыкъитын | къитын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъимытын | укъимытын | къимытын | дыкъимытын | фыкъимытын | къимытын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкъитыну | укъитыну | къитыну | дыкъитыну | фыкъитыну | къитыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъимытыну | укъимытыну | къимытыну | дыкъимытыну | фыкъимытыну | къимытыну(хэ) |
Обстоятельственнэ причастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыкъит | узэрыкъит | зэрыкъит | дызэрыкъит | фызэрыкъит | зэрыкъит(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыкъимыт | узэрыкъимыт | зэрыкъимыт | дызэрыкъимыт | фызэрыкъимыт | зэрыкъимыт(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыкъита | узэрыкъита | зэрыкъита | дызэрыкъита | фызэрыкъита | зэрыкъита(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыкъимыта | узэрыкъимыта | зэрыкъимыта | дызэрыкъимыта | фызэрыкъимыта | зэрыкъимыта(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыкъитыгъа | узэрыкъитыгъа | зэрыкъитыгъа | дызэрыкъитыгъа | фызэрыкъитыгъа | зэрыкъитыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыкъимытыгъа | узэрыкъимытыгъа | зэрыкъимытыгъа | дызэрыкъимытыгъа | фызэрыкъимытыгъа | зэрыкъимытыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыкъитын | узэрыкъитын | зэрыкъитын | дызэрыкъитын | фызэрыкъитын | зэрыкъитын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыкъимытын | узэрыкъимытын | зэрыкъимытын | дызэрыкъимытын | фызэрыкъимытын | зэрыкъимытын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыкъитыну | узэрыкъитыну | зэрыкъитыну | дызэрыкъитыну | фызэрыкъитыну | зэрыкъитыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыкъимытыну | узэрыкъимытыну | зэрыкъимытыну | дызэрыкъимытыну | фызэрыкъимытыну | зэрыкъимытыну(хэ) |
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщыкъит | ущыкъит | щыкъит | дыщыкъит | фыщыкъит | щыкъит(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыкъимыт | ущыкъимыт | щыкъимыт | дыщыкъимыт | фыщыкъимыт | щыкъимыт(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщыкъита | ущыкъита | щыкъита | дыщыкъита | фыщыкъита | щыкъита(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыкъимыта | ущыкъимыта | щыкъимыта | дыщыкъимыта | фыщыкъимыта | щыкъимыта(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщыкъитыгъа | ущыкъитыгъа | щыкъитыгъа | дыщыкъитыгъа | фыщыкъитыгъа | щыкъитыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыкъимытыгъа | ущыкъимытыгъа | щыкъимытыгъа | дыщыкъимытыгъа | фыщыкъимытыгъа | щыкъимытыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщыкъитын | ущыкъитын | щыкъитын | дыщыкъитын | фыщыкъитын | щыкъитын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыкъимытын | ущыкъимытын | щыкъимытын | дыщыкъимытын | фыщыкъимытын | щыкъимытын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщыкъитыну | ущыкъитыну | щыкъитыну | дыщыкъитыну | фыщыкъитыну | щыкъитыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыкъимытыну | ущыкъимытыну | щыкъимытыну | дыщыкъимытыну | фыщыкъимытыну | щыкъимытыну(хэ) |
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыздэкъит | уздэкъит | здэкъит | дыздэкъит | фыздэкъит | здэкъит(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэкъимыт | уздэкъимыт | здэкъимыт | дыздэкъимыт | фыздэкъимыт | здэкъимыт(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыздэкъита | уздэкъита | здэкъита | дыздэкъита | фыздэкъита | здэкъита(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэкъимыта | уздэкъимыта | здэкъимыта | дыздэкъимыта | фыздэкъимыта | здэкъимыта(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыздэкъитыгъа | уздэкъитыгъа | здэкъитыгъа | дыздэкъитыгъа | фыздэкъитыгъа | здэкъитыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэкъимытыгъа | уздэкъимытыгъа | здэкъимытыгъа | дыздэкъимытыгъа | фыздэкъимытыгъа | здэкъимытыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыздэкъитын | уздэкъитын | здэкъитын | дыздэкъитын | фыздэкъитын | здэкъитын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэкъимытын | уздэкъимытын | здэкъимытын | дыздэкъимытын | фыздэкъимытын | здэкъимытын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыздэкъитыну | уздэкъитыну | здэкъитыну | дыздэкъитыну | фыздэкъитыну | здэкъитыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэкъимытыну | уздэкъимытыну | здэкъимытыну | дыздэкъимытыну | фыздэкъимытыну | здэкъимытыну(хэ) |
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэкъит | ущӀэкъит | щӀэкъит | дыщӀэкъит | фыщӀэкъит | щӀэкъит(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэкъимыт | ущӀэкъимыт | щӀэкъимыт | дыщӀэкъимыт | фыщӀэкъимыт | щӀэкъимыт(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэкъита | ущӀэкъита | щӀэкъита | дыщӀэкъита | фыщӀэкъита | щӀэкъита(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэкъимыта | ущӀэкъимыта | щӀэкъимыта | дыщӀэкъимыта | фыщӀэкъимыта | щӀэкъимыта(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэкъитыгъа | ущӀэкъитыгъа | щӀэкъитыгъа | дыщӀэкъитыгъа | фыщӀэкъитыгъа | щӀэкъитыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэкъимытыгъа | ущӀэкъимытыгъа | щӀэкъимытыгъа | дыщӀэкъимытыгъа | фыщӀэкъимытыгъа | щӀэкъимытыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэкъитын | ущӀэкъитын | щӀэкъитын | дыщӀэкъитын | фыщӀэкъитын | щӀэкъитын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэкъимытын | ущӀэкъимытын | щӀэкъимытын | дыщӀэкъимытын | фыщӀэкъимытын | щӀэкъимытын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэкъитыну | ущӀэкъитыну | щӀэкъитыну | дыщӀэкъитыну | фыщӀэкъитыну | щӀэкъитыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэкъимытыну | ущӀэкъимытыну | щӀэкъимытыну | дыщӀэкъимытыну | фыщӀэкъимытыну | щӀыкъимытыну(хэ) |
Деепричастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкъиту | укъиту | къиту | дыкъиту | фыкъиту | къит(хэ)у |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъимыту | укъимыту | къимыту | дыкъимыту | фыкъимыту | къимыт(хэ)у |
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкъитауэ | укъитауэ | къитауэ | дыкъитауэ | фыкъитауэ | къитауэ / къитахэу |
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкъимытауэ | укъимытауэ | къимытауэ | дыкъимытауэ | фыкъимытауэ | къимытауэ / къимытахэу |
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | сыкъитурэ | укъитурэ | къитурэ | дыкъитурэ | фыкъитурэ | къит(хэ)урэ |
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | сыкъимытурэ | укъимытурэ | къимытурэ | дыкъимытурэ | фыкъимытурэ | къимыт(хэ)урэ |
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [т] | [т]ыр | -- | [т]хэр |
Эргативнэ: | [т] | [т]ым | -- | [т]хэм |
Послеложнэ: | [т]кӀэ | [т]ымкӀэ | [т]хэкӀэ | [т]хэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [т]у | [т]ырауэ | [т]хэу | [т]хэрауэ |
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [т]а | [т]ар | -- | [т]ахэр |
Эргативнэ: | [т]а | [т]ам | -- | [т]ахэм |
Послеложнэ: | [т]акӀэ | [т]амкӀэ | [т]ахэкӀэ | [т]ахэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [т]ауэ | [т]арауэ | [т]ахэу | [т]ахэрауэ |
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [т]ын | [т]ыныр | -- | [т]ынхэр |
Эргативнэ: | [т]ын | [т]ыным | -- | [т]ынхэм |
Послеложнэ: | [т]ынкӀэ | [т]ынымкӀэ | [т]ынхэкӀэ | [т]ынхэмкӀэ |
'Обстоятельственнэ: | [т]ыну | [т]ынырауэ | [т]ынхэу | [т]ынхэрауэ |
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [т]ыну | [т]ынур | -- | [т]ынухэр |
Эргативнэ: | [т]ыну | [т]ынум | -- | [т]ынухэм |
Послеложнэ: | [т]ынукӀэ | [т]ынумкӀэ | [т]ынухэкӀэ | [т]ынухэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [т]ынууэ | [т]ынурауэ | [т]ынухэу | [т]ынухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Зыгуэрым и кӀуэцӀым, и пащхьэм деж щытын, щыӀэн.
- И ныбжьыр илъэс бжыгъэ гуэрым нэсауэ щытын.
ЩАПХЪЭХЭР
- Нафисэт щӀалэхэм я пащхьэ къитт, псалъэу. ӀуэрыӀуатэ, фольклор
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- итын: 1. be located or situated swh, be swh 2. be of some age
УРЫСЫБЗЭ
- итын: 1. находиться где-л. 2. быть в каком-л. возрасте
БИБЛИОГРАФИЕ
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [qʹi:'tǝn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- къы- + и- + [т] + -ы + -н
СПРЯЖЕНЭ зэгъэзэхуэжын
Глагол лъэӏэс "къитын"-м и спряженэ
МЫХЬЭНЭ
- Узыхуей, хэхъуэ къыпыкӀын.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Псы зыщӀагъэлъадэ хьэсэхэм гъавэ бэв къатынущ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- къитын: give, provide (revenue, income)
- Псы зыщӀагъэлъадэ хьэсэхэм гъавэ бэв къатынущ: irrigated fields will give a rich harvest.
УРЫСЫБЗЭ
- къитын: дать, принести (доход)
- Псы зыщӀагъэлъадэ хьэсэхэм гъавэ бэв къатынущ: орошаемые поля дадут богатый урожай.
псалъафэ зэпыщӀахэр
Хъер къитын зэгъэзэхуэжын
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр: Инджылыбзэ: bring in benefit, a profit, revenue, income Урысыбзэ: приносить пользу, прибыль, доход Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ