куэбжэ

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

куэбжэ
куэбжэ
куэбжэ

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

IPA ['kʷɐbᶎɐ]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

[ку] + -э + [бж] + -э

СКЛОНЕНЭ

	Закъуэ бжыгъэ		Куэд бжыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	куэбжэ	куэбжэр	--	куэбжэхэр
Эргативнэ:	куэбжэ	куэбжэм	--	куэбжэхэм
Послеложнэ:	куэбжэкӀэ	куэбжэмкӀэ	куэбжэхэкӀэ	куэбжэхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	куэбжэу	куэбжэрауэ	куэбжэхэу	куэбжэхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

ПщӀантӀэм дыхьэпӀэ-дэкӀыпӀэу хэлъ бжэ.

ЩАПХЪЭХЭР

Къагъазэри шу къомыр Хъуэжэ и куэбжэм и деж къызэхэувыӀыхьащ. ӀуэрыӀуатэ, фольклор

Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр

Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь,	«Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984	нап. 66
адыгэбзэ	урысыбзэ/русский	инджылыбзэ/English
Мыр ди куэбжэщ.	Это наши ворота.	This is our gate.
Куэбжэр бжэзэӀухщ.	Ворота двустворчатые.	The gate has got two halves.
Ди куэбжэр инщ, дахэщ.	Наши ворота большие и красивые.	Your gate is big and beautiful.
Ди куэбжэр сыт хуэдэ?	Какие у нас ворота?	What is our gate like?

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

Куэбжэр хуэщӀыжын.
куэбжэшхуэ

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

куэбжэ: gate, gateway
Куэбжэр хуэщӀыжын: close the gate again
куэбжэшхуэ: big gate

УРЫСЫБЗЭ

куэбжэ: ворота
Куэбжэр хуэщӀыжын: опять закрыть ворота
куэбжэшхуэ: большие ворота

НЭГЪУЭЩӀ БЗЭХЭР:

адыгеибзэ (кӀахыбзэ) (ady):
азэрбайджаныбзэ (az):
армяныбзэ (ермэлыбзэ) (hy):
башкирыбзэ (ba):
грузиныбзэ (куржыбзэ, сонэбзэ) (ka):
иврит (he): ‎
къэрэшей-балъкъэрыбзэ (kbc):
нэмыцэбзэ (de):
персыбзэ (fa):
тыркубзэ (tr): bahçe kapısı, avlu kapısı
французыбзэ (франджыбзэ) (fr):
хьэрыпыбзэ (ar): ‎

псалъафэ зэпыщӀахэр

Куэбжи набжи имыӀэн

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: not have anything; have nothing to your name; be destitute and homeless
     Урысыбзэ: не иметь ничего, не иметь ни кола, ни двора.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

куэбжэ дыхьэпщӀэ

  Мыхьэнэ: Нысэ къэзышам и Ӏыхьлыхэм пщӀантӀэм дэмыхьэ щӀыкӀэ ят пщӀэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: a wedding ritual: payment for the right to enter the groom’s yard (when relatives are coming to attend his wedding)
     Урысыбзэ: свадебный обряд - плата за право въезда во двор жениха (когда родственники едут к нему на свадьбу)
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

куэбжэ цӀыкӀу

  Мыхьэнэ: Лъэсыр пщӀантӀэм зэрыдыхьэ-зэрыдэкӀ бжэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр:
     Инджылыбзэ: garden (small) gate
        Куэбжэ цӀыкӀур Ӏухын. open the garden gate
     Урысыбзэ: калитка
        Куэбжэ цӀыкӀур Ӏухын. открыть калитку
  Псалъэ зэпхахэр:
     Куэбжэ цӀыкӀур Ӏухын.
  Щапхъэхэр:

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын