зэкӏэлъихуэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [zɐtʹʂɐɬi:'xʷɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• зэ- + кӏэ- + лъи- + [ху] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "зэкӏэлъихуэн"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	зэкӏэлъихуэн
щымыӀэныгъэ:	зэкӏэлъимыхуэн

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэн	узэкӏэлъихуэн	зэкӏэлъихуэн	дызэкӏэлъихуэн	фызэкӏэлъихуэн	зэкӏэлъихуэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъимыхуэн	узэкӏэлъимыхуэн	зэкӏэлъимыхуэн	дызэкӏэлъимыхуэн	фызэкӏэлъимыхуэн	зэкӏэлъимыхуэн(хэ)

унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	зэкӏэлъихуэ!	фызэкӏэлъихуэ!
щымыӀэныгъэ:	узэкӏэлъимыхуэ!	фызэкӏэлъимыхуэ!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлърехуэ	узэкӏэлърехуэ	зэкӏэлърехуэ	дызэкӏэлърехуэ	фызэкӏэлърехуэ	зэкӏэлърехуэ
щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъремыхуэ	узэкӏэлъремыхуэ	зэкӏэлъремыхуэ	дызэкӏэлъремыхуэ	фызэкӏэлъремыхуэ	зэкӏэлъремыхуэ

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъохуэ(р)	узэкӏэлъохуэ(р)	зэкӏэлъохуэ(р)	дызэкӏэлъохуэ(р)	фызэкӏэлъохуэ(р)	зэкӏэлъохуэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэркъым	узэкӏэлъихуэркъым	зэкӏэлъихуэркъым	дызэкӏэлъихуэркъым	фызэкӏэлъихуэркъым	зэкӏэлъихуэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэ(р)т	узэкӏэлъихуэ(р)т	зэкӏэлъихуэ(р)т	дызэкӏэлъихуэ(р)т	фызэкӏэлъихуэ(р)т	зэкӏэлъихуэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэ(р)тэкъым	узэкӏэлъихуэ(р)тэкъым	зэкӏэлъихуэ(р)тэкъым	дызэкӏэлъихуэ(р)тэкъым	фызэкӏэлъихуэ(р)тэкъым	зэкӏэлъихуэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуащ	узэкӏэлъихуащ	зэкӏэлъихуащ	дызэкӏэлъихуащ	фызэкӏэлъихуащ	зэкӏэлъихуа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуакъым	узэкӏэлъихуакъым	зэкӏэлъихуакъым	дызэкӏэлъихуакъым	фызэкӏэлъихуакъым	зэкӏэлъихуа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуат	узэкӏэлъихуат	зэкӏэлъихуат	дызэкӏэлъихуат	фызэкӏэлъихуат	зэкӏэлъихуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуатэкъым	узэкӏэлъихуатэкъым	зэкӏэлъихуатэкъым	дызэкӏэлъихуатэкъым	фызэкӏэлъихуатэкъым	зэкӏэлъихуа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэгъащ	узэкӏэлъихуэгъащ	зэкӏэлъихуэгъащ	дызэкӏэлъихуэгъащ	фызэкӏэлъихуэгъащ	зэкӏэлъихуэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэгъакъым	узэкӏэлъихуэгъакъым	зэкӏэлъихуэгъакъым	дызэкӏэлъихуэгъакъым	фызэкӏэлъихуэгъакъым	зэкӏэлъихуэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэгъат	узэкӏэлъихуэгъат	зэкӏэлъихуэгъат	дызэкӏэлъихуэгъат	фызэкӏэлъихуэгъат	зэкӏэлъихуэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэгъатэкъым	узэкӏэлъихуэгъатэкъым	зэкӏэлъихуэгъатэкъым	дызэкӏэлъихуэгъатэкъым	фызэкӏэлъихуэгъатэкъым	зэкӏэлъихуэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэщ	узэкӏэлъихуэщ	зэкӏэлъихуэщ	дызэкӏэлъихуэщ	фызэкӏэлъихуэщ	зэкӏэлъихуэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэкъым	узэкӏэлъихуэкъым	зэкӏэлъихуэкъым	дызэкӏэлъихуэкъым	фызэкӏэлъихуэкъым	зэкӏэлъихуэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэт	узэкӏэлъихуэт	зэкӏэлъихуэт	дызэкӏэлъихуэт	фызэкӏэлъихуэт	зэкӏэлъихуэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэтэкъым	узэкӏэлъихуэтэкъым	зэкӏэлъихуэтэкъым	дызэкӏэлъихуэтэкъым	фызэкӏэлъихуэтэкъым	зэкӏэлъихуэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэнщ	узэкӏэлъихуэнщ	зэкӏэлъихуэнщ	дызэкӏэлъихуэнщ	фызэкӏэлъихуэнщ	зэкӏэлъихуэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэнкъым	узэкӏэлъихуэнкъым	зэкӏэлъихуэнкъым	дызэкӏэлъихуэнкъым	фызэкӏэлъихуэнкъым	зэкӏэлъихуэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэнущ	узэкӏэлъихуэнущ	зэкӏэлъихуэнущ	дызэкӏэлъихуэнущ	фызэкӏэлъихуэнущ	зэкӏэлъихуэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэнукъым	узэкӏэлъихуэнукъым	зэкӏэлъихуэнукъым	дызэкӏэлъихуэнукъым	фызэкӏэлъихуэнукъым	зэкӏэлъихуэну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэрэ	узэкӏэлъихуэрэ	зэкӏэлъихуэрэ	дызэкӏэлъихуэрэ	фызэкӏэлъихуэрэ	зэкӏэлъихуэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэркъэ	узэкӏэлъихуэркъэ	зэкӏэлъихуэркъэ	дызэкӏэлъихуэркъэ	фызэкӏэлъихуэркъэ	зэкӏэлъихуэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэ(р)т	узэкӏэлъихуэ(р)т	зэкӏэлъихуэ(р)т	дызэкӏэлъихуэ(р)т	фызэкӏэлъихуэ(р)т	зэкӏэлъихуэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэ(р)тэкъэ	узэкӏэлъихуэ(р)тэкъэ	зэкӏэлъихуэ(р)тэкъэ	дызэкӏэлъихуэ(р)тэкъэ	фызэкӏэлъихуэ(р)тэкъэ	зэкӏэлъихуэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуа	узэкӏэлъихуа	зэкӏэлъихуа	дызэкӏэлъихуа	фызэкӏэлъихуа	зэкӏэлъихуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуакъэ	узэкӏэлъихуакъэ	зэкӏэлъихуакъэ	дызэкӏэлъихуакъэ	фызэкӏэлъихуакъэ	зэкӏэлъихуа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуат	узэкӏэлъихуат	зэкӏэлъихуат	дызэкӏэлъихуат	фызэкӏэлъихуат	зэкӏэлъихуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуатэкъэ	узэкӏэлъихуатэкъэ	зэкӏэлъихуатэкъэ	дызэкӏэлъихуатэкъэ	фызэкӏэлъихуатэкъэ	зэкӏэлъихуа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэгъа	узэкӏэлъихуэгъа	зэкӏэлъихуэгъа	дызэкӏэлъихуэгъа	фызэкӏэлъихуэгъа	зэкӏэлъихуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэгъакъэ	узэкӏэлъихуэгъакъэ	зэкӏэлъихуэгъакъэ	дызэкӏэлъихуэгъакъэ	фызэкӏэлъихуэгъакъэ	зэкӏэлъихуэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэгъат	узэкӏэлъихуэгъат	зэкӏэлъихуэгъат	дызэкӏэлъихуэгъат	фызэкӏэлъихуэгъат	зэкӏэлъихуэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэгъатэкъэ	узэкӏэлъихуэгъатэкъэ	зэкӏэлъихуэгъатэкъэ	дызэкӏэлъихуэгъатэкъэ	фызэкӏэлъихуэгъатэкъэ	зэкӏэлъихуэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэ	узэкӏэлъихуэ	зэкӏэлъихуэ	дызэкӏэлъихуэ	фызэкӏэлъихуэ	зэкӏэлъихуэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэкъэ	узэкӏэлъихуэкъэ	зэкӏэлъихуэкъэ	дызэкӏэлъихуэкъэ	фызэкӏэлъихуэкъэ	зэкӏэлъихуэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэт	узэкӏэлъихуэт	зэкӏэлъихуэт	дызэкӏэлъихуэт	фызэкӏэлъихуэт	зэкӏэлъихуэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэтэкъэ	узэкӏэлъихуэтэкъэ	зэкӏэлъихуэтэкъэ	дызэкӏэлъихуэтэкъэ	фызэкӏэлъихуэтэкъэ	зэкӏэлъихуэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэн	узэкӏэлъихуэн	зэкӏэлъихуэн	дызэкӏэлъихуэн	фызэкӏэлъихуэн	зэкӏэлъихуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэнкъэ	узэкӏэлъихуэнкъэ	зэкӏэлъихуэнкъэ	дызэкӏэлъихуэнкъэ	фызэкӏэлъихуэнкъэ	зэкӏэлъихуэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэну	узэкӏэлъихуэну	зэкӏэлъихуэну	дызэкӏэлъихуэну	фызэкӏэлъихуэну	зэкӏэлъихуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэнукъэ	узэкӏэлъихуэнукъэ	зэкӏэлъихуэнукъэ	дызэкӏэлъихуэнукъэ	фызэкӏэлъихуэнукъэ	зэкӏэлъихуэну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэмэ	узэкӏэлъихуэмэ	зэкӏэлъихуэмэ	дызэкӏэлъихуэмэ	фызэкӏэлъихуэмэ	зэкӏэлъихуэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъимыхуэмэ	узэкӏэлъимыхуэмэ	зэкӏэлъимыхуэмэ	дызэкӏэлъимыхуэмэ	фызэкӏэлъимыхуэмэ	зэкӏэлъимыхуэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуамэ	узэкӏэлъихуамэ	зэкӏэлъихуамэ	дызэкӏэлъихуамэ	фызэкӏэлъихуамэ	зэкӏэлъихуа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъимыхуамэ	узэкӏэлъимыхуамэ	зэкӏэлъимыхуамэ	дызэкӏэлъимыхуамэ	фызэкӏэлъимыхуамэ	зэкӏэлъмыхуа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэгъамэ	узэкӏэлъихуэгъамэ	зэкӏэлъихуэгъамэ	дызэкӏэлъихуэгъамэ	фызэкӏэлъихуэгъамэ	зэкӏэлъихуэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъимыхуэгъамэ	узэкӏэлъимыхуэгъамэ	зэкӏэлъимыхуэгъамэ	дызэкӏэлъимыхуэгъамэ	фызэкӏэлъимыхуэгъамэ	зэкӏэлъимыхуэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэнмэ	узэкӏэлъихуэнмэ	зэкӏэлъихуэнмэ	дызэкӏэлъихуэнмэ	фызэкӏэлъихуэнмэ	зэкӏэлъихуэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъимыхуэнмэ	узэкӏэлъимыхуэнмэ	зэкӏэлъимыхуэнмэ	дызэкӏэлъимыхуэнмэ	фызэкӏэлъимыхуэнмэ	зэкӏэлъимыхуэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэнумэ	узэкӏэлъихуэнумэ	зэкӏэлъихуэнумэ	дызэкӏэлъихуэнумэ	фызэкӏэлъихуэнумэ	зэкӏэлъихуэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъимыхуэнумэ	узэкӏэлъимыхуэнумэ	зэкӏэлъимыхуэнумэ	дызэкӏэлъимыхуэнумэ	фызэкӏэлъимыхуэнумэ	зэкӏэлъимыхуэну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэтэмэ	узэкӏэлъихуэтэмэ	зэкӏэлъихуэтэмэ	дызэкӏэлъихуэтэмэ	фызэкӏэлъихуэтэмэ	зэкӏэлъихуэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъимыхуэтэмэ	узэкӏэлъимыхуэтэмэ	зэкӏэлъимыхуэтэмэ	дызэкӏэлъимыхуэтэмэ	фызэкӏэлъимыхуэтэмэ	зэкӏэлъимыхуэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуатэмэ	узэкӏэлъихуатэмэ	зэкӏэлъихуатэмэ	дызэкӏэлъихуатэмэ	фызэкӏэлъихуатэмэ	зэкӏэлъихуа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъимыхуатэмэ	узэкӏэлъимыхуатэмэ	зэкӏэлъимыхуатэмэ	дызэкӏэлъимыхуатэмэ	фызэкӏэлъимыхуатэмэ	зэкӏэлъимыхуа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэгъатэмэ	узэкӏэлъихуэгъатэмэ	зэкӏэлъихуэгъатэмэ	дызэкӏэлъихуэгъатэмэ	фызэкӏэлъихуэгъатэмэ	зэкӏэлъихуэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъимыхуэгъатэмэ	узэкӏэлъимыхуэгъатэмэ	зэкӏэлъимыхуэгъатэмэ	дызэкӏэлъимыхуэгъатэмэ	фызэкӏэлъимыхуэгъатэмэ	зэкӏэлъимыхуэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэнтэмэ	узэкӏэлъихуэнтэмэ	зэкӏэлъихуэнтэмэ	дызэкӏэлъихуэнтэмэ	фызэкӏэлъихуэнтэмэ	зэкӏэлъихуэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъимыхуэнтэмэ	узэкӏэлъимыхуэнтэмэ	зэкӏэлъимыхуэнтэмэ	дызэкӏэлъимыхуэнтэмэ	фызэкӏэлъимыхуэнтэмэ	зэкӏэлъимыхуэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэнутэмэ	узэкӏэлъихуэнутэмэ	зэкӏэлъихуэнутэмэ	дызэкӏэлъихуэнутэмэ	фызэкӏэлъихуэнутэмэ	зэкӏэлъихуэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъимыхуэнутэмэ	узэкӏэлъимыхуэнутэмэ	зэкӏэлъимыхуэнутэмэ	дызэкӏэлъимыхуэнутэмэ	фызэкӏэлъимыхуэнутэмэ	зэкӏэлъимыхуэну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэнт	узэкӏэлъихуэнт	зэкӏэлъихуэнт	дызэкӏэлъихуэнт	фызэкӏэлъихуэнт	зэкӏэлъихуэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэнтэкъым	узэкӏэлъихуэнтэкъым	зэкӏэлъихуэнтэкъым	дызэкӏэлъихуэнтэкъым	фызэкӏэлъихуэнтэкъым	зэкӏэлъихуэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэнут	узэкӏэлъихуэнут	зэкӏэлъихуэнут	дызэкӏэлъихуэнут	фызэкӏэлъихуэнут	зэкӏэлъихуэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэнутэкъым	узэкӏэлъихуэнутэкъым	зэкӏэлъихуэнутэкъым	дызэкӏэлъихуэнутэкъым	фызэкӏэлъихуэнутэкъым	зэкӏэлъихуэну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэми	узэкӏэлъихуэми	зэкӏэлъихуэми	дызэкӏэлъихуэми	фызэкӏэлъихуэми	зэкӏэлъихуэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъимыхуэми	узэкӏэлъимыхуэми	зэкӏэлъимыхуэми	дызэкӏэлъимыхуэми	фызэкӏэлъимыхуэми	зэкӏэлъимыхуэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуами	узэкӏэлъихуами	зэкӏэлъихуами	дызэкӏэлъихуами	фызэкӏэлъихуами	зэкӏэлъихуа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъимыхуами	узэкӏэлъимыхуами	зэкӏэлъимыхуами	дызэкӏэлъимыхуами	фызэкӏэлъимыхуами	зэкӏэлъимыхуа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэгъами	узэкӏэлъихуэгъами	зэкӏэлъихуэгъами	дызэкӏэлъихуэгъами	фызэкӏэлъихуэгъами	зэкӏэлъихуэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъимыхуэгъами	узэкӏэлъимыхуэгъами	зэкӏэлъимыхуэгъами	дызэкӏэлъимыхуэгъами	фызэкӏэлъимыхуэгъами	зэкӏэлъимыхуэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэнми	узэкӏэлъихуэнми	зэкӏэлъихуэнми	дызэкӏэлъихуэнми	фызэкӏэлъихуэнми	зэкӏэлъихуэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъимыхуэнми	узэкӏэлъимыхуэнми	зэкӏэлъимыхуэнми	дызэкӏэлъимыхуэнми	фызэкӏэлъимыхуэнми	зэкӏэлъимыхуэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэнуми	узэкӏэлъихуэнуми	зэкӏэлъихуэнуми	дызэкӏэлъихуэнуми	фызэкӏэлъихуэнуми	зэкӏэлъихуэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъимыхуэнуми	узэкӏэлъимыхуэнуми	зэкӏэлъимыхуэнуми	дызэкӏэлъимыхуэнуми	фызэкӏэлъимыхуэнуми	зэкӏэлъимыхуэну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэтэми	узэкӏэлъихуэтэми	зэкӏэлъихуэтэми	дызэкӏэлъихуэтэми	фызэкӏэлъихуэтэми	зэкӏэлъихуэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъимыхуэтэми	узэкӏэлъимыхуэтэми	зэкӏэлъимыхуэтэми	дызэкӏэлъимыхуэтэми	фызэкӏэлъимыхуэтэми	зэкӏэлъимыхуэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуатэми	узэкӏэлъихуатэми	зэкӏэлъихуатэми	дызэкӏэлъихуатэми	фызэкӏэлъихуатэми	зэкӏэлъихуа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъимыхуатэми	узэкӏэлъимыхуатэми	зэкӏэлъимыхуатэми	дызэкӏэлъимыхуатэми	фызэкӏэлъимыхуатэми	зэкӏэлъимыхуа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэгъатэми	узэкӏэлъихуэгъатэми	зэкӏэлъихуэгъатэми	дызэкӏэлъихуэгъатэми	фызэкӏэлъихуэгъатэми	зэкӏэлъихуэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъимыхуэгъатэми	узэкӏэлъимыхуэгъатэми	зэкӏэлъимыхуэгъатэми	дызэкӏэлъимыхуэгъатэми	фызэкӏэлъимыхуэгъатэми	зэкӏэлъимыхуэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэнтэми	узэкӏэлъихуэнтэми	зэкӏэлъихуэнтэми	дызэкӏэлъихуэнтэми	фызэкӏэлъихуэнтэми	зэкӏэлъихуэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъимыхуэнтэми	узэкӏэлъимыхуэнтэми	зэкӏэлъимыхуэнтэми	дызэкӏэлъимыхуэнтэми	фызэкӏэлъимыхуэнтэми	зэкӏэлъимыхуэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуэнутэми	узэкӏэлъихуэнутэми	зэкӏэлъихуэнутэми	дызэкӏэлъихуэнутэми	фызэкӏэлъихуэнутэми	зэкӏэлъихуэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъимыхуэнутэми	узэкӏэлъимыхуэнутэми	зэкӏэлъимыхуэнутэми	дызэкӏэлъимыхуэнутэми	фызэкӏэлъимыхуэнутэми	зэкӏэлъимыхуэну(хэ)тэми

гъэщӀэгъхуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуаи	узэкӏэлъихуаи	зэкӏэлъихуаи	дызэкӏэлъихуаи	фызэкӏэлъихуаи	зэкӏэлъихуаи
щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуакъыми	узэкӏэлъихуакъыми	зэкӏэлъихуакъыми	дызэкӏэлъихуакъыми	фызэкӏэлъихуакъыми	зэкӏэлъихуакъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуащэрэт	узэкӏэлъихуащэрэт	зэкӏэлъихуащэрэт	дызэкӏэлъихуащэрэт	фызэкӏэлъихуащэрэт	зэкӏэлъихуащэрэт
щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъимыхуащэрэт	узэкӏэлъимыхуащэрэт	зэкӏэлъимыхуащэрэт	дызэкӏэлъимыхуащэрэт	фызэкӏэлъимыхуащэрэт	зэкӏэлъимыхуащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуагъэнщ	узэкӏэлъихуагъэнщ	зэкӏэлъихуагъэнщ	дызэкӏэлъихуагъэнщ	фызэкӏэлъихуагъэнщ	зэкӏэлъихуагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуагъэнкъым	узэкӏэлъихуагъэнкъым	зэкӏэлъихуагъэнкъым	дызэкӏэлъихуагъэнкъым	фызэкӏэлъихуагъэнкъым	зэкӏэлъихуагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуагъэнт	узэкӏэлъихуагъэнт	зэкӏэлъихуагъэнт	дызэкӏэлъихуагъэнт	фызэкӏэлъихуагъэнт	зэкӏэлъихуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуагъэнтэкъым	узэкӏэлъихуагъэнтэкъым	зэкӏэлъихуагъэнтэкъым	дызэкӏэлъихуагъэнтэкъым	фызэкӏэлъихуагъэнтэкъым	зэкӏэлъихуагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуагъэн	узэкӏэлъихуагъэн	зэкӏэлъихуагъэн	дызэкӏэлъихуагъэн	фызэкӏэлъихуагъэн	зэкӏэлъихуагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуагъэнкъэ	узэкӏэлъихуагъэнкъэ	зэкӏэлъихуагъэнкъэ	дызэкӏэлъихуагъэнкъэ	фызэкӏэлъихуагъэнкъэ	зэкӏэлъихуагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуагъэнт	узэкӏэлъихуагъэнт	зэкӏэлъихуагъэнт	дызэкӏэлъихуагъэнт	фызэкӏэлъихуагъэнт	зэкӏэлъихуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуагъэнтэкъэ	узэкӏэлъихуагъэнтэкъэ	зэкӏэлъихуагъэнтэкъэ	дызэкӏэлъихуагъэнтэкъэ	фызэкӏэлъихуагъэнтэкъэ	зэкӏэлъихуагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуагъэнущ	узэкӏэлъихуагъэнущ	зэкӏэлъихуагъэнущ	дызэкӏэлъихуагъэнущ	фызэкӏэлъихуагъэнущ	зэкӏэлъихуагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуагъэнукъым	узэкӏэлъихуагъэнукъым	зэкӏэлъихуагъэнукъым	дызэкӏэлъихуагъэнукъым	фызэкӏэлъихуагъэнукъым	зэкӏэлъихуагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуагъэнут	узэкӏэлъихуагъэнут	зэкӏэлъихуагъэнут	дызэкӏэлъихуагъэнут	фызэкӏэлъихуагъэнут	зэкӏэлъихуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуагъэнутэкъым	узэкӏэлъихуагъэнутэкъым	зэкӏэлъихуагъэнутэкъым	дызэкӏэлъихуагъэнутэкъым	фызэкӏэлъихуагъэнутэкъым	зэкӏэлъихуагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуагъэну	узэкӏэлъихуагъэну	зэкӏэлъихуагъэну	дызэкӏэлъихуагъэну	фызэкӏэлъихуагъэну	зэкӏэлъихуагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуагъэнукъэ	узэкӏэлъихуагъэнукъэ	зэкӏэлъихуагъэнукъэ	дызэкӏэлъихуагъэнукъэ	фызэкӏэлъихуагъэнукъэ	зэкӏэлъихуагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуагъэнут	узэкӏэлъихуагъэнут	зэкӏэлъихуагъэнут	дызэкӏэлъихуагъэнут	фызэкӏэлъихуагъэнут	зэкӏэлъихуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сызэкӏэлъихуагъэнутэкъэ	узэкӏэлъихуагъэнутэкъэ	зэкӏэлъихуагъэнутэкъэ	дызэкӏэлъихуагъэнутэкъэ	фызэкӏэлъихуагъэнутэкъэ	зэкӏэлъихуагъэнутэкъэ

Причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэкӏэлъихуэ	узэкӏэлъихуэ	зэкӏэлъихуэ	дызэкӏэлъихуэ	фызэкӏэлъихуэ	зэкӏэлъихуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэкӏэлъимыхуэ	узэкӏэлъимыхуэ	зэкӏэлъимыхуэ	дызэкӏэлъимыхуэ	фызэкӏэлъимыхуэ	зэкӏэлъимыхуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэкӏэлъихуа	узэкӏэлъихуа	зэкӏэлъихуа	дызэкӏэлъихуа	фызэкӏэлъихуа	зэкӏэлъихуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэкӏэлъимыхуа	узэкӏэлъимыхуа	зэкӏэлъимыхуа	дызэкӏэлъимыхуа	фызэкӏэлъимыхуа	зэкӏэлъимыхуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэкӏэлъихуэгъа	узэкӏэлъихуэгъа	зэкӏэлъихуэгъа	дызэкӏэлъихуэгъа	фызэкӏэлъихуэгъа	зэкӏэлъихуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэкӏэлъимыхуэгъа	узэкӏэлъимыхуэгъа	зэкӏэлъимыхуэгъа	дызэкӏэлъимыхуэгъа	фызэкӏэлъимыхуэгъа	зэкӏэлъимыхуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэкӏэлъихуэн	узэкӏэлъихуэн	зэкӏэлъихуэн	дызэкӏэлъихуэн	фызэкӏэлъихуэн	зэкӏэлъихуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэкӏэлъимыхуэн	узэкӏэлъимыхуэн	зэкӏэлъимыхуэн	дызэкӏэлъимыхуэн	фызэкӏэлъимыхуэн	зэкӏэлъимыхуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэкӏэлъихуэну	узэкӏэлъихуэну	зэкӏэлъихуэну	дызэкӏэлъихуэну	фызэкӏэлъихуэну	зэкӏэлъихуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэкӏэлъимыхуэну	узэкӏэлъимыхуэну	зэкӏэлъимыхуэну	дызэкӏэлъимыхуэну	фызэкӏэлъимыхуэну	зэкӏэлъимыхуэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэлъихуэ	узэрызэкӏэлъихуэ	зэрызэкӏэлъихуэ	дызэрызэкӏэлъихуэ	фызэрызэкӏэлъихуэ	зэрызэкӏэлъихуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэлъимыхуэ	узэрызэкӏэлъимыхуэ	зэрызэкӏэлъимыхуэ	дызэрызэкӏэлъимыхуэ	фызэрызэкӏэлъимыхуэ	зэрызэкӏэлъимыхуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэлъихуа	узэрызэкӏэлъихуа	зэрызэкӏэлъихуа	дызэрызэкӏэлъихуа	фызэрызэкӏэлъихуа	зэрызэкӏэлъихуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэлъимыхуа	узэрызэкӏэлъимыхуа	зэрызэкӏэлъимыхуа	дызэрызэкӏэлъимыхуа	фызэрызэкӏэлъимыхуа	зэрызэкӏэлъимыхуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэлъихуэгъа	узэрызэкӏэлъихуэгъа	зэрызэкӏэлъихуэгъа	дызэрызэкӏэлъихуэгъа	фызэрызэкӏэлъихуэгъа	зэрызэкӏэлъихуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэлъимыхуэгъа	узэрызэкӏэлъимыхуэгъа	зэрызэкӏэлъимыхуэгъа	дызэрызэкӏэлъимыхуэгъа	фызэрызэкӏэлъимыхуэгъа	зэрызэкӏэлъимыхуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэлъихуэн	узэрызэкӏэлъихуэн	зэрызэкӏэлъихуэн	дызэрызэкӏэлъихуэн	фызэрызэкӏэлъихуэн	зэрызэкӏэлъихуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэлъимыхуэн	узэрызэкӏэлъимыхуэн	зэрызэкӏэлъимыхуэн	дызэрызэкӏэлъимыхуэн	фызэрызэкӏэлъимыхуэн	зэрызэкӏэлъимыхуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэлъихуэну	узэрызэкӏэлъихуэну	зэрызэкӏэлъихуэну	дызэрызэкӏэлъихуэну	фызэрызэкӏэлъихуэну	зэрызэкӏэлъихуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрызэкӏэлъимыхуэну	узэрызэкӏэлъимыхуэну	зэрызэкӏэлъимыхуэну	дызэрызэкӏэлъимыхуэну	фызэрызэкӏэлъимыхуэну	зэрызэкӏэлъимыхуэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщызэкӏэлъихуэ	ущызэкӏэлъихуэ	щызэкӏэлъихуэ	дыщызэкӏэлъихуэ	фыщызэкӏэлъихуэ	щызэкӏэлъихуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщызэкӏэлъимыхуэ	ущызэкӏэлъимыхуэ	щызэкӏэлъимыхуэ	дыщызэкӏэлъимыхуэ	фыщызэкӏэлъимыхуэ	щызэкӏэлъимыхуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщызэкӏэлъихуа	ущызэкӏэлъихуа	щызэкӏэлъихуа	дыщызэкӏэлъихуа	фыщызэкӏэлъихуа	щызэкӏэлъихуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщызэкӏэлъимыхуа	ущызэкӏэлъимыхуа	щызэкӏэлъимыхуа	дыщызэкӏэлъимыхуа	фыщызэкӏэлъимыхуа	щызэкӏэлъимыхуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщызэкӏэлъихуэгъа	ущызэкӏэлъихуэгъа	щызэкӏэлъихуэгъа	дыщызэкӏэлъихуэгъа	фыщызэкӏэлъихуэгъа	щызэкӏэлъихуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщызэкӏэлъимыхуэгъа	ущызэкӏэлъимыхуэгъа	щызэкӏэлъимыхуэгъа	дыщызэкӏэлъимыхуэгъа	фыщызэкӏэлъимыхуэгъа	щызэкӏэлъимыхуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщызэкӏэлъихуэн	ущызэкӏэлъихуэн	щызэкӏэлъихуэн	дыщызэкӏэлъихуэн	фыщызэкӏэлъихуэн	щызэкӏэлъихуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщызэкӏэлъимыхуэн	ущызэкӏэлъимыхуэн	щызэкӏэлъимыхуэн	дыщызэкӏэлъимыхуэн	фыщызэкӏэлъимыхуэн	щызэкӏэлъимыхуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщызэкӏэлъихуэну	ущызэкӏэлъихуэну	щызэкӏэлъихуэну	дыщызэкӏэлъихуэну	фыщызэкӏэлъихуэну	щызэкӏэлъихуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщызэкӏэлъимыхуэну	ущызэкӏэлъимыхуэну	щызэкӏэлъимыхуэну	дыщызэкӏэлъимыхуэну	фыщызэкӏэлъимыхуэну	щызэкӏэлъимыхуэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздызэкӏэлъихуэ	уздызэкӏэлъихуэ	здызэкӏэлъихуэ	дыздызэкӏэлъихуэ	фыздызэкӏэлъихуэ	здызэкӏэлъихуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздызэкӏэлъимыхуэ	уздызэкӏэлъимыхуэ	здызэкӏэлъимыхуэ	дыздызэкӏэлъимыхуэ	фыздызэкӏэлъимыхуэ	здызэкӏэлъимыхуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздызэкӏэлъихуа	уздызэкӏэлъихуа	здызэкӏэлъихуа	дыздызэкӏэлъихуа	фыздызэкӏэлъихуа	здызэкӏэлъихуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздызэкӏэлъимыхуа	уздызэкӏэлъимыхуа	здызэкӏэлъимыхуа	дыздызэкӏэлъимыхуа	фыздызэкӏэлъимыхуа	здызэкӏэлъимыхуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздызэкӏэлъихуэгъа	уздызэкӏэлъихуэгъа	здызэкӏэлъихуэгъа	дыздызэкӏэлъихуэгъа	фыздызэкӏэлъихуэгъа	здызэкӏэлъихуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздызэкӏэлъимыхуэгъа	уздызэкӏэлъимыхуэгъа	здызэкӏэлъимыхуэгъа	дыздызэкӏэлъимыхуэгъа	фыздызэкӏэлъимыхуэгъа	здызэкӏэлъимыхуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздызэкӏэлъихуэн	уздызэкӏэлъихуэн	здызэкӏэлъихуэн	дыздызэкӏэлъихуэн	фыздызэкӏэлъихуэн	здызэкӏэлъихуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздызэкӏэлъимыхуэн	уздызэкӏэлъимыхуэн	здызэкӏэлъимыхуэн	дыздызэкӏэлъимыхуэн	фыздызэкӏэлъимыхуэн	здызэкӏэлъимыхуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздызэкӏэлъихуэну	уздызэкӏэлъихуэну	здызэкӏэлъихуэну	дыздызэкӏэлъихуэну	фыздызэкӏэлъихуэну	здызэкӏэлъихуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздызэкӏэлъимыхуэну	уздызэкӏэлъимыхуэну	здызэкӏэлъимыхуэну	дыздызэкӏэлъимыхуэну	фыздызэкӏэлъимыхуэну	здызэкӏэлъимыхуэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэлъихуэ	ущӀызэкӏэлъихуэ	щӀызэкӏэлъихуэ	дыщӀызэкӏэлъихуэ	фыщӀызэкӏэлъихуэ	щӀызэкӏэлъихуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэлъимыхуэ	ущӀызэкӏэлъимыхуэ	щӀызэкӏэлъимыхуэ	дыщӀызэкӏэлъимыхуэ	фыщӀызэкӏэлъимыхуэ	щӀызэкӏэлъимыхуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэлъихуа	ущӀызэкӏэлъихуа	щӀызэкӏэлъихуа	дыщӀызэкӏэлъихуа	фыщӀызэкӏэлъихуа	щӀызэкӏэлъихуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэлъимыхуа	ущӀызэкӏэлъимыхуа	щӀызэкӏэлъимыхуа	дыщӀызэкӏэлъимыхуа	фыщӀызэкӏэлъимыхуа	щӀызэкӏэлъимыхуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэлъихуэгъа	ущӀызэкӏэлъихуэгъа	щӀызэкӏэлъихуэгъа	дыщӀызэкӏэлъихуэгъа	фыщӀызэкӏэлъихуэгъа	щӀызэкӏэлъихуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэлъимыхуэгъа	ущӀызэкӏэлъимыхуэгъа	щӀызэкӏэлъимыхуэгъа	дыщӀызэкӏэлъимыхуэгъа	фыщӀызэкӏэлъимыхуэгъа	щӀызэкӏэлъимыхуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэлъихуэн	ущӀызэкӏэлъихуэн	щӀызэкӏэлъихуэн	дыщӀызэкӏэлъихуэн	фыщӀызэкӏэлъихуэн	щӀызэкӏэлъихуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэлъимыхуэн	ущӀызэкӏэлъимыхуэн	щӀызэкӏэлъимыхуэн	дыщӀызэкӏэлъимыхуэн	фыщӀызэкӏэлъимыхуэн	щӀызэкӏэлъимыхуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэлъихуэну	ущӀызэкӏэлъихуэну	щӀызэкӏэлъихуэну	дыщӀызэкӏэлъихуэну	фыщӀызэкӏэлъихуэну	щӀызэкӏэлъихуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀызэкӏэлъимыхуэну	ущӀызэкӏэлъимыхуэну	щӀызэкӏэлъимыхуэну	дыщӀызэкӏэлъимыхуэну	фыщӀызэкӏэлъимыхуэну	щӀызэкӏэлъимыхуэну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэкӏэлъихуэу	узэкӏэлъихуэу	зэкӏэлъихуэу	дызэкӏэлъихуэу	фызэкӏэлъихуэу	зэкӏэлъихуэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэкӏэлъимыхуэу	узэкӏэлъимыхуэу	зэкӏэлъимыхуэу	дызэкӏэлъимыхуэу	фызэкӏэлъимыхуэу	зэкӏэлъимыхуэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэкӏэлъихуауэ	узэкӏэлъихуауэ	зэкӏэлъихуауэ	дызэкӏэлъихуауэ	фызэкӏэлъихуауэ	зэкӏэлъихуауэ / зэкӏэлъихуа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэкӏэлъимыхуауэ	узэкӏэлъимыхуауэ	зэкӏэлъимыхуауэ	дызэкӏэлъимыхуауэ	фызэкӏэлъимыхуауэ	зэкӏэлъимыхуауэ(хэ) / зэкӏэлъимыхуа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сызэкӏэлъихуэурэ	узэкӏэлъихуэурэ	зэкӏэлъихуэурэ	дызэкӏэлъихуэурэ	фызэкӏэлъихуэурэ	зэкӏэлъихуэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сызэкӏэлъимыхуэурэ	узэкӏэлъимыхуэурэ	зэкӏэлъимыхуэурэ	дызэкӏэлъимыхуэурэ	фызэкӏэлъимыхуэурэ	зэкӏэлъимыхуэ(хэ)урэ

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыбзэкӏэлъохуэ	сызэкӏэлъохуэ	--	сывзэкӏэлъохуэ	сазэкӏэлъохуэ(хэ)
уэ	уззэкӏэлъохуэ	--	узэкӏэлъохуэ	удзэкӏэлъохуэ	--	уазэкӏэлъохуэ(хэ)
ар	ззэкӏэлъохуэ	бзэкӏэлъохуэ	зэкӏэлъохуэ	дзэкӏэлъохуэ	взэкӏэлъохуэ	язэкӏэлъохуэ(хэ)
дэ	--	дыбзэкӏэлъохуэ	дызэкӏэлъохуэ	--	дывзэкӏэлъохуэ	дазэкӏэлъохуэ(хэ)
фэ	фыззэкӏэлъохуэ	--	фызэкӏэлъохуэ	фыдзэкӏэлъохуэ	--	фазэкӏэлъохуэ(хэ)
ахэр	ззэкӏэлъохуэ	бзэкӏэлъохуэ	зэкӏэлъохуэ	дзэкӏэлъохуэ	взэкӏэлъохуэ	язэкӏэлъохуэ(хэ)

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыбзэкӏэлъихуэрэ	сызэкӏэлъихуэрэ	--	сывзэкӏэлъихуэрэ	сазэкӏэлъихуэ(хэ)рэ
уэ	уззэкӏэлъихуэрэ	--	узэкӏэлъихуэрэ	удзэкӏэлъихуэрэ	--	уазэкӏэлъихуэ(хэ)рэ
ар	ззэкӏэлъихуэрэ	бзэкӏэлъихуэрэ	зэкӏэлъихуэрэ	дзэкӏэлъихуэрэ	взэкӏэлъихуэрэ	язэкӏэлъихуэ(хэ)рэ
дэ	--	дыбзэкӏэлъихуэрэ	дызэкӏэлъихуэрэ	--	дывзэкӏэлъихуэрэ	дазэкӏэлъихуэ(хэ)рэ
фэ	фыззэкӏэлъихуэрэ	--	фызэкӏэлъихуэрэ	фыдзэкӏэлъихуэрэ	--	фазэкӏэлъихуэ(хэ)рэ
ахэр	ззэкӏэлъихуэрэ	бзэкӏэлъихуэрэ	зэкӏэлъихуэрэ	дзэкӏэлъихуэрэ	взэкӏэлъихуэрэ	язэкӏэлъихуэ(хэ)рэ

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ху]э	[ху]эр	--	[ху]эхэр
Эргативнэ:	[ху]э	[ху]эм	--	[ху]эхэм
Послеложнэ:	[ху]экӀэ	[ху]эмкӀэ	[ху]эхэкӀэ	[ху]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ху]эуэ	[ху]эрауэ	[ху]эхэу	[ху]эхэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ху]а	[ху]ар	--	[ху]ахэр
Эргативнэ:	[ху]а	[ху]ам	--	[ху]ахэм
Послеложнэ:	[ху]акӀэ	[ху]амкӀэ	[ху]ахэкӀэ	[ху]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ху]ауэ	[ху]арауэ	[ху]ахэу	[ху]ахэрауэ

		-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ху]эн	[ху]эныр	--	[ху]энхэр
Эргативнэ:	[ху]эн	[ху]эным	--	[ху]энхэм
Послеложнэ:	[ху]энкӀэ	[ху]энымкӀэ	[ху]энхэкӀэ	[ху]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[ху]эну	[ху]энырауэ	[ху]энхэу	[ху]энхэрауэ

		-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ху]эну	[ху]энур	--	[ху]энухэр
Эргативнэ:	[ху]эну	[ху]энум	--	[ху]энухэм
Послеложнэ:	[ху]энукӀэ	[ху]энумкӀэ	[ху]энухэкӀэ	[ху]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ху]энууэ	[ху]энурауэ	[ху]энухэу	[ху]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Зыр зым кӀэлъыкӀуэу ихуэн (мащэ, кумб сыт хуэдэхэм).

ЩАПХЪЭХЭР

• Кхъуэныжьыр къыхураджэ, кхъуэлэухэр хьэкӀапсэу къыкӀэлъожэ, КӀуапӀи-жапӀи ирамыту Мыщэм и гъуэм зэкӀэлъохуэ. ӀуэрыӀуатэ, фольклор

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• зэкӏэлъихуэн: fall down one after the other

УРЫСЫБЗЭ

• зэкӏэлъихуэн: упасть вниз один за другим

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын