АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- зэ- + къуэ- + [ху] + -ы + -н
Глагол лъэмыӏэс "зэкъуэхун"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар) |
|
щыӀэныгъэ: |
зэкъуэхун
|
щымыӀэныгъэ: |
зэкъуэмыхун
|
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхун |
узэкъуэхун |
зэкъуэхун |
дызэкъуэхун |
фызэкъуэхун |
зэкъуэхун(хэ)
|
щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэмыхун |
узэкъуэмыхун |
зэкъуэмыхун |
дызэкъуэмыхун |
фызэкъуэмыхун |
зэкъуэмыхун(хэ)
|
унафэ наклоненэ |
уэ |
фэ
|
щыӀэныгъэ: |
зэкъуэху! |
фызэкъуэху!
|
щымыӀэныгъэ: |
узэкъуэмыху! |
фызэкъуэмыху!
|
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
щыӀэныгъэ: |
сызэкъуреху |
узэкъуреху |
зэкъуреху |
дызэкъуреху |
фызэкъуреху |
зэкъуреху
|
щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуремыху |
узэкъуремыху |
зэкъуремыху |
дызэкъуремыху |
фызэкъуремыху |
зэкъуремыху
|
ЗэраӀуатэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
ит зэман – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуоху(р) |
узэкъуоху(р) |
зэкъуоху(р) |
дызэкъуоху(р) |
фызэкъуоху(р) |
зэкъуоху(хэ)(р)
|
ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуркъым |
узэкъуэхуркъым |
зэкъуэхуркъым |
дызэкъуэхуркъым |
фызэкъуэхуркъым |
зэкъуэху(хэ)ркъым
|
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэху(р)т |
узэкъуэху(р)т |
зэкъуэху(р)т |
дызэкъуэху(р)т |
фызэкъуэху(р)т |
зэкъуэху(р)т / зэкъуэхухэ(р)т
|
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэху(р)тэкъым |
узэкъуэху(р)тэкъым |
зэкъуэху(р)тэкъым |
дызэкъуэху(р)тэкъым |
фызэкъуэху(р)тэкъым |
зэкъуэху(р)тэкъым / зэкъуэхухэ(р)тэкъым
|
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуащ |
узэкъуэхуащ |
зэкъуэхуащ |
дызэкъуэхуащ |
фызэкъуэхуащ |
зэкъуэхуа(хэ)щ
|
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуакъым |
узэкъуэхуакъым |
зэкъуэхуакъым |
дызэкъуэхуакъым |
фызэкъуэхуакъым |
зэкъуэхуа(хэ)къым
|
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуат |
узэкъуэхуат |
зэкъуэхуат |
дызэкъуэхуат |
фызэкъуэхуат |
зэкъуэхуа(хэ)т
|
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуатэкъым |
узэкъуэхуатэкъым |
зэкъуэхуатэкъым |
дызэкъуэхуатэкъым |
фызэкъуэхуатэкъым |
зэкъуэхуа(хэ)тэкъым
|
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхугъащ |
узэкъуэхугъащ |
зэкъуэхугъащ |
дызэкъуэхугъащ |
фызэкъуэхугъащ |
зэкъуэхугъа(хэ)щ
|
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхугъакъым |
узэкъуэхугъакъым |
зэкъуэхугъакъым |
дызэкъуэхугъакъым |
фызэкъуэхугъакъым |
зэкъуэхугъа(хэ)къым
|
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхугъат |
узэкъуэхугъат |
зэкъуэхугъат |
дызэкъуэхугъат |
фызэкъуэхугъат |
зэкъуэхугъа(хэ)т
|
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхугъатэкъым |
узэкъуэхугъатэкъым |
зэкъуэхугъатэкъым |
дызэкъуэхугъатэкъым |
фызэкъуэхугъатэкъым |
зэкъуэхугъа(хэ)тэкъым
|
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхущ |
узэкъуэхущ |
зэкъуэхущ |
дызэкъуэхущ |
фызэкъуэхущ |
зэкъуэху(хэ)щ
|
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхукъым |
узэкъуэхукъым |
зэкъуэхукъым |
дызэкъуэхукъым |
фызэкъуэхукъым |
зэкъуэху(хэ)къым
|
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхут |
узэкъуэхут |
зэкъуэхут |
дызэкъуэхут |
фызэкъуэхут |
зэкъуэху(хэ)т
|
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхутэкъым |
узэкъуэхутэкъым |
зэкъуэхутэкъым |
дызэкъуэхутэкъым |
фызэкъуэхутэкъым |
зэкъуэху(хэ)тэкъым
|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхунщ |
узэкъуэхунщ |
зэкъуэхунщ |
дызэкъуэхунщ |
фызэкъуэхунщ |
зэкъуэхун(хэ)щ
|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхункъым |
узэкъуэхункъым |
зэкъуэхункъым |
дызэкъуэхункъым |
фызэкъуэхункъым |
зэкъуэхун(хэ)къым
|
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхунущ |
узэкъуэхунущ |
зэкъуэхунущ |
дызэкъуэхунущ |
фызэкъуэхунущ |
зэкъуэхуну(хэ)щ
|
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхунукъым |
узэкъуэхунукъым |
зэкъуэхунукъым |
дызэкъуэхунукъым |
фызэкъуэхунукъым |
зэкъуэхуну(хэ)къым
|
ЗэрыупщӀэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
ит зэман – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхурэ |
узэкъуэхурэ |
зэкъуэхурэ |
дызэкъуэхурэ |
фызэкъуэхурэ |
зэкъуэху(хэ)рэ
|
ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуркъэ |
узэкъуэхуркъэ |
зэкъуэхуркъэ |
дызэкъуэхуркъэ |
фызэкъуэхуркъэ |
зэкъуэхуркъэ / зэкъуэхухэркъэ
|
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэху(р)т |
узэкъуэху(р)т |
зэкъуэху(р)т |
дызэкъуэху(р)т |
фызэкъуэху(р)т |
зэкъуэху(р)т / зэкъуэхухэ(р)т
|
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэху(р)тэкъэ |
узэкъуэху(р)тэкъэ |
зэкъуэху(р)тэкъэ |
дызэкъуэху(р)тэкъэ |
фызэкъуэху(р)тэкъэ |
зэкъуэху(р)тэкъэ / зэкъуэхухэ(р)тэкъэ
|
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуа |
узэкъуэхуа |
зэкъуэхуа |
дызэкъуэхуа |
фызэкъуэхуа |
зэкъуэхуа(хэ)
|
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуакъэ |
узэкъуэхуакъэ |
зэкъуэхуакъэ |
дызэкъуэхуакъэ |
фызэкъуэхуакъэ |
зэкъуэхуа(хэ)къэ
|
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуат |
узэкъуэхуат |
зэкъуэхуат |
дызэкъуэхуат |
фызэкъуэхуат |
зэкъуэхуа(хэ)т
|
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуатэкъэ |
узэкъуэхуатэкъэ |
зэкъуэхуатэкъэ |
дызэкъуэхуатэкъэ |
фызэкъуэхуатэкъэ |
зэкъуэхуа(хэ)тэкъэ
|
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхугъа |
узэкъуэхугъа |
зэкъуэхугъа |
дызэкъуэхугъа |
фызэкъуэхугъа |
зэкъуэхугъа(хэ)
|
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхугъакъэ |
узэкъуэхугъакъэ |
зэкъуэхугъакъэ |
дызэкъуэхугъакъэ |
фызэкъуэхугъакъэ |
зэкъуэхугъа(хэ)къэ
|
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхугъат |
узэкъуэхугъат |
зэкъуэхугъат |
дызэкъуэхугъат |
фызэкъуэхугъат |
зэкъуэхугъа(хэ)т
|
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхугъатэкъэ |
узэкъуэхугъатэкъэ |
зэкъуэхугъатэкъэ |
дызэкъуэхугъатэкъэ |
фызэкъуэхугъатэкъэ |
зэкъуэхугъа(хэ)тэкъэ
|
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэху |
узэкъуэху |
зэкъуэху |
дызэкъуэху |
фызэкъуэху |
зэкъуэху(хэ)
|
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхукъэ |
узэкъуэхукъэ |
зэкъуэхукъэ |
дызэкъуэхукъэ |
фызэкъуэхукъэ |
зэкъуэху(хэ)къэ
|
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхут |
узэкъуэхут |
зэкъуэхут |
дызэкъуэхут |
фызэкъуэхут |
зэкъуэху(хэ)т
|
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхутэкъэ |
узэкъуэхутэкъэ |
зэкъуэхутэкъэ |
дызэкъуэхутэкъэ |
фызэкъуэхутэкъэ |
зэкъуэху(хэ)тэкъэ
|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхун |
узэкъуэхун |
зэкъуэхун |
дызэкъуэхун |
фызэкъуэхун |
зэкъуэхун(хэ)
|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхункъэ |
узэкъуэхункъэ |
зэкъуэхункъэ |
дызэкъуэхункъэ |
фызэкъуэхункъэ |
зэкъуэхун(хэ)къэ
|
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуну |
узэкъуэхуну |
зэкъуэхуну |
дызэкъуэхуну |
фызэкъуэхуну |
зэкъуэхуну(хэ)
|
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхунукъэ |
узэкъуэхунукъэ |
зэкъуэхунукъэ |
дызэкъуэхунукъэ |
фызэкъуэхунукъэ |
зэкъуэхуну(хэ)къэ
|
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
ит зэман – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхумэ |
узэкъуэхумэ |
зэкъуэхумэ |
дызэкъуэхумэ |
фызэкъуэхумэ |
зэкъуэху(хэ)мэ
|
ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэмыхумэ |
узэкъуэмыхумэ |
зэкъуэмыхумэ |
дызэкъуэмыхумэ |
фызэкъуэмыхумэ |
зэкъуэмыху(хэ)мэ
|
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуамэ |
узэкъуэхуамэ |
зэкъуэхуамэ |
дызэкъуэхуамэ |
фызэкъуэхуамэ |
зэкъуэхуа(хэ)мэ
|
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэмыхуамэ |
узэкъуэмыхуамэ |
зэкъуэмыхуамэ |
дызэкъуэмыхуамэ |
фызэкъуэмыхуамэ |
зэкъуэмыхуа(хэ)мэ
|
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхугъамэ |
узэкъуэхугъамэ |
зэкъуэхугъамэ |
дызэкъуэхугъамэ |
фызэкъуэхугъамэ |
зэкъуэхугъа(хэ)мэ
|
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэмыхугъамэ |
узэкъуэмыхугъамэ |
зэкъуэмыхугъамэ |
дызэкъуэмыхугъамэ |
фызэкъуэмыхугъамэ |
зэкъуэмыхугъа(хэ)мэ
|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхунмэ |
узэкъуэхунмэ |
зэкъуэхунмэ |
дызэкъуэхунмэ |
фызэкъуэхунмэ |
зэкъуэхун(хэ)мэ
|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэмыхунмэ |
узэкъуэмыхунмэ |
зэкъуэмыхунмэ |
дызэкъуэмыхунмэ |
фызэкъуэмыхунмэ |
зэкъуэмыхун(хэ)мэ
|
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхунумэ |
узэкъуэхунумэ |
зэкъуэхунумэ |
дызэкъуэхунумэ |
фызэкъуэхунумэ |
зэкъуэхуну(хэ)мэ
|
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэмыхунумэ |
узэкъуэмыхунумэ |
зэкъуэмыхунумэ |
дызэкъуэмыхунумэ |
фызэкъуэмыхунумэ |
зэкъуэмыхуну(хэ)мэ
|
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
ит зэман – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхутэмэ |
узэкъуэхутэмэ |
зэкъуэхутэмэ |
дызэкъуэхутэмэ |
фызэкъуэхутэмэ |
зэкъуэху(хэ)тэмэ
|
ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэмыхутэмэ |
узэкъуэмыхутэмэ |
зэкъуэмыхутэмэ |
дызэкъуэмыхутэмэ |
фызэкъуэмыхутэмэ |
зэкъуэмыху(хэ)тэмэ
|
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуатэмэ |
узэкъуэхуатэмэ |
зэкъуэхуатэмэ |
дызэкъуэхуатэмэ |
фызэкъуэхуатэмэ |
зэкъуэхуа(хэ)тэмэ
|
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэмыхуатэмэ |
узэкъуэмыхуатэмэ |
зэкъуэмыхуатэмэ |
дызэкъуэмыхуатэмэ |
фызэкъуэмыхуатэмэ |
зэкъуэмыхуа(хэ)тэмэ
|
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхугъатэмэ |
узэкъуэхугъатэмэ |
зэкъуэхугъатэмэ |
дызэкъуэхугъатэмэ |
фызэкъуэхугъатэмэ |
зэкъуэхугъа(хэ)тэмэ
|
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэмыхугъатэмэ |
узэкъуэмыхугъатэмэ |
зэкъуэмыхугъатэмэ |
дызэкъуэмыхугъатэмэ |
фызэкъуэмыхугъатэмэ |
зэкъуэмыхугъа(хэ)тэмэ
|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхунтэмэ |
узэкъуэхунтэмэ |
зэкъуэхунтэмэ |
дызэкъуэхунтэмэ |
фызэкъуэхунтэмэ |
зэкъуэхун(хэ)тэмэ
|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэмыхунтэмэ |
узэкъуэмыхунтэмэ |
зэкъуэмыхунтэмэ |
дызэкъуэмыхунтэмэ |
фызэкъуэмыхунтэмэ |
зэкъуэмыхун(хэ)тэмэ
|
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхунутэмэ |
узэкъуэхунутэмэ |
зэкъуэхунутэмэ |
дызэкъуэхунутэмэ |
фызэкъуэхунутэмэ |
зэкъуэхуну(хэ)тэмэ
|
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэмыхунутэмэ |
узэкъуэмыхунутэмэ |
зэкъуэмыхунутэмэ |
дызэкъуэмыхунутэмэ |
фызэкъуэмыхунутэмэ |
зэкъуэмыхуну(хэ)тэмэ
|
сослагательнэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхунт |
узэкъуэхунт |
зэкъуэхунт |
дызэкъуэхунт |
фызэкъуэхунт |
зэкъуэхун(хэ)т
|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхунтэкъым |
узэкъуэхунтэкъым |
зэкъуэхунтэкъым |
дызэкъуэхунтэкъым |
фызэкъуэхунтэкъым |
зэкъуэхун(хэ)тэкъым
|
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхунут |
узэкъуэхунут |
зэкъуэхунут |
дызэкъуэхунут |
фызэкъуэхунут |
зэкъуэхуну(хэ)т
|
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхунутэкъым |
узэкъуэхунутэкъым |
зэкъуэхунутэкъым |
дызэкъуэхунутэкъым |
фызэкъуэхунутэкъым |
зэкъуэхуну(хэ)тэкъым
|
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
ит зэман – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуми |
узэкъуэхуми |
зэкъуэхуми |
дызэкъуэхуми |
фызэкъуэхуми |
зэкъуэху(хэ)ми
|
ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэмыхуми |
узэкъуэмыхуми |
зэкъуэмыхуми |
дызэкъуэмыхуми |
фызэкъуэмыхуми |
зэкъуэмыху(хэ)ми
|
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуами |
узэкъуэхуами |
зэкъуэхуами |
дызэкъуэхуами |
фызэкъуэхуами |
зэкъуэхуа(хэ)ми
|
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэмыхуами |
узэкъуэмыхуами |
зэкъуэмыхуами |
дызэкъуэмыхуами |
фызэкъуэмыхуами |
зэкъуэмыхуа(хэ)ми
|
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхугъами |
узэкъуэхугъами |
зэкъуэхугъами |
дызэкъуэхугъами |
фызэкъуэхугъами |
зэкъуэхугъа(хэ)ми
|
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэмыхугъами |
узэкъуэмыхугъами |
зэкъуэмыхугъами |
дызэкъуэмыхугъами |
фызэкъуэмыхугъами |
зэкъуэмыхугъа(хэ)ми
|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхунми |
узэкъуэхунми |
зэкъуэхунми |
дызэкъуэхунми |
фызэкъуэхунми |
зэкъуэхун(хэ)ми
|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэмыхунми |
узэкъуэмыхунми |
зэкъуэмыхунми |
дызэкъуэмыхунми |
фызэкъуэмыхунми |
зэкъуэмыхун(хэ)ми
|
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхунуми |
узэкъуэхунуми |
зэкъуэхунуми |
дызэкъуэхунуми |
фызэкъуэхунуми |
зэкъуэхуну(хэ)ми
|
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэмыхунуми |
узэкъуэмыхунуми |
зэкъуэмыхунуми |
дызэкъуэмыхунуми |
фызэкъуэмыхунуми |
зэкъуэмыхуну(хэ)ми
|
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
ит зэман – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхутэми |
узэкъуэхутэми |
зэкъуэхутэми |
дызэкъуэхутэми |
фызэкъуэхутэми |
зэкъуэху(хэ)тэми
|
ит зэман – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэмыхутэми |
узэкъуэмыхутэми |
зэкъуэмыхутэми |
дызэкъуэмыхутэми |
фызэкъуэмыхутэми |
зэкъуэмыху(хэ)тэми
|
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуатэми |
узэкъуэхуатэми |
зэкъуэхуатэми |
дызэкъуэхуатэми |
фызэкъуэхуатэми |
зэкъуэхуа(хэ)тэми
|
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэмыхуатэми |
узэкъуэмыхуатэми |
зэкъуэмыхуатэми |
дызэкъуэмыхуатэми |
фызэкъуэмыхуатэми |
зэкъуэмыхуа(хэ)тэми
|
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхугъатэми |
узэкъуэхугъатэми |
зэкъуэхугъатэми |
дызэкъуэхугъатэми |
фызэкъуэхугъатэми |
зэкъуэхугъа(хэ)тэми
|
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэмыхугъатэми |
узэкъуэмыхугъатэми |
зэкъуэмыхугъатэми |
дызэкъуэмыхугъатэми |
фызэкъуэмыхугъатэми |
зэкъуэмыхугъа(хэ)тэми
|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхунтэми |
узэкъуэхунтэми |
зэкъуэхунтэми |
дызэкъуэхунтэми |
фызэкъуэхунтэми |
зэкъуэхун(хэ)тэми
|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэмыхунтэми |
узэкъуэмыхунтэми |
зэкъуэмыхунтэми |
дызэкъуэмыхунтэми |
фызэкъуэмыхунтэми |
зэкъуэмыхун(хэ)тэми
|
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхунутэми |
узэкъуэхунутэми |
зэкъуэхунутэми |
дызэкъуэхунутэми |
фызэкъуэхунутэми |
зэкъуэхуну(хэ)тэми
|
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэмыхунутэми |
узэкъуэмыхунутэми |
зэкъуэмыхунутэми |
дызэкъуэмыхунутэми |
фызэкъуэмыхунутэми |
зэкъуэмыхуну(хэ)тэми
|
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуаи |
узэкъуэхуаи |
зэкъуэхуаи |
дызэкъуэхуаи |
фызэкъуэхуаи |
зэкъуэхуаи
|
щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуакъыми |
узэкъуэхуакъыми |
зэкъуэхуакъыми |
дызэкъуэхуакъыми |
фызэкъуэхуакъыми |
зэкъуэхуакъыми
|
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуащэрэт |
узэкъуэхуащэрэт |
зэкъуэхуащэрэт |
дызэкъуэхуащэрэт |
фызэкъуэхуащэрэт |
зэкъуэхуащэрэт
|
щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэмыхуащэрэт |
узэкъуэмыхуащэрэт |
зэкъуэмыхуащэрэт |
дызэкъуэмыхуащэрэт |
фызэкъуэмыхуащэрэт |
зэкъуэмыхуащэрэт
|
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуагъэнщ |
узэкъуэхуагъэнщ |
зэкъуэхуагъэнщ |
дызэкъуэхуагъэнщ |
фызэкъуэхуагъэнщ |
зэкъуэхуагъэнщ
|
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуагъэнкъым |
узэкъуэхуагъэнкъым |
зэкъуэхуагъэнкъым |
дызэкъуэхуагъэнкъым |
фызэкъуэхуагъэнкъым |
зэкъуэхуагъэнкъым
|
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуагъэнт |
узэкъуэхуагъэнт |
зэкъуэхуагъэнт |
дызэкъуэхуагъэнт |
фызэкъуэхуагъэнт |
зэкъуэхуагъэнт
|
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуагъэнтэкъым |
узэкъуэхуагъэнтэкъым |
зэкъуэхуагъэнтэкъым |
дызэкъуэхуагъэнтэкъым |
фызэкъуэхуагъэнтэкъым |
зэкъуэхуагъэнтэкъым
|
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуагъэн |
узэкъуэхуагъэн |
зэкъуэхуагъэн |
дызэкъуэхуагъэн |
фызэкъуэхуагъэн |
зэкъуэхуагъэн
|
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуагъэнкъэ |
узэкъуэхуагъэнкъэ |
зэкъуэхуагъэнкъэ |
дызэкъуэхуагъэнкъэ |
фызэкъуэхуагъэнкъэ |
зэкъуэхуагъэнкъэ
|
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуагъэнт |
узэкъуэхуагъэнт |
зэкъуэхуагъэнт |
дызэкъуэхуагъэнт |
фызэкъуэхуагъэнт |
зэкъуэхуагъэнт
|
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуагъэнтэкъэ |
узэкъуэхуагъэнтэкъэ |
зэкъуэхуагъэнтэкъэ |
дызэкъуэхуагъэнтэкъэ |
фызэкъуэхуагъэнтэкъэ |
зэкъуэхуагъэнтэкъэ
|
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуагъэнху |
узэкъуэхуагъэнху |
зэкъуэхуагъэнху |
дызэкъуэхуагъэнху |
фызэкъуэхуагъэнху |
зэкъуэхуагъэнху
|
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуагъэнукъым |
узэкъуэхуагъэнукъым |
зэкъуэхуагъэнукъым |
дызэкъуэхуагъэнукъым |
фызэкъуэхуагъэнукъым |
зэкъуэхуагъэнукъым
|
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуагъэнут |
узэкъуэхуагъэнут |
зэкъуэхуагъэнут |
дызэкъуэхуагъэнут |
фызэкъуэхуагъэнут |
зэкъуэхуагъэнут
|
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуагъэнутэкъым |
узэкъуэхуагъэнутэкъым |
зэкъуэхуагъэнутэкъым |
дызэкъуэхуагъэнутэкъым |
фызэкъуэхуагъэнутэкъым |
зэкъуэхуагъэнутэкъым
|
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуагъэну |
узэкъуэхуагъэну |
зэкъуэхуагъэну |
дызэкъуэхуагъэну |
фызэкъуэхуагъэну |
зэкъуэхуагъэну
|
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуагъэнукъэ |
узэкъуэхуагъэнукъэ |
зэкъуэхуагъэнукъэ |
дызэкъуэхуагъэнукъэ |
фызэкъуэхуагъэнукъэ |
зэкъуэхуагъэнукъэ
|
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуагъэнут |
узэкъуэхуагъэнут |
зэкъуэхуагъэнут |
дызэкъуэхуагъэнут |
фызэкъуэхуагъэнут |
зэкъуэхуагъэнут
|
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: |
сызэкъуэхуагъэнутэкъэ |
узэкъуэхуагъэнутэкъэ |
зэкъуэхуагъэнутэкъэ |
дызэкъуэхуагъэнутэкъэ |
фызэкъуэхуагъэнутэкъэ |
зэкъуэхуагъэнутэкъэ
|
Причастиехэр |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
Зылэжь (субъектнэ) причастие |
|
|
|
|
|
|
ит зэман - щыӀэныгъэ |
сызэкъуэху |
узэкъуэху |
зэкъуэху |
дызэкъуэху |
фызэкъуэху |
зэкъуэху(хэ)
|
ит зэман - щымыӀэныгъэ |
сызэкъуэмыху |
узэкъуэмыху |
зэкъуэмыху |
дызэкъуэмыху |
фызэкъуэмыху |
зэкъуэмыху(хэ)
|
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сызэкъуэхуа |
узэкъуэхуа |
зэкъуэхуа |
дызэкъуэхуа |
фызэкъуэхуа |
зэкъуэхуа(хэ)
|
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сызэкъуэмыхуа |
узэкъуэмыхуа |
зэкъуэмыхуа |
дызэкъуэмыхуа |
фызэкъуэмыхуа |
зэкъуэмыхуа(хэ)
|
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сызэкъуэхугъа |
узэкъуэхугъа |
зэкъуэхугъа |
дызэкъуэхугъа |
фызэкъуэхугъа |
зэкъуэхугъа(хэ)
|
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сызэкъуэмыхугъа |
узэкъуэмыхугъа |
зэкъуэмыхугъа |
дызэкъуэмыхугъа |
фызэкъуэмыхугъа |
зэкъуэмыхугъа(хэ)
|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ |
сызэкъуэхун |
узэкъуэхун |
зэкъуэхун |
дызэкъуэхун |
фызэкъуэхун |
зэкъуэхун(хэ)
|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ |
сызэкъуэмыхун |
узэкъуэмыхун |
зэкъуэмыхун |
дызэкъуэмыхун |
фызэкъуэмыхун |
зэкъуэмыхун(хэ)
|
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ |
сызэкъуэхуну |
узэкъуэхуну |
зэкъуэхуну |
дызэкъуэхуну |
фызэкъуэхуну |
зэкъуэхуну(хэ)
|
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ |
сызэкъуэмыхуну |
узэкъуэмыхуну |
зэкъуэмыхуну |
дызэкъуэмыхуну |
фызэкъуэмыхуну |
зэкъуэмыхуну(хэ)
|
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие |
|
|
|
|
|
|
ит зэман - щыӀэныгъэ |
сызэрызэкъуэху |
узэрызэкъуэху |
зэрызэкъуэху |
дызэрызэкъуэху |
фызэрызэкъуэху |
зэрызэкъуэху(хэ)
|
ит зэман - щымыӀэныгъэ |
сызэрызэкъуэмыху |
узэрызэкъуэмыху |
зэрызэкъуэмыху |
дызэрызэкъуэмыху |
фызэрызэкъуэмыху |
зэрызэкъуэмыху(хэ)
|
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сызэрызэкъуэхуа |
узэрызэкъуэхуа |
зэрызэкъуэхуа |
дызэрызэкъуэхуа |
фызэрызэкъуэхуа |
зэрызэкъуэхуа(хэ)
|
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сызэрызэкъуэмыхуа |
узэрызэкъуэмыхуа |
зэрызэкъуэмыхуа |
дызэрызэкъуэмыхуа |
фызэрызэкъуэмыхуа |
зэрызэкъуэмыхуа(хэ)
|
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сызэрызэкъуэхугъа |
узэрызэкъуэхугъа |
зэрызэкъуэхугъа |
дызэрызэкъуэхугъа |
фызэрызэкъуэхугъа |
зэрызэкъуэхугъа(хэ)
|
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сызэрызэкъуэмыхугъа |
узэрызэкъуэмыхугъа |
зэрызэкъуэмыхугъа |
дызэрызэкъуэмыхугъа |
фызэрызэкъуэмыхугъа |
зэрызэкъуэмыхугъа(хэ)
|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ |
сызэрызэкъуэхун |
узэрызэкъуэхун |
зэрызэкъуэхун |
дызэрызэкъуэхун |
фызэрызэкъуэхун |
зэрызэкъуэхун(хэ)
|
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ |
сызэрызэкъуэмыхун |
узэрызэкъуэмыхун |
зэрызэкъуэмыхун |
дызэрызэкъуэмыхун |
фызэрызэкъуэмыхун |
зэрызэкъуэмыхун(хэ)
|
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ |
сызэрызэкъуэхуну |
узэрызэкъуэхуну |
зэрызэкъуэхуну |
дызэрызэкъуэхуну |
фызэрызэкъуэхуну |
зэрызэкъуэхуну(хэ)
|
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ |
сызэрызэкъуэмыхуну |
узэрызэкъуэмыхуну |
зэрызэкъуэмыхуну |
дызэрызэкъуэмыхуну |
фызэрызэкъуэмыхуну |
зэрызэкъуэмыхуну(хэ)
|
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие |
|
|
|
|
|
|
ит зэман - щыӀэныгъэ |
сыщызэкъуэху |
ущызэкъуэху |
щызэкъуэху |
дыщызэкъуэху |
фыщызэкъуэху |
щызэкъуэху(хэ)
|
ит зэман - щымыӀэныгъэ |
сыщызэкъуэмыху |
ущызэкъуэмыху |
щызэкъуэмыху |
дыщызэкъуэмыху |
фыщызэкъуэмыху |
щызэкъуэмыху(хэ)
|
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сыщызэкъуэхуа |
ущызэкъуэхуа |
щызэкъуэхуа |
дыщызэкъуэхуа |
фыщызэкъуэхуа |
щызэкъуэхуа(хэ)
|
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сыщызэкъуэмыхуа |
ущизэкъуэмыхуа |
щызэкъуэмыхуа |
дыщызэкъуэмыхуа |
фыщызэкъуэмыхуа |
щызэкъуэмыхуа(хэ)
|
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сыщызэкъуэхугъа |
ущызэкъуэхугъа |
щызэкъуэхугъа |
дыщызэкъуэхугъа |
фыщызэкъуэхугъа |
щызэкъуэхугъа(хэ)
|
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сыщызэкъуэмыхугъа |
ущызэкъуэмыхугъа |
щызэкъуэмыхугъа |
дыщызэкъуэмыхугъа |
фыщызэкъуэмыхугъа |
щызэкъуэмыхугъа(хэ)
|
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
сыщызэкъуэхун |
ущызэкъуэхун |
щызэкъуэхун |
дыщызэкъуэхун |
фыщызэкъуэхун |
щызэкъуэхун(хэ)
|
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
сыщызэкъуэмыхун |
ущызэкъуэхун |
щызэкъуэмыхун |
дыщызэкъуэмыхун |
фыщызэкъуэмыхун |
щызэкъуэмыхун(хэ)
|
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
сыщызэкъуэхуну |
ущызэкъуэхуну |
щызэкъуэхуну |
дыщызэкъуэхуну |
фыщызэкъуэхуну |
щызэкъуэхуну(хэ)
|
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
сыщызэкъуэмыхуну |
ущызэкъуэмыхуну |
щызэкъуэмыхуну |
дыщызэкъуэмыхуну |
фыщызэкъуэмыхуну |
щызэкъуэмыхуну(хэ)
|
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие |
|
|
|
|
|
|
ит зэман - щыӀэныгъэ |
сыздызэкъуэху |
уздызэкъуэху |
здызэкъуэху |
дыздызэкъуэху |
фыздызэкъуэху |
здызэкъуэху(хэ)
|
ит зэман - щымыӀэныгъэ |
сыздызэкъуэмыху |
уздызэкъуэмыху |
здызэкъуэмыху |
дыздызэкъуэмыху |
фыздызэкъуэмыху |
здызэкъуэмыху(хэ)
|
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сыздызэкъуэхуа |
уздызэкъуэхуа |
здызэкъуэхуа |
дыздызэкъуэхуа |
фыздызэкъуэхуа |
здызэкъуэхуа(хэ)
|
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сыздызэкъуэмыхуа |
уздызэкъуэмыхуа |
здызэкъуэмыхуа |
дыздызэкъуэмыхуа |
фыздызэкъуэмыхуа |
здызэкъуэмыхуа(хэ)
|
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сыздызэкъуэхугъа |
уздызэкъуэхугъа |
здызэкъуэхугъа |
дыздызэкъуэхугъа |
фыздызэкъуэхугъа |
здызэкъуэхугъа(хэ)
|
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сыздызэкъуэмыхугъа |
уздызэкъуэмыхугъа |
здызэкъуэмыхугъа |
дыздызэкъуэмыхугъа |
фыздызэкъуэмыхугъа |
здызэкъуэмыхугъа(хэ)
|
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
сыздызэкъуэхун |
уздызэкъуэхун |
здызэкъуэхун |
дыздызэкъуэхун |
фыздызэкъуэхун |
здызэкъуэхун(хэ)
|
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
сыздызэкъуэмыхун |
уздызэкъуэмыхун |
здызэкъуэмыхун |
дыздызэкъуэмыхун |
фыздызэкъуэмыхун |
здызэкъуэмыхун(хэ)
|
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
сыздызэкъуэхуну |
уздызэкъуэхуну |
здызэкъуэхуну |
дыздызэкъуэхуну |
фыздызэкъуэхуну |
здызэкъуэхуну(хэ)
|
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
сыздызэкъуэмыхуну |
уздызэкъуэмыхуну |
здызэкъуэмыхуну |
дыздызэкъуэмыхуну |
фыздызэкъуэмыхуну |
здызэкъуэмыхуну(хэ)
|
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие |
|
|
|
|
|
|
ит зэман - щыӀэныгъэ |
сыщӀызэкъуэху |
ущӀызэкъуэху |
щӀызэкъуэху |
дыщӀызэкъуэху |
фыщӀызэкъуэху |
щӀызэкъуэху(хэ)
|
ит зэман - щымыӀэныгъэ |
сыщӀызэкъуэмыху |
ущӀызэкъуэмыху |
щӀызэкъуэмыху |
дыщӀызэкъуэмыху |
фыщӀызэкъуэмыху |
щӀызэкъуэмыху(хэ)
|
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сыщӀызэкъуэхуа |
ущӀызэкъуэхуӀэхуа |
щӀызэкъуэхуа |
дыщӀызэкъуэхуа |
фыщӀызэкъуэхуа |
щӀызэкъуэхуа(хэ)
|
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сыщӀызэкъуэмыхуа |
ущӀызэкъуэмыхуа |
щӀызэкъуэмыхуа |
дыщӀызэкъуэмыхуа |
фыщӀызэкъуэмыхуа |
щӀызэкъуэмыхуа(хэ)
|
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сыщӀызэкъуэхугъа |
ущӀызэкъуэхугъа |
щӀызэкъуэхугъа |
дыщӀызэкъуэхугъа |
фыщӀызэкъуэхугъа |
щӀызэкъуэхугъа(хэ)
|
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сыщӀызэкъуэмыхугъа |
ущӀызэкъуэмыхугъа |
щӀызэкъуэмыхугъа |
дыщӀызэкъуэмыхугъа |
фыщӀызэкъуэмыхугъа |
щӀызэкъуэмыхугъа(хэ)
|
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
сыщӀызэкъуэхун |
ущӀызэкъуэхун |
щӀызэкъуэхун |
дыщӀызэкъуэхун |
фыщӀызэкъуэхун |
щӀызэкъуэхун(хэ)
|
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
сыщӀызэкъуэмыхун |
ущӀызэкъуэмыхун |
щӀызэкъуэмыхун |
дыщӀызэкъуэмыхун |
фыщӀызэкъуэмыхун |
щӀызэкъуэмыхун(хэ)
|
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ |
сыщӀызэкъуэхуну |
ущӀызэкъуэхуну |
щӀызэкъуэхуну |
дыщӀызэкъуэхуну |
фыщӀызэкъуэхуну |
щӀызэкъуэхуну(хэ)
|
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ |
сыщӀызэкъуэмыхуну |
ущӀызэкъуэмыхуну |
щӀызэкъуэмыхуну |
дыщӀызэкъуэмыхуну |
фыщӀызэкъуэмыхуну |
щӀызэкъуэмыхуну(хэ)
|
Деепричастиехэр |
сэ |
уэ |
ар |
дэ |
фэ |
ахэр
|
ит зэман - щыӀэныгъэ |
сызэкъуэхуу |
узэкъуэхуу |
зэкъуэхуу |
дызэкъуэхуу |
фызэкъуэхуу |
зэкъуэху(хэ)у
|
ит зэман - щымыӀэныгъэ |
сызэкъуэмыхуу |
узэкъуэмыхуу |
зэкъуэмыхуу |
дызэкъуэмыхуу |
фызэкъуэмыхуу |
зэкъуэмыху(хэ)у
|
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ |
сызэкъуэхуауэ |
узэкъуэхуауэ |
зэкъуэхуауэ |
дызэкъуэхуауэ |
фызэкъуэхуауэ |
зэкъуэхуауэ / зэкъуэхуахэу
|
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ |
сызэкъуэмыхуауэ |
узэкъуэмыхуауэ |
зэкъуэмыхуауэ |
дызэкъуэмыхуауэ |
фызэкъуэмыхуауэ |
зэкъуэмыхуауэ / зэкъуэмыхуахэу
|
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ |
сызэкъуэхуурэ |
узэкъуэхуурэ |
зэкъуэхуурэ |
дызэкъуэхуурэ |
фызэкъуэхуурэ |
зэкъуэху(хэ)урэ
|
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ |
сызэкъуэмыхуурэ |
узэкъуэмыхуурэ |
зэкъуэмыхуурэ |
дызэкъуэмыхуурэ |
фызэкъуэмыхуурэ |
зэкъуэмыху(хэ)урэ
|
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
|
|
|
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
|
|
|
|
|
сэ |
уэ |
абы |
дэ |
фэ |
абыхэм
|
Подлежащэ |
|
|
|
|
|
|
сэ |
-- |
сыбзэкъуоху |
сызэкъуоху |
-- |
сывзэкъуоху |
сазэкъуоху
|
уэ |
уззэкъуоху |
-- |
узэкъуоху |
удзэкъуоху |
-- |
уазэкъуоху
|
ар |
ззэкъуоху |
бзэкъуоху |
зэкъуоху |
дзэкъуоху |
взэкъуоху |
язэкъуоху
|
дэ |
-- |
дыбзэкъуоху |
дызэкъуоху |
-- |
дывзэкъуоху |
дазэкъуоху
|
фэ |
фыззэкъуоху |
-- |
фызэкъуоху |
фыдзэкъуоху |
-- |
фазэкъуоху
|
ахэр |
ззэкъуоху(хэ) |
бзэкъуоху(хэ) |
зэкъуоху(хэ) |
дзэкъуоху(хэ) |
взэкъуоху(хэ) |
язэкъуоху(хэ)
|
|
|
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр |
|
|
|
Закъуэ бжьыгъэ |
|
Куэд бжьыгъэ |
|
|
Мыбелджылы |
Белджылы |
Мыбелджылы |
Белджылы
|
Именительнэ: |
[ху] |
[ху]р |
-- |
[ху]хэр
|
Эргативнэ: |
[ху] |
[ху]м |
-- |
[ху]хэм
|
Послеложнэ: |
[ху]кӀэ |
[ху]мкӀэ |
[ху]хэкӀэ |
[ху]хэмкӀэ
|
Обстоятельственнэ: |
[ху]у |
[ху]рауэ |
[ху]хэу |
[ху]хэрауэ
|
|
|
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр |
|
|
|
Закъуэ бжьыгъэ |
|
Куэд бжьыгъэ |
|
|
Мыбелджылы |
Белджылы |
Мыбелджылы |
Белджылы
|
Именительнэ: |
[ху]а |
[ху]ар |
-- |
[ху]ахэр
|
Эргативнэ: |
[ху]а |
[ху]ам |
-- |
[ху]ахэм
|
Послеложнэ: |
[ху]акӀэ |
[ху]амкӀэ |
[ху]ахэкӀэ |
[ху]ахэмкӀэ
|
Обстоятельственнэ: |
[ху]ауэ |
[ху]арауэ |
[ху]ахэу |
[ху]ахэрауэ
|
|
|
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр |
|
|
|
Закъуэ бжьыгъэ |
|
Куэд бжьыгъэ |
|
|
Мыбелджылы |
Белджылы |
Мыбелджылы |
Белджылы
|
Именительнэ: |
[ху]н |
[ху]ныр |
-- |
[ху]нхэр
|
Эргативнэ: |
[ху]н |
[ху]ным |
-- |
[ху]нхэм
|
Послеложнэ: |
[ху]нкӀэ |
[ху]нымкӀэ |
[ху]нхэкӀэ |
[ху]нхэмкӀэ
|
'Обстоятельственнэ: |
[ху]ну |
[ху]нырауэ |
[ху]нхэу |
[ху]нхэрауэ
|
|
|
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр |
|
|
|
Закъуэ бжьыгъэ |
|
Куэд бжьыгъэ |
|
|
Мыбелджылы |
Белджылы |
Мыбелджылы |
Белджылы
|
Именительнэ: |
[ху]ну |
[ху]нур |
-- |
[ху]нухэр
|
Эргативнэ: |
[ху]ну |
[ху]нум |
-- |
[ху]нухэм
|
Послеложнэ: |
[ху]нукӀэ |
[ху]нумкӀэ |
[ху]нухэкӀэ |
[ху]нухэмкӀэ
|
Обстоятельственнэ: |
[ху]нууэ |
[ху]нурауэ |
[ху]нухэу |
[ху]нухэрауэ
|
МЫХЬЭНЭ
- Къулейсыз хъун, зыхуей имыгъуэт хъун.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Унагъуэр зэкъуэхуащ, зыхуей ягъуэтыркъым.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- зэкъуэхун: become poor or impoverished
- Унагъуэр зэкъуэхуащ, зыхуей ягъуэтыркъым: the family became impoverished, they couldn't find necessities.
УРЫСЫБЗЭ
- зэкъуэхун: обеднеть, обнищать
- Унагъуэр зэкъуэхуащ, зыхуей ягъуэтыркъым: семья обнищала, они не могли найти необходимого.
БИБЛИОГРАФИЕ
Библиографием еплъын