Шаблон:щыщын
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [ɕǝ'ɕǝn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- щы- + [щ] + -ы + -н
СПРЯЖЕНЭ зэгъэзэхуэжын
Глагол лъэмыӀэс "щыщын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар) | |
---|---|
щыӀэныгъэ: | щыщын |
щымыӀэныгъэ: | щымыщын |
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыщыщын | ущыщын | щыщын | дыщыщын | фыщыщын | щыщын(хэ) |
щымыӀэныгъэ: | сыщымыщын | ущымыщын | щымыщын | дыщымыщын | фыщымыщын | щымыщын(хэ) |
Унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
---|---|---|
щыӀэныгъэ: | щыщ! | фыщыщ! |
щымыӀэныгъэ: | ущымыщ! | фыщымыщ! |
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыщрещ | ущрещ | щрещ | дыщрещ | фыщрещ | щрещ(хэ) |
щымыӀэныгъэ: | сыщремыщ | ущремыщ | щремыщ | дыщремыщ | фыщремыщ | щремыщ(хэ) |
ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыщыщщ | ущыщщ | щыщщ | дыщыщщ | фыщыщщ | щыщ(хэ)щ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщыщкъым | ущыщкъым | щыщкъым | дыщыщкъым | фыщыщкъым | щыщ(хэ)къым |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыщыщт | ущыщт | щыщт | дыщыщт | фыщыщт | щыщ(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщыщтэкъым | ущыщтэкъым | щыщтэкъым | дыщыщтэкъым | фыщыщтэкъым | щыщ(хэ)тэкъым |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыщыщащ | ущыщащ | щыщащ | дыщыщащ | фыщыщащ | щыща(хэ)щ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщыщакъым | ущыщакъым | щыщакъым | дыщыщакъым | фыщыщакъым | щыща(хэ)къым |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыщыщат | ущыщат | щыщат | дыщыщат | фыщыщат | щыща(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщыщатэкъым | ущыщатэкъым | щыщатэкъым | дыщыщатэкъым | фыщыщатэкъым | щыща(хэ)тэкъым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыщыщыгъащ | ущыщыгъащ | щыщыгъащ | дыщыщыгъащ | фыщыщыгъащ | щыщыгъа(хэ)щ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщыщыгъакъым | ущыщыгъакъым | щыщыгъакъым | дыщыщыгъакъым | фыщыщыгъакъым | щыщыгъа(хэ)къым |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыщыщыгъат | ущыщыгъат | щыщыгъат | дыщыщыгъат | фыщыщыгъат | щыщыгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщыщыгъатэкъым | ущыщыгъатэкъым | щыщыгъатэкъым | дыщыщыгъатэкъым | фыщыщыгъатэкъым | щыщыгъа(хэ)тэкъым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыщыщщ | ущыщщ | щыщщ | дыщыщщ | фыщыщщ | щыщ(хэ)щ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыщыщкъым | ущыщкъым | щыщкъым | дыщыщкъым | фыщыщкъым | щыщ(хэ)къым |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыщыщт | ущыщт | щыщт | дыщыщт | фыщыщт | щыщ(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыщыщтэкъым | ущыщтэкъым | щыщтэкъым | дыщыщтэкъым | фыщыщтэкъым | щыщ(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыщыщынщ | ущыщынщ | щыщынщ | дыщыщынщ | фыщыщынщ | щыщын(хэ)щ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщыщынкъым | ущыщынкъым | щыщынкъым | дыщыщынкъым | фыщыщынкъым | щыщын(хэ)къым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыщыщынущ | ущыщынущ | щыщынущ | дыщыщынущ | фыщыщЫнущ | щыщэну(хэ)щ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщыщынукъым | ущыщынукъым | щыщынукъым | дыщыщынукъым | фыщыщынукъым | щыщэну(хэ)къым |
ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыщыщ | ущыщ | щыщ | дыщыщ | фыщыщ | щыщ(хэ) |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщыщкъэ | ущыщкъэ | щыщкъэ | дыщыщкъэ | фыщыщкъэ | щыщ(хэ)къэ |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыщыщт | ущыщт | щыщт | дыщыщт | фыщыщт | щыщ(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщыщтэкъэ | ущыщтэкъэ | щыщтэкъэ | дыщыщтэкъэ | фыщыщтэкъэ | щыщ(хэ)тэкъэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыщыща | ущыща | щыща | дыщыща | фыщыща | щыща(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщыщакъэ | ущыщакъэ | щыщакъэ | дыщыщакъэ | фыщыщакъэ | щыща(хэ)къэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыщыщат | ущыщат | щыщат | дыщыщат | фыщыщат | щыща(хэ)т |
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщыщатэкъэ | ущыщатэкъэ | щыщатэкъэ | дыщыщатэкъэ | фыщыщатэкъэ | щыща(хэ)тэкъэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыщыщыгъа | ущыщыгъа | щыщыгъа | дыщыщыгъа | фыщыщыгъа | щыщыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщыщыгъакъэ | ущыщыгъакъэ | щыщыгъакъэ | дыщыщыгъакъэ | фыщыщыгъакъэ | щыщыгъа(хэ)къэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыщыщыгъат | ущыщыгъат | щыщыгъат | дыщыщыгъат | фыщыщыгъат | щыщыгъа(хэ)т |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщыщыгъатэкъэ | ущыщыгъатэкъэ | щыщыгъатэкъэ | дыщыщыгъатэкъэ | фыщыщыгъатэкъэ | щыщыгъа(хэ)тэкъэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыщыщ | ущыщ | щыщ | дыщыщ | фыщыщ | щыщ(хэ) |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыщыщкъэ | ущыщкъэ | щыщкъэ | дыщыщкъэ | фыщыщкъэ | щыщ(хэ)къэ |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыщыщт | ущыщт | щыщт | дыщыщт | фыщыщт | щыщ(хэ)т |
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыщыщтэкъэ | ущыщтэкъэ | щыщтэкъэ | дыщыщтэкъэ | фыщыщтэкъэ | щыщ(хэ)тэкъэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыщыщын | ущыщын | щыщын | дыщыщын | фыщыщын | щыщын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщыщынкъэ | ущыщынкъэ | щыщынкъэ | дыщыщынкъэ | фыщыщынкъэ | щыщын(хэ)къэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыщыщыну | ущыщыну | щыщыну | дыщыщыну | фыщыщыну | щыщыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщыщынукъэ | ущыщынукъэ | щыщынукъэ | дыщыщынукъэ | фыщыщынукъэ | щыщыну(хэ)къэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыщыщмэ | ущыщмэ | щыщмэ | дыщыщмэ | фыщыщмэ | щыщ(хэ)мэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщымыщмэ | ущымыщмэ | щымыщмэ | дыщымыщмэ | фыщымыщмэ | щымыщ(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыщыщамэ | ущыщамэ | щыщамэ | дыщыщамэ | фыщыщамэ | щыща(хэ)мэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщымыщамэ | ущымыщамэ | щымыщамэ | дыщымыщамэ | фыщымыщамэ | щымыща(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыщыщыгъамэ | ущыщыгъамэ | щыщыгъамэ | дыщыщыгъамэ | фыщыщыгъамэ | щыщыгъа(хэ)мэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщымыщыгъамэ | ущымыщыгъамэ | щымыщыгъамэ | дыщымыщыгъамэ | фыщымыщыгъамэ | щымыщыгъа(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыщыщынмэ | ущыщынмэ | щыщынмэ | дыщыщынмэ | фыщыщынмэ | щыщын(хэ)мэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщымыщынмэ | ущымыщынмэ | щымыщынмэ | дыщымыщынмэ | фыщымыщынмэ | щымыщын(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыщыщынумэ | ущыщынумэ | щыщынумэ | дыщыщынумэ | фыщыщынумэ | щыщыну(хэ)мэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщымыщынумэ | ущымыщынумэ | щымыщынумэ | дыщымыщынумэ | фыщымыщынумэ | щымыщыну(хэ)мэ |
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыщыщтэмэ | ущыщтэмэ | щыщтэмэ | дыщыщтэмэ | фыщыщтэмэ | щыщ(хэ)тэмэ |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщымыщтэмэ | ущымыщтэмэ | щымыщтэмэ | дыщымыщтэмэ | фыщымыщтэмэ | щымыщ(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыщыщатэмэ | ущыщатэмэ | щыщатэмэ | дыщыщатэмэ | фыщыщатэмэ | щыща(хэ)тэмэ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщымыщатэмэ | ущымыщатэмэ | щымыщатэмэ | дыщымыщатэмэ | фыщымыщатэмэ | щымыща(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыщыщыгъатэмэ | ущыщыгъатэмэ | щыщыгъатэмэ | дыщыщыгъатэмэ | фыщыщыгъатэмэ | щыщыгъа(хэ)тэмэ |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщымыщыгъатэмэ | ущымыщыгъатэмэ | щымыщыгъатэмэ | дыщымыщыгъатэмэ | фыщымыщыгъатэмэ | щымыщыгъа(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыщыщынтэмэ | ущыщынтэмэ | щыщынтэмэ | дыщыщынтэмэ | фыщыщынтэмэ | щыщын(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщымыщынтэмэ | ущымыщынтэмэ | щымыщынтэмэ | дыщымыщынтэмэ | фыщымыщынтэмэ | щымыщын(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыщыщынутэмэ | ущыщынутэмэ | щыщынутэмэ | дыщыщынутэмэ | фыщыщынутэмэ | щыщыну(хэ)тэмэ |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщымыщынутэмэ | ущымыщынутэмэ | щымыщынутэмэ | дыщымыщынутэмэ | фыщымыщынутэмэ | щымыщыну(хэ)тэмэ |
сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыщыщынт | ущыщынт | щыщынт | дыщыщынт | фыщыщынт | щыщын(хэ)т |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщыщынтэкъым | ущыщынтэкъым | щыщынтэкъым | дыщыщынтэкъым | фыщыщынтэкъым | щыщын(хэ)тэкъым |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыщыщынут | ущыщынут | щыщынут | дыщыщынут | фыщыщынут | щыщыну(хэ)т |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщыщынутэкъым | ущыщынутэкъым | щыщынутэкъым | дыщыщынутэкъым | фыщыщынутэкъым | щыщыну(хэ)тэкъым |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыщыщми | ущыщми | щыщми | дыщыщми | фыщыщми | щыщ(хэ)ми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщымыщми | ущымыщми | щымыщми | дыщымыщми | фыщымыщми | щымыщ(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыщыщами | ущыщами | щыщами | дыщыщами | фыщыщами | щыща(хэ)ми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщымыщами | ущымыщами | щымыщами | дыщымыщами | фыщымыщами | щымыща(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыщыщыгъами | ущыщыгъами | щыщыгъами | дыщыщыгъами | фыщыщыгъами | щыщыгъа(хэ)ми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщымыщыгъами | ущымыщыгъами | щымыщыгъами | дыщымыщыгъами | фыщымыщыгъами | щымыщыгъа(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыщыщынми | ущыщынми | щыщынми | дыщыщынми | фыщыщынми | щыщын(хэ)ми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщымыщынми | ущымыщынми | щымыщынми | дыщымыщынми | фыщымыщынми | щымыщын(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыщыщынуми | ущыщынуми | щыщынуми | дыщыщынуми | фыщыщынуми | щыщыну(хэ)ми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщымыщынуми | ущымыщынуми | щымыщынуми | дыщымыщынуми | фыщымыщынуми | щымыщыну(хэ)ми |
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыщыщтэми | ущыщтэми | щыщтэми | дыщыщтэми | фыщыщтэми | щыщ(хэ)тэми |
ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщымыщтэми | ущымыщтэми | щымыщтэми | дыщымыщтэми | фыщымыщтэми | щымыщ(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыщыщатэми | ущыщатэми | щыщатэми | дыщыщатэми | фыщыщатэми | щыща(хэ)тэми |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщымыщатэми | ущымыщатэми | щымыщатэми | дыщымыщатэми | фыщымыщатэми | щымыща(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыщыщыгъатэми | ущыщыгъатэми | щыщыгъатэми | дыщыщыгъатэми | фыщыщыгъатэми | щыщыгъа(хэ)тэми |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщымыщыгъатэми | ущымыщыгъатэми | щымыщыгъатэми | дыщымыщыгъатэми | фыщымыщыгъатэми | щымыщыгъа(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыщыщынтэми | ущыщынтэми | щыщынтэми | дыщыщынтэми | фыщыщынтэми | щыщын(хэ)тэми |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщымыщынтэми | ущымыщынтэми | щымыщынтэми | дыщымыщынтэми | фыщымыщынтэми | щымыщын(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыщыщынутэми | ущыщынутэми | щыщынутэми | дыщыщынутэми | фыщыщынутэми | щыщыну(хэ)тэми |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщымыщынутэми | ущымыщынутэми | щымыщынутэми | дыщымыщынутэми | фыщымыщынутэми | щымыщыну(хэ)тэми |
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыщыщаи | ущыщаи | щыщаи | дыщыщаи | фыщыщаи | щыщаи |
щымыӀэныгъэ: | сыщымыщаи | ущымыщаи | щымыщаи | дыщымыщаи | фыщымыщаи | щымыщаи |
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
щыӀэныгъэ: | сыщыщащэрэт | ущыщащэрэт | щыщащэрэт | дыщыщащэрэт | фыщыщащэрэт | щыща(хэ)щэрэт |
щымыӀэныгъэ: | сыщымыщащэрэт | ущымыщащэрэт | щымыщащэрэт | дыщымыщащэрэт | фыщымыщащэрэт | щымыща(хэ)щэрэт |
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыщыщагъэнщ | ущыщагъэнщ | щыщагъэнщ | дыщыщагъэнщ | фыщыщагъэнщ | щыщагъэн(хэ)щ |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыщыщагъэнкъым | ущыщагъэнкъым | щыщагъэнкъым | дыщыщагъэнкъым | фыщыщагъэнкъым | щыщагъэн(хэ)къым |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыщыщагъэнт | ущыщагъэнт | щыщагъэнт | дыщыщагъэнт | фыщыщагъэнт | щыщагъэн(хэ)т |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыщыщагъэнтэкъым | ущыщагъэнтэкъым | щыщагъэнтэкъым | дыщыщагъэнтэкъым | фыщыщагъэнтэкъым | щыщагъэн(хэ)тэкъым |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыщыщагъэн | ущыщагъэн | щыщагъэн | дыщыщагъэн | фыщыщагъэн | щыщагъэн(хэ) |
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыщыщагъэнкъэ | ущыщагъэнкъэ | щыщагъэнкъэ | дыщыщагъэнкъэ | фыщыщагъэнкъэ | щыщагъэн(хэ)къэ |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыщыщагъэнт | ущыщагъэнт | щыщагъэнт | дыщыщагъэнт | фыщыщагъэнт | щыщагъэн(хэ)т |
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыщыщагъэнтэкъэ | ущыщагъэнтэкъэ | щыщагъэнтэкъэ | дыщыщагъэнтэкъэ | фыщыщагъэнтэкъэ | щыщагъэн(хэ)тэкъэ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыщыщагъэнущ | ущыщагъэнущ | щыщагъэнущ | дыщыщагъэнущ | фыщыщагъэнущ | щыщагъэну(хэ)щ |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыщыщагъэнукъым | ущыщагъэнукъым | щыщагъэнукъым | дыщыщагъэнукъым | фыщыщагъэнукъым | щыщагъэну(хэ)къым |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыщыщагъэнут | ущыщагъэнут | щыщагъэнут | дыщыщагъэнут | фыщыщагъэнут | щыщагъэну(хэ)т |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыщыщагъэнутэкъым | ущыщагъэнутэкъым | щыщагъэнутэкъым | дыщыщагъэнутэкъым | фыщыщагъэнутэкъым | щыщагъэну(хэ)тэкъым |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыщыщагъэну | ущыщагъэну | щыщагъэну | дыщыщагъэну | фыщыщагъэну | щыщагъэну(хэ) |
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыщыщагъэнукъэ | ущыщагъэнукъэ | щыщагъэнукъэ | дыщыщагъэнукъэ | фыщыщагъэнукъэ | щыщагъэну(хэ)къэ |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыщыщагъэнут | ущыщагъэнут | щыщагъэнут | дыщыщагъэнут | фыщыщагъэнут | щыщагъэну(хэ)т |
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыщыщагъэнутэкъэ | ущыщагъэнутэкъэ | щыщагъэнутэкъэ | дыщыщагъэнутэкъэ | фыщыщагъэнутэкъэ | щыщагъэну(хэ)тэкъэ |
Зэлэжь (объектнэ) причастие | |
---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | зыщыщ |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | зыщымыщ |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | зыщыща |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | зыщымыща |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | зыщыщыгъа |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | зыщымыщыгъа |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | зыщыщын |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | зыщымыщын |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | зыщыщыну |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | зыщымыщыну |
Зылэжь (субъектнэ) причастие | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщыщ | ущыщ | щыщ | дыщыщ | фыщыщ | щыщ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщымыщ | ущымыщ | щымыщ | дыщымыщ | фыщымыщ | щымыщ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщыща | ущыща | щыща | дыщыща | фыщыща | щыща(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщымыща | ущымыща | щымыща | дыщымыща | фыщымыща | щымыща(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщыщыгъа | ущыщыгъа | щыщыгъа | дыщыщыгъа | фыщыщыгъа | щыщыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщымыщыгъа | ущымыщыгъа | щымыщыгъа | дыщымыщыгъа | фыщымыщыгъа | щымыщыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыщыщын | ущыщын | щыщын | дыщыщын | фыщыщын | щыщын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыщымыщын | ущымыщын | щымыщын | дыщымыщын | фыщымыщын | щымыщын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыщыщыну | ущыщыну | щыщыну | дыщыщыну | фыщыщыну | щыщыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыщымыщыну | ущымыщыну | щымыщыну | дыщымыщыну | фыщымыщыну | щымыщыну(хэ) |
Обстоятельственнэ причастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыщыщ | узэрыщыщ | зэрыщыщ | дызэрыщыщ | фызэрыщыщ | зэрыщыщ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыщымыщ | узэрыщымыщ | зэрыщымыщ | дызэрыщымыщ | фызэрыщымыщ | зэрыщымыщ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыщыща | узэрыщыща | зэрыщыща | дызэрыщыща | фызэрыщыща | зэрыщыща(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыщымыща | узэрыщымыща | зэрыщымыща | дызэрыщымыща | фызэрыщымыща | зэрыщымыща(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыщыщыгъа | узэрыщыщыгъа | зэрыщыщыгъа | дызэрыщыщыгъа | фызэрыщыщыгъа | зэрыщыщыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыщымыщыгъа | узэрыщымыщыгъа | зэрыщымыщыгъа | дызэрыщымыщыгъа | фызэрыщымыщыгъа | зэрыщымыщыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыщыщын | узэрыщыщын | зэрыщыщын | дызэрыщыщын | фызэрыщыщын | зэрыщыщын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыщымыщын | узэрыщымыщын | зэрыщымыщын | дызэрыщымыщын | фызэрыщымыщын | зэрыщымыщын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыщыщыну | узэрыщыщыну | зэрыщыщыну | дызэрыщыщыну | фызэрыщыщыну | зэрыщыщыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыщымыщыну | узэрыщымыщыну | зэрыщымыщыну | дызэрыщымыщыну | фызэрыщымыщыну | зэрыщымыщыну(хэ) |
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщыщыщ | ущыщыщ | щыщыщ | дыщыщыщ | фыщыщыщ | щыщыщ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыщымыщ | ущыщымыщ | щыщымыщ | дыщыщымыщ | фыщыщымыщ | щыщымыщ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщыщыща | ущыщыща | щыщыща | дыщыщыща | фыщыщыща | щыщыща(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыщымыща | ущыщымыща | щыщымыща | дыщыщымыща | фыщыщымыща | щыщымыща(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщыщыщыгъа | ущыщыщыгъа | щыщыщыгъа | дыщыщыщыгъа | фыщыщыщыгъа | щыщыщыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыщымыщыгъа | ущыщымыщыгъа | щыщымыщыгъа | дыщыщымыщыгъа | фыщыщымыщыгъа | щыщымыщыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщыщыщын | ущыщыщын | щыщыщын | дыщыщыщын | фыщыщыщын | щыщыщын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыщымыщын | ущыщымыщын | щыщымыщын | дыщыщымыщын | фыщыщымыщын | щыщымыщын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщыщыщыну | ущыщыщыну | щыщыщыну | дыщыщыщыну | фыщыщыщыну | щыщыщыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыщымыщыну | ущыщымыщыну | щыщымыщыну | дыщыщымыщыну | фыщыщымыщыну | щыщымыщыну(хэ) |
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыздэщыщ | уздэщыщ | здэщыщ | дыздэщыщ | фыздэщыщ | здэщыщ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэщымыщ | уздэщымыщ | здэщымыщ | дыздэщымыщ | фыздэщымыщ | здэщымыщ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыздэщыща | уздэщыща | здэщыща | дыздэщыща | фыздэщыща | здэщыща(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэщымыща | уздэщымыща | здэщымыща | дыздэщымыща | фыздэщымыща | здэщымыща(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыздэщыщыгъа | уздэщыщыгъа | здэщыщыгъа | дыздэщыщыгъа | фыздэщыщыгъа | здэщыщыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэщымыщыгъа | уздэщымыщыгъа | здэщымыщыгъа | дыздэщымыщыгъа | фыздэщымыщыгъа | здэщымыщыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыздэщыщын | уздэщыщын | здэщыщын | дыздэщыщын | фыздэщыщын | здэщыщын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэщымыщын | уздэщымыщын | здэщымыщын | дыздэщымыщын | фыздэщымыщын | здэщымыщын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыздэщыщыну | уздэщыщыну | здэщыщыну | дыздэщыщыну | фыздэщыщыну | здэщыщыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыздэщымыщыну | уздэщымыщыну | здэщымыщыну | дыздэщымыщыну | фыздэщымыщыну | здэщымыщыну(хэ) |
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэщыщ | ущӀэщыщ | щӀэщыщ | дыщӀэщыщ | фыщӀэщыщ | щӀэщыщ(хэ) |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэщымыщ | ущӀэщымыщ | щӀэщымыщ | дыщӀэщымыщ | фыщӀэщымыщ | щӀэщымыщ(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэщыща | ущӀэщыща | щӀэщыща | дыщӀэщыща | фыщӀэщыща | щӀэщыща(хэ) |
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэщымыща | ущӀэщымыща | щӀэщымыща | дыщӀэщымыща | фыщӀэщымыща | щӀэщымыща(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэщыщыгъа | ущӀэщыщыгъа | щӀэщыщыгъа | дыщӀэщыщыгъа | фыщӀэщыщыгъа | щӀэщыщыгъа(хэ) |
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэщымыщыгъа | ущӀэщымыщыгъа | щӀэщымыщыгъа | дыщӀэщымыщыгъа | фыщӀэщымыщыгъа | щӀэщымыщыгъа(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэщыщын | ущӀэщыщын | щӀэщыщын | дыщӀэщыщын | фыщӀэщыщын | щӀэщыщын(хэ) |
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэщымыщын | ущӀэщымыщын | щӀэщымыщын | дыщӀэщымыщын | фыщӀэщымыщын | щӀэщымыщын(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀэщыщыну | ущӀэщыщыну | щӀэщыщыну | дыщӀэщыщыну | фыщӀэщыщыну | щӀэщыщыну(хэ) |
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀэщымыщыну | ущӀэщымыщыну | щӀэщымыщыну | дыщӀэщымыщыну | фыщӀэщымыщыну | щӀыщымыщыну(хэ) |
Деепричастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
---|---|---|---|---|---|---|
ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщыщу | ущыщу | щыщу | дыщыщу | фыщыщу | щыщ(хэ)у |
ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщымыщу | ущымыщу | щымыщу | дыщымыщу | фыщымыщу | щымыщ(хэ)у |
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщыщауэ | ущыщауэ | щыщауэ | дыщыщауэ | фыщыщауэ | щыщауэ / щыщахэу |
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщымыщауэ | ущымыщауэ | щымыщауэ | дыщымыщауэ | фыщымыщауэ | щымыщауэ / щымыщахэу |
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | сыщыщурэ | ущыщурэ | щыщурэ | дыщыщурэ | фыщыщурэ | щыщ(хэ)урэ |
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | сыщымыщурэ | ущымыщурэ | щымыщурэ | дыщымыщурэ | фыщымыщурэ | щымыщ(хэ)урэ |
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [щ] | [щ]ыр | -- | [щ]хэр |
Эргативнэ: | [щ] | [щ]ым | -- | [щ]хэм |
Послеложнэ: | [щ]кӀэ | [щ]ымкӀэ | [щ]хэкӀэ | [щ]хэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [щ]у | [щ]ырауэ | [щ]хэу | [щ]хэрауэ |
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [щ]а | [щ]ар | -- | [щ]ахэр |
Эргативнэ: | [щ]а | [щ]ам | -- | [щ]ахэм |
Послеложнэ: | [щ]акӀэ | [щ]амкӀэ | [щ]ахэкӀэ | [щ]ахэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [щ]ауэ | [щ]арауэ | [щ]ахэу | [щ]ахэрауэ |
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [щ]ын | [щ]ыныр | -- | [щ]ынхэр |
Эргативнэ: | [щ]ын | [щ]ыным | -- | [щ]ынхэм |
Послеложнэ: | [щ]ынкӀэ | [щ]ынымкӀэ | [щ]ынхэкӀэ | [щ]ынхэмкӀэ |
'Обстоятельственнэ: | [щ]ыну | [щ]ынырауэ | [щ]ынхэу | [щ]ынхэрауэ |
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
---|---|---|---|---|
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | [щ]ыну | [щ]ынур | -- | [щ]ынухэр |
Эргативнэ: | [щ]ыну | [щ]ынум | -- | [щ]ынухэм |
Послеложнэ: | [щ]ынукӀэ | [щ]ынумкӀэ | [щ]ынухэкӀэ | [щ]ынухэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | [щ]ынууэ | [щ]ынурауэ | [щ]ынухэу | [щ]ынухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Зыгуэрым урейуэ и зы Ӏыхьэу, пкъыгъуэу, куэд хъум языу щытын.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- А щӀалэр гъунэгъу къуажэм щыщщ.
- Мы бостеяпхъэр дыгъуасэ тыкуэным щаща щэкӀым щыщщ.
- Хэтхэ ящыщ а щӀалэр?
- Зыми щымыщын = зыми
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- щыщын = belong to, be from, be related to.
- А щӀалэр гъунэгъу къуажэм щыщщ = the young man is from the neighbouring village
- Мы бостеяпхъэр дыгъуасэ тыкуэным щаща щэкӀым щыщщ = this material for making dresses is from the material sold in the shops yesterday.
- Хэтхэ ящыщ а щӀалэр? = what family does this young man belong to?
- Зыми щымыщын = to be good for nothing
УРЫСЫБЗЭ
- щыщын = принадлежать, относиться к кому-чему-л.
- А щӀалэр гъунэгъу къуажэм щыщщ = этот парень из соседней деревний.
- Мы бостеяпхъэр дыгъуасэ тыкуэным щаща щэкӀым щыщщ = эта материя для шитья платья из материии, проданной в магазине вчера.
- Хэтхэ ящыщ а щӀалэр? Этот парень чей?
- Зыми щымыщын = ничего собой не представлять
БИБЛИОГРАФИЕ
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
-
щыщын (1)
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [ɕǝ'ɕǝn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- щы- + [щ] + -ы + -н
СПРЯЖЕНЭ зэгъэзэхуэжын
Глагол лъэмыӀэс "щыщын"-м и спряженэ
Нуждадется в замене
МЫХЬЭНЭ
- Джэн, кӀиин (шым ехьэлӀауэ).
- Макъ ищӀын (псым).
ЩАПХЪЭХЭР
- ШыщӀэр къуэм къыдашыжри щыщурэ къэзыжыхь и анэм иратыж. Къ. Хь.
- Енджыдж нэщхъейуэ щыщт, уафэ гъуагъуэ пӀанкӀэр ину зэхэпхт. Гу. и у.
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- щыщын = 1) neigh (about a horse) 2) seethe, rage, boil up (water)
УРЫСЫБЗЭ
- щыщын = 1) ржать 2) шуметь, бурлить (о воде)
БИБЛИОГРАФИЕ