пыпхъун

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [pǝ'pχʷǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• пы- + [пхъу] + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэӏэс "пыпхъун"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	пыпхъун
щымыӀэныгъэ:	пымыпхъун

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	пыспхъун	пыппхъун	пипхъун	пытпхъун	пыфпхъун	папхъун
щымыӀэныгъэ:	пызмыпхъун	пумыпхъун	пимыпхъун	пыдмыпхъун	пывмыпхъун	памыпхъун

Унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	пыпхъу!	пыфпхъу!
щымыӀэныгъэ:	пумыпхъу!	пывмыпхъу!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	сыпрепхъу	упрепхъу	препхъу	дыпрепхъу	фыпрепхъу	препхъу
щымыӀэныгъэ:	сыпремыпхъу	упремыпхъу	премыпхъу	дыпремыпхъу	фыпремыпхъу	премыпхъу

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	пызопхъу(р)	пыбопхъу(р)	пепхъу(р)	пыдопхъу(р)	пывопхъу(р)	папхъу(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	пыспхъуркъым	пыппхъуркъым	пипхъуркъым	пытпхъуркъым	пыфпхъуркъым	папхъуркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	пыспхъурт	пыппхъурт	пипхъурт	пытпхъурт	пыфпхъурт	папхъурт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	пыспхъуртэкъым	пыппхъуртэкъым	пипхъуртэкъым	пытпхъуртэкъым	пыфпхъуртэкъым	папхъуртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	пыспхъуащ	пыппхъуащ	пипхъуащ	пытпхъуащ	пыфпхъуащ	папхъуащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	пыспхъуакъым	пыппхъуакъым	пипхъуакъым	пытпхъуакъым	пыфпхъуакъым	папхъуакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	пыспхъуат	пыппхъуат	пипхъуат	пытпхъуат	пыфпхъуат	папхъуат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	пыспхъуатэкъым	пыппхъуатэкъым	пипхъуатэкъым	пытпхъуатэкъым	пыфпхъуатэкъым	папхъуатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	пыспхъугъащ	пыппхъугъащ	пипхъугъащ	пытпхъугъащ	пыфпхъугъащ	папхъугъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	пыспхъугъакъым	пыппхъугъакъым	пипхъугъакъым	пытпхъугъакъым	пыфпхъугъакъым	папхъугъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	пыспхъугъат	пыппхъугъат	пипхъугъат	пытпхъугъат	пыфпхъугъат	папхъугъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	пыспхъугъатэкъым	пыппхъугъатэкъым	пипхъугъатэкъым	пытпхъугъатэкъым	пыфпхъугъатэкъым	папхъугъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	пыспхъущ	пыппхъущ	пипхъущ	пытпхъущ	пыфпхъущ	папхъущ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	пыспхъукъым	пыппхъукъым	пипхъукъым	пытпхъукъым	пыфпхъукъым	папхъукъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	пыспхъут	пыппхъут	пипхъут	пытпхъут	пыфпхъут	папхъут
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	пыспхъутэкъым	пыппхъутэкъым	пипхъутэкъым	пытпхъутэкъым	пыфпхъутэкъым	папхъутэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	пыспхъунщ	пыппхъунщ	пипхъунщ	пытпхъунщ	пыфпхъунщ	папхъунщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	пыспхъункъым	пыппхъункъым	пипхъункъым	пытпхъункъым	пыфпхъункъым	папхъункъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	пыспхъунущ	пыппхъунущ	пипхъунущ	пытпхъунущ	пыфпхъунущ	папхъунущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	пыспхъунукъым	пыппхъунукъым	пипхъунукъым	пытпхъунукъым	пыфпхъунукъым	папхъунукъым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	пыспхъурэ	пыппхъурэ	пипхъурэ	пытпхъурэ	пыфпхъурэ	папхъурэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	пыспхъуркъэ	пыппхъуркъэ	пипхъуркъэ	пытпхъуркъэ	пыфпхъуркъэ	папхъуркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	пыспхъурт	пыппхъурт	пипхъурт	пытпхъурт	пыфпхъурт	папхъурт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	пыспхъуртэкъэ	пыппхъуртэкъэ	пипхъуртэкъэ	пытпхъуртэкъэ	пыфпхъуртэкъэ	папхъуртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	пыспхъуа	пыппхъуа	пипхъуа	пытпхъуа	пыфпхъуа	папхъуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	пыспхъуакъэ	пыппхъуакъэ	пипхъуакъэ	пытпхъуакъэ	пыфпхъуакъэ	папхъуакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	пыспхъуат	пыппхъуат	пипхъуат	пытпхъуат	пыфпхъуат	папхъуат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	пыспхъуатэкъэ	пыппхъуатэкъэ	пипхъуатэкъэ	пытпхъуатэкъэ	пыфпхъуатэкъэ	папхъуатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	пыспхъугъа	пыппхъугъа	пипхъугъа	пытпхъугъа	пыфпхъугъа	папхъугъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:	пыспхъугъакъэ	пыппхъугъакъэ	пипхъугъакъэ	пытпхъугъакъэ	пыфпхъугъакъэ	папхъугъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	пыспхъугъат	пыппхъугъат	пипхъугъат	пытпхъугъат	пыфпхъугъат	папхъугъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	пыспхъугъатэкъэ	пыппхъугъатэкъэ	пипхъугъатэкъэ	пытпхъугъатэкъэ	пыфпхъугъатэкъэ	папхъугъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	пыспхъу	пыппхъу	пипхъу	пытпхъу	пыфпхъу	папхъу
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	пыспхъукъэ	пыппхъукъэ	пипхъукъэ	пытпхъукъэ	пыфпхъукъэ	папхъукъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	пыспхъут	пыппхъут	пипхъут	пытпхъут	пыфпхъут	папхъут
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	пыспхъутэкъэ	пыппхъутэкъэ	пипхъутэкъэ	пытпхъутэкъэ	пыфпхъутэкъэ	папхъутэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	пыспхъун	пыппхъун	пипхъун	пытпхъун	пыфпхъун	папхъун
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	пыспхъункъэ	пыппхъункъэ	пипхъункъэ	пытпхъункъэ	пыфпхъункъэ	папхъункъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	пыспхъуну	пыппхъуну	пипхъуну	пытпхъуну	пыфпхъуну	папхъуну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	пыспхъунукъэ	пыппхъунукъэ	пипхъунукъэ	пытпхъунукъэ	пыфпхъунукъэ	папхъунукъэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	пыспхъумэ	пыппхъумэ	пипхъумэ	пытпхъумэ	пыфпхъумэ	папхъумэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	пызмыпхъумэ	пумыпхъумэ	пимыпхъумэ	пыдмыпхъумэ	пывмыпхъумэ	памыпхъумэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	пыспхъуамэ	пыппхъуамэ	пипхъуамэ	пытпхъуамэ	пыфпхъуамэ	папхъуамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	пызмыпхъуамэ	пумыпхъуамэ	пимыпхъуамэ	пыдмыпхъуамэ	пывмыпхъуамэ	памыпхъуамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	пыспхъугъамэ	пыппхъугъамэ	пипхъугъамэ	пытпхъугъамэ	пыфпхъугъамэ	папхъугъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	пызмыпхъугъамэ	пумыпхъугъамэ	пимыпхъугъамэ	пыдмыпхъугъамэ	пывмыпхъугъамэ	памыпхъугъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	пыспхъунмэ	пыппхъунмэ	пипхъунмэ	пытпхъунмэ	пыфпхъунмэ	папхъунмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	пызмыпхъунмэ	пумыпхъунмэ	пимыпхъунмэ	пыдмыпхъунмэ	пывмыпхъунмэ	памыпхъунмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	пыспхъунумэ	пыппхъунумэ	пипхъунумэ	пытпхъунумэ	пыфпхъунумэ	папхъунумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	пызмыпхъунумэ	пумыпхъунумэ	пимыпхъунумэ	пыдмыпхъунумэ	пывмыпхъунумэ	памыпхъунумэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	пыспхъутэмэ	пыппхъутэмэ	пипхъутэмэ	пытпхъутэмэ	пыфпхъутэмэ	папхъутэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	пызмыпхъутэмэ	пумыпхъутэмэ	пимыпхъутэмэ	пыдмыпхъутэмэ	пывмыпхъутэмэ	памыпхъутэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	пыспхъуатэмэ	пыппхъуатэмэ	пипхъуатэмэ	пытпхъуатэмэ	пыфпхъуатэмэ	папхъуатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	пызмыпхъуатэмэ	пумыпхъуатэмэ	пимыпхъуатэмэ	пыдмыпхъуатэмэ	пывмыпхъуатэмэ	памыпхъуатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	пыспхъугъатэмэ	пыппхъугъатэмэ	пипхъугъатэмэ	пытпхъугъатэмэ	пыфпхъугъатэмэ	папхъугъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	пызмыпхъугъатэмэ	пумыпхъугъатэмэ	пимыпхъугъатэмэ	пыдмыпхъугъатэмэ	пывмыпхъугъатэмэ	памыпхъугъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	пыспхъунтэмэ	пыппхъунтэмэ	пипхъунтэмэ	пытпхъунтэмэ	пыфпхъунтэмэ	папхъунтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	пызмыпхъунтэмэ	пумыпхъунтэмэ	пимыпхъунтэмэ	пыдмыпхъунтэмэ	пывмыпхъунтэмэ	памыпхъунтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	пыспхъунутэмэ	пыппхъунутэмэ	пипхъунутэмэ	пытпхъунутэмэ	пыфпхъунутэмэ	папхъунутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	пызмыпхъунутэмэ	пумыпхъунутэмэ	пимыпхъунутэмэ	пыдмыпхъунутэмэ	пывмыпхъунутэмэ	памыпхъунутэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	пыспхъунт	пыппхъунт	пипхъунт	пытпхъунт	пыфпхъунт	папхъунт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	пыспхъунтэкъым	пыппхъунтэкъым	пипхъунтэкъым	пытпхъунтэкъым	пыфпхъунтэкъым	папхъунтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	пыспхъунут	пыппхъунут	пипхъунут	пытпхъунут	пыфпхъунут	папхъунут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	пыспхъунутэкъым	пыппхъунутэкъым	пипхъунутэкъым	пытпхъунутэкъым	пыфпхъунутэкъым	папхъунутэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	пыспхъуми	пыппхъуми	пипхъуми	пытпхъуми	пыфпхъуми	папхъуми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	пызмыпхъуми	пумыпхъуми	пимыпхъуми	пыдмыпхъуми	пывмыпхъуми	памыпхъуми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	пыспхъуами	пыппхъуами	пипхъуами	пытпхъуами	пыфпхъуами	папхъуами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	пызмыпхъуами	пумыпхъуами	пимыпхъуами	пыдмыпхъуами	пывмыпхъуами	памыпхъуами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	пыспхъугъами	пыппхъугъами	пипхъугъами	пытпхъугъами	пыфпхъугъами	папхъугъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	пызмыпхъугъами	пумыпхъугъами	пимыпхъугъами	пыдмыпхъугъами	пывмыпхъугъами	памыпхъугъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	пыспхъунми	пыппхъунми	пипхъунми	пытпхъунми	пыфпхъунми	папхъунми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	пызмыпхъунми	пумыпхъунми	пимыпхъунми	пыдмыпхъунми	пывмыпхъунми	памыпхъунми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	пыспхъунуми	пыппхъунуми	пипхъунуми	пытпхъунуми	пыфпхъунуми	папхъунуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	пызмыпхъунуми	пумыпхъунуми	пимыпхъунуми	пыдмыпхъунуми	пывмыпхъунуми	памыпхъунуми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	пыспхъутэми	пыппхъутэми	пипхъутэми	пытпхъутэми	пыфпхъутэми	папхъутэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	пызмыпхъутэми	пумыпхъутэми	пимыпхъутэми	пыдмыпхъутэми	пывмыпхъутэми	памыпхъутэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	пыспхъуатэми	пыппхъуатэми	пипхъуатэми	пытпхъуатэми	пыфпхъуатэми	папхъуатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	пызмыпхъуатэми	пумыпхъуатэми	пимыпхъуатэми	пыдмыпхъуатэми	пывмыпхъуатэми	памыпхъуатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	пыспхъугъатэми	пыппхъугъатэми	пипхъугъатэми	пытпхъугъатэми	пыфпхъугъатэми	папхъугъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	пызмыпхъугъатэми	пумыпхъугъатэми	пимыпхъугъатэми	пыдмыпхъугъатэми	пывмыпхъугъатэми	памыпхъугъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	пыспхъунтэми	пыппхъунтэми	пипхъунтэми	пытпхъунтэми	пыфпхъунтэми	папхъунтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	пызмыпхъунтэми	пумыпхъунтэми	пимыпхъунтэми	пыдмыпхъунтэми	пывмыпхъунтэми	памыпхъунтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	пыспхъунутэми	пыппхъунутэми	пипхъунутэми	пытпхъунутэми	пыфпхъуэнутэми	папхъуэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	пызмыпхъунутэми	пумыпхъунутэми	пимыпхъунутэми	пыдмыпхъунутэми	пывмыпхъунутэми	памыпхъунутэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	пыспхъуаи	пыппхъуаи	пипхъуаи	пытпхъуаи	пыфпхъуаи	папхъуаи
щымыӀэныгъэ:	пыспхъуакъыми	пыппхъуакъыми	пипхъуакъыми	пытпхъуакъыми	пыфпхъуакъыми	папхъуакъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	пыспхъуащэрэт	пыппхъуащэрэт	пипхъуащэрэт	пытпхъуащэрэт	пыфпхъуащэрэт	папхъуащэрэт
щымыӀэныгъэ:	пызмыпхъуащэрэт	пумыпхъуащэрэт	пимыпхъуащэрэт	пыдмыпхъуащэрэт	пывмыпхъуащэрэт	памыпхъуащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	пыспхъуагъэнщ	пыппхъуагъэнщ	пипхъуагъэнщ	пытпхъуагъэнщ	пыфпхъуагъэнщ	папхъуагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	пыспхъуагъэнкъым	пыппхъуагъэнкъым	пипхъуагъэнкъым	пытпхъуагъэнкъым	пыфпхъуагъэнкъым	папхъуагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	пыспхъуагъэнт	пыппхъуагъэнт	пипхъуагъэнт	пытпхъуагъэнт	пыфпхъуагъэнт	папхъуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	пыспхъуагъэнтэкъым	пыппхъуагъэнтэкъым	пипхъуагъэнтэкъым	пытпхъуагъэнтэкъым	пыфпхъуагъэнтэкъым	папхъуагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	пыспхъуагъэн	пыппхъуагъэн	пипхъуагъэн	пытпхъуагъэн	пыфпхъуагъэн	папхъуагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	пыспхъуагъэнкъэ	пыппхъуагъэнкъэ	пипхъуагъэнкъэ	пытпхъуагъэнкъэ	пыфпхъуагъэнкъэ	папхъуагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	пыспхъуагъэнт	пыппхъуагъэнт	пипхъуагъэнт	пытпхъуагъэнт	пыфпхъуагъэнт	папхъуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	пыспхъуагъэнтэкъэ	пыппхъуагъэнтэкъэ	пипхъуагъэнтэкъэ	пытпхъуагъэнтэкъэ	пыфпхъуагъэнтэкъэ	папхъуагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	пыспхъуагъэнущ	пыппхъуагъэнущ	пипхъуагъэнущ	пытпхъуагъэнущ	пыфпхъуагъэнущ	папхъуагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	пыспхъуагъэнукъым	пыппхъуагъэнукъым	пипхъуагъэнукъым	пытпхъуагъэнукъым	пыфпхъуагъэнукъым	папхъуагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	пыспхъуагъэнут	пыппхъуагъэнут	пипхъуагъэнут	пытпхъуагъэнут	пыфпхъуагъэнут	папхъуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	пыспхъуагъэнутэкъым	пыппхъуагъэнутэкъым	пипхъуагъэнутэкъым	пытпхъуагъэнутэкъым	пыфпхъуагъэнутэкъым	папхъуагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	пыспхъуагъэну	пыппхъуагъэну	пипхъуагъэну	пытпхъуагъэну	пыфпхъуагъэну	папхъуагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	пыспхъуагъэнукъэ	пыппхъуагъэнукъэ	пипхъуагъэнукъэ	пытпхъуагъэнукъэ	пыфпхъуагъэнукъэ	папхъуагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	пыспхъуагъэнут	пыппхъуагъэнут	пипхъуагъэнут	пытпхъуагъэнут	пыфпхъуагъэнут	папхъуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	пыспхъуагъэнутэкъэ	пыппхъуагъэнутэкъэ	пипхъуагъэнутэкъэ	пытпхъуагъэнутэкъэ	пыфпхъуагъэнутэкъэ	папхъуагъэнутэкъэ

Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	пызыпхъу
ит зэман - щымыӀэныгъэ	пызымыпхъу
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	пызыпхъуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	пызымыпхъуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	пызыпхъугъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	пызымыпхъугъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	пызыпхъун
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	пызымыпхъун
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	пызыпхъуну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	пызымыпхъуну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	пыспхъу	пыппхъу	пипхъу	пытпхъу	пыфпхъу	папхъу
ит зэман - щымыӀэныгъэ	пызмыпхъу	пумыпхъу	пимыпхъу	пыдмыпхъу	пывмыпхъу	памыпхъу
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	пыспхъуа	пыппхъуа	пипхъуа	пытпхъуа	пыфпхъуа	папхъуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	пызмыпхъуа	пумыпхъуа	пимыпхъуа	пыдмыпхъуа	пывмыпхъуа	памыпхъуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	пыспхъугъа	пыппхъугъа	пипхъугъа	пытпхъугъа	пыфпхъугъа	папхъугъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	пызмыпхъугъа	пумыпхъугъа	пимыпхъугъа	пыдмыпхъугъа	пывмыпхъугъа	памыпхъугъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	пыспхъун	пыппхъун	пипхъун	пытпхъун	пыфпхъун	папхъун
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	пызмыпхъун	пумыпхъун	пимыпхъун	пыдмыпхъун	пывмыпхъун	памыпхъун
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	пыспхъуну	пыппхъуну	пипхъуну	пытпхъуну	пыфпхъуну	папхъуну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	пызмыпхъуну	пумыпхъуну	пимыпхъуну	пыдмыпхъуну	пывмыпхъуну	памыпхъуну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ	пыпхъу
ит зэман - щымыӀэныгъэ	пымыпхъу
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	пыпхъуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	пымыпхъуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	пыпхъугъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	пымыпхъугъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	пыпхъун
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	пымыпхъун
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	пыпхъуну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	пымыпхъуну

Обстоятельственнэ причастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъуп зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	зэрыпыспхъу	зэрыпыппхъу	зэрыпипхъу	зэрыпытпхъу	зэрыпыфпхъу	зэрыпапхъу
ит зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыпызмыпхъу	зэрыпумыпхъу	зэрыпимыпхъу	зэрыпыдмыпхъу	зэрыпывмыпхъу	зэрыпамыпхъу
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэрыпыспхъуа	зэрыпыппхъуа	зэрыпипхъуа	зэрыпытпхъуа	зэрыпыфпхъуа	зэрыпапхъуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыпызмыпхъуа	зэрыпумыпхъуа	зэрыпимыпхъуа	зэрыпыдмыпхъуа	зэрыпывмыпхъуа	зэрыпамыпхъуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэрыпыспхъугъа	зэрыпыппхъугъа	зэрыпипхъугъа	зэрыпытпхъугъа	зэрыпыфпхъугъа	зэрыпапхъугъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыпызмыпхъугъа	зэрыпумыпхъугъа	зэрыпимыпхъугъа	зэрыпыдмыпхъугъа	зэрыпывмыпхъугъа	зэрыпамыпхъугъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэрыпыспхъун	зэрыпыппхъун	зэрыпипхъун	зэрыпытпхъун	зэрыпыфпхъун	зэрыпапхъун
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыпызмыпхъун	зэрыпумыпхъун	зэрыпимыпхъун	зэрыпыдмыпхъун	зэрыпывмыпхъун	зэрыпамыпхъун
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэрыпыспхъуну	зэрыпыппхъуну	зэрыпипхъуну	зэрыпытпхъуну	зэрыпыфпхъуну	зэрыпапхъуну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыпызмыпхъуну	зэрыпумыпхъуну	зэрыпимыпхъуну	зэрыпыдмыпхъуну	зэрыпывмыпхъуну	зэрыпамыпхъуну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	щыпыспхъу	щыпыппхъу	щыпипхъу	щыпытпхъу	щыпыфпхъу	щыпапхъу
ит зэман - щымыӀэныгъэ	щыпызмыпхъу	щыпумыпхъу	щыпимыпхъу	щыпыдмыпхъу	щыпывмыпхъу	щыпамыпхъу
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щыпыспхъуа	щыпыппхъуа	щыпипхъуа	щыпытпхъуа	щыпыфпхъуа	щыпапхъуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щыпызмыпхъуа	щыпумыпхъуа	щыпимыпхъуа	щыпыдмыпхъуа	щыпывмыпхъуа	щыпамыпхъуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щыпыспхъугъа	щыпыппхъугъа	щыпипхъугъа	щыпытпхъугъа	щыпыфпхъугъа	щыпапхъугъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щыпызмыпхъугъа	щыпумыпхъугъа	щыпимыпхъугъа	щыпыдмыпхъугъа	щыпывмыпхъугъа	щыпамыпхъугъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щыпыспхъун	щыпыппхъун	щыпипхъун	щыпытпхъун	щыпыфпхъун	щыпапхъун
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щыпызмыпхъун	щыпумыпхъун	щыпимыпхъун	щыпыдмыпхъун	щыпывмыпхъун	щыпамыпхъун
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щыпыспхъуну	щыпыппхъуну	щыпипхъуну	щыпытпхъуну	щыпыфпхъуну	щыпапхъуну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щыпызмыпхъуну	щыпумыпхъуну	щыпимыпхъуну	щыпыдмыпхъуну	щыпывмыпхъуну	щыпамыпхъуну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	здыпыспхъу	здыпыппхъу	здыпипхъу	здыпытпхъу	здыпыфпхъу	здыпапхъу
ит зэман - щымыӀэныгъэ	здыпызмыпхъу	здыпумыпхъу	здыпимыпхъу	здыпыдмыпхъу	здыпывмыпхъу	здыпамыпхъу
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	здыпыспхъуа	здыпыппхъуа	здыпипхъуа	здыпытпхъуа	здыпыфпхъуа	здыпапхъуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	здыпызмыпхъуа	здыпумыпхъуа	здыпимыпхъуа	здыпыдмыпхъуа	здыпывмыпхъуа	здыпамыпхъуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	здыпыспхъугъа	здыпыппхъугъа	здыпипхъугъа	здыпытпхъугъа	здыпыфпхъугъа	здыпапхъугъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	здыбъэдэзмыпхъугъа	здыпумыпхъугъа	здыпимыпхъугъа	здыпыдмыпхъугъа	здыпывмыпхъугъа	здыпамыпхъугъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	здыпыспхъун	здыпыппхъун	здыпипхъун	здыпытпхъун	здыпыфпхъун	здыпапхъун
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	здыпызмыпхъун	здыпумыпхъун	здыпимыпхъун	здыпыдмыпхъун	здыпывмыпхъун	здыпамыпхъун
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	здыпыспхъуну	здыпыппхъуну	здыпипхъуну	здыпытпхъуну	здыпыфпхъуну	здыпапхъуну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	здыгъэдэзмыпхъуну	здыпумыпхъуну	здыпимыпхъуну	здыпыдмыпхъуну	здыпывмыпхъуну	здыпамыпхъуну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	щӀыпыспхъу	щӀыпыппхъу	щӀыпипхъу	щӀыпытпхъу	щӀыпыфпхъу	щӀыпапхъу
ит зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыпызмыпхъу	щӀыпумыпхъу	щӀыпимыпхъу	щӀыпыдмыпхъу	щӀыпывмыпхъу	щӀыпамыпхъу
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щӀыпыспхъуа	щӀыпыппхъуа	щӀыпипхъуа	щӀыпытпхъуа	щӀыпыфпхъуа	щӀыпапхъуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыпызмыпхъуа	щӀыпумыпхъуа	щӀыпимыпхъуа	щӀыпыдмыпхъуа	щӀыпывмыпхъуа	щӀыпамыпхъуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щӀыпыспхъугъа	щӀэпыппхъугъа	щӀыпипхъугъа	щӀэпытпхъугъа	щӀэпыфпхъугъа	щӀыпапхъугъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыпызмыпхъугъа	щӀыпумыпхъугъа	щӀыпимыпхъугъа	щӀыпыдмыпхъугъа	щӀыпывмыпхъугъа	щӀыпамыпхъугъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щӀыпыспхъун	щӀыпыппхъун	щӀыпипхъун	щӀыпытпхъун	щӀыпыфпхъун	щӀыпапхъун
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыпызмыпхъун	щӀыпумыпхъун	щӀыпимыпхъун	щӀыпыдмыпхъун	щӀыпывмыпхъун	щӀыпамыпхъун
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щӀыпыспхъуну	щӀыпыппхъуну	щӀыпипхъуну	щӀыпытпхъуну	щӀыпыфпхъуну	щӀыпапхъуэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыпызмыпхъуну	щӀыпумыпхъуну	щӀыпимыпхъуну	щӀыпыдмыпхъуну	щӀыпывмыпхъуну	щӀыпамыпхъуну

Деепричастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	пыспхъуу	пыппхъуу	пипхъуу	пытпхъуу	пыфпхъуу	папхъуу
ит зэман - щымыӀэныгъэ	пызмыпхъуу	пумыпхъуу	пимыпхъуу	пыдмыпхъуу	пывмыпхъуу	памыпхъуу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	пыспхъуауэ	пыппхъуауэ	пипхъуауэ	пытпхъуауэ	пыфпхъуауэ	папхъуауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	пызмыпхъуауэ	пумыпхъуауэ	пимыпхъуауэ	пыдмыпхъуауэ	пывмыпхъуауэ	памыпхъуауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	пыспхъуурэ	пыппхъуурэ	пипхъуурэ	пытпхъуурэ	пыфпхъуурэ	папхъуурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	пызмыпхъуурэ	пумыпхъуурэ	пимыпхъуурэ	пыдмыпхъуурэ	пывмыпхъуурэ	памыпхъуурэ

Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	ппызопхъу	пызопхъу	--	фпызопхъу	япызопхъу
уэ	спыбопхъу	--	пыбопхъу	тпыбопхъу	--	япыбопхъу
абы	спепхъу	ппепхъу	пепхъу	тпепхъу	фпепхъу	япепхъу
дэ	--	ппыдопхъу	пыдопхъу	--	фпыдопхъу	япыдопхъу
фэ	спывопхъу	--	пывопхъу	тпывопхъу	--	япывопхъу
абыхэм	спапхъу(хэ)	ппапхъу(хэ)	папхъу(хэ)	тпапхъу(хэ)	фпапхъу(хэ)	япапхъу(хэ)

Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	ппыс[пхъурэ]	пыс[пхъурэ]	--	фпыс[пхъурэ]	япыс[пхъу(хэ)рэ]
уэ	спып[пхъурэ]	--	пып[пхъурэ]	тпып[пхъурэ]	--	япып[пхъу(хэ)рэ]
абы	спи[пхъурэ]	ппи[пхъурэ]	пи[пхъурэ]	тпи[пхъурэ]	фпи[пхъурэ]	япи[пхъу(хэ)рэ]
дэ	--	ппыт[пхъурэ]	пыт[пхъурэ]	--	фпыт[пхъурэ]	япыт[пхъу(хэ)рэ]
фэ	спыф[пхъурэ]	--	пыф[пхъурэ]	тпыф[пхъурэ]	--	япыф[пхъу(хэ)рэ]
абыхэм	спа[пхъурэ]	ппа[пхъурэ]	па[пхъурэ]	тпа[пхъурэ]	фпа[пхъурэ]	япа[пхъу(хэ)рэ]

		-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[пхъу]	[пхъу]р	--	[пхъу]хэр
Эргативнэ:	[пхъу]	[пхъу]м	--	[пхъу]хэм
Послеложнэ:	[пхъу]кӀэ	[пхъу]мкӀэ	[пхъу]хэкӀэ	[пхъу]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[пхъу]у	[пхъу]рауэ	[пхъу]хэу	[пхъу]хэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[пхъу]а	[пхъу]ар	--	[пхъу]ахэр
Эргативнэ:	[пхъу]а	[пхъу]ам	--	[пхъу]ахэм
Послеложнэ:	[пхъу]акӀэ	[пхъу]амкӀэ	[пхъу]ахэкӀэ	[пхъу]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[пхъу]ауэ	[пхъу]арауэ	[пхъу]ахэу	[пхъу]ахэрауэ

		-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[пхъу]н	[пхъу]ныр	--	[пхъу]нхэр
Эргативнэ:	[пхъу]н	[пхъу]ным	--	[пхъу]нхэм
Послеложнэ:	[пхъу]нкӀэ	[пхъу]нымкӀэ	[пхъу]нхэкӀэ	[пхъу]нхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[пхъу]ну	[пхъу]нырауэ	[пхъу]нхэу	[пхъу]нхэрауэ

		-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[пхъу]ну	[пхъу]нур	--	[пхъу]нухэр
Эргативнэ:	[пхъу]ну	[пхъу]нум	--	[пхъу]нухэм
Послеложнэ:	[пхъу]нукӀэ	[пхъу]нумкӀэ	[пхъу]нухэкӀэ	[пхъу]нухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[пхъу]нууэ	[пхъу]нурауэ	[пхъу]нухэу	[пхъу]нухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. ПсынщӀэу пыупщӀын, пыгъэлъэтын.

ЩАПХЪЭХЭР

• МыщэтхъэкӀумэ еӀэри дакъэр сэкӀэ пипхъуащ. ӀуэрыӀуатэ, фольклор

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• пыпхъун: quickly cut off or remove sth from the edge or end of sth.

УРЫСЫБЗЭ

• пыпхъун: быстро отрезать, отхватить что-л. от края, конца чего-л.

БИБЛИОГРАФИЕ

Библиографием еплъын