пылэжьыкӏын
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [pǝɮɐʑǝ'tʹʂǝn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- пы- + [лэжь] + -ы + -кӏ + -ы + -н
СПРЯЖЕНЭ зэгъэзэхуэжын
Глагол лъэмыӏэс "пылэжьыкӏын"-м и спряженэ
| Инфинитив (масдар) | |
|---|---|
| щыӀэныгъэ: | пылэжьыкӏын |
| щымыӀэныгъэ: | пымылэжьыкӏын |
| Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏын | упылэжьыкӏын | пылэжьыкӏын | дыпылэжьыкӏын | фыпылэжьыкӏын | пылэжьыкӏын(хэ) |
| щымыӀэныгъэ: | сыпымылэжьыкӏын | упымылэжьыкӏын | пымылэжьыкӏын | дыпымылэжьыкӏын | фыпымылэжьыкӏын | пымылэжьыкӏын(хэ) |
| унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | пылэжьыкӏ! | фыпылэжьыкӏ! |
| щымыӀэныгъэ: | упымылэжьыкӏ! | фыпымылэжьыкӏ! |
| Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыпрелэжьыкӏ | упрелэжьыкӏ | прелэжьыкӏ | дыпрелэжьыкӏ | фыпрелэжьыкӏ | прелэжьыкӏ |
| щымыӀэныгъэ: | сыпремылэжьыкӏ | упремылэжьыкӏ | премылэжьыкӏ | дыпремылэжьыкӏ | фыпремылэжьыкӏ | премылэжьыкӏ |
| ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыполэжьыкӏ(ыр) | уполэжьыкӏ(ыр) | полэжьыкӏ(ыр) | дыполэжьыкӏ(ыр) | фыполэжьыкӏ(ыр) | полэжьыкӏ(хэ)(р) |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏыркъым | упылэжьыкӏыркъым | пылэжьыкӏыркъым | дыпылэжьыкӏыркъым | фыпылэжьыкӏыркъым | пылэжьыкӏ(хэ)ркъым |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏ(ыр)т | упылэжьыкӏ(ыр)т | пылэжьыкӏ(ыр)т | дыпылэжьыкӏ(ыр)т | фыпылэжьыкӏ(ыр)т | пылэжьыкӏ(ыр)т / пылэжьыкӏхэ(р)т |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏ(ыр)тэкъым | упылэжьыкӏ(ыр)тэкъым | пылэжьыкӏ(ыр)тэкъым | дыпылэжьыкӏ(ыр)тэкъым | фыпылэжьыкӏ(ыр)тэкъым | пылэжьыкӏ(ыр)тэкъым / пылэжьыкӏхэ(р)тэкъым |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏащ | упылэжьыкӏащ | пылэжьыкӏащ | дыпылэжьыкӏащ | фыпылэжьыкӏащ | пылэжьыкӏа(хэ)щ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏакъым | упылэжьыкӏакъым | пылэжьыкӏакъым | дыпылэжьыкӏакъым | фыпылэжьыкӏакъым | пылэжьыкӏа(хэ)къым |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏат | упылэжьыкӏат | пылэжьыкӏат | дыпылэжьыкӏат | фыпылэжьыкӏат | пылэжьыкӏа(хэ)т |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏатэкъым | упылэжьыкӏатэкъым | пылэжьыкӏатэкъым | дыпылэжьыкӏатэкъым | фыпылэжьыкӏатэкъым | пылэжьыкӏа(хэ)тэкъым |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏыгъащ | упылэжьыкӏыгъащ | пылэжьыкӏыгъащ | дыпылэжьыкӏыгъащ | фыпылэжьыкӏыгъащ | пылэжьыкӏыгъа(хэ)щ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏыгъакъым | упылэжьыкӏыгъакъым | пылэжьыкӏыгъакъым | дыпылэжьыкӏыгъакъым | фыпылэжьыкӏыгъакъым | пылэжьыкӏыгъа(хэ)къым |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏыгъат | упылэжьыкӏыгъат | пылэжьыкӏыгъат | дыпылэжьыкӏыгъат | фыпылэжьыкӏыгъат | пылэжьыкӏыгъа(хэ)т |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏыгъатэкъым | упылэжьыкӏыгъатэкъым | пылэжьыкӏыгъатэкъым | дыпылэжьыкӏыгъатэкъым | фыпылэжьыкӏыгъатэкъым | пылэжьыкӏыгъа(хэ)тэкъым |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏщ | упылэжьыкӏщ | пылэжьыкӏщ | дыпылэжьыкӏщ | фыпылэжьыкӏщ | пылэжьыкӏ(хэ)щ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏкъым | упылэжьыкӏкъым | пылэжьыкӏкъым | дыпылэжьыкӏкъым | фыпылэжьыкӏкъым | пылэжьыкӏ(хэ)къым |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏт | упылэжьыкӏт | пылэжьыкӏт | дыпылэжьыкӏт | фыпылэжьыкӏт | пылэжьыкӏ(хэ)т |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏтэкъым | упылэжьыкӏтэкъым | пылэжьыкӏтэкъым | дыпылэжьыкӏтэкъым | фыпылэжьыкӏтэкъым | пылэжьыкӏ(хэ)тэкъым |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏынщ | упылэжьыкӏынщ | пылэжьыкӏынщ | дыпылэжьыкӏынщ | фыпылэжьыкӏынщ | пылэжьыкӏын(хэ)щ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏынкъым | упылэжьыкӏынкъым | пылэжьыкӏынкъым | дыпылэжьыкӏынкъым | фыпылэжьыкӏынкъым | пылэжьыкӏын(хэ)къым |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏынущ | упылэжьыкӏынущ | пылэжьыкӏынущ | дыпылэжьыкӏынущ | фыпылэжьыкӏынущ | пылэжьыкӏыну(хэ)щ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏынукъым | упылэжьыкӏынукъым | пылэжьыкӏынукъым | дыпылэжьыкӏынукъым | фыпылэжьыкӏынукъым | пылэжьыкӏыну(хэ)къым |
| ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏрэ | упылэжьыкӏрэ | пылэжьыкӏрэ | дыпылэжьыкӏрэ | фыпылэжьыкӏрэ | пылэжьыкӏ(хэ)рэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏыркъэ | упылэжьыкӏыркъэ | пылэжьыкӏыркъэ | дыпылэжьыкӏыркъэ | фыпылэжьыкӏыркъэ | пылэжьыкӏыркъэ / пылэжьыкӏхэркъэ |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏ(ыр)т | упылэжьыкӏ(ыр)т | пылэжьыкӏ(ыр)т | дыпылэжьыкӏ(ыр)т | фыпылэжьыкӏ(ыр)т | пылэжьыкӏ(ыр)т / пылэжьыкӏхэ(р)т |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏ(ыр)тэкъэ | упылэжьыкӏ(ыр)тэкъэ | пылэжьыкӏ(ыр)тэкъэ | дыпылэжьыкӏ(ыр)тэкъэ | фыпылэжьыкӏ(ыр)тэкъэ | пылэжьыкӏ(ыр)тэкъэ / пылэжьыкӏхэ(р)тэкъэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏа | упылэжьыкӏа | пылэжьыкӏа | дыпылэжьыкӏа | фыпылэжьыкӏа | пылэжьыкӏа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏакъэ | упылэжьыкӏакъэ | пылэжьыкӏакъэ | дыпылэжьыкӏакъэ | фыпылэжьыкӏакъэ | пылэжьыкӏа(хэ)къэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏат | упылэжьыкӏат | пылэжьыкӏат | дыпылэжьыкӏат | фыпылэжьыкӏат | пылэжьыкӏа(хэ)т |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏатэкъэ | упылэжьыкӏатэкъэ | пылэжьыкӏатэкъэ | дыпылэжьыкӏатэкъэ | фыпылэжьыкӏатэкъэ | пылэжьыкӏа(хэ)тэкъэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏыгъа | упылэжьыкӏыгъа | пылэжьыкӏыгъа | дыпылэжьыкӏыгъа | фыпылэжьыкӏыгъа | пылэжьыкӏыгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏыгъакъэ | упылэжьыкӏыгъакъэ | пылэжьыкӏыгъакъэ | дыпылэжьыкӏыгъакъэ | фыпылэжьыкӏыгъакъэ | пылэжьыкӏыгъа(хэ)къэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏыгъат | упылэжьыкӏыгъат | пылэжьыкӏыгъат | дыпылэжьыкӏыгъат | фыпылэжьыкӏыгъат | пылэжьыкӏыгъа(хэ)т |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏыгъатэкъэ | упылэжьыкӏыгъатэкъэ | пылэжьыкӏыгъатэкъэ | дыпылэжьыкӏыгъатэкъэ | фыпылэжьыкӏыгъатэкъэ | пылэжьыкӏыгъа(хэ)тэкъэ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏ | упылэжьыкӏ | пылэжьыкӏ | дыпылэжьыкӏ | фыпылэжьыкӏ | пылэжьыкӏ(хэ) |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏкъэ | упылэжьыкӏкъэ | пылэжьыкӏкъэ | дыпылэжьыкӏкъэ | фыпылэжьыкӏкъэ | пылэжьыкӏ(хэ)къэ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏт | упылэжьыкӏт | пылэжьыкӏт | дыпылэжьыкӏт | фыпылэжьыкӏт | пылэжьыкӏ(хэ)т |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏтэкъэ | упылэжьыкӏтэкъэ | пылэжьыкӏтэкъэ | дыпылэжьыкӏтэкъэ | фыпылэжьыкӏтэкъэ | пылэжьыкӏ(хэ)тэкъэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏын | упылэжьыкӏын | пылэжьыкӏын | дыпылэжьыкӏын | фыпылэжьыкӏын | пылэжьыкӏын(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏынкъэ | упылэжьыкӏынкъэ | пылэжьыкӏынкъэ | дыпылэжьыкӏынкъэ | фыпылэжьыкӏынкъэ | пылэжьыкӏын(хэ)къэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏыну | упылэжьыкӏыну | пылэжьыкӏыну | дыпылэжьыкӏыну | фыпылэжьыкӏыну | пылэжьыкӏыну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏынукъэ | упылэжьыкӏынукъэ | пылэжьыкӏынукъэ | дыпылэжьыкӏынукъэ | фыпылэжьыкӏынукъэ | пылэжьыкӏыну(хэ)къэ |
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏмэ | упылэжьыкӏмэ | пылэжьыкӏмэ | дыпылэжьыкӏмэ | фыпылэжьыкӏмэ | пылэжьыкӏ(хэ)мэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпымылэжьыкӏмэ | упымылэжьыкӏмэ | пымылэжьыкӏмэ | дыпымылэжьыкӏмэ | фыпымылэжьыкӏмэ | пымылэжьыкӏ(хэ)мэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏамэ | упылэжьыкӏамэ | пылэжьыкӏамэ | дыпылэжьыкӏамэ | фыпылэжьыкӏамэ | пылэжьыкӏа(хэ)мэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпымылэжьыкӏамэ | упымылэжьыкӏамэ | пымылэжьыкӏамэ | дыпымылэжьыкӏамэ | фыпымылэжьыкӏамэ | пымылэжьыкӏа(хэ)мэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏыгъамэ | упылэжьыкӏыгъамэ | пылэжьыкӏыгъамэ | дыпылэжьыкӏыгъамэ | фыпылэжьыкӏыгъамэ | пылэжьыкӏыгъа(хэ)мэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпымылэжьыкӏыгъамэ | упымылэжьыкӏыгъамэ | пымылэжьыкӏыгъамэ | дыпымылэжьыкӏыгъамэ | фыпымылэжьыкӏыгъамэ | пымылэжьыкӏыгъа(хэ)мэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏынмэ | упылэжьыкӏынмэ | пылэжьыкӏынмэ | дыпылэжьыкӏынмэ | фыпылэжьыкӏынмэ | пылэжьыкӏын(хэ)мэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпымылэжьыкӏынмэ | упымылэжьыкӏынмэ | пымылэжьыкӏынмэ | дыпымылэжьыкӏынмэ | фыпымылэжьыкӏынмэ | пымылэжьыкӏын(хэ)мэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏынумэ | упылэжьыкӏынумэ | пылэжьыкӏынумэ | дыпылэжьыкӏынумэ | фыпылэжьыкӏынумэ | пылэжьыкӏыну(хэ)мэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпымылэжьыкӏынумэ | упымылэжьыкӏынумэ | пымылэжьыкӏынумэ | дыпымылэжьыкӏынумэ | фыпымылэжьыкӏынумэ | пымылэжьыкӏыну(хэ)мэ |
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏтэмэ | упылэжьыкӏтэмэ | пылэжьыкӏтэмэ | дыпылэжьыкӏтэмэ | фыпылэжьыкӏтэмэ | пылэжьыкӏ(хэ)тэмэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпымылэжьыкӏтэмэ | упымылэжьыкӏтэмэ | пымылэжьыкӏтэмэ | дыпымылэжьыкӏтэмэ | фыпымылэжьыкӏтэмэ | пымылэжьыкӏ(хэ)тэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏатэмэ | упылэжьыкӏатэмэ | пылэжьыкӏатэмэ | дыпылэжьыкӏатэмэ | фыпылэжьыкӏатэмэ | пылэжьыкӏа(хэ)тэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпымылэжьыкӏатэмэ | упымылэжьыкӏатэмэ | пымылэжьыкӏатэмэ | дыпымылэжьыкӏатэмэ | фыпымылэжьыкӏатэмэ | пымылэжьыкӏа(хэ)тэмэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏыгъатэмэ | упылэжьыкӏыгъатэмэ | пылэжьыкӏыгъатэмэ | дыпылэжьыкӏыгъатэмэ | фыпылэжьыкӏыгъатэмэ | пылэжьыкӏыгъа(хэ)тэмэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпымылэжьыкӏыгъатэмэ | упымылэжьыкӏыгъатэмэ | пымылэжьыкӏыгъатэмэ | дыпымылэжьыкӏыгъатэмэ | фыпымылэжьыкӏыгъатэмэ | пымылэжьыкӏыгъа(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏынтэмэ | упылэжьыкӏынтэмэ | пылэжьыкӏынтэмэ | дыпылэжьыкӏынтэмэ | фыпылэжьыкӏынтэмэ | пылэжьыкӏын(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпымылэжьыкӏынтэмэ | упымылэжьыкӏынтэмэ | пымылэжьыкӏынтэмэ | дыпымылэжьыкӏынтэмэ | фыпымылэжьыкӏынтэмэ | пымылэжьыкӏын(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏынутэмэ | упылэжьыкӏынутэмэ | пылэжьыкӏынутэмэ | дыпылэжьыкӏынутэмэ | фыпылэжьыкӏынутэмэ | пылэжьыкӏыну(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпымылэжьыкӏынутэмэ | упымылэжьыкӏынутэмэ | пымылэжьыкӏынутэмэ | дыпымылэжьыкӏынутэмэ | фыпымылэжьыкӏынутэмэ | пымылэжьыкӏыну(хэ)тэмэ |
| сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏынт | упылэжьыкӏынт | пылэжьыкӏынт | дыпылэжьыкӏынт | фыпылэжьыкӏынт | пылэжьыкӏын(хэ)т |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏынтэкъым | упылэжьыкӏынтэкъым | пылэжьыкӏынтэкъым | дыпылэжьыкӏынтэкъым | фыпылэжьыкӏынтэкъым | пылэжьыкӏын(хэ)тэкъым |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏынут | упылэжьыкӏынут | пылэжьыкӏынут | дыпылэжьыкӏынут | фыпылэжьыкӏынут | пылэжьыкӏыну(хэ)т |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏынутэкъым | упылэжьыкӏынутэкъым | пылэжьыкӏынутэкъым | дыпылэжьыкӏынутэкъым | фыпылэжьыкӏынутэкъым | пылэжьыкӏыну(хэ)тэкъым |
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏми | упылэжьыкӏми | пылэжьыкӏми | дыпылэжьыкӏми | фыпылэжьыкӏми | пылэжьыкӏ(хэ)ми |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпымылэжьыкӏми | упымылэжьыкӏми | пымылэжьыкӏми | дыпымылэжьыкӏми | фыпымылэжьыкӏми | пымылэжьыкӏ(хэ)ми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏами | упылэжьыкӏами | пылэжьыкӏами | дыпылэжьыкӏами | фыпылэжьыкӏами | пылэжьыкӏа(хэ)ми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпымылэжьыкӏами | упымылэжьыкӏами | пымылэжьыкӏами | дыпымылэжьыкӏами | фыпымылэжьыкӏами | пымылэжьыкӏа(хэ)ми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏыгъами | упылэжьыкӏыгъами | пылэжьыкӏыгъами | дыпылэжьыкӏыгъами | фыпылэжьыкӏыгъами | пылэжьыкӏыгъа(хэ)ми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпымылэжьыкӏыгъами | упымылэжьыкӏыгъами | пымылэжьыкӏыгъами | дыпымылэжьыкӏыгъами | фыпымылэжьыкӏыгъами | пымылэжьыкӏыгъа(хэ)ми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏынми | упылэжьыкӏынми | пылэжьыкӏынми | дыпылэжьыкӏынми | фыпылэжьыкӏынми | пылэжьыкӏын(хэ)ми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпымылэжьыкӏынми | упымылэжьыкӏынми | пымылэжьыкӏынми | дыпымылэжьыкӏынми | фыпымылэжьыкӏынми | пымылэжьыкӏын(хэ)ми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏынуми | упылэжьыкӏынуми | пылэжьыкӏынуми | дыпылэжьыкӏынуми | фыпылэжьыкӏынуми | пылэжьыкӏыну(хэ)ми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпымылэжьыкӏынуми | упымылэжьыкӏынуми | пымылэжьыкӏынуми | дыпымылэжьыкӏынуми | фыпымылэжьыкӏынуми | пымылэжьыкӏыну(хэ)ми |
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏтэми | упылэжьыкӏтэми | пылэжьыкӏтэми | дыпылэжьыкӏтэми | фыпылэжьыкӏтэми | пылэжьыкӏ(хэ)тэми |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпымылэжьыкӏтэми | упымылэжьыкӏтэми | пымылэжьыкӏтэми | дыпымылэжьыкӏтэми | фыпымылэжьыкӏтэми | пымылэжьыкӏ(хэ)тэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏатэми | упылэжьыкӏатэми | пылэжьыкӏатэми | дыпылэжьыкӏатэми | фыпылэжьыкӏатэми | пылэжьыкӏа(хэ)тэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпымылэжьыкӏатэми | упымылэжьыкӏатэми | пымылэжьыкӏатэми | дыпымылэжьыкӏатэми | фыпымылэжьыкӏатэми | пымылэжьыкӏа(хэ)тэми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏыгъатэми | упылэжьыкӏыгъатэми | пылэжьыкӏыгъатэми | дыпылэжьыкӏыгъатэми | фыпылэжьыкӏыгъатэми | пылэжьыкӏыгъа(хэ)тэми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыпымылэжьыкӏыгъатэми | упымылэжьыкӏыгъатэми | пымылэжьыкӏыгъатэми | дыпымылэжьыкӏыгъатэми | фыпымылэжьыкӏыгъатэми | пымылэжьыкӏыгъа(хэ)тэми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏынтэми | упылэжьыкӏынтэми | пылэжьыкӏынтэми | дыпылэжьыкӏынтэми | фыпылэжьыкӏынтэми | пылэжьыкӏын(хэ)тэми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпымылэжьыкӏынтэми | упымылэжьыкӏынтэми | пымылэжьыкӏынтэми | дыпымылэжьыкӏынтэми | фыпымылэжьыкӏынтэми | пымылэжьыкӏын(хэ)тэми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏынутэми | упылэжьыкӏынутэми | пылэжьыкӏынутэми | дыпылэжьыкӏынутэми | фыпылэжьыкӏынутэми | пылэжьыкӏыну(хэ)тэми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыпымылэжьыкӏынутэми | упымылэжьыкӏынутэми | пымылэжьыкӏынутэми | дыпымылэжьыкӏынутэми | фыпымылэжьыкӏынутэми | пымылэжьыкӏыну(хэ)тэми |
| гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏаи | упылэжьыкӏаи | пылэжьыкӏаи | дыпылэжьыкӏаи | фыпылэжьыкӏаи | пылэжьыкӏаи |
| щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏакъыми | упылэжьыкӏакъыми | пылэжьыкӏакъыми | дыпылэжьыкӏакъыми | фыпылэжьыкӏакъыми | пылэжьыкӏакъыми |
| фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏащэрэт | упылэжьыкӏащэрэт | пылэжьыкӏащэрэт | дыпылэжьыкӏащэрэт | фыпылэжьыкӏащэрэт | пылэжьыкӏащэрэт |
| щымыӀэныгъэ: | сыпымылэжьыкӏащэрэт | упымылэжьыкӏащэрэт | пымылэжьыкӏащэрэт | дыпымылэжьыкӏащэрэт | фыпымылэжьыкӏащэрэт | пымылэжьыкӏащэрэт |
| шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏагъэнщ | упылэжьыкӏагъэнщ | пылэжьыкӏагъэнщ | дыпылэжьыкӏагъэнщ | фыпылэжьыкӏагъэнщ | пылэжьыкӏагъэнщ |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏагъэнкъым | упылэжьыкӏагъэнкъым | пылэжьыкӏагъэнкъым | дыпылэжьыкӏагъэнкъым | фыпылэжьыкӏагъэнкъым | пылэжьыкӏагъэнкъым |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏагъэнт | упылэжьыкӏагъэнт | пылэжьыкӏагъэнт | дыпылэжьыкӏагъэнт | фыпылэжьыкӏагъэнт | пылэжьыкӏагъэнт |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏагъэнтэкъым | упылэжьыкӏагъэнтэкъым | пылэжьыкӏагъэнтэкъым | дыпылэжьыкӏагъэнтэкъым | фыпылэжьыкӏагъэнтэкъым | пылэжьыкӏагъэнтэкъым |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏагъэн | упылэжьыкӏагъэн | пылэжьыкӏагъэн | дыпылэжьыкӏагъэн | фыпылэжьыкӏагъэн | пылэжьыкӏагъэн |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏагъэнкъэ | упылэжьыкӏагъэнкъэ | пылэжьыкӏагъэнкъэ | дыпылэжьыкӏагъэнкъэ | фыпылэжьыкӏагъэнкъэ | пылэжьыкӏагъэнкъэ |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏагъэнт | упылэжьыкӏагъэнт | пылэжьыкӏагъэнт | дыпылэжьыкӏагъэнт | фыпылэжьыкӏагъэнт | пылэжьыкӏагъэнт |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏагъэнтэкъэ | упылэжьыкӏагъэнтэкъэ | пылэжьыкӏагъэнтэкъэ | дыпылэжьыкӏагъэнтэкъэ | фыпылэжьыкӏагъэнтэкъэ | пылэжьыкӏагъэнтэкъэ |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏагъэнлэжьыкӏ | упылэжьыкӏагъэнлэжьыкӏ | пылэжьыкӏагъэнлэжьыкӏ | дыпылэжьыкӏагъэнлэжьыкӏ | фыпылэжьыкӏагъэнлэжьыкӏ | пылэжьыкӏагъэнлэжьыкӏ |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏагъэнукъым | упылэжьыкӏагъэнукъым | пылэжьыкӏагъэнукъым | дыпылэжьыкӏагъэнукъым | фыпылэжьыкӏагъэнукъым | пылэжьыкӏагъэнукъым |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏагъэнут | упылэжьыкӏагъэнут | пылэжьыкӏагъэнут | дыпылэжьыкӏагъэнут | фыпылэжьыкӏагъэнут | пылэжьыкӏагъэнут |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏагъэнутэкъым | упылэжьыкӏагъэнутэкъым | пылэжьыкӏагъэнутэкъым | дыпылэжьыкӏагъэнутэкъым | фыпылэжьыкӏагъэнутэкъым | пылэжьыкӏагъэнутэкъым |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏагъэну | упылэжьыкӏагъэну | пылэжьыкӏагъэну | дыпылэжьыкӏагъэну | фыпылэжьыкӏагъэну | пылэжьыкӏагъэну |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏагъэнукъэ | упылэжьыкӏагъэнукъэ | пылэжьыкӏагъэнукъэ | дыпылэжьыкӏагъэнукъэ | фыпылэжьыкӏагъэнукъэ | пылэжьыкӏагъэнукъэ |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏагъэнут | упылэжьыкӏагъэнут | пылэжьыкӏагъэнут | дыпылэжьыкӏагъэнут | фыпылэжьыкӏагъэнут | пылэжьыкӏагъэнут |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыпылэжьыкӏагъэнутэкъэ | упылэжьыкӏагъэнутэкъэ | пылэжьыкӏагъэнутэкъэ | дыпылэжьыкӏагъэнутэкъэ | фыпылэжьыкӏагъэнутэкъэ | пылэжьыкӏагъэнутэкъэ |
| Причастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Зылэжь (субъектнэ) причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыпылэжьыкӏ | упылэжьыкӏ | пылэжьыкӏ | дыпылэжьыкӏ | фыпылэжьыкӏ | пылэжьыкӏ(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыпымылэжьыкӏ | упымылэжьыкӏ | пымылэжьыкӏ | дыпымылэжьыкӏ | фыпымылэжьыкӏ | пымылэжьыкӏ(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыпылэжьыкӏа | упылэжьыкӏа | пылэжьыкӏа | дыпылэжьыкӏа | фыпылэжьыкӏа | пылэжьыкӏа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыпымылэжьыкӏа | упымылэжьыкӏа | пымылэжьыкӏа | дыпымылэжьыкӏа | фыпымылэжьыкӏа | пымылэжьыкӏа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыпылэжьыкӏыгъа | упылэжьыкӏыгъа | пылэжьыкӏыгъа | дыпылэжьыкӏыгъа | фыпылэжьыкӏыгъа | пылэжьыкӏыгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыпымылэжьыкӏыгъа | упымылэжьыкӏыгъа | пымылэжьыкӏыгъа | дыпымылэжьыкӏыгъа | фыпымылэжьыкӏыгъа | пымылэжьыкӏыгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыпылэжьыкӏын | упылэжьыкӏын | пылэжьыкӏын | дыпылэжьыкӏын | фыпылэжьыкӏын | пылэжьыкӏын(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыпымылэжьыкӏын | упымылэжьыкӏын | пымылэжьыкӏын | дыпымылэжьыкӏын | фыпымылэжьыкӏын | пымылэжьыкӏын(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыпылэжьыкӏыну | упылэжьыкӏыну | пылэжьыкӏыну | дыпылэжьыкӏыну | фыпылэжьыкӏыну | пылэжьыкӏыну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыпымылэжьыкӏыну | упымылэжьыкӏыну | пымылэжьыкӏыну | дыпымылэжьыкӏыну | фыпымылэжьыкӏыну | пымылэжьыкӏыну(хэ) |
| Лэжьыгъэм и къэхъуп зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыпылэжьыкӏ | узэрыпылэжьыкӏ | зэрыпылэжьыкӏ | дызэрыпылэжьыкӏ | фызэрыпылэжьыкӏ | зэрыпылэжьыкӏ(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыпымылэжьыкӏ | узэрыпымылэжьыкӏ | зэрыпымылэжьыкӏ | дызэрыпымылэжьыкӏ | фызэрыпымылэжьыкӏ | зэрыпымылэжьыкӏ(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыпылэжьыкӏа | узэрыпылэжьыкӏа | зэрыпылэжьыкӏа | дызэрыпылэжьыкӏа | фызэрыпылэжьыкӏа | зэрыпылэжьыкӏа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыпымылэжьыкӏа | узэрыпымылэжьыкӏа | зэрыпымылэжьыкӏа | дызэрыпымылэжьыкӏа | фызэрыпымылэжьыкӏа | зэрыпымылэжьыкӏа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыпылэжьыкӏыгъа | узэрыпылэжьыкӏыгъа | зэрыпылэжьыкӏыгъа | дызэрыпылэжьыкӏыгъа | фызэрыпылэжьыкӏыгъа | зэрыпылэжьыкӏыгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыпымылэжьыкӏыгъа | узэрыпымылэжьыкӏыгъа | зэрыпымылэжьыкӏыгъа | дызэрыпымылэжьыкӏыгъа | фызэрыпымылэжьыкӏыгъа | зэрыпымылэжьыкӏыгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыпылэжьыкӏын | узэрыпылэжьыкӏын | зэрыпылэжьыкӏын | дызэрыпылэжьыкӏын | фызэрыпылэжьыкӏын | зэрыпылэжьыкӏын(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыпымылэжьыкӏын | узэрыпымылэжьыкӏын | зэрыпымылэжьыкӏын | дызэрыпымылэжьыкӏын | фызэрыпымылэжьыкӏын | зэрыпымылэжьыкӏын(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыпылэжьыкӏыну | узэрыпылэжьыкӏыну | зэрыпылэжьыкӏыну | дызэрыпылэжьыкӏыну | фызэрыпылэжьыкӏыну | зэрыпылэжьыкӏыну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыпымылэжьыкӏыну | узэрыпымылэжьыкӏыну | зэрыпымылэжьыкӏыну | дызэрыпымылэжьыкӏыну | фызэрыпымылэжьыкӏыну | зэрыпымылэжьыкӏыну(хэ) |
| Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщыпылэжьыкӏ | ущыпылэжьыкӏ | щыпылэжьыкӏ | дыщыпылэжьыкӏ | фыщыпылэжьыкӏ | щыпылэжьыкӏ(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыпымылэжьыкӏ | ущыпымылэжьыкӏ | щыпымылэжьыкӏ | дыщыпымылэжьыкӏ | фыщыпымылэжьыкӏ | щыпымылэжьыкӏ(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщыпылэжьыкӏа | ущыпылэжьыкӏа | ущыпылэжьыкӏа | дыщыпылэжьыкӏа | фыщыпылэжьыкӏа | щыпылэжьыкӏа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыпымылэжьыкӏа | фыщипымылэжьыкӏа | щыпымылэжьыкӏа | дыщыпымылэжьыкӏа | фыщыпымылэжьыкӏа | щыпымылэжьыкӏа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщыпылэжьыкӏыгъа | ущыпылэжьыкӏыгъа | щыпылэжьыкӏыгъа | дыщыпылэжьыкӏыгъа | фыщыпылэжьыкӏыгъа | щыпылэжьыкӏыгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыпымылэжьыкӏыгъа | ущыпымылэжьыкӏыгъа | щыпымылэжьыкӏыгъа | дыщыпымылэжьыкӏыгъа | фыщыпымылэжьыкӏыгъа | щыпымылэжьыкӏыгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщыпылэжьыкӏын | ущыпылэжьыкӏын | щыпылэжьыкӏын | дыщыпылэжьыкӏын | фыщыпылэжьыкӏын | щыпылэжьыкӏын(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыпымылэжьыкӏын | ущыпылэжьыкӏын | щыпымылэжьыкӏын | дыщыпымылэжьыкӏын | фыщыпымылэжьыкӏын | щыпымылэжьыкӏын(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщыпылэжьыкӏыну | ущыпылэжьыкӏыну | щыпылэжьыкӏыну | дыщыпылэжьыкӏыну | фыщыпылэжьыкӏыну | щыпылэжьыкӏыну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыпымылэжьыкӏыну | ущыпымылэжьыкӏыну | щыпымылэжьыкӏыну | дыщыпымылэжьыкӏыну | фыщыпымылэжьыкӏыну | щыпымылэжьыкӏыну(хэ) |
| ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыздыпылэжьыкӏ | уздыпылэжьыкӏ | здыпылэжьыкӏ | дыздыпылэжьыкӏ | фыздыпылэжьыкӏ | здыпылэжьыкӏ(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыздыпымылэжьыкӏ | уздыпымылэжьыкӏ | здыпымылэжьыкӏ | дыздыпымылэжьыкӏ | фыздыпымылэжьыкӏ | здыпымылэжьыкӏ(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыздыпылэжьыкӏа | уздыпылэжьыкӏа | здыпылэжьыкӏа | дыздыпылэжьыкӏа | фыздыпылэжьыкӏа | здыпылэжьыкӏа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыздыпымылэжьыкӏа | уздыпымылэжьыкӏа | здыпымылэжьыкӏа | дыздыпымылэжьыкӏа | фыздыпымылэжьыкӏа | здыпымылэжьыкӏа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыздыпылэжьыкӏыгъа | уздыпылэжьыкӏыгъа | здыпылэжьыкӏыгъа | дыздыпылэжьыкӏыгъа | фыздыпылэжьыкӏыгъа | здыпылэжьыкӏыгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыздыпымылэжьыкӏыгъа | уздыпымылэжьыкӏыгъа | здыпымылэжьыкӏыгъа | дыздыпымылэжьыкӏыгъа | фыздыпымылэжьыкӏыгъа | здыпымылэжьыкӏыгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыздыпылэжьыкӏын | уздыпылэжьыкӏын | здыпылэжьыкӏын | дыздыпылэжьыкӏын | фыздыпылэжьыкӏын | здыпылэжьыкӏын(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыздыпымылэжьыкӏын | уздыпымылэжьыкӏын | здыпымылэжьыкӏын | дыздыпымылэжьыкӏын | фыздыпымылэжьыкӏын | здыпымылэжьыкӏын(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыздыпылэжьыкӏыну | уздыпылэжьыкӏыну | здыпылэжьыкӏыну | дыздыпылэжьыкӏыну | фыздыпылэжьыкӏыну | здыпылэжьыкӏыну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыздыпымылэжьыкӏыну | уздыпымылэжьыкӏыну | здыпымылэжьыкӏыну | дыздыпымылэжьыкӏыну | фыздыпымылэжьыкӏыну | здыпымылэжьыкӏыну(хэ) |
| Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыпылэжьыкӏ | ущӀыпылэжьыкӏ | щӀыпылэжьыкӏ | дыщӀыпылэжьыкӏ | фыщӀыпылэжьыкӏ | щӀыпылэжьыкӏ(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыпымылэжьыкӏ | ущӀыпымылэжьыкӏ | щӀыпымылэжьыкӏ | дыщӀыпымылэжьыкӏ | фыщӀыпымылэжьыкӏ | щӀыпымылэжьыкӏ(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыпылэжьыкӏа | ущӀыпылэжьыкӏӀелэжьыкӏа | щӀыпылэжьыкӏа | дыщӀыпылэжьыкӏа | фыщӀыпылэжьыкӏа | щӀыпылэжьыкӏа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыпымылэжьыкӏа | ущӀыпымылэжьыкӏа | щӀыпымылэжьыкӏа | дыщӀыпымылэжьыкӏа | фыщӀыпымылэжьыкӏа | щӀыпымылэжьыкӏа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыпылэжьыкӏыгъа | ущӀыпылэжьыкӏыгъа | щӀыпылэжьыкӏыгъа | дыщӀыпылэжьыкӏыгъа | фыщӀыпылэжьыкӏыгъа | щӀыпылэжьыкӏыгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыпымылэжьыкӏыгъа | ущӀыпымылэжьыкӏыгъа | щӀыпымылэжьыкӏыгъа | дыщӀыпымылэжьыкӏыгъа | фыщӀыпымылэжьыкӏыгъа | щӀыпымылэжьыкӏыгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыпылэжьыкӏын | ущӀыпылэжьыкӏын | щӀыпылэжьыкӏын | дыщӀыпылэжьыкӏын | фыщӀыпылэжьыкӏын | щӀыпылэжьыкӏын(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыпымылэжьыкӏын | ущӀыпымылэжьыкӏын | щӀыпымылэжьыкӏын | дыщӀыпымылэжьыкӏын | фыщӀыпымылэжьыкӏын | щӀыпымылэжьыкӏын(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыпылэжьыкӏыну | ущӀыпылэжьыкӏыну | щӀыпылэжьыкӏыну | дыщӀыпылэжьыкӏыну | фыщӀыпылэжьыкӏыну | щӀыпылэжьыкӏыну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыпымылэжьыкӏыну | ущӀыпымылэжьыкӏыну | щӀыпымылэжьыкӏыну | дыщӀыпымылэжьыкӏыну | фыщӀыпымылэжьыкӏыну | щӀыпымылэжьыкӏыну(хэ) |
| Деепричастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыпылэжьыкӏыу | упылэжьыкӏыу | пылэжьыкӏыу | дыпылэжьыкӏыу | фыпылэжьыкӏыу | пылэжьыкӏыу / пылэжьыкӏхэу |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыпымылэжьыкӏыу | упымылэжьыкӏыу | пымылэжьыкӏыу | дыпымылэжьыкӏыу | фыпымылэжьыкӏыу | пымылэжьыкӏыу / пылэжьыкӏхэу |
| блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыпылэжьыкӏауэ | упылэжьыкӏауэ | пылэжьыкӏауэ | дыпылэжьыкӏауэ | фыпылэжьыкӏауэ | пылэжьыкӏауэ / пылэжьыкӏахэу |
| блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыпымылэжьыкӏауэ | упымылэжьыкӏауэ | пымылэжьыкӏауэ | дыпымылэжьыкӏауэ | фыпымылэжьыкӏауэ | пымылэжьыкӏауэ / пымылэжьыкӏахэу |
| -урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | сыпылэжьыкӏыурэ | упылэжьыкӏыурэ | пылэжьыкӏыурэ | дыпылэжьыкӏыурэ | фыпылэжьыкӏыурэ | пылэжьыкӏыурэ / пылэжьыкӏхэурэ
пылэжьыкӏ(хэ)урэ |
| -урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | сыпымылэжьыкӏыурэ | упымылэжьыкӏыурэ | пымылэжьыкӏыурэ | дыпымылэжьыкӏыурэ | фыпымылэжьыкӏыурэ | пымылэжьыкӏыурэ / пымылэжьыкӏхэурэ |
|
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ |
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ |
|||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм | |
| Подлежащэ | ||||||
| сэ | -- | сыпполэжьыкӏ | сыполэжьыкӏ | -- | сыфполэжьыкӏ | саполэжьыкӏ(хэ) |
| уэ | усполэжьыкӏ | -- | уполэжьыкӏ | утполэжьыкӏ | -- | уаполэжьыкӏ(хэ) |
| ар | сполэжьыкӏ | пполэжьыкӏ | полэжьыкӏ | тполэжьыкӏ | фполэжьыкӏ | яполэжьыкӏ(хэ) |
| дэ | -- | дыпполэжьыкӏ | дыполэжьыкӏ | -- | дыфполэжьыкӏ | даполэжьыкӏ(хэ) |
| фэ | фысполэжьыкӏ | -- | фыполэжьыкӏ | фытполэжьыкӏ | -- | фаполэжьыкӏ(хэ) |
| ахэр | сполэжьыкӏ | пполэжьыкӏ | полэжьыкӏ | тполэжьыкӏ | фполэжьыкӏ | яполэжьыкӏ(хэ) |
|
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ |
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ |
|||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм | |
| Подлежащэ | ||||||
| сэ | -- | сыппы[лэжьыкӏрэ] | сыпы[лэжьыкӏрэ] | -- | сыфпы[лэжьыкӏрэ] | сапы[лэжьыкӏ(хэ)рэ] |
| уэ | успы[лэжьыкӏрэ] | -- | упы[лэжьыкӏрэ] | утпы[лэжьыкӏрэ] | -- | уапы[лэжьыкӏ(хэ)рэ] |
| ар | спы[лэжьыкӏрэ] | ппы[лэжьыкӏрэ] | пы[лэжьыкӏрэ] | тпы[лэжьыкӏрэ] | фпы[лэжьыкӏрэ] | япы[лэжьыкӏ(хэ)рэ] |
| дэ | -- | дыппы[лэжьыкӏрэ] | дыпы[лэжьыкӏрэ] | -- | дыфпы[лэжьыкӏрэ] | дапы[лэжьыкӏ(хэ)рэ] |
| фэ | фыспы[лэжьыкӏрэ] | -- | фыпъэпы[лэжьыкӏрэ] | фытпы[лэжьыкӏрэ] | -- | фапы[лэжьыкӏ(хэ)рэ] |
| ахэр | спы[лэжьыкӏрэ] | ппы[лэжьыкӏрэ] | пы[лэжьыкӏрэ] | тпы[лэжьыкӏрэ] | фпы[лэжьыкӏрэ] | япы[лэжьыкӏ(хэ)рэ] |
| -ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [лэжьыкӏ] | [лэжьыкӏ]ыр | -- | [лэжьыкӏ]хэр |
| Эргативнэ: | [лэжьыкӏ] | [лэжьыкӏ]ым | -- | [лэжьыкӏ]хэм |
| Послеложнэ: | [лэжьыкӏ]кӀэ | [лэжьыкӏ]ымкӀэ | [лэжьыкӏ]хэкӀэ | [лэжьыкӏ]хэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [лэжьыкӏ]ыу | [лэжьыкӏ]ырауэ | [лэжьыкӏ]хэу | [лэжьыкӏ]хэрауэ |
| -а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [лэжьыкӏ]а | [лэжьыкӏ]ар | -- | [лэжьыкӏ]ахэр |
| Эргативнэ: | [лэжьыкӏ]а | [лэжьыкӏ]ам | -- | [лэжьыкӏ]ахэм |
| Послеложнэ: | [лэжьыкӏ]акӀэ | [лэжьыкӏ]амкӀэ | [лэжьыкӏ]ахэкӀэ | [лэжьыкӏ]ахэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [лэжьыкӏ]ауэ | [лэжьыкӏ]арауэ | [лэжьыкӏ]ахэу | [лэжьыкӏ]ахэрауэ |
| -ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [лэжьыкӏ]ын | [лэжьыкӏ]ыныр | -- | [лэжьыкӏ]ынхэр |
| Эргативнэ: | [лэжьыкӏ]ын | [лэжьыкӏ]ыным | -- | [лэжьыкӏ]ынхэм |
| Послеложнэ: | [лэжьыкӏ]ынкӀэ | [лэжьыкӏ]ынымкӀэ | [лэжьыкӏ]ынхэкӀэ | [лэжьыкӏ]ынхэмкӀэ |
| 'Обстоятельственнэ: | [лэжьыкӏ]ыну | [лэжьыкӏ]ынырауэ | [лэжьыкӏ]ынхэу | [лэжьыкӏ]ынхэрауэ |
| -ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [лэжьыкӏ]ыну | [лэжьыкӏ]ынур | -- | [лэжьыкӏ]ынухэр |
| Эргативнэ: | [лэжьыкӏ]ыну | [лэжьыкӏ]ынум | -- | [лэжьыкӏ]ынухэм |
| Послеложнэ: | [лэжьыкӏ]ынукӀэ | [лэжьыкӏ]ынумкӀэ | [лэжьыкӏ]ынухэкӀэ | [лэжьыкӏ]ынухэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [лэжьыкӏ]ынууэ | [лэжьыкӏ]ынурауэ | [лэжьыкӏ]ынухэу | [лэжьыкӏ]ынухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Зыгуэрым и кӀапэр лэжьэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Ӏэщхьэпэр пылэжьыкӀащ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- пылэжьыкӏын: wear out or off, become worn - about the end or edge of sth.
- Ӏэщхьэпэр пылэжьыкӀащ: the cuff became worn.
УРЫСЫБЗЭ
- пылэжьыкӏын: износиться, стереться - о конце, крае чего-л.
- Ӏэщхьэпэр пылэжьыкӀащ: манжеты износились.
БИБЛИОГРАФИЕ