пыгъэтӏысхьэн
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [pǝʁɐtʹǝ'sħɐn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- пы- + гъэ- + [тӏыс] + -хь + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ зэгъэзэхуэжын
Глагол лъэӏэс "пыгъэтӏысхьэн"-м и спряженэ
| Инфинитив (масдар) | |
|---|---|
| щыӀэныгъэ: | пыгъэтӏысхьэн |
| щымыӀэныгъэ: | пымыгъэтӏысхьэн |
| Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэн | пыбгъэтӏысхьэн | пигъэтӏысхьэн | пыдгъэтӏысхьэн | пывгъэтӏысхьэн | пагъэтӏысхьэн |
| щымыӀэныгъэ: | пызмыгъэтӏысхьэн | пумыгъэтӏысхьэн | пимыгъэтӏысхьэн | пыдмыгъэтӏысхьэн | пывмыгъэтӏысхьэн | памыгъэтӏысхьэн |
| Унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | пыгъэтӏысхьэ! | пывгъэтӏысхьэ! |
| щымыӀэныгъэ: | пумыгъэтӏысхьэ! | пывмыгъэтӏысхьэ! |
| Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыпрегъэтӏысхьэ | упрегъэтӏысхьэ | прегъэтӏысхьэ | дыпрегъэтӏысхьэ | фыпрегъэтӏысхьэ | прегъэтӏысхьэ |
| щымыӀэныгъэ: | сыпремыгъэтӏысхьэ | упремыгъэтӏысхьэ | премыгъэтӏысхьэ | дыпремыгъэтӏысхьэ | фыпремыгъэтӏысхьэ | премыгъэтӏысхьэ |
| ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | пызогъэтӏысхьэ(р) | пыбогъэтӏысхьэ(р) | пегъэтӏысхьэ(р) | пыдогъэтӏысхьэ(р) | пывогъэтӏысхьэ(р) | пагъэтӏысхьэ(р) |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэркъым | пыбгъэтӏысхьэркъым | пигъэтӏысхьэркъым | пыдгъэтӏысхьэркъым | пывгъэтӏысхьэркъым | пагъэтӏысхьэркъым |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэрт | пыбгъэтӏысхьэрт | пигъэтӏысхьэрт | пыдгъэтӏысхьэрт | пывгъэтӏысхьэрт | пагъэтӏысхьэрт |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэртэкъым | пыбгъэтӏысхьэртэкъым | пигъэтӏысхьэртэкъым | пыдгъэтӏысхьэртэкъым | пывгъэтӏысхьэртэкъым | пагъэтӏысхьэртэкъым |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьащ | пыбгъэтӏысхьащ | пигъэтӏысхьащ | пыдгъэтӏысхьащ | пывгъэтӏысхьащ | пагъэтӏысхьащ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьакъым | пыбгъэтӏысхьакъым | пигъэтӏысхьакъым | пыдгъэтӏысхьакъым | пывгъэтӏысхьакъым | пагъэтӏысхьакъым |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьат | пыбгъэтӏысхьат | пигъэтӏысхьат | пыдгъэтӏысхьат | пывгъэтӏысхьат | пагъэтӏысхьат |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьатэкъым | пыбгъэтӏысхьатэкъым | пигъэтӏысхьатэкъым | пыдгъэтӏысхьатэкъым | пывгъэтӏысхьатэкъым | пагъэтӏысхьатэкъым |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэгъащ | пыбгъэтӏысхьэгъащ | пигъэтӏысхьэгъащ | пыдгъэтӏысхьэгъащ | пывгъэтӏысхьэгъащ | пагъэтӏысхьэгъащ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэгъакъым | пыбгъэтӏысхьэгъакъым | пигъэтӏысхьэгъакъым | пыдгъэтӏысхьэгъакъым | пывгъэтӏысхьэгъакъым | пагъэтӏысхьэгъакъым |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэгъат | пыбгъэтӏысхьэгъат | пигъэтӏысхьэгъат | пыдгъэтӏысхьэгъат | пывгъэтӏысхьэгъат | пагъэтӏысхьэгъат |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэгъатэкъым | пыбгъэтӏысхьэгъатэкъым | пигъэтӏысхьэгъатэкъым | пыдгъэтӏысхьэгъатэкъым | пывгъэтӏысхьэгъатэкъым | пагъэтӏысхьэгъатэкъым |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэщ | пыбгъэтӏысхьэщ | пигъэтӏысхьэщ | пыдгъэтӏысхьэщ | пывгъэтӏысхьэщ | пагъэтӏысхьэщ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэкъым | пыбгъэтӏысхьэкъым | пигъэтӏысхьэкъым | пыдгъэтӏысхьэкъым | пывгъэтӏысхьэкъым | пагъэтӏысхьэкъым |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэт | пыбгъэтӏысхьэт | пигъэтӏысхьэт | пыдгъэтӏысхьэт | пывгъэтӏысхьэт | пагъэтӏысхьэт |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэтэкъым | пыбгъэтӏысхьэтэкъым | пигъэтӏысхьэтэкъым | пыдгъэтӏысхьэтэкъым | пывгъэтӏысхьэтэкъым | пагъэтӏысхьэтэкъым |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэнщ | пыбгъэтӏысхьэнщ | пигъэтӏысхьэнщ | пыдгъэтӏысхьэнщ | пывгъэтӏысхьэнщ | пагъэтӏысхьэнщ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэнкъым | пыбгъэтӏысхьэнкъым | пигъэтӏысхьэнкъым | пыдгъэтӏысхьэнкъым | пывгъэтӏысхьэнкъым | пагъэтӏысхьэнкъым |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэнущ | пыбгъэтӏысхьэнущ | пигъэтӏысхьэнущ | пыдгъэтӏысхьэнущ | пывгъэтӏысхьэнущ | пагъэтӏысхьэнущ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэнукъым | пыбгъэтӏысхьэнукъым | пигъэтӏысхьэнукъым | пыдгъэтӏысхьэнукъым | пывгъэтӏысхьэнукъым | пагъэтӏысхьэнукъым |
| ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэрэ | пыбгъэтӏысхьэрэ | пигъэтӏысхьэрэ | пыдгъэтӏысхьэрэ | пывгъэтӏысхьэрэ | пагъэтӏысхьэрэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэркъэ | пыбгъэтӏысхьэркъэ | пигъэтӏысхьэркъэ | пыдгъэтӏысхьэркъэ | пывгъэтӏысхьэркъэ | пагъэтӏысхьэркъэ |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэрт | пыбгъэтӏысхьэрт | пигъэтӏысхьэрт | пыдгъэтӏысхьэрт | пывгъэтӏысхьэрт | пагъэтӏысхьэрт |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэртэкъэ | пыбгъэтӏысхьэртэкъэ | пигъэтӏысхьэртэкъэ | пыдгъэтӏысхьэртэкъэ | пывгъэтӏысхьэртэкъэ | пагъэтӏысхьэртэкъэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьа | пыбгъэтӏысхьа | пигъэтӏысхьа | пыдгъэтӏысхьа | пывгъэтӏысхьа | пагъэтӏысхьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьакъэ | пыбгъэтӏысхьакъэ | пигъэтӏысхьакъэ | пыдгъэтӏысхьакъэ | пывгъэтӏысхьакъэ | пагъэтӏысхьакъэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьат | пыбгъэтӏысхьат | пигъэтӏысхьат | пыдгъэтӏысхьат | пывгъэтӏысхьат | пагъэтӏысхьат |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьатэкъэ | пыбгъэтӏысхьатэкъэ | пигъэтӏысхьатэкъэ | пыдгъэтӏысхьатэкъэ | пывгъэтӏысхьатэкъэ | пагъэтӏысхьатэкъэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэгъа | пыбгъэтӏысхьэгъа | пигъэтӏысхьэгъа | пыдгъэтӏысхьэгъа | пывгъэтӏысхьэгъа | пагъэтӏысхьэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ: | пызгъэтӏысхьэгъакъэ | пыбгъэтӏысхьэгъакъэ | пигъэтӏысхьэгъакъэ | пыдгъэтӏысхьэгъакъэ | пывгъэтӏысхьэгъакъэ | пагъэтӏысхьэгъакъэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэгъат | пыбгъэтӏысхьэгъат | пигъэтӏысхьэгъат | пыдгъэтӏысхьэгъат | пывгъэтӏысхьэгъат | пагъэтӏысхьэгъат |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэгъатэкъэ | пыбгъэтӏысхьэгъатэкъэ | пигъэтӏысхьэгъатэкъэ | пыдгъэтӏысхьэгъатэкъэ | пывгъэтӏысхьэгъатэкъэ | пагъэтӏысхьэгъатэкъэ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэ | пыбгъэтӏысхьэ | пигъэтӏысхьэ | пыдгъэтӏысхьэ | пывгъэтӏысхьэ | пагъэтӏысхьэ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэкъэ | пыбгъэтӏысхьэкъэ | пигъэтӏысхьэкъэ | пыдгъэтӏысхьэкъэ | пывгъэтӏысхьэкъэ | пагъэтӏысхьэкъэ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэт | пыбгъэтӏысхьэт | пигъэтӏысхьэт | пыдгъэтӏысхьэт | пывгъэтӏысхьэт | пагъэтӏысхьэт |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэтэкъэ | пыбгъэтӏысхьэтэкъэ | пигъэтӏысхьэтэкъэ | пыдгъэтӏысхьэтэкъэ | пывгъэтӏысхьэтэкъэ | пагъэтӏысхьэтэкъэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэн | пыбгъэтӏысхьэн | пигъэтӏысхьэн | пыдгъэтӏысхьэн | пывгъэтӏысхьэн | пагъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэнкъэ | пыбгъэтӏысхьэнкъэ | пигъэтӏысхьэнкъэ | пыдгъэтӏысхьэнкъэ | пывгъэтӏысхьэнкъэ | пагъэтӏысхьэнкъэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэну | пыбгъэтӏысхьэну | пигъэтӏысхьэну | пыдгъэтӏысхьэну | пывгъэтӏысхьэну | пагъэтӏысхьэну |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэнукъэ | пыбгъэтӏысхьэнукъэ | пигъэтӏысхьэнукъэ | пыдгъэтӏысхьэнукъэ | пывгъэтӏысхьэнукъэ | пагъэтӏысхьэнукъэ |
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэмэ | пыбгъэтӏысхьэмэ | пигъэтӏысхьэмэ | пыдгъэтӏысхьэмэ | пывгъэтӏысхьэмэ | пагъэтӏысхьэмэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | пызмыгъэтӏысхьэмэ | пумыгъэтӏысхьэмэ | пимыгъэтӏысхьэмэ | пыдмыгъэтӏысхьэмэ | пывмыгъэтӏысхьэмэ | памыгъэтӏысхьэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьамэ | пыбгъэтӏысхьамэ | пигъэтӏысхьамэ | пыдгъэтӏысхьамэ | пывгъэтӏысхьамэ | пагъэтӏысхьамэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | пызмыгъэтӏысхьамэ | пумыгъэтӏысхьамэ | пимыгъэтӏысхьамэ | пыдмыгъэтӏысхьамэ | пывмыгъэтӏысхьамэ | памыгъэтӏысхьамэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэгъамэ | пыбгъэтӏысхьэгъамэ | пигъэтӏысхьэгъамэ | пыдгъэтӏысхьэгъамэ | пывгъэтӏысхьэгъамэ | пагъэтӏысхьэгъамэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | пызмыгъэтӏысхьэгъамэ | пумыгъэтӏысхьэгъамэ | пимыгъэтӏысхьэгъамэ | пыдмыгъэтӏысхьэгъамэ | пывмыгъэтӏысхьэгъамэ | памыгъэтӏысхьэгъамэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэнмэ | пыбгъэтӏысхьэнмэ | пигъэтӏысхьэнмэ | пыдгъэтӏысхьэнмэ | пывгъэтӏысхьэнмэ | пагъэтӏысхьэнмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | пызмыгъэтӏысхьэнмэ | пумыгъэтӏысхьэнмэ | пимыгъэтӏысхьэнмэ | пыдмыгъэтӏысхьэнмэ | пывмыгъэтӏысхьэнмэ | памыгъэтӏысхьэнмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэнумэ | пыбгъэтӏысхьэнумэ | пигъэтӏысхьэнумэ | пыдгъэтӏысхьэнумэ | пывгъэтӏысхьэнумэ | пагъэтӏысхьэнумэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | пызмыгъэтӏысхьэнумэ | пумыгъэтӏысхьэнумэ | пимыгъэтӏысхьэнумэ | пыдмыгъэтӏысхьэнумэ | пывмыгъэтӏысхьэнумэ | памыгъэтӏысхьэнумэ |
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэтэмэ | пыбгъэтӏысхьэтэмэ | пигъэтӏысхьэтэмэ | пыдгъэтӏысхьэтэмэ | пывгъэтӏысхьэтэмэ | пагъэтӏысхьэтэмэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | пызмыгъэтӏысхьэтэмэ | пумыгъэтӏысхьэтэмэ | пимыгъэтӏысхьэтэмэ | пыдмыгъэтӏысхьэтэмэ | пывмыгъэтӏысхьэтэмэ | памыгъэтӏысхьэтэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьатэмэ | пыбгъэтӏысхьатэмэ | пигъэтӏысхьатэмэ | пыдгъэтӏысхьатэмэ | пывгъэтӏысхьатэмэ | пагъэтӏысхьатэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | пызмыгъэтӏысхьатэмэ | пумыгъэтӏысхьатэмэ | пимыгъэтӏысхьатэмэ | пыдмыгъэтӏысхьатэмэ | пывмыгъэтӏысхьатэмэ | памыгъэтӏысхьатэмэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэгъатэмэ | пыбгъэтӏысхьэгъатэмэ | пигъэтӏысхьэгъатэмэ | пыдгъэтӏысхьэгъатэмэ | пывгъэтӏысхьэгъатэмэ | пагъэтӏысхьэгъатэмэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | пызмыгъэтӏысхьэгъатэмэ | пумыгъэтӏысхьэгъатэмэ | пимыгъэтӏысхьэгъатэмэ | пыдмыгъэтӏысхьэгъатэмэ | пывмыгъэтӏысхьэгъатэмэ | памыгъэтӏысхьэгъатэмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэнтэмэ | пыбгъэтӏысхьэнтэмэ | пигъэтӏысхьэнтэмэ | пыдгъэтӏысхьэнтэмэ | пывгъэтӏысхьэнтэмэ | пагъэтӏысхьэнтэмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | пызмыгъэтӏысхьэнтэмэ | пумыгъэтӏысхьэнтэмэ | пимыгъэтӏысхьэнтэмэ | пыдмыгъэтӏысхьэнтэмэ | пывмыгъэтӏысхьэнтэмэ | памыгъэтӏысхьэнтэмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэнутэмэ | пыбгъэтӏысхьэнутэмэ | пигъэтӏысхьэнутэмэ | пыдгъэтӏысхьэнутэмэ | пывгъэтӏысхьэнутэмэ | пагъэтӏысхьэнутэмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | пызмыгъэтӏысхьэнутэмэ | пумыгъэтӏысхьэнутэмэ | пимыгъэтӏысхьэнутэмэ | пыдмыгъэтӏысхьэнутэмэ | пывмыгъэтӏысхьэнутэмэ | памыгъэтӏысхьэнутэмэ |
| сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэнт | пыбгъэтӏысхьэнт | пигъэтӏысхьэнт | пыдгъэтӏысхьэнт | пывгъэтӏысхьэнт | пагъэтӏысхьэнт |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэнтэкъым | пыбгъэтӏысхьэнтэкъым | пигъэтӏысхьэнтэкъым | пыдгъэтӏысхьэнтэкъым | пывгъэтӏысхьэнтэкъым | пагъэтӏысхьэнтэкъым |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэнут | пыбгъэтӏысхьэнут | пигъэтӏысхьэнут | пыдгъэтӏысхьэнут | пывгъэтӏысхьэнут | пагъэтӏысхьэнут |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэнутэкъым | пыбгъэтӏысхьэнутэкъым | пигъэтӏысхьэнутэкъым | пыдгъэтӏысхьэнутэкъым | пывгъэтӏысхьэнутэкъым | пагъэтӏысхьэнутэкъым |
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэми | пыбгъэтӏысхьэми | пигъэтӏысхьэми | пыдгъэтӏысхьэми | пывгъэтӏысхьэми | пагъэтӏысхьэми |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | пызмыгъэтӏысхьэми | пумыгъэтӏысхьэми | пимыгъэтӏысхьэми | пыдмыгъэтӏысхьэми | пывмыгъэтӏысхьэми | памыгъэтӏысхьэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьами | пыбгъэтӏысхьами | пигъэтӏысхьами | пыдгъэтӏысхьами | пывгъэтӏысхьами | пагъэтӏысхьами |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | пызмыгъэтӏысхьами | пумыгъэтӏысхьами | пимыгъэтӏысхьами | пыдмыгъэтӏысхьами | пывмыгъэтӏысхьами | памыгъэтӏысхьами |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэгъами | пыбгъэтӏысхьэгъами | пигъэтӏысхьэгъами | пыдгъэтӏысхьэгъами | пывгъэтӏысхьэгъами | пагъэтӏысхьэгъами |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | пызмыгъэтӏысхьэгъами | пумыгъэтӏысхьэгъами | пимыгъэтӏысхьэгъами | пыдмыгъэтӏысхьэгъами | пывмыгъэтӏысхьэгъами | памыгъэтӏысхьэгъами |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэнми | пыбгъэтӏысхьэнми | пигъэтӏысхьэнми | пыдгъэтӏысхьэнми | пывгъэтӏысхьэнми | пагъэтӏысхьэнми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | пызмыгъэтӏысхьэнми | пумыгъэтӏысхьэнми | пимыгъэтӏысхьэнми | пыдмыгъэтӏысхьэнми | пывмыгъэтӏысхьэнми | памыгъэтӏысхьэнми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэнуми | пыбгъэтӏысхьэнуми | пигъэтӏысхьэнуми | пыдгъэтӏысхьэнуми | пывгъэтӏысхьэнуми | пагъэтӏысхьэнуми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | пызмыгъэтӏысхьэнуми | пумыгъэтӏысхьэнуми | пимыгъэтӏысхьэнуми | пыдмыгъэтӏысхьэнуми | пывмыгъэтӏысхьэнуми | памыгъэтӏысхьэнуми |
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэтэми | пыбгъэтӏысхьэтэми | пигъэтӏысхьэтэми | пыдгъэтӏысхьэтэми | пывгъэтӏысхьэтэми | пагъэтӏысхьэтэми |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | пызмыгъэтӏысхьэтэми | пумыгъэтӏысхьэтэми | пимыгъэтӏысхьэтэми | пыдмыгъэтӏысхьэтэми | пывмыгъэтӏысхьэтэми | памыгъэтӏысхьэтэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьатэми | пыбгъэтӏысхьатэми | пигъэтӏысхьатэми | пыдгъэтӏысхьатэми | пывгъэтӏысхьатэми | пагъэтӏысхьатэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | пызмыгъэтӏысхьатэми | пумыгъэтӏысхьатэми | пимыгъэтӏысхьатэми | пыдмыгъэтӏысхьатэми | пывмыгъэтӏысхьатэми | памыгъэтӏысхьатэми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэгъатэми | пыбгъэтӏысхьэгъатэми | пигъэтӏысхьэгъатэми | пыдгъэтӏысхьэгъатэми | пывгъэтӏысхьэгъатэми | пагъэтӏысхьэгъатэми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | пызмыгъэтӏысхьэгъатэми | пумыгъэтӏысхьэгъатэми | пимыгъэтӏысхьэгъатэми | пыдмыгъэтӏысхьэгъатэми | пывмыгъэтӏысхьэгъатэми | памыгъэтӏысхьэгъатэми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэнтэми | пыбгъэтӏысхьэнтэми | пигъэтӏысхьэнтэми | пыдгъэтӏысхьэнтэми | пывгъэтӏысхьэнтэми | пагъэтӏысхьэнтэми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | пызмыгъэтӏысхьэнтэми | пумыгъэтӏысхьэнтэми | пимыгъэтӏысхьэнтэми | пыдмыгъэтӏысхьэнтэми | пывмыгъэтӏысхьэнтэми | памыгъэтӏысхьэнтэми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьэнутэми | пыбгъэтӏысхьэнутэми | пигъэтӏысхьэнутэми | пыдгъэтӏысхьэнутэми | пывгъэтӏысхьэнутэми | пагъэтӏысхьэнутэми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | пызмыгъэтӏысхьэнутэми | пумыгъэтӏысхьэнутэми | пимыгъэтӏысхьэнутэми | пыдмыгъэтӏысхьэнутэми | пывмыгъэтӏысхьэнутэми | памыгъэтӏысхьэнутэми |
| гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьаи | пыбгъэтӏысхьаи | пигъэтӏысхьаи | пыдгъэтӏысхьаи | пывгъэтӏысхьаи | пагъэтӏысхьаи |
| щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьакъыми | пыбгъэтӏысхьакъыми | пигъэтӏысхьакъыми | пыдгъэтӏысхьакъыми | пывгъэтӏысхьакъыми | пагъэтӏысхьакъыми |
| фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьащэрэт | пыбгъэтӏысхьащэрэт | пигъэтӏысхьащэрэт | пыдгъэтӏысхьащэрэт | пывгъэтӏысхьащэрэт | пагъэтӏысхьащэрэт |
| щымыӀэныгъэ: | пызмыгъэтӏысхьащэрэт | пумыгъэтӏысхьащэрэт | пимыгъэтӏысхьащэрэт | пыдмыгъэтӏысхьащэрэт | пывмыгъэтӏысхьащэрэт | памыгъэтӏысхьащэрэт |
| шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьагъэнщ | пыбгъэтӏысхьагъэнщ | пигъэтӏысхьагъэнщ | пыдгъэтӏысхьагъэнщ | пывгъэтӏысхьагъэнщ | пагъэтӏысхьагъэнщ |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьагъэнкъым | пыбгъэтӏысхьагъэнкъым | пигъэтӏысхьагъэнкъым | пыдгъэтӏысхьагъэнкъым | пывгъэтӏысхьагъэнкъым | пагъэтӏысхьагъэнкъым |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьагъэнт | пыбгъэтӏысхьагъэнт | пигъэтӏысхьагъэнт | пыдгъэтӏысхьагъэнт | пывгъэтӏысхьагъэнт | пагъэтӏысхьагъэнт |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьагъэнтэкъым | пыбгъэтӏысхьагъэнтэкъым | пигъэтӏысхьагъэнтэкъым | пыдгъэтӏысхьагъэнтэкъым | пывгъэтӏысхьагъэнтэкъым | пагъэтӏысхьагъэнтэкъым |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьагъэн | пыбгъэтӏысхьагъэн | пигъэтӏысхьагъэн | пыдгъэтӏысхьагъэн | пывгъэтӏысхьагъэн | пагъэтӏысхьагъэн |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьагъэнкъэ | пыбгъэтӏысхьагъэнкъэ | пигъэтӏысхьагъэнкъэ | пыдгъэтӏысхьагъэнкъэ | пывгъэтӏысхьагъэнкъэ | пагъэтӏысхьагъэнкъэ |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьагъэнт | пыбгъэтӏысхьагъэнт | пигъэтӏысхьагъэнт | пыдгъэтӏысхьагъэнт | пывгъэтӏысхьагъэнт | пагъэтӏысхьагъэнт |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьагъэнтэкъэ | пыбгъэтӏысхьагъэнтэкъэ | пигъэтӏысхьагъэнтэкъэ | пыдгъэтӏысхьагъэнтэкъэ | пывгъэтӏысхьагъэнтэкъэ | пагъэтӏысхьагъэнтэкъэ |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьагъэнущ | пыбгъэтӏысхьагъэнущ | пигъэтӏысхьагъэнущ | пыдгъэтӏысхьагъэнущ | пывгъэтӏысхьагъэнущ | пагъэтӏысхьагъэнущ |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьагъэнукъым | пыбгъэтӏысхьагъэнукъым | пигъэтӏысхьагъэнукъым | пыдгъэтӏысхьагъэнукъым | пывгъэтӏысхьагъэнукъым | пагъэтӏысхьагъэнукъым |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьагъэнут | пыбгъэтӏысхьагъэнут | пигъэтӏысхьагъэнут | пыдгъэтӏысхьагъэнут | пывгъэтӏысхьагъэнут | пагъэтӏысхьагъэнут |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьагъэнутэкъым | пыбгъэтӏысхьагъэнутэкъым | пигъэтӏысхьагъэнутэкъым | пыдгъэтӏысхьагъэнутэкъым | пывгъэтӏысхьагъэнутэкъым | пагъэтӏысхьагъэнутэкъым |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьагъэну | пыбгъэтӏысхьагъэну | пигъэтӏысхьагъэну | пыдгъэтӏысхьагъэну | пывгъэтӏысхьагъэну | пагъэтӏысхьагъэну |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьагъэнукъэ | пыбгъэтӏысхьагъэнукъэ | пигъэтӏысхьагъэнукъэ | пыдгъэтӏысхьагъэнукъэ | пывгъэтӏысхьагъэнукъэ | пагъэтӏысхьагъэнукъэ |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьагъэнут | пыбгъэтӏысхьагъэнут | пигъэтӏысхьагъэнут | пыдгъэтӏысхьагъэнут | пывгъэтӏысхьагъэнут | пагъэтӏысхьагъэнут |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | пызгъэтӏысхьагъэнутэкъэ | пыбгъэтӏысхьагъэнутэкъэ | пигъэтӏысхьагъэнутэкъэ | пыдгъэтӏысхьагъэнутэкъэ | пывгъэтӏысхьагъэнутэкъэ | пагъэтӏысхьагъэнутэкъэ |
| Зылэжь (субъектнэ) причастие | |
|---|---|
| ит зэман - щыӀэныгъэ | пызыгъэтӏысхьэ |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | пызымыгъэтӏысхьэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | пызыгъэтӏысхьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | пызымыгъэтӏысхьа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | пызыгъэтӏысхьэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | пызымыгъэтӏысхьэгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | пызыгъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | пызымыгъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | пызыгъэтӏысхьэну |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | пызымыгъэтӏысхьэну |
| Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту) | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман - щыӀэныгъэ | пызгъэтӏысхьэ | пыбгъэтӏысхьэ | пигъэтӏысхьэ | пыдгъэтӏысхьэ | пывгъэтӏысхьэ | пагъэтӏысхьэ |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | пызмыгъэтӏысхьэ | пумыгъэтӏысхьэ | пимыгъэтӏысхьэ | пыдмыгъэтӏысхьэ | пывмыгъэтӏысхьэ | памыгъэтӏысхьэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | пызгъэтӏысхьа | пыбгъэтӏысхьа | пигъэтӏысхьа | пыдгъэтӏысхьа | пывгъэтӏысхьа | пагъэтӏысхьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | пызмыгъэтӏысхьа | пумыгъэтӏысхьа | пимыгъэтӏысхьа | пыдмыгъэтӏысхьа | пывмыгъэтӏысхьа | памыгъэтӏысхьа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | пызгъэтӏысхьэгъа | пыбгъэтӏысхьэгъа | пигъэтӏысхьэгъа | пыдгъэтӏысхьэгъа | пывгъэтӏысхьэгъа | пагъэтӏысхьэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | пызмыгъэтӏысхьэгъа | пумыгъэтӏысхьэгъа | пимыгъэтӏысхьэгъа | пыдмыгъэтӏысхьэгъа | пывмыгъэтӏысхьэгъа | памыгъэтӏысхьэгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | пызгъэтӏысхьэн | пыбгъэтӏысхьэн | пигъэтӏысхьэн | пыдгъэтӏысхьэн | пывгъэтӏысхьэн | пагъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | пызмыгъэтӏысхьэн | пумыгъэтӏысхьэн | пимыгъэтӏысхьэн | пыдмыгъэтӏысхьэн | пывмыгъэтӏысхьэн | памыгъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | пызгъэтӏысхьэну | пыбгъэтӏысхьэну | пигъэтӏысхьэну | пыдгъэтӏысхьэну | пывгъэтӏысхьэну | пагъэтӏысхьэну |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | пызмыгъэтӏысхьэну | пумыгъэтӏысхьэну | пимыгъэтӏысхьэну | пыдмыгъэтӏысхьэну | пывмыгъэтӏысхьэну | памыгъэтӏысхьэну |
| Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ) | |
|---|---|
| ит зэман - щыӀэныгъэ | пыгъэтӏысхьэ |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | пымыгъэтӏысхьэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | пыгъэтӏысхьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | пымыгъэтӏысхьа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | пыгъэтӏысхьэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | пымыгъэтӏысхьэгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | пыгъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | пымыгъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | пыгъэтӏысхьэну |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | пымыгъэтӏысхьэну |
| Обстоятельственнэ причастиехэр | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Лэжьыгъэм и къэхъуп зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | зэрыпызгъэтӏысхьэ | зэрыпыбгъэтӏысхьэ | зэрыпигъэтӏысхьэ | зэрыпыдгъэтӏысхьэ | зэрыпывгъэтӏысхьэ | зэрыпагъэтӏысхьэ |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | зэрыпызмыгъэтӏысхьэ | зэрыпумыгъэтӏысхьэ | зэрыпимыгъэтӏысхьэ | зэрыпыдмыгъэтӏысхьэ | зэрыпывмыгъэтӏысхьэ | зэрыпамыгъэтӏысхьэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | зэрыпызгъэтӏысхьа | зэрыпыбгъэтӏысхьа | зэрыпигъэтӏысхьа | зэрыпыдгъэтӏысхьа | зэрыпывгъэтӏысхьа | зэрыпагъэтӏысхьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | зэрыпызмыгъэтӏысхьа | зэрыпумыгъэтӏысхьа | зэрыпимыгъэтӏысхьа | зэрыпыдмыгъэтӏысхьа | зэрыпывмыгъэтӏысхьа | зэрыпамыгъэтӏысхьа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | зэрыпызгъэтӏысхьэгъа | зэрыпыбгъэтӏысхьэгъа | зэрыпигъэтӏысхьэгъа | зэрыпыдгъэтӏысхьэгъа | зэрыпывгъэтӏысхьэгъа | зэрыпагъэтӏысхьэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | зэрыпызмыгъэтӏысхьэгъа | зэрыпумыгъэтӏысхьэгъа | зэрыпимыгъэтӏысхьэгъа | зэрыпыдмыгъэтӏысхьэгъа | зэрыпывмыгъэтӏысхьэгъа | зэрыпамыгъэтӏысхьэгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | зэрыпызгъэтӏысхьэн | зэрыпыбгъэтӏысхьэн | зэрыпигъэтӏысхьэн | зэрыпыдгъэтӏысхьэн | зэрыпывгъэтӏысхьэн | зэрыпагъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | зэрыпызмыгъэтӏысхьэн | зэрыпумыгъэтӏысхьэн | зэрыпимыгъэтӏысхьэн | зэрыпыдмыгъэтӏысхьэн | зэрыпывмыгъэтӏысхьэн | зэрыпамыгъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | зэрыпызгъэтӏысхьэну | зэрыпыбгъэтӏысхьэну | зэрыпигъэтӏысхьэну | зэрыпыдгъэтӏысхьэну | зэрыпывгъэтӏысхьэну | зэрыпагъэтӏысхьэну |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | зэрыпызмыгъэтӏысхьэну | зэрыпумыгъэтӏысхьэну | зэрыпимыгъэтӏысхьэну | зэрыпыдмыгъэтӏысхьэну | зэрыпывмыгъэтӏысхьэну | зэрыпамыгъэтӏысхьэну |
| Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | щыпызгъэтӏысхьэ | щыпыбгъэтӏысхьэ | щыпигъэтӏысхьэ | щыпыдгъэтӏысхьэ | щыпывгъэтӏысхьэ | щыпагъэтӏысхьэ |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | щыпызмыгъэтӏысхьэ | щыпумыгъэтӏысхьэ | щыпимыгъэтӏысхьэ | щыпыдмыгъэтӏысхьэ | щыпывмыгъэтӏысхьэ | щыпамыгъэтӏысхьэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | щыпызгъэтӏысхьа | щыпыбгъэтӏысхьа | щыпигъэтӏысхьа | щыпыдгъэтӏысхьа | щыпывгъэтӏысхьа | щыпагъэтӏысхьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | щыпызмыгъэтӏысхьа | щыпумыгъэтӏысхьа | щыпимыгъэтӏысхьа | щыпыдмыгъэтӏысхьа | щыпывмыгъэтӏысхьа | щыпамыгъэтӏысхьа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | щыпызгъэтӏысхьэгъа | щыпыбгъэтӏысхьэгъа | щыпигъэтӏысхьэгъа | щыпыдгъэтӏысхьэгъа | щыпывгъэтӏысхьэгъа | щыпагъэтӏысхьэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | щыпызмыгъэтӏысхьэгъа | щыпумыгъэтӏысхьэгъа | щыпимыгъэтӏысхьэгъа | щыпыдмыгъэтӏысхьэгъа | щыпывмыгъэтӏысхьэгъа | щыпамыгъэтӏысхьэгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | щыпызгъэтӏысхьэн | щыпыбгъэтӏысхьэн | щыпигъэтӏысхьэн | щыпыдгъэтӏысхьэн | щыпывгъэтӏысхьэн | щыпагъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | щыпызмыгъэтӏысхьэн | щыпумыгъэтӏысхьэн | щыпимыгъэтӏысхьэн | щыпыдмыгъэтӏысхьэн | щыпывмыгъэтӏысхьэн | щыпамыгъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | щыпызгъэтӏысхьэну | щыпыбгъэтӏысхьэну | щыпигъэтӏысхьэну | щыпыдгъэтӏысхьэну | щыпывгъэтӏысхьэну | щыпагъэтӏысхьэну |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | щыпызмыгъэтӏысхьэну | щыпумыгъэтӏысхьэну | щыпимыгъэтӏысхьэну | щыпыдмыгъэтӏысхьэну | щыпывмыгъэтӏысхьэну | щыпамыгъэтӏысхьэну |
| ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | здыпызгъэтӏысхьэ | здыпыбгъэтӏысхьэ | здыпигъэтӏысхьэ | здыпыдгъэтӏысхьэ | здыпывгъэтӏысхьэ | здыпагъэтӏысхьэ |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | здыпызмыгъэтӏысхьэ | здыпумыгъэтӏысхьэ | здыпимыгъэтӏысхьэ | здыпыдмыгъэтӏысхьэ | здыпывмыгъэтӏысхьэ | здыпамыгъэтӏысхьэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | здыпызгъэтӏысхьа | здыпыбгъэтӏысхьа | здыпигъэтӏысхьа | здыпыдгъэтӏысхьа | здыпывгъэтӏысхьа | здыпагъэтӏысхьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | здыпызмыгъэтӏысхьа | здыпумыгъэтӏысхьа | здыпимыгъэтӏысхьа | здыпыдмыгъэтӏысхьа | здыпывмыгъэтӏысхьа | здыпамыгъэтӏысхьа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | здыпызгъэтӏысхьэгъа | здыпыбгъэтӏысхьэгъа | здыпигъэтӏысхьэгъа | здыпыдгъэтӏысхьэгъа | здыпывгъэтӏысхьэгъа | здыпагъэтӏысхьэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | здыпызмыгъэ тӏысхьэгъа | здыпумыгъэтӏысхьэгъа | здыпимыгъэтӏысхьэгъа | здыпыдмыгъэтӏысхьэгъа | здыпывмыгъэтӏысхьэгъа | здыпамыгъэтӏысхьэгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | здыпызгъэтӏысхьэн | здыпыбгъэтӏысхьэн | здыпигъэтӏысхьэн | здыпыдгъэтӏысхьэн | здыпывгъэтӏысхьэн | здыпагъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | здыпызмыгъэтӏысхьэн | здыпумыгъэтӏысхьэн | здыпимыгъэтӏысхьэн | здыпыдмыгъэтӏысхьэн | здыпывмыгъэтӏысхьэн | здыпамыгъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | здыпызгъэтӏысхьэну | здыпыбгъэтӏысхьэну | здыпигъэтӏысхьэну | здыпыдгъэтӏысхьэну | здыпывгъэтӏысхьэну | здыпагъэтӏысхьэну |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | здыпызмыгъэ тӏысхьэну | здыпумыгъэтӏысхьэну | здыпимыгъэтӏысхьэну | здыпыдмыгъэтӏысхьэну | здыпывмыгъэтӏысхьэну | здыпамыгъэтӏысхьэну |
| Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | щӀыпызгъэтӏысхьэ | щӀыпыбгъэтӏысхьэ | щӀыпигъэтӏысхьэ | щӀыпыдгъэтӏысхьэ | щӀыпывгъэтӏысхьэ | щӀыпагъэтӏысхьэ |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | щӀыпызмыгъэтӏысхьэ | щӀыпумыгъэтӏысхьэ | щӀыпимыгъэтӏысхьэ | щӀыпыдмыгъэтӏысхьэ | щӀыпывмыгъэтӏысхьэ | щӀыпамыгъэтӏысхьэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | щӀыпызгъэтӏысхьа | щӀыпыбгъэтӏысхьа | щӀыпигъэтӏысхьа | щӀыпыдгъэтӏысхьа | щӀыпывгъэтӏысхьа | щӀпагъэтӏысхьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | щӀыпызмыгъэтӏысхьа | щӀыпумыгъэтӏысхьа | щӀыпимыгъэтӏысхьа | щӀыпыдмыгъэтӏысхьа | щӀыпывмыгъэтӏысхьа | щӀыпамыгъэтӏысхьа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | щӀыпызгъэтӏысхьэгъа | щӀэпыбгъэтӏысхьэгъа | щӀыпигъэтӏысхьэгъа | щӀэпыдгъэтӏысхьэгъа | щӀэпывгъэтӏысхьэгъа | щӀыпагъэтӏысхьэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | щӀыпызмыгъэтӏысхьэгъа | щӀыпумыгъэтӏысхьэгъа | щӀыпимыгъэтӏысхьэгъа | щӀыпыдмыгъэтӏысхьэгъа | щӀыпывмыгъэтӏысхьэгъа | щӀыпамыгъэтӏысхьэгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | щӀыпызгъэтӏысхьэн | щӀыпыбгъэтӏысхьэн | щӀыпигъэтӏысхьэн | щӀыпыдгъэтӏысхьэн | щӀыпывгъэтӏысхьэн | щӀыпагъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | щӀыпызмыгъэтӏысхьэн | щӀыпумыгъэтӏысхьэн | щӀыпимыгъэтӏысхьэн | щӀыпыдмыгъэтӏысхьэн | щӀыпывмыгъэтӏысхьэн | щӀыпамыгъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | щӀыпызгъэтӏысхьэну | щӀыпыбгъэтӏысхьэну | щӀыпигъэтӏысхьэну | щӀыпыдгъэтӏысхьэну | щӀыпывгъэтӏысхьэну | щӀыпагъэтӏысхьэну |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | щӀыпызмыгъэтӏысхьэну | щӀыпумыгъэтӏысхьэну | щӀыпимыгъэтӏысхьэну | щӀыпыдмыгъэтӏысхьэну | щӀыпывмыгъэтӏысхьэну | щӀыпамыгъэтӏысхьэну |
| Деепричастиехэр | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман - щыӀэныгъэ | пызгъэтӏысхьэу | пыбгъэтӏысхьэу | пигъэтӏысхьэу | пыдгъэтӏысхьэу | пывгъэтӏысхьэу | пагъэтӏысхьэу |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | пызмыгъэтӏысхьэу | пумыгъэтӏысхьэу | пимыгъэтӏысхьэу | пыдмыгъэтӏысхьэу | пывмыгъэтӏысхьэу | памыгъэтӏысхьэу |
| блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | пызгъэтӏысхьауэ | пыбгъэтӏысхьауэ | пигъэтӏысхьауэ | пыдгъэтӏысхьауэ | пывгъэтӏысхьауэ | пагъэтӏысхьауэ |
| блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | пызмыгъэтӏысхьауэ | пумыгъэтӏысхьауэ | пимыгъэтӏысхьауэ | пыдмыгъэтӏысхьауэ | пывмыгъэтӏысхьауэ | памыгъэтӏысхьауэ |
| урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | пызгъэтӏысхьэурэ | пыбгъэтӏысхьэурэ | пигъэтӏысхьэурэ | пыдгъэтӏысхьэурэ | пывгъэтӏысхьэурэ | пагъэтӏысхьэурэ |
| урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | пызмыгъэтӏысхьэурэ | пумыгъэтӏысхьэурэ | пимыгъэтӏысхьэурэ | пыдмыгъэтӏысхьэурэ | пывмыгъэтӏысхьэурэ | памыгъэтӏысхьэурэ |
| Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ | Прямой Дополненэ | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм | |
| Подлежащэ | ||||||
| сэ | -- | ппызогъэтӏысхьэ | пызогъэтӏысхьэ | -- | фпызогъэтӏысхьэ | япызогъэтӏысхьэ |
| уэ | спыбогъэтӏысхьэ | -- | пыбогъэтӏысхьэ | тпыбогъэтӏысхьэ | -- | япыбогъэтӏысхьэ |
| абы | спегъэтӏысхьэ | ппегъэтӏысхьэ | пегъэтӏысхьэ | тпегъэтӏысхьэ | фпегъэтӏысхьэ | япегъэтӏысхьэ |
| дэ | -- | ппыдогъэтӏысхьэ | пыдогъэтӏысхьэ | -- | фпыдогъэтӏысхьэ | япыдогъэтӏысхьэ |
| фэ | спывогъэтӏысхьэ | -- | пывогъэтӏысхьэ | тпывогъэтӏысхьэ | -- | япывогъэтӏысхьэ |
| абыхэм | спагъэтӏысхьэ(хэ) | ппагъэтӏысхьэ(хэ) | пагъэтӏысхьэ(хэ) | тпагъэтӏысхьэ(хэ) | фпагъэтӏысхьэ(хэ) | япагъэтӏысхьэ(хэ) |
| Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ) | Прямой Дополненэ | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм | |
| Подлежащэ | ||||||
| сэ | -- | ппызгъэ[тӏысхьэрэ] | пызгъэ[тӏысхьэрэ] | -- | фпызгъэ[тӏысхьэрэ] | япызгъэ[тӏысхьэрэ] |
| уэ | спыбгъэ[тӏысхьрэ] | -- | пыбгъэ[тӏысхьэрэ] | тпыбгъэ[тӏысхьэрэ] | -- | япыбгъэ[тӏысхьэрэ] |
| абы | спигъэ[тӏысхьэрэ] | ппигъэ[тӏысхьэрэ] | пигъэ[тӏысхьэрэ] | тпигъэ[тӏысхьэрэ] | фпигъэ[тӏысхьэрэ] | япигъэ[тӏысхьэрэ] |
| дэ | -- | ппыдгъэ[тӏысхьэрэ] | пигъэ[тӏысхьэрэ] | -- | фпыдгъэ[тӏысхьэрэ] | япыдгъэ[тӏысхьэрэ] |
| фэ | спывгъэ[тӏысхьэрэ] | -- | пигъэ[тӏысхьээрэ] | тпывгъэ[тӏысхьэрэ] | -- | япывгъэ[тӏысхьэрэ] |
| абыхэм | спагъэ[тӏысхьэ(хэ)рэ] | ппагъэ[тӏысхьэ(хэ)рэ] | пагъэ[тӏысхьэ(хэ)рэ] | тпагъэ[тӏысхьэ(хэ)рэ] | фпагъэ[тӏысхьэ(хэ)рэ] | япагъэ[тӏысхьэ(хэ)рэ] |
| -э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [тӏысхь]э | [тӏысхь]эр | -- | [тӏысхь]эхэр |
| Эргативнэ: | [тӏысхь]э | [тӏысхь]эм | -- | [тӏысхь]эхэм |
| Послеложнэ: | [тӏысхь]экӀэ | [тӏысхь]эмкӀэ | [тӏысхь]эхэкӀэ | [тӏысхь]эхэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [тӏысхь]эу | [тӏысхь]эрауэ | [тӏысхь]эхэу | [тӏысхь]эхэрауэ |
| -а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [тӏысхь]а | [тӏысхь]ар | -- | [тӏысхь]ахэр |
| Эргативнэ: | [тӏысхь]а | [тӏысхь]ам | -- | [тӏысхь]ахэм |
| Послеложнэ: | [тӏысхь]акӀэ | [тӏысхь]амкӀэ | [тӏысхь]ахэкӀэ | [тӏысхь]ахэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [тӏысхь]ауэ | [тӏысхь]арауэ | [тӏысхь]ахэу | [тӏысхь]ахэрауэ |
| -эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [тӏысхь]эн | [тӏысхь]эныр | -- | [тӏысхь]энхэр |
| Эргативнэ: | [тӏысхь]эн | [тӏысхь]эным | -- | [тӏысхь]энхэм |
| Послеложнэ: | [тӏысхь]энкӀэ | [тӏысхь]энымкӀэ | [тӏысхь]энхэкӀэ | [тӏысхь]энхэмкӀэ |
| 'Обстоятельственнэ: | [тӏысхь]эну | [тӏысхь]энырауэ | [тӏысхь]энхэу | [тӏысхь]энхэрауэ |
| -эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [тӏысхь]эну | [тӏысхь]энур | -- | [тӏысхь]энухэр |
| Эргативнэ: | [тӏысхь]эну | [тӏысхь]энум | -- | [тӏысхь]энухэм |
| Послеложнэ: | [тӏысхь]энукӀэ | [тӏысхь]энумкӀэ | [тӏысхь]энухэкӀэ | [тӏысхь]энухэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [тӏысхь]энууэ | [тӏысхь]энурауэ | [тӏысхь]энухэу | [тӏысхь]энухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- пытӏысхьэн псалъэм и каузатив.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- ЩӀалэ цӀыкӀур гупкӀэм пагъэтӀысхьащ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- пыгъэтӏысхьэн: каузатив к пытӏысхьэн: have, make or let set on the edge or end of sth.
- ЩӀалэ цӀыкӀур гупкӀэм пагъэтӀысхьащ: they seated the little boy on the back part of the cart.
УРЫСЫБЗЭ
- пыгъэтӏысхьэн: каузатив к пытӏысхьэн: заставить сесть на край, конец чего-л.
- ЩӀалэ цӀыкӀур гупкӀэм пагъэтӀысхьащ: маленького мальчика посадили на задней части телеги.
БИБЛИОГРАФИЕ